SANAT TARİHİ DERNEĞİ BÜLTENİ

Transkript

1 SANAT TARİHİ DERNEĞİ BÜLTENİ No.12 Ekim 2006 Başkan dan Bu yılki bültenimizin gündemini, yaşanan olaylar, verilen demeçler ve uygulamalar, ses getiren sergiler gibi konular nedeniyle müzeler oluşturdu. Müze olgusunda toplayan, barındıran, sergileyen müze anlayışından, eğiten, bilgi veren, iletisim kuran müze anlayışına geçildiği bir dönemde, müzeciliğimizi sorgulamak, ya da sorunlara dikkat çekmek için her ne kadar bu kısa yazı yeterli olmayacaksa da, bazı konuları vurgulamakta yarar gördük. Devlet müzeleri nin, birkaçı dışında barındırmacı kimliğini benimsemiş olduğu bir gerçektir. Oysa, değişen müzecilik anlayışı içinde, sergileme, eğitim, iletişim, işletme gibi konular, giderek ağırlık kazanmaktadır. Ülkemizde, üniversitelerin Sanat Tarihi, Arkeoloji, Antropoloji, Prehistorya veya yakın disiplinlerdeki bölümlerinde eğitim aldıktan sonra müze kadrolarına katılan elemanlar, görevleri gereği temel müzecilik ve sorumluluk aldıkları koleksiyonlar konusunda, bilgi sahibi olurlar. Zaman içinde batıda gelişen müzecilik disiplini eğitimi, henüz az sayıda öğretim kurumunda verilebilmektedir. Yakın zamana dek usta-çırak ilişkisi ile ilerleyen müzecilerimiz, kazılar nedeniyle sürekli artan koleksiyonların envanter kaydı, sergi hazırlıkları, kazı gözlemciliği ve diğer nedenlerle artan iş hacmi içinde özveriyle görev yapmaya çalışmaktadırlar. Alt yapı eksikliği ve personel sayısının yetersizliği, müzecilerimizi temel görevlerini yerine getirememe noktasına taşımıştır. Oysa günümüz müzeciliğinin değişen koşulları bağlamında; toplumsal bir kurum olan müzenin eser barındırma dışında, eğitim, çağdaş sergilemelerin hazırlanması, tanıtım-iletişim ve işletme işlevleri bulunmaktadır. O nedenle, bünyesinde çalıştırdığı elemanlarının, yeni müzecilik bilgileri, yöntemleri, teknikleri gibi konularda donanımlarını geliştirmek ve koleksiyonlardan sorumlu uzman, tasarımcı, eğitimci, iletişimci, işletmeci vd. uzmanlardan kurulu ekipleri kurarak müzelerin çalışmasını sağlamak, devletin görevidir. Zengin kültür hazinesine sahip Ülkemizin Kültür ve Turizm Bakanlığı yetkilileri, son yıllarda örnek çalışmalarıyla gündeme gelen özel müzelere gıpta ederek, müzeleri özelleştirip kurtulmanın daha doğru olduğunu dile getirmektedir. Oysa o müzelerin her birini aynı teraziye koymak olası değildir. Kimisi çağdaş müze gereklerini yerine getirirken, kimisi galeri kimliğinden kurtulamamıştır.yani barındırmak ya da sunmak, müzecilik temel prensipleri içinde olsa da, teknik ve yöntemlerin yanlış uygulanması, onların da müze kimliğini tartışılır hale sokmaktadır. Kültür ve Turizm Bakanlığı, bünyesinde yer alan ve insanlığın kültür mirasını barındıran müze sayısını azaltarak çözüm yoluna gitmek yerine; müzecilik alanında yetişmiş personel sayısını arttırarak, çalışanları arasındaki ücret farklılığını ortadan kaldırarak, teknik donanım ve idari alt yapıya önem vererek, mali kaynak yaratarak, müzelere destek sağlamak zorundadır. Hazırlanacak müze eğitim programları çerçevesinde, mesleki sivil toplum kurumlarının desteğini alarak, çağdaş müzeyi yapılandırmalıdır. Müzelerin ticari bir bakışla değerlendirilmesi yerine, toplumsal kurumlar olduğu gerçeğini göz ardı etmeden yaşatmaya çalışmalıdır. Müzelerimiz ve müzeciliğimizin, keyifli haberlerle gündeme gelmesi dileğiyle Nazan ATASOY

2 SİVAS-DİVRİĞİ-TOKAT GEZİSİ Derneğimizin düzenlediği SİVAS, DİVRİĞİ ve TOKAT Gezisi, Mayıs 2006 tarihlerinde, Prof. Dr. Baha TANMAN rehberliğinde gerçekleştirildi. SİVAS kenti içindeki eserler ve müzeler ile DİVRİĞİ ve TOKAT daki bazı eserleri içeren geziye katılan Prof.Dr. Doris ABOUSEIF de yorumlarıyla katkı sağlamıştır. Gezi programı içinde ziyaret edilen eserler : Sivas da Selçuklu Döneminden; Ulu Camii (1197), Şifaiye Medresesi ve I. İzeddin Keykavus Türbesi (1217), Gök Medrese (1271), Çifte Minareli Medrese (1271), Buruciye Medresesi (1271), Kesik Köprü (13.yy.), Eğri Köprü, Eretnalı Döneminden; Ahi Emir Ahmed bin Zeyne l-hac Türbesi (1333), Güdük Minare olarak bilinen Şeyh Hasan Bey Kümbedi (1347) ve Osmanlı Döneminden; Abdülvahabi Gazi Camii (1495) ve Türbesi (1481) Behram Paşa Hanı (1573), Taş Han (20.yy. başı),ve Sivas Kongresi nin gerçekleştirildiği yapıdaki Müze Divriği de Mengücekli - Selçuklu Döneminden; Hacib Kamereddin Kümbeti (1196), Sitti Melik Kümbeti (1196), Nureddin Salih Kümbeti ve Mescidi (1240), Naib Kümbeti (13.yy.), Ahi Yusuf Türbesi (13.yy.), Sinaniye Hatun Türbesi, Bedesten Sokak daki Çeşme (13.yy.), Divriği Ulu Camii ve Şifahanesi, Osmanlı Döneminden; Ulu Cami süslemelerinin kaba bir taklidinin yapıldığı Cedid Paşa Camii (1798/9), Bedesten ve konaklar ziyaret edilen eserler arasında yer almıştır. Gezdiğimiz konaklardan birinde, Divriği Ulu Camii ne karşı ağırlanmak da keyifliydi.

3 Tokat da da; Yağıbasan Medresesi, Gök Medrese (Müze), Halef Sultan Zaviyesi, Ali Tusi Türbesi, Pervane Hamamı, Meydan Camii, Ulu Cami, Takyeciler Camii ve Taşhan ziyaret edildikten sonra, Tokat Kebabını tattık ve yazmacılardan alınan Tokat yazmalarıyla İstanbul a döndük.

4 Divriği Ulu Camii ve Şifahanesi (1228) UNESCO tarafından Dünya Kültür Mirası Listesi'ne alınan Divriği Ulu Camii, Mengücekoğullarından hükümdar Süleyman Şah oğlu Ahmed Şah tarafından 1228 yılında yaptırılmıştır. Bitişiğindeki Darüşşifa ise eşi, Behram Şah'ın kızı Melike Turan Melek tarafından 1228 yılında yaptırılmıştır.18.yüzyılda medrese haline getirildiği için Şifaiye Medresesi olarak da anılan yapının, kuzey, doğu ve batı yönünde yer alan kapılarındaki taş süsle-meleri, göreni hayrete düşürmektedir.

5 SERGİ SANAT TARİHÇİLERİ BU KEZ DE GÖKYÜZÜNE BAKTI Sanat Tarihi Derneği nin bir numaralı fahri üyesi ve kuruluşundan itibaren her etkinliğinde yer alan Tolunay Timuçin anısına Aralık 2005 tarihleri arasında İstanbul Üniversitesi Rektörlüğü Güzel Sanatlar Bölümü nde bir sergi düzenledik. "Gökyüzüne Doğru" adı altında kubbeler, minareler, tırmanan basamaklar, anıtsal sütunlar, kuleler, çatı dam ve bacaların fotoğraflandığı sergiye; Gülden Akkan, Nazan Atasoy, Emel Aydın, Ayşe Didem Özger Bayvas, Zahide Bezen, İbrahim Çeşmeli, Ahmet Vefa Çobanoğlu, Ayşe Denknalbant, Şebnem Akalın Eryavuz, Cavidan Göksoy, Banu Konyar, Işık Okşan, Firdevs Sayılan, Baha Tanman, Engin Uludağ Alpat ve Perran Üstündağ fotoğraflarıyla katkıda bulundu. AYŞE DİDEM ÖZGER - BAYVAS

6 Serginin teknik sorumluluğunu üstlenen üyemiz Firdevs SAYILAN a teşekkürlerimizi sunarız. Mimar Ahmet ÖZTÜRK, arşivindeki Tolunay Timuçin in ödüllü bir fotoğrafının basılı olduğu ipek mendilleri ziyaretçilere hediye etti. Katkılarından dolayı kendisine teşekkür ederiz. ENGİN ULUDAĞ ALPAT FİRDEVS SAYILAN Tolunay, varlığıyla olmasa da resimleri ve anılarıyla her zaman aramızda olacak.

7 SEMİNER ORYANTALİZME BAKIŞ Derneğimizin düzenlediği sempozyum serisinin onbirincisi, 03 Mayıs 2006 tarihinde Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Oditoryumu nda gerçekleştirildi. Ne yazık ki bir güne sığdırmak zorunda kaldığımız etkinliğimiz, bir seminer çalışmasına dönüştürülmüştür. Semineri, yurdumuzda ve batıda gündemde olan bir konuya ayırarak, aşağıdaki programla Oryantalizme Bakış başlığı altında gerçekleştirdik. Konunun yetkin bilim kişilerinin, bilgi, görüş ve özgün araştırmalarını bizlerle paylaşmasının yanısıra, iki genç meslektaşımız, yaptıkları araştırmalarını sundular. Yıllarca sempozyumlarımızı gerçekleştirdiğimiz Oditoryumu, bir süre çeşitli nedenlerle kullanamaz olmuştuk. MSGSÜ Rektör Yardımcısı Prof. Meriç HIZAL a, Oditoryumun tahsisi konusundaki duyarlılığı, katılımı ve dostane yaklaşımı nedeniyle teşekkürlerimizi sunuyoruz. Derneğimizin üyeleri Prof.Dr. Semra GERMANER ve Prof.Dr. Zeynep İNANKUR a destekleri nedeniyle teşekkür borçluyuz. MSGSÜ Sanat Tarihi Bölümü nden öğrencilerimize, özverili katkıları nedeniyle teşekkür ediyoruz. Seminer, önceki yıllarda olduğu gibi üyemiz Prof. Filiz KAMA- CIOĞLU nun yorumladığı, Oryantalizm esiniyle bestelenmiş eserlerden oluşan piyano dinletisi ile son buldu.

8 Program Prof.Dr. Afife BATUR Oryantalist Söylemin ve Estetiğin Gelişimine Dair Prof.Dr. Edhem ELDEM Oryantalizme Doğudan Bakış Doç.Dr. Cengiz CAN Fossati Kardeşlerin İstanbul Tasarımlarında Oryantalizm Prof.Dr. Semra GERMANER Oryantalist Resimde İslam Kenti ve Mimarisi Prof.Dr. Zeynep İNANKUR Doğunun Kadınları Doç.Dr. Aykut GÜRÇAĞLAR İstanbul da günlük yaşam: Kime göre? Nurcan YAZICI (MA) İlk Osmanlı Sergi Binası ve Mimar Bourgeois - Parvillée - Montani İşbirliği R. Barış KIBRIS (MA) Sanatçı ve Eğitimci Kimliğiyle Pierre Désiré Guillemet

9 KONFERANSLAR CKM CADDEBOSTAN KÜLTÜR MERKEZİ KONFERANSLARI Derneğimizin yıl içinde düzenlediği üç konferans, Kadıköy Belediyesi nin hizmete sunduğu Caddebostan Kültür Merkezi nin A salonunda gerçekleştirildi. CKM Galerisi Yöneticisi, sanat tarihçisi Ferdan YUSUFİ nin desteği ile gerçekleştirilen konferanslara olanak sağlayan, Kadıköy Belediye Başkanlığı ile genç sanat tarihçileri Eylem ÜNAL ve Feyza DOĞRAMACI ya teşekkürlerimizi sunuyoruz. 25 Mart 2006 Doç. Dr. HÜLYA TEZCAN Osmanlı Sarayının Çocukları Şehzadeler, Hanım Sultanlar:Yaşamları ve Giyimleri Topkapı Sarayı Müzesi uzmanlarından Doç.Dr. Hülya TEZCAN, Osmanlı hanedanının şehzade ve hanım sultanlarının, yaşamları ve kişisel eşyalarına dair yaptığı titiz araştırmasının sonucu ortaya çıkardığı kitabındaki bilgileri bizlerle paylaştı. Tezcan konuşmasında: Osmanlı sarayının çocuklarının, hanedanın yönetim politikasındaki yeri ve aile içi ilişkilerine değindikten sonra; doğum, sünnet, derse başlama, kılıç kuşanma, düğün gibi törenlerinde kullandıkları giysi ve kişisel eşyalarının örneklerini sundu. 15 Nisan 2006 Yrd. Doç. Dr. HALUK ÇETİNKAYA Bizans ta Manastır Yaşantısı MSGSÜ, Arkeoloji Bölümü Öğretim üyesi Yrd. Doç.Dr. Haluk ÇETİNKAYA konuşmasında: Tanrı'ya ibadetin ötesinde başka bir işle uğraşmadan zamanını geçiren münzeviler ve manastır yaşantısı hakkında bilgi sundu. Bizans İmparatorluğu nun güçlü olduğu dönemlerde gelişme imkanı ve imparatorluk korumasına kavuşan manastırların, kurucularının dilekleri doğrultusunda şekillendirilen idari yapısı; zamanla siyasi durumun olumsuz değişimiyle önem ve sayıca azaldığı konusunda bilgi aktarmıştır. En erken dönemlerinden günümüze dek el yazması, ikona gibi sanat ürünlerinin ortaya çıkarıldığı yerler olan manastırların yaşam tarzına, günümüzde bugünkü sınırlarımız dışında varlıklarını sürdüren manastırlar aracılığıyla ışık tutmuştur. 13 Mayıs 2006 BURCU PELVANOĞLU (MA) 1980 Sonrası Türk Sanatında Dönüşümler MSGSÜ, Sanat Tarihi Bölümü nde araştırma görevlisi olan konuşmacı, 1980 li yılların, gerek sanat alanında gerek politik alanda bir dönüm noktası olduğunu vurguladığı konuşmasında: 12 Eylül 1980 askeri darbesiyle açılışı yapılan bu dönemde, devletin sanata olan desteğinin geri çekilip mikro-politika yapan bireylerin öne çıktığını ve bunun günümüz sanatını hazırlayan gelişmeleri/dönüşümleri de içinde barındırdığını dile getirmiştir.

10 1990 lı yıllarda küratörlü ve kavramlı sergilerin yapılmaya başlanmasıyla, sanatın, salt estetik dile hapsolmaktan kurtulup; sosyolojiden, edebiyattan, felsefeden, popüler kültürden, arabeskten, sokağın dilinden, sinemadan, teknolojiden beslenmeye başladığını ve sanat yapıtının, giderek metinle bütünleşir hale geldiğini belirten Pelvanoğlu, bu bağlamda yurtdışıyla olan diyaloğun ivme kazanmış olmasının da, anılması gereken bir nokta olduğuna dikkat çekmiştir ların Türkiyesi nde kimlik kültürün temel taşı olur ve gerek 1990 larda gerekse günümüzde kimlik ve farklılık, iktidarın kendisini görünür kıldığı alanlarda sınanmaya başlanır. Alt kimlik, etnik köken, cinsel kimlik, yerel kimlik, melezlik gibi kavramların, sanat aracılığıyla sorgulanır hale gelmesiyle bunların, giderek çeşitlenerek ve dönüşerek günümüz sanatı için de geçerliliğini korumayı sürdüren olgular olduğunu ifade etmiştir. SANAT TARİHİ İçerikli Süreli Yayınlar Hakkında * Sanat Tarihi Arastırmaları Dergisi Bir grup meslektaşımız tarafından hazırlanan, Sanat Tarihi Araştırmaları Dergisi nin 15 ve 16. sayıları yayınlandı. İletişim: sanattarihidergisi@yahoo.com * Sanat Tarihi Defterleri Ege Yayınları tarafından hazırlanan Sanat Tarihi Defterleri nin 8. Sayısı, Prof.Dr.Metin Ahunbay a Armağan olarak hazırlanmış. Özel sayıda Bizans mimarisi üzerine yazılar yer almakta. İletişim : info@zero-books.com * IX. Ortaçağ ve Türk Dönemi Kazıları ve Sanat Tarihi Araştırmaları Sempozyumu, Bildiriler, Erzurum da, 2005 Nisan ında gerçekleştirilen sempozyumun bildirileri, Atatürk Üniversitesi, Fen-Edebiyat Fakültesi Sanat Tarihi Bölümü tarafından yayıma hazırlanmış. Baskısı 2006 yılında gerçekleştirilen yayın için, adı geçen üniversitenin Sanat Tarihi Bölümü ile iletişim kurulabilir. * İstanbul Üniversitesi 550. Yıl Uluslararası Bizans ve Osmanlı Sempozyumu ( XV. Yüzyıl) İstanbul Üniversitesi nin 2003 Mayıs ında düzenlediği sempozyumun Bildirilerini içeren kitap, Doç.Dr. Sümer Atasoy tarafından yayıma hazırlandı yılında yayımlanmasına karşın dağıtımı geciken kitap için, İstanbul Üniversitesi Rektörlüğü ile iletişim kurulabilir.

11 CAMİADAN KAYIPLAR Prof.Dr. TAHSİN ÖZGÜÇ vefat etti yılında Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi'ni bitirdikten sonra aynı fakültede 1942 yılında doktor, 1945 yılında asistan, 1946 yılında doçent, 1954 yılında ise profesör unvanını alan, Tahsin Özgüç, yılları arasında Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi dekanı, yılları arasında Ankara Üniversitesi rektörü olarak görev yaptı yılında emekliye ayrıldıktan sonra yılları arasında Yüksek Öğretim Kurulu başkan vekili görevini yerine getirmişti. Anadolu tarihini aydınlatan ve yaklaşık 50 yıldır başkanlığını yaptığı Kültepe / Kaniş kazısından başka, Karahöyük Elbistan, Horoztepe (Tokat), Altıntepe (Erzincan), Maşathöyük, Kazankaya ve Kululu kazılarını yönetmiştir. Arkeoloji bilimine yaptığı katkılardan dolayı, Önasya Arkeolojisi'nin Nestoru ilan edilen Prof.Dr. Tahsin Özgüç'e, çeşitli Avrupa üniversiteleri tarafından 'Şeref Doktoru' unvanı ve önemli nişanlar verilmiştir. Kültepe-Kanis II Eski Yakındoğu nun Ticaret Merkezinde Yeni Araştırmalar, Kültepe- Kaniş. Asur Ticaret Kolonilerinin Merkezinde Yapılan Yeni Araştırmalar, Altıntepe I. Mimarlık Anıtları ve Duvar Resimleri, Altıntepe II. Mezarlar, Depo Binası ve Fildişi Eserler, Maşat Höyük II. Boğazköy ün Kuzeydoğusunda Bir Hitit Merkezi, İnandıktepe. Eski Hitit Çağında Önemli Bir Kült Merkezi ve Kültepe/Kaniş-Neşa eserleri arasında yer almaktadır. Prof.Dr. SOMAY ONURKAN vefat etti S.Onurkan, İstanbul Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi, Arkeoloji Bölümü nde aldığı eğitimden sonra, aynı bölümde öğretim üyeliği görevini emekliliğine kadar sürdürdü. Trakya ve Anadolu da araştırma- kazı çalışmaları yapan Prof.Dr. Somay Onurkan ın yayınları arasında: Doğu Trakya Tümülüsleri Maden Eserleri. İstanbul Arkeoloji Müzelerindeki Trakya Toplu Buluntuları ile Perge Tuğla Damgaları Satır ve Monogram adlı kitapları bulunmaktadır. Prof.Dr. IŞIN DEMİRKENT vefat etti. İ.Ü. Edebiyat Fakültesi Ortaçağ Tarihi Ana Bilim Dalı'nda yüksek öğrenimini bitiren, Işın Demirkent, Haçlı seferleri ve Bizans imparatorluğu tarihi konularında ders verdiği anabilim dalının başkanlığını, 1994 yılında emekli olana dek yürüttü. Rahatsız olmasına karşın, son ana kadar çalışmalarını sürdüren Demirkent'in, yayımlanmış yapıtları arasında: Urfa Haçlı Kontluğu Tarihi, Mikhail Psellos un Khronographia sı, 'Türkiye Selçuklu Hükümdarı Sultan I. Kılıç Arslan, Bizans Tarihi Yazıları (Makaleler- Bildiriler-İncelemeler) ve 'Haçlı Seferleri yer alıyor. Sanat Tarihçisi CİHAT SOYHAN ı kaybettik. İÜ Sanat Tarihi Bölümü nü, Prof.Dr. Semavi EYİCE yönetiminde hazırladığı, Bafa Gölü nde Kahve-Asar Adasındaki Eserler konulu teziyle bitirdikten sonra, İstanbul Arkeoloji Müzeleri, ardından Türk İslam Eserleri Müzesi nde uzun yıllar çalıştı. Çeşitli konularda makaleler ve araştırma raporlarında imzası olan müzeci meslektaşımızı, emekliye ayrıldıktan kısa bir süre sonra beklenmedik bir anda kaybettik.

12 HABERLER ***** Resmin taşa kazındığı ilk yer Şanlıurfa nın 15 km dışındaki Göbeklitepe de yapılan kazılarda insanlığın taşa kazınan ilk resimlerinin bulunduğu, dolayısıyla resim sanatının başlangıcının Göbeklitepe olduğu açıklandı. insanların 5 metrelik stillere çizdikleri domuz, tilki, yılan ve ördek gibi hayvan figürlerinin, yıl önceye tarihlendiği, dolayısıyla dünyada plastik sanatların ilk defa taşa kazındığı tarih olduğunun tespit edildiği belirtildi. ***** Allianoi boğulacak mı? Antik yazarlardan Aristides'in Hieroi Logoi isimli eserinde de bahsedilen Allianoi nin, 1800 yıllık yaşamı,1998 yılından bu yana yapılan kazı çalışmalarıyla ortaya çıkarılmaya devam ediyor. Ama nereye kadar? Yortanlı Baraj Gölü'nde su tutulması kararı verilmesindeki çelişkiler nedeniyle yerleşimin geleceği ve korunmasındaki karmaşa sürüyor. ***** Hasankeyf'te tarihin en eski baraj bendi ve sulama kanalı ortaya çıkarıldı Hasankeyf'te devam eden arkeolojik kazılarda, milattan önce 5 bin yıllarında yapıldığı ve bölgenin ilk barajı olduğu ileri sürülen baraj kalıntısı ortaya çıktı. Bölgenin ilk barajı olduğu tahmin edilen kalıntıların, Selçuklular ve Osmanlı İmparatorluğu dönemine kadar faal olduğu ve Dicle nehir kodunun çok üstündeki yerleşim noktalarına su taşıdığı belirtiliyor. Hasankeyf'in sular medeniyetinin hakim olduğu bir antik kent olduğunu belirten Hasankeyf Kazıları Başkanı Abdüsselam Uluçam, antik çağda yapılan barajın Osmanlı dönemine kadar faal olduğunu ileri sürdü ***** Hasankeyf'te Artuklu Camii bulundu Hasankeyf kazı başkanı Prof. Dr. Abdüsselam Uluçam, Kalebaşına giden anayol üzerinde daha önce tespit ettikleri mescitte yaptıkları temizlik çalışmaları sırasında, yapılan sondajlarda düzgün mimari yontma taşlarla yapılmış duvar kalıntılarını takiben anıtsal boyutta bir caminin ortaya çıktığını ifade etmiş. Yamaç külliyesi camiinin mihrabına benzer anıtsal değerde bir mihrap ortaya çıktığını belirten Uluçam, " bugün itibariyle caminin harim mekanı, son cemaat yeri denen bir revakı ile daha düşük kodda yapılmış avlusu ve çok güzel bir havuz parçası ortaya çıktığını belirterek, büyük olasılıkla bu caminin Artuklu hükümdarı tarafından yapılmış olduğu düşüncesinin kabul gördüğünü bildirmiştir. Artukluoğullarından kalan bir camimiz mevcut olmadığından, bulunan yapının Kültür tarihimiz açısından önemine dikkat çekmiştir. ***** VE Hasankeyf e zarar verecek Ilısu Barajı nın temeli atıldı Ilısu Barajı ve bağlantılı projeleri; - Ortak tarihimiz ve geçmiş hafızamız olan Hasankeyf gibi doğal ve arkeolojik bir SİT alanı tümüyle sular altında kalacak, yok olacak. - Binlerce insan yerlerinden olacak, göç etmek zorunda kalacak. - Bölgenin ekolojik dengesini bozacak, Dicle Vadisi nin zengin bitki örtüsünü ve canlı varlıklarını tahrip edecek!

13 ***** Ayasofya "Yeni 7 Harika"ya aday Merkezi İsviçre'de bulunan ''Yeni 7 Harika Vakfı'', dünyanın yeni 7 harikasını seçmek için hazırladığı listede Ayasofya'ya da yer verdi. ***** Marmaray Tüp Geçit Projesi'nde gelişmeler Marmaray Tüp Geçit Projesi'nin Yenikapı Metro İstasyonu alanındaki arkeolojik kazılar, yeni bulgular getiriyor. Theodosios Limanı bölgesindeki son arkeolojik kazılarda, bir iskele ve Konstantin Surları'na ait olduğu sanılan duvarlar ile duvarların altında gizli geçit bulundu. Kazı alanının kuzey tarafında çıkan kilise nedeniyle metro hattında bazı değişikliklere gidilebileceği söylendi. Günyüzüne çıkan mimari eserlerin, düzenlemeyle açık hava müzesi olarak kullanılması planlanıyor. İBB buluntuların, metro-müze uygulaması biçiminde sergilenmesini destekliyor. ***** İstanbul iki yıl daha Dünya Kültür Mirası Listesi nde UNESCO, uzun tartışmalardan sonra, İstanbul'u Dünya Kültür Mirası Listesi'nden şimdilik çıkarmama kararı alarak, iki yıl ek süre verdi.litvanya'nın başkenti Vilnius'ta yapılan Dünya Kültür Mirası Listesi Yürütme Kurulu toplantısında, İstanbul'u 15 kişilik heyet savundu. Kültür mirasını gerekli şekilde koruyamayan ve listenin dışında kalan ülkeler/şehirlerin, tekrar listeye girememesi veya 15 yıl beklemesi nedeniyle iki yıl önemli bir süre İstanbul için ***** Kültür ve Turizm Bakanlığı na bağlı müzeler devredilecek Bakanlığa bağlı olan il, ilçe ve beldelerdeki kütüphane ve müzeler yerel yönetimlere devrediliyor. Bu kapsamda taşra teşkilatı da kapatılacak. "Kültür ve Turizm Bakanlığının Bazı Taşra Kuruluşlarının İl Özel İdareleri ve Belediyelere Devredilmesi ile Bazı Yasa ve KHK lerde Değişiklik Yapılmasına Dair Yasa Tasarısı" TBMM Başkanlığı na sunuldu. ***** İstanbul Modern e yeni müdür İstanbul Modern Sanat Müzesi nin müdürlüğüne, sanat tarihçisi, küratör ve müze müdürü David Elliott atandı. Tokyo daki Mori Sanat Müzesi nin kurucu üyesi olan David Elliott, Oxford, Modern Sanat Müzesi nin müdürlüğünden sonra Stockholm kentindeki Modern Museet nin (Ulusal Modern ve Çağdaş Sanat Müzesi) müdürlüğünü yaptı yılları arasında CIMAM (Modern ve Çağdaş Sanat Müzeleri Uluslararası Müzeler Konseyi Uluslararası Komitesi) başkanı olarak görev alan D.Elliot, İstanbul daki görevini, Ocak 2007 de üstlenecek. ***** Erol Akyavaş ın Miraçname resimleri British Museum da sergilendi British Museum da açılan Modern Ortadoğu'nun Sanatçıları" adlı sergide, 1999 yılında aramızdan ayrılan Erol Akyavaş ın eserleri de yer aldı. British Museum'un geçtiğimiz aylarda satın alarak daimi koleksiyonuna dahil ettiği Miraçname dizisi, serginin Arapça metin ile Müslümanlık arasındaki ilişkiyi irdeleyerek İslami kaligrafinin günümüzde hala ne kadar önemli bir rol oynadığını gösteren "Kutsal Metin" bölümünde yer aldı. ***** Rembrandt van Rijn'in 400'üncü doğum yıldönümü kutlandı Hollandalı ünlü ressam Rembrandt için, 1606 da doğduğu kent Leiden ve en büyük eserlerini yaptığı Amsterdam'da 400.doğum yılında törenler düzenlendi.

14 ***** Turner'ın Venedik manzarası tablosu rekor fiyatla satıldı Christie's yaptığı açıklamada, 1841 tarihli "Giudecca, La Donna della Salute and San Giorgio" adlı yağlı boya tablonun, açık artırmaya telefonla katılan bir koleksiyoncu tarafından, 35,8 milyon dolara satın alındığını bildirdi. ***** Edvard Munch un Çığlık ve Madonna tabloları bulundu Norveçli ressam, Munch un, 2004 te çalınan başyapıtları "Çığlık" ve "Madonna" bulundu, ancak hırsızlar hala firarda. ***** 'KITSCH'İN kralı' Tertchikoff öldü Ucuz sanat ve rüküş anlamına gelen kitsch'in kralı olarak tanınan Vladimir Tretchikoff, 93 yaşında Güney Afrika'da öldü. Tretchikoff, bütün zamanların en çok kopyalanan ve yarım milyondan çok satan Çinli Kız adlı tablosu ile kitsch'in kralı olarak ünlenmişti. Sergilerden ***** Topkapı Sarayı Müzesi nde hamam sergisi düzenlendi Hamam: Osmanlı'da Yıkanma Geleneği ve Berber Zanaatı" sergisi için müze koleksiyonundan,16.yüzyıldan 20.yüzyıl başına uzanan bir dönemi kapsayan eserler seçilmiş. Sergide, Osmanlılarda kullanılan hamam eşyaları, berber takımları, kişisel bakımla ilgili objelerin yanısıra, Sultan II. Bayezid döneminden 1511 tarihli Enderun Hünkar hamamının planı ile hamamcı esnafının betimlendiği minyatürlü yazmalar da yer aldı. ***** Sevgi Gönül Kilise Gümüşleri Koleksiyonu bir sergiyle tanıtıldı Sadberk Hanım Müzesi nde açılan sergide yer alan dini amaçlı gümüş eşyalar, 18.yy başından, 20.yy başına dek tarihlenmektedir. Üzerlerinde yer alan, tarih, ithaf, tuğra, damga gibi özelliklerin yanısıra, bezemelerinde batı ile çağdaş motifler bulunan ve İstanbul da imal edilen bu eserler, Geç Osmanlı İstanbulu nun sanatsal ve kültürel ortamının bir cephesini yansıtan ilginç kanıtlar olarak sunulmuştur. ***** Lizbon, Calouste Gulbenkian Müzesi'nden başyapıtlar sergilendi Sakıp Sabancı Müzesi nde açılan Doğu'dan Batı'ya Kitap Sanatı ve Osmanlı Dünyası'ndan Anılar sergisinde, Lizbon, Calouste Gulbenkian Müzesi'nden. elyazma ve baskı kitap, tekstil, dokuma ve İznik çinilerini içeren 111 parçalık etkileyici bir koleksiyonun sergilenmesinin yanısıra, koleksiyonun derleyicisi C.Gulbenkian'ın etkileyici hayat hikayesi de yansıtıldı. ***** Türk Heykeli'nin tarihine ışık tutmayı amaçlayan sergi düzenlendi İstanbul Modern, Modern Heykel - Bellek ve Ölçek sergisiyle Modern Türk Heykeli'nin tarihine ışık tutmayı amaçlamış. Sergide yer alan, tarihleri arasını kapsayan eserlerle, seçilen sanatçıların öne çıkan üsluplarından doyurucu nitelikte bir seçki oluşturulmuş. Sergiyi hazırlayanlar, Heykeltıraşların üretim dünyalarına, tercih ettikleri anlatım biçimlerine işaret etmek ve diğer sanatçılardan ayrılan ve benzeyen yönlerine parmak basmak istediklerini; bu nedenle üslup gelişimi ve tarihsel perspektif içerisinde sanatçıların en özgün yanlarını sergilemeyi uygun bulduklarını ve bu yapıtların tarihsel bir süreklilik oluşturmasına da özen gösterdiklerini ifade etmişlerdir. ***** İstanbullular, Modern Çağ Heykeltraşı Ernst Barlach ı tanıdı Tophane-i Amire Kültür Sanat Merkezi ndeki sergide, Alman Dışavurumculuğunun çok yönlü sanatçısı: heykeltraş, ressam ve edebiyatçı Ernst Barlach ın yaşamı, sanatı ve döneminin tarihi tanıtıldı. Yalın günlük yaşam insanlarından esinli heykelleri, Alman faşist

15 ideolojisine ters düştüğü için yasaklanıp, yokedilmesine karşın Barlach, 20.yüzyılın önemli heykeltraşlarından biri olarak kabul edildi. ***** Heykelin büyük ustası Rodin İstanbul'daydı Auguste Rodin, Düşünen adam, Öpüşme, Cehennemin Kapısı, Balzac gibi yapıtlarıyla Sabancı Üniversitesi Sakıp Sabancı Müzesi ne konuk oldu. Sergide yer alan yüz kadar heykel, çok sayıda desen, eski fotoğraflar ve sanatçının koleksiyonundan bir dizi antik dönem heykeli, Rodin in gençliğinden başlayarak en ünlü yapıtlarına dek katettiği yolun izlenmesine olanak verdiği gibi, onun çizer ve Koleksiyoncu yanlarına da ışık tuttu. ***** Fahrelnissa Zeid ve Nejad Devrim buluşması İstanbul Modern de açılan Fahrelnissa Zeid ile Nejad:Gökkuşağında İki Kuşak sergisi, yaşamları ve ürettikleri resimlerle, renkçiliklerini kabul ettiren anne ile oğlu buluşturdu. Bu sergiyle: portreyi ruhun kendisi olarak tanımlayan, resim yaparken evrenle bir tür paylaşım içinde olduğunu hisseden Fahrelnissa ile kaligrafi,hat, eski soyut Türk sanatlarından kendine özgü üslup çıkartarak, soyut Paris Ekolü ne etki eden Nejad buluşturuldu. ***** Keşfedilen eserleriyle Albert Gabriel Yapı Kredi, Kâzım Taşkent Galerisi'nde açılan Albert Gabriel ( ): Ressam, Mimar, Arkeolog, Gezgin sergisi, Gabriel in Türkiye ağırlıklı çalışmalarını gözler önüne seriyor. Serginin küratörü Pierre Pinon tarafından Gabriel in Bar-sur-Aube daki 1973 ten beri kullanılmayan evinde keşfedilenler arasında: mimari çizimler, Türkiye de çektiği fotoğraflar, Türkiye, Yunanistan, Ortadoğu ve Avrupa'yı betimleyen suluboyalar ve büyük boyutlu boyalı desenler; Boğaziçi yalıları, Anadolu camileri ve medreselerini betimleyen desenler; Güzel Sanatlar Okulu'na yaptığı eserler ve çalışmaları sırasında kullandığı malzemeler yer alıyor. İslam arkeolojisi üzerine olan uzmanlığıyla bilinen Gabriel, çalışma hayatının önemli bir kısmını ülkemize ayırmıştır. A.Gabriel, yılları arasında İstanbul Üniversitesi Sanat Tarihi kürsüsünün başına geçmiş ve İstanbul Fransız Arkeoloji Enstitüsü nü kurmuştur. ***** Raimondo D Aronco sergisi, Udine den sonra İstanbul da Osmanlı Mimarı D Aronco nun İstanbul Projeleri" sergisi, Suna ve İnan Kıraç Vakfı İstanbul Araştırmaları Enstitüsü Galerisi'nde açıldı. 'Projeler', 'Restorasyonlar' ve 'Kitaplar' olmak üzere üç bölümden oluşan sergi, Art Nouveau akımının en önemli tasarımcılarından, mimar D'Aronco'nun özgün çizim, karakalem ve suluboya çalışmalarıyla, kitaplığından yapılan seçkiyi biraraya getiriyor.osmanlı topraklarında edindiği deneyimin izlerini, mimari tasarımlarına yansıtan D Aronco, bu deneyim sayesinde Avrupa ve Dünya Art Nouveau hareketlerinde, Osmanlı-İslam sanatından edindikleri ile yerini almıştır.

16 2000 YILLIK BAALBEK'İ İSRAİL BOMBALARI TEHDİT ETTİ İsrail'in Lübnan topraklarındaki saldırıları, 2000 yıllık geçmişe sahip olan Baalbek kentini de tehdit ediyor. UNESCO tarafından Dünya Mirası olarak kabul edilen kentteki tarihi kalıntılar, İsrail bombardımanından kaçanlar tarafından sığınak olarak kullanılıyor. Fenikeliler tarafından kurulan Baalbek, Baal tanrısına inananların merkezi ve Beka eyaletinin en büyük Fenike şehri olarak biliniyor.yunanlıların işgali sonrasında Heliopolis (Güneş Kenti) olarak anılan kent, daha sonra Romalıların yönetimine girmiş ve Antonius zamanında çok geliştirilmiştir. Zaman içinde değişen egemenlikler nedeniyle çok önemli yıkımlar yaşanmıştır kentte. Bizans döneminde farklı dini inanca bağlı eserler kurulurken ve Haçlılar döneminde, dev bir kale haline getirilirken değişen kent, Timur un kaleyi ele geçirmesinden sonra da Osmanlı egemenliğine girmiştir. Kent bu dönemde, yıkık, harap ve kendi haline terk edilmiş, aynı zamanda yarı yarıya toprağa gömülmüş durumdayken, 1899'da Almanlara kazı yapma izni verilmiştir. Birinci Dünya Savaşından sonra Fransızların eline geçmesiyle, kazılara Fransızlar devam etmiş. Baalbek'te bugün, çeşitli ülkelerdeki müzelere götürülmüş parçalar olmasına karşın, Jüpiter, Baküs ve Venüs e adanmış üç büyük tapınağın kalıntıları bulunuyor. Lübnan Kültür Bakanı Tarık Mitri, zaten hassas durumdaki tarihi yapıların ardı arkası kesilmeyen patlamalarla ve doğrudan hedef olma ihtimaliyle tehdit altında kaldığını söyleyerek, UNESCO'dan Baalbek'deki arkeolojik hazineyi korumak için girişimde bulunmasını istedi. ******** UNESCO gözlemcilerinin, Lübnan daki İsrail bombardımanları sonucunda, bu ülkedeki dünya mirası tarihi yerlerde gözle görülebilir hiçbir zarar olmadığını belirttikleri bildiride, buralarda yapısal bir zayıflama olup, olmadığının belirlenmesi için kapsamlı bir araştırma yapılması gerektiği de açıklanmış. Ancak yine Unesco uzmanlarının yaptıkları incelemeler sonucunda; Sur kentindeki Roma mezarının, 150m. uzağına atılan bir bomba nedeniyle fresklerinin düştüğü, Eski bir Fenike kenti olan Byblos taki tarihi kalıntıların bir elektrik santralinin bombalanması sonucunda petrol sızıntısına maruz kaldığı da belirlendi. Uzmanlar Lübnan daki Dünya Mirası Listesi ne alınmış arkeolojik alanların, Savaş sırasında meydana gelen petrol sızıntılarına maruz kaldığını ve acilen temizlenmesi gerektiği konusunda uyarıda bulundu.

17 ÜYELERİMİZDEN YENİ ÜYELER Ayşe DENKNALBANT, Gülay ÖZCAN ve Suna EKEN yeni üyelerimiz olarak aramıza katıldılar. ÜNVAN VE GÖREV DEĞİŞİKLİKLERİ Prof. Dr. Ayla ERSOY, Marmara Üniversitesi ndeki görevinden ayrılıp, öğretim görevini, Doğuş Üniversitesi, Güzel Sanatlar Fakültesi nde sürdürüyor. MSGSÜ Sanat Tarihi Bölümü nde görevli Dr. Aykut GÜRÇAĞLAR, Doçent ünvanını aldı. Sadberk Hanım Müzesi uzmanlarından Lale GÖRÜNÜR (İTÜ); İ.Ü. Türkiyat Enstitüsü nde görevli İbrahim ÇEŞMELİ, (YTÜ), Dr. ünvanını aldılar. Dr. Şebnem Akalın ERYAVUZ, Akşam gazetesindeki köşesinde sanat tarihi yazıları yazıyor. Fadime Geleş, bir süredir İ.B.B. Atatürk Müzesi nde yöneticilik yapıyor. Meslektaşlarımızdan : Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi, Sanat Tarihi Bölümü, Kasım 2005 tarihlerinde gerçekleştirilen sempozyumu, geçen yıl emekliye ayrılan bölümlerinin kurucusu Prof.Dr.Günsel RENDA onuruna düzenledi. Sempozyum Gelenek, Kimlik, Bireşim: Kültürel Kesişmeler Ve Sanat üst başlığı altında gerçekleştirdi. Gazi Üniversitesi, Fen-Edebiyat Fakültesi, Sanat Tarihi Bölümü tarafından, Mayıs 2006 tarihlerinde düzenlenen "X. Ortaçağ -Türk Dönemi Kazı Sonuçları ve Sanat Tarihi Araştırmaları Sempozyumu", Bölümün kurucusu Prof. Dr. H. Örcün BARIŞTA'ya armağan olarak düzenlenmiştir. Prof. Barışta, Marmara Üniversitesi kadrosuna geçmiştir. Doç. Dr.Hüsamettin AKSU (İÜ) Profesör, Yrd.Doç.Dr. Gülgün KÖROĞLU(MSGSÜ) Doçent unvanlarını aldılar. KAYBETTİKLERİMİZ Üyelerimizden, Özkan ALTINTAŞ annesini; Perran ÜSTÜNDAĞ ve Enis KARAKAYA babalarını kaybettiler. Meslektaşlarımızdan; Prof. Dr. Zeki SÖNMEZ, erkek kardeşini ve ablasını, Prof.Dr. Haluk ABBASOĞLU ve Aysel ÇÖTELİOĞLU annelerini, Yrd.Doç.Dr. Kayahan TURKANTOZ babasını kaybettiler.

18 YÖNETİM KURULU Nazan ATASOY (Başkan), Prof.Dr. M. Baha TANMAN (Başkan Yardımcısı), Dr. H. Banu KONYAR (Gen. Sek.), Hülya NAVDAR (Muhasip), Dr. Nur TAVİLOĞLU (Üye) YAZIŞMA ADRESİ P.K. 21 SUADİYE / İSTANBUL sanattarihidernegi@gmail.com Web: Tel & Fax: (0216) GSM: Posta Çeki Hesabı: Sanat Tarihi Derneği Bülten Hazırlık: Nazan ATASOY