Etmen ile Servis Entegrasyonu için Bir Planlama

Transkript

1 Etmen ile Servis Entegrasyonu için Bir Planlama Modülü Tasarımı ve Gerçekleştirimi Yüksek Lisans Tezi Bornova, İzmir 23 Temmuz 2007, Pazartesi Tez savunması

2 İçerik 1 Giriş

3 İçerik Amaç Yaklaşım (Önerilen Çözüm) Katkılar 1 Giriş

4 Amaç Amaç Yaklaşım (Önerilen Çözüm) Katkılar Daha esnek ve devingen iş süreci tümleşimine ve otomasyonuna olan küresel ilgi: servise-yönelik hesaplama, anlamsal teknoloji ve zeki çok-etmenli sistemler yakınlaşması Servise-yönelik hesaplama ve anlamsal teknolojinin yakınlaşması servis-tabanlı anlamsal veb (anlamsal veb servisleri). Anlamsal veb servislerini otomatik olarak kullanacak olan yapılar Dağıtık İnternet ortamında çalışan özerk etmenler.

5 Amaç Amaç Yaklaşım (Önerilen Çözüm) Katkılar Daha esnek ve devingen iş süreci tümleşimine ve otomasyonuna olan küresel ilgi: servise-yönelik hesaplama, anlamsal teknoloji ve zeki çok-etmenli sistemler yakınlaşması Servise-yönelik hesaplama ve anlamsal teknolojinin yakınlaşması servis-tabanlı anlamsal veb (anlamsal veb servisleri). Anlamsal veb servislerini otomatik olarak kullanacak olan yapılar Dağıtık İnternet ortamında çalışan özerk etmenler.

6 Amaç Amaç Yaklaşım (Önerilen Çözüm) Katkılar Daha esnek ve devingen iş süreci tümleşimine ve otomasyonuna olan küresel ilgi: servise-yönelik hesaplama, anlamsal teknoloji ve zeki çok-etmenli sistemler yakınlaşması Servise-yönelik hesaplama ve anlamsal teknolojinin yakınlaşması servis-tabanlı anlamsal veb (anlamsal veb servisleri). Anlamsal veb servislerini otomatik olarak kullanacak olan yapılar Dağıtık İnternet ortamında çalışan özerk etmenler.

7 Amaç (devam) Amaç Yaklaşım (Önerilen Çözüm) Katkılar Tezin Amacı Sıradan geliştiricilerin kolaylıkla anlamsal vebde çalışan yazılımlar geliştirebilmesinin sağlanması Etmen - Veb Servis İlişkisi Birlikte işlerlik sorunları: Çalışma şekillerinin farklılığı, Kullandıkları iletişim ve tanım standartlarının farklılığı, Tasarlanış amaçlarının farklılığı

8 Amaç (devam) Amaç Yaklaşım (Önerilen Çözüm) Katkılar Tezin Amacı Sıradan geliştiricilerin kolaylıkla anlamsal vebde çalışan yazılımlar geliştirebilmesinin sağlanması Etmen - Veb Servis İlişkisi Birlikte işlerlik sorunları: Çalışma şekillerinin farklılığı, Kullandıkları iletişim ve tanım standartlarının farklılığı, Tasarlanış amaçlarının farklılığı

9 Yaklaşım ve Önerilen Çözüm Amaç Yaklaşım (Önerilen Çözüm) Katkılar Yaklaşım Etmenler, servisleri üyesi oldukları plarformun etki alanına göre uyarlayıp kendi yetenekleri yani kendi sundukları servisler olarak ilan edecek böylelikle diğer etmenler bu servisleri özerk bir şekilde kullanabileceklerdir. Önerilen Çözüm Etmen tabanlı bir anlamsal servis mimarisi olması gerekmektedir, Bu mimarideki etmenlerin anlamsal servisleri ele alabilmeleri için özel planlara ve planlama yapılarına sahip olmaları gerekmektedir.

10 Yaklaşım ve Önerilen Çözüm Amaç Yaklaşım (Önerilen Çözüm) Katkılar Yaklaşım Etmenler, servisleri üyesi oldukları plarformun etki alanına göre uyarlayıp kendi yetenekleri yani kendi sundukları servisler olarak ilan edecek böylelikle diğer etmenler bu servisleri özerk bir şekilde kullanabileceklerdir. Önerilen Çözüm Etmen tabanlı bir anlamsal servis mimarisi olması gerekmektedir, Bu mimarideki etmenlerin anlamsal servisleri ele alabilmeleri için özel planlara ve planlama yapılarına sahip olmaları gerekmektedir.

11 Katkılar Amaç Yaklaşım (Önerilen Çözüm) Katkılar AVSM nin kavramsal modelinin temel ihtiyaçlarının bütün süreçlerini kapsayacak şekilde yerine getiren bir yazılım platformunu tanımlamaktadır. Tanımlanan mimarinin süreçlerine yönelik planlar tasarlanmıştır. Süreçlere yönelik tasarlanan planlar doğrultusunda planlayıcı ihtiyaçları belirlenmiştir.

12 Katkılar Amaç Yaklaşım (Önerilen Çözüm) Katkılar AVSM nin kavramsal modelinin temel ihtiyaçlarının bütün süreçlerini kapsayacak şekilde yerine getiren bir yazılım platformunu tanımlamaktadır. Tanımlanan mimarinin süreçlerine yönelik planlar tasarlanmıştır. Süreçlere yönelik tasarlanan planlar doğrultusunda planlayıcı ihtiyaçları belirlenmiştir.

13 Katkılar Amaç Yaklaşım (Önerilen Çözüm) Katkılar AVSM nin kavramsal modelinin temel ihtiyaçlarının bütün süreçlerini kapsayacak şekilde yerine getiren bir yazılım platformunu tanımlamaktadır. Tanımlanan mimarinin süreçlerine yönelik planlar tasarlanmıştır. Süreçlere yönelik tasarlanan planlar doğrultusunda planlayıcı ihtiyaçları belirlenmiştir.

14 İçerik Anlamsal Veb Servisleri Etmenler Planlama HGA Planlaması Anlamsal Veb Servisleri Mimarisi 1 Giriş

15 Anlamsal Veb Anlamsal Veb Servisleri Etmenler Planlama HGA Planlaması Anlamsal Veb Servisleri Mimarisi Anlamsal veb, vebdeki veriyi hem insanların okuyabileceği hem de makinelerin anlayabileceği şekilde tanımlar ve bağlar. Anlamsal Veb, Veb mimarisine dayanır: kaynakları tanımlamak için tekbiçimli kaynak tanımlayıcılarını (Uniform Resource Identifier - URI ), ontolojileri birleştirmek için bağlantıları, sözdizim için genişletilebilir biçimleme dilini (GBD, extensible Mark-up Language - XML), iletişim için de üstün-metin aktarım protokolünü (ÜMAP, Hyper-Text Transfer Protokol - HTTP) kullanır.

16 Anlamsal Veb Anlamsal Veb Servisleri Etmenler Planlama HGA Planlaması Anlamsal Veb Servisleri Mimarisi Anlamsal veb, vebdeki veriyi hem insanların okuyabileceği hem de makinelerin anlayabileceği şekilde tanımlar ve bağlar. Anlamsal Veb, Veb mimarisine dayanır: kaynakları tanımlamak için tekbiçimli kaynak tanımlayıcılarını (Uniform Resource Identifier - URI ), ontolojileri birleştirmek için bağlantıları, sözdizim için genişletilebilir biçimleme dilini (GBD, extensible Mark-up Language - XML), iletişim için de üstün-metin aktarım protokolünü (ÜMAP, Hyper-Text Transfer Protokol - HTTP) kullanır.

17 Anlamsal Veb Anlamsal Veb Servisleri Etmenler Planlama HGA Planlaması Anlamsal Veb Servisleri Mimarisi Anlamsal veb, vebdeki veriyi hem insanların okuyabileceği hem de makinelerin anlayabileceği şekilde tanımlar ve bağlar. Anlamsal Veb, Veb mimarisine dayanır: kaynakları tanımlamak için tekbiçimli kaynak tanımlayıcılarını (Uniform Resource Identifier - URI ), ontolojileri birleştirmek için bağlantıları, sözdizim için genişletilebilir biçimleme dilini (GBD, extensible Mark-up Language - XML), iletişim için de üstün-metin aktarım protokolünü (ÜMAP, Hyper-Text Transfer Protokol - HTTP) kullanır.

18 Anlamsal Veb Anlamsal Veb Servisleri Etmenler Planlama HGA Planlaması Anlamsal Veb Servisleri Mimarisi Anlamsal veb, vebdeki veriyi hem insanların okuyabileceği hem de makinelerin anlayabileceği şekilde tanımlar ve bağlar. Anlamsal Veb, Veb mimarisine dayanır: kaynakları tanımlamak için tekbiçimli kaynak tanımlayıcılarını (Uniform Resource Identifier - URI ), ontolojileri birleştirmek için bağlantıları, sözdizim için genişletilebilir biçimleme dilini (GBD, extensible Mark-up Language - XML), iletişim için de üstün-metin aktarım protokolünü (ÜMAP, Hyper-Text Transfer Protokol - HTTP) kullanır.

19 Anlamsal Veb Anlamsal Veb Servisleri Etmenler Planlama HGA Planlaması Anlamsal Veb Servisleri Mimarisi Anlamsal veb, vebdeki veriyi hem insanların okuyabileceği hem de makinelerin anlayabileceği şekilde tanımlar ve bağlar. Anlamsal Veb, Veb mimarisine dayanır: kaynakları tanımlamak için tekbiçimli kaynak tanımlayıcılarını (Uniform Resource Identifier - URI ), ontolojileri birleştirmek için bağlantıları, sözdizim için genişletilebilir biçimleme dilini (GBD, extensible Mark-up Language - XML), iletişim için de üstün-metin aktarım protokolünü (ÜMAP, Hyper-Text Transfer Protokol - HTTP) kullanır.

20 Anlamsal Veb Anlamsal Veb Servisleri Etmenler Planlama HGA Planlaması Anlamsal Veb Servisleri Mimarisi Anlamsal veb, vebdeki veriyi hem insanların okuyabileceği hem de makinelerin anlayabileceği şekilde tanımlar ve bağlar. Anlamsal Veb, Veb mimarisine dayanır: kaynakları tanımlamak için tekbiçimli kaynak tanımlayıcılarını (Uniform Resource Identifier - URI ), ontolojileri birleştirmek için bağlantıları, sözdizim için genişletilebilir biçimleme dilini (GBD, extensible Mark-up Language - XML), iletişim için de üstün-metin aktarım protokolünü (ÜMAP, Hyper-Text Transfer Protokol - HTTP) kullanır.

21 Anlamsal Veb - Ontolojiler Anlamsal Veb in temel yapıtaşı ontolojilerdir. Anlamsal Veb Servisleri Etmenler Planlama HGA Planlaması Anlamsal Veb Servisleri Mimarisi Tanım Ontoloji paylaşılan bir kavramsallaştırmanın biçimsel, belirgin bir tanımıdır. Bu tanımda: paylaşılan - ontolojilerin genel kabul görmüş bir anlayışı ifade etmesi kavramsallaştırma - bir etki alanının kavramsal modelinin ortaya çıkartılması biçimsel tanım - makine okunabilirliği sağlanması belirgin tanım - kesin terminoloji tanımları içermesi

22 Anlamsal Veb - Ontolojiler Anlamsal Veb in temel yapıtaşı ontolojilerdir. Anlamsal Veb Servisleri Etmenler Planlama HGA Planlaması Anlamsal Veb Servisleri Mimarisi Tanım Ontoloji paylaşılan bir kavramsallaştırmanın biçimsel, belirgin bir tanımıdır. Bu tanımda: paylaşılan - ontolojilerin genel kabul görmüş bir anlayışı ifade etmesi kavramsallaştırma - bir etki alanının kavramsal modelinin ortaya çıkartılması biçimsel tanım - makine okunabilirliği sağlanması belirgin tanım - kesin terminoloji tanımları içermesi

23 Veb Servisleri Anlamsal Veb Servisleri Etmenler Planlama HGA Planlaması Anlamsal Veb Servisleri Mimarisi Veb servisleri İnternet üzerinde bulunan, modüler ve kendini-tanımlayan uygulamalardır. DGVK Veb Servisi tanımı Bir Veb servisi bir ağ üzerinde makiden-makineye birlikte işlerliği desteklemek için tasarlanmış bir yazılım sistemdir. Makine tarafından işlenebilir şekilde hazırlanmış bir arayüze sahiptir (özellikle VSTD). Diğer sistemler veb servisi ile tanımına göre diğer Veb le ilgili standartlarla birlikte ÜMAP üzerinden taşınan GBD ile serileştirilmiş BNEP mesajları kullanarak etkileşirler. Veb servislerinin özellikleri şunlardır: Birlikte işlerlik, Modülerlik, Çok yönlülük, Mevcudiyet.

24 Anlamsal Veb Servisleri Anlamsal Veb Servisleri Etmenler Planlama HGA Planlaması Anlamsal Veb Servisleri Mimarisi Şekil: Anlamsal Veb Servisleri

25 Anlamsal Veb Servisleri (devam) Anlamsal Veb Servisleri Etmenler Planlama HGA Planlaması Anlamsal Veb Servisleri Mimarisi Anlamsal veb deki servislerin otomasyonu için birçok veb servis ontolojisi geliştirilmiştir: S-VOD (Servisler için Veb Ontoloji Dili), VSMO (Veb Servis Modelleme Ontolojisi), A-VSTD (Anlamsal Veb Servis Tanımlama Dili)... Bu çalışmada S-VOD seçildi çünkü: VOD tabanlıdır, Genel amaçlıdır.

26 Anlamsal Veb Servisleri (devam) Anlamsal Veb Servisleri Etmenler Planlama HGA Planlaması Anlamsal Veb Servisleri Mimarisi Anlamsal veb deki servislerin otomasyonu için birçok veb servis ontolojisi geliştirilmiştir: S-VOD (Servisler için Veb Ontoloji Dili), VSMO (Veb Servis Modelleme Ontolojisi), A-VSTD (Anlamsal Veb Servis Tanımlama Dili)... Bu çalışmada S-VOD seçildi çünkü: VOD tabanlıdır, Genel amaçlıdır.

27 Anlamsal Veb Servisleri Etmenler Planlama HGA Planlaması Anlamsal Veb Servisleri Mimarisi S-VOD (Servisler için Veb Ontoloji Dili) Hedefler S-VOD ontolojisi kısaca aşağıdaki görevleri başarmayı hedeflemektedir: Otomatik servis keşfi, Otomatik servis çalıştırımı, Otomatik servis birleştirimi ve birlikte işlerlik, Otomatik servis çalıştırma izlenmesi.

28 Anlamsal Veb Servisleri Etmenler Planlama HGA Planlaması Anlamsal Veb Servisleri Mimarisi S-VOD (Servisler için Veb Ontoloji Dili) (devam) Şekil: S-VOD Üst Ontolojisi

29 Etmenler Anlamsal Veb Servisleri Etmenler Planlama HGA Planlaması Anlamsal Veb Servisleri Mimarisi Anlamsal veb tarafından sunulan anlamsal-kodlanmış bilginin tüketicisi bu bilgiyi anlayıp kullanacak kadar zeki olmalıdır. Etmenler Rasıl & Norvig Etmenler bulundukları ortamı algılayıcıları ile algılayan ve ortama karşı etkileyicileri ile eylemde bulunan elemanlardır.

30 Etmenler Anlamsal Veb Servisleri Etmenler Planlama HGA Planlaması Anlamsal Veb Servisleri Mimarisi Anlamsal veb tarafından sunulan anlamsal-kodlanmış bilginin tüketicisi bu bilgiyi anlayıp kullanacak kadar zeki olmalıdır. Etmenler Rasıl & Norvig Etmenler bulundukları ortamı algılayıcıları ile algılayan ve ortama karşı etkileyicileri ile eylemde bulunan elemanlardır.

31 Etmenler Anlamsal Veb Servisleri Etmenler Planlama HGA Planlaması Anlamsal Veb Servisleri Mimarisi Anlamsal veb tarafından sunulan anlamsal-kodlanmış bilginin tüketicisi bu bilgiyi anlayıp kullanacak kadar zeki olmalıdır. Etmenler Rasıl & Norvig Etmenler bulundukları ortamı algılayıcıları ile algılayan ve ortama karşı etkileyicileri ile eylemde bulunan elemanlardır.

32 Anlamsal Veb Servisleri Etmenler Planlama HGA Planlaması Anlamsal Veb Servisleri Mimarisi Etmenler (devam) Etmenler genellikle aşağıdaki özelliklerin bazılarını veya hepsini içerir: Uyarlanabilir ortam değişiklikleriyle başa çıkabilir, Sağlam değişiklikler etmenin davranışlarını fazla etkilemez, Taktiksel birçok hedefi ele alabilir, duruma göre bunları değiştirebilir, Çok yönlü geniş bir perspektifteki görevleri yerine getirebilir, İşbirlikçi diğer etmenlerle işbirliği yapabilirler.

33 Anlamsal Veb Servisleri Etmenler Planlama HGA Planlaması Anlamsal Veb Servisleri Mimarisi Etmenler (devam) Etmenler genellikle aşağıdaki özelliklerin bazılarını veya hepsini içerir: Uyarlanabilir ortam değişiklikleriyle başa çıkabilir, Sağlam değişiklikler etmenin davranışlarını fazla etkilemez, Taktiksel birçok hedefi ele alabilir, duruma göre bunları değiştirebilir, Çok yönlü geniş bir perspektifteki görevleri yerine getirebilir, İşbirlikçi diğer etmenlerle işbirliği yapabilirler.

34 Anlamsal Veb Servisleri Etmenler Planlama HGA Planlaması Anlamsal Veb Servisleri Mimarisi Etmenler (devam) Etmenler genellikle aşağıdaki özelliklerin bazılarını veya hepsini içerir: Uyarlanabilir ortam değişiklikleriyle başa çıkabilir, Sağlam değişiklikler etmenin davranışlarını fazla etkilemez, Taktiksel birçok hedefi ele alabilir, duruma göre bunları değiştirebilir, Çok yönlü geniş bir perspektifteki görevleri yerine getirebilir, İşbirlikçi diğer etmenlerle işbirliği yapabilirler.

35 Anlamsal Veb Servisleri Etmenler Planlama HGA Planlaması Anlamsal Veb Servisleri Mimarisi Etmenler (devam) Etmenler genellikle aşağıdaki özelliklerin bazılarını veya hepsini içerir: Uyarlanabilir ortam değişiklikleriyle başa çıkabilir, Sağlam değişiklikler etmenin davranışlarını fazla etkilemez, Taktiksel birçok hedefi ele alabilir, duruma göre bunları değiştirebilir, Çok yönlü geniş bir perspektifteki görevleri yerine getirebilir, İşbirlikçi diğer etmenlerle işbirliği yapabilirler.

36 Anlamsal Veb Servisleri Etmenler Planlama HGA Planlaması Anlamsal Veb Servisleri Mimarisi Etmenler (devam) Etmenler genellikle aşağıdaki özelliklerin bazılarını veya hepsini içerir: Uyarlanabilir ortam değişiklikleriyle başa çıkabilir, Sağlam değişiklikler etmenin davranışlarını fazla etkilemez, Taktiksel birçok hedefi ele alabilir, duruma göre bunları değiştirebilir, Çok yönlü geniş bir perspektifteki görevleri yerine getirebilir, İşbirlikçi diğer etmenlerle işbirliği yapabilirler.

37 Etmenler (devam) Anlamsal Veb Servisleri Etmenler Planlama HGA Planlaması Anlamsal Veb Servisleri Mimarisi Temel olarak, bir etmen için iki senaryo bulunmaktadır: bulunduğu ortamda yalnızdır, ortamda başka etmenler de vardır (çok-etmenli sistemler). Etmenler davranmalarını sağlayan bir plan mekanizmasına sahiptir. Plan: Kısaca ileriki davranışın bir gösterimi olarak tanımlanır.

38 Etmenler (devam) Anlamsal Veb Servisleri Etmenler Planlama HGA Planlaması Anlamsal Veb Servisleri Mimarisi Temel olarak, bir etmen için iki senaryo bulunmaktadır: bulunduğu ortamda yalnızdır, ortamda başka etmenler de vardır (çok-etmenli sistemler). Etmenler davranmalarını sağlayan bir plan mekanizmasına sahiptir. Plan: Kısaca ileriki davranışın bir gösterimi olarak tanımlanır.

39 Planlama Anlamsal Veb Servisleri Etmenler Planlama HGA Planlaması Anlamsal Veb Servisleri Mimarisi Sözlük Anlamı ( 1 Bir düzlem üzerinde çizilen çizim veya diyagram. 2 a) Bir sonuca ulaşmak için bir yöntem, b) birşeyi yapmanın alışılagelen yöntemi, c) bir eylem programının detaylı formülü, d) hedef, amaç. 3 Bir tasarım veya hedefin parçalarının sırayla düzenlenmesi. 4 Detaylı bir program. <emekli maaşı planı> MTE Bilişsel Bilimler Ansiklopedisi Bazı etmen veya etmenler tarafından çalıştırılan, genellikle bazıları geçici olan kısıtlara sahip eylemlerin bir kümesinden oluşan ileriki davranışın bir gösterimidir.

40 Planlama Anlamsal Veb Servisleri Etmenler Planlama HGA Planlaması Anlamsal Veb Servisleri Mimarisi Sözlük Anlamı ( 1 Bir düzlem üzerinde çizilen çizim veya diyagram. 2 a) Bir sonuca ulaşmak için bir yöntem, b) birşeyi yapmanın alışılagelen yöntemi, c) bir eylem programının detaylı formülü, d) hedef, amaç. 3 Bir tasarım veya hedefin parçalarının sırayla düzenlenmesi. 4 Detaylı bir program. <emekli maaşı planı> MTE Bilişsel Bilimler Ansiklopedisi Bazı etmen veya etmenler tarafından çalıştırılan, genellikle bazıları geçici olan kısıtlara sahip eylemlerin bir kümesinden oluşan ileriki davranışın bir gösterimidir.

41 Planlama Çeşitleri Anlamsal Veb Servisleri Etmenler Planlama HGA Planlaması Anlamsal Veb Servisleri Mimarisi Alana-özel planlayıcılar. ICAPS, Remote Agent, Bridge Baron, Mars Rover... Tam otomatik alan-bağımsız planlayıcılar. LPG, FF, MIPS... Elle-ayarlanabilir alan-bağımsız planlayıcılar. (Hiyerarşik Görev Ağı (HGA) planlayıcıları.) Nonlin, SIPE2, O-Plan, UMCP, SHOP2, TLPlan, TALPlanner...

42 Planlama Çeşitleri Anlamsal Veb Servisleri Etmenler Planlama HGA Planlaması Anlamsal Veb Servisleri Mimarisi Alana-özel planlayıcılar. ICAPS, Remote Agent, Bridge Baron, Mars Rover... Tam otomatik alan-bağımsız planlayıcılar. LPG, FF, MIPS... Elle-ayarlanabilir alan-bağımsız planlayıcılar. (Hiyerarşik Görev Ağı (HGA) planlayıcıları.) Nonlin, SIPE2, O-Plan, UMCP, SHOP2, TLPlan, TALPlanner...

43 Planlama Çeşitleri Anlamsal Veb Servisleri Etmenler Planlama HGA Planlaması Anlamsal Veb Servisleri Mimarisi Alana-özel planlayıcılar. ICAPS, Remote Agent, Bridge Baron, Mars Rover... Tam otomatik alan-bağımsız planlayıcılar. LPG, FF, MIPS... Elle-ayarlanabilir alan-bağımsız planlayıcılar. (Hiyerarşik Görev Ağı (HGA) planlayıcıları.) Nonlin, SIPE2, O-Plan, UMCP, SHOP2, TLPlan, TALPlanner...

44 HGA Planlaması Anlamsal Veb Servisleri Etmenler Planlama HGA Planlaması Anlamsal Veb Servisleri Mimarisi Hiyerarşik Görev Ağı (HGA) planlamasında: Planlama sistemi ilkel-olmayan görevleri (görevler gerçekleştirilecek etkinliklerin sembolik gösterimleridirler) ilkel görevlere (örneğin, plan çalıştırıcı tarafından doğrudan çalıştırılabilinecek olan görevler) ulaşılıncaya kadar daha küçük ve daha da küçük altgörevlere ayrıştırarak bir plan hazırlar.

45 Anlamsal Veb Servisleri Etmenler Planlama HGA Planlaması Anlamsal Veb Servisleri Mimarisi HGA da Birleştirilmiş Bilgi ve Kontrol Akışı Problem 1996 ya kadarki planlama araştırmaları birbiriyle ilgili iki konuya yoğunlaşmıştır: bilgi-toplama eylemleri, döngüler ve koşullu dallanmalar gibi gelişmiş denetim yapılarına sahip planlar. Ancak bu iki araştırma alanının birleştirilmesi gösterimsel bir probleme yol açmıştır. Çözüm Vilyımsın ve ark da bilgi üreten eylemler, koşullu dallanmalar, periyodik eylemler ve döngülere sahip hiyerarşik planların gösterimi ve çalıştırılması için bir çerçeve ortaya koymuşlardır.

46 Anlamsal Veb Servisleri Etmenler Planlama HGA Planlaması Anlamsal Veb Servisleri Mimarisi HGA da Birleştirilmiş Bilgi ve Kontrol Akışı Problem 1996 ya kadarki planlama araştırmaları birbiriyle ilgili iki konuya yoğunlaşmıştır: bilgi-toplama eylemleri, döngüler ve koşullu dallanmalar gibi gelişmiş denetim yapılarına sahip planlar. Ancak bu iki araştırma alanının birleştirilmesi gösterimsel bir probleme yol açmıştır. Çözüm Vilyımsın ve ark da bilgi üreten eylemler, koşullu dallanmalar, periyodik eylemler ve döngülere sahip hiyerarşik planların gösterimi ve çalıştırılması için bir çerçeve ortaya koymuşlardır.

47 Anlamsal Veb Servisleri Etmenler Planlama HGA Planlaması Anlamsal Veb Servisleri Mimarisi HGA da Birleştirilmiş Bilgi ve Kontrol Akışı (devam) Görev ağı, ağaç benzeri bir yapıda ifade edilmiştir. Ayrışma kavramı, yeni altgörevlerin ihtiyaçlarının ve çıktılarının birbirleriyle ve ebeveyn görevleriyle olan ilişkisini tanımlar. Bu altyapıyı baz alan birçok sistem geliştirilmiştir: RETSINA, DECAF... Bu mimariye göre HGA, görevleri ifade eden düğümlerden ve iki tip kenar bilgisinden oluşur: İndirgeme bağlantıları, İhtiyaç/sonuç bağlantıları.

48 Anlamsal Veb Servisleri Etmenler Planlama HGA Planlaması Anlamsal Veb Servisleri Mimarisi HGA da Birleştirilmiş Bilgi ve Kontrol Akışı (devam) Görev ağı, ağaç benzeri bir yapıda ifade edilmiştir. Ayrışma kavramı, yeni altgörevlerin ihtiyaçlarının ve çıktılarının birbirleriyle ve ebeveyn görevleriyle olan ilişkisini tanımlar. Bu altyapıyı baz alan birçok sistem geliştirilmiştir: RETSINA, DECAF... Bu mimariye göre HGA, görevleri ifade eden düğümlerden ve iki tip kenar bilgisinden oluşur: İndirgeme bağlantıları, İhtiyaç/sonuç bağlantıları.

49 Anlamsal Veb Servisleri Etmenler Planlama HGA Planlaması Anlamsal Veb Servisleri Mimarisi HGA da Birleştirilmiş Bilgi ve Kontrol Akışı (devam) Bilgi akış ilişkileri Bir görev ağı, eylemler kümesinden ve bu eylemler arasındaki bilgi-akışı ilişkileri kümesinden oluşur. Miras bağlantısı -< T,ρ T, S, ρ S > S, T nin bir altgörevi; ρ T, T nin bir ihtiyacı; ve ρ S, S nin bir ihtiyacıdır Ters miras bağlantısı - < S,σ S, T, σ T > S, T nin bir altgörevi; σ S, S nin bir sonucu; ve σ T, T nin bir sonucudur İhtiyaç bağlantıları - < T α,σ Tα, T β, ρ Tβ > T α vet β aynı seviyede iki görev; σ Tα,T α nın bir sonucu; ve ρ Tβ, T β nın bir ihtiyacıdır

50 Anlamsal Veb Servisleri Etmenler Planlama HGA Planlaması Anlamsal Veb Servisleri Mimarisi HGA da Birleştirilmiş Bilgi ve Kontrol Akışı (devam) Bilgi akış ilişkileri Bir görev ağı, eylemler kümesinden ve bu eylemler arasındaki bilgi-akışı ilişkileri kümesinden oluşur. Miras bağlantısı -< T,ρ T, S, ρ S > S, T nin bir altgörevi; ρ T, T nin bir ihtiyacı; ve ρ S, S nin bir ihtiyacıdır Ters miras bağlantısı - < S,σ S, T, σ T > S, T nin bir altgörevi; σ S, S nin bir sonucu; ve σ T, T nin bir sonucudur İhtiyaç bağlantıları - < T α,σ Tα, T β, ρ Tβ > T α vet β aynı seviyede iki görev; σ Tα,T α nın bir sonucu; ve ρ Tβ, T β nın bir ihtiyacıdır

51 Anlamsal Veb Servisleri Etmenler Planlama HGA Planlaması Anlamsal Veb Servisleri Mimarisi HGA da Birleştirilmiş Bilgi ve Kontrol Akışı (devam) Bilgi akış ilişkileri Bir görev ağı, eylemler kümesinden ve bu eylemler arasındaki bilgi-akışı ilişkileri kümesinden oluşur. Miras bağlantısı -< T,ρ T, S, ρ S > S, T nin bir altgörevi; ρ T, T nin bir ihtiyacı; ve ρ S, S nin bir ihtiyacıdır Ters miras bağlantısı - < S,σ S, T, σ T > S, T nin bir altgörevi; σ S, S nin bir sonucu; ve σ T, T nin bir sonucudur İhtiyaç bağlantıları - < T α,σ Tα, T β, ρ Tβ > T α vet β aynı seviyede iki görev; σ Tα,T α nın bir sonucu; ve ρ Tβ, T β nın bir ihtiyacıdır

52 Anlamsal Veb Servisleri Etmenler Planlama HGA Planlaması Anlamsal Veb Servisleri Mimarisi Anlamsal Veb Servisleri Mimarisi (AVSM) Üç çalışma grubunca ortaya konulmuştur: Servisler için Veb Ontoloji Dili (S-VOD) çalışma grubu Veb Servisi Modelleme Çerçevesi (VSMÇ) çalışma grubu DGV Konsorsiyumu Veb Servis Mimarisi çalışma grubu Anlamsal servis çalıştırılması sürecini birbirini takip eden üç alt sürece ayırmaktadır: Bir istemcinin amacına uygun servis(ler)i keşfi süreci İstemcinin bulunan servisler içinden seçtiği servis(ler) ile uzlaşma süreci Servisin çalıştırıldığı yürütme süreci

53 Anlamsal Veb Servisleri Etmenler Planlama HGA Planlaması Anlamsal Veb Servisleri Mimarisi Anlamsal Veb Servisleri Mimarisi (AVSM) Üç çalışma grubunca ortaya konulmuştur: Servisler için Veb Ontoloji Dili (S-VOD) çalışma grubu Veb Servisi Modelleme Çerçevesi (VSMÇ) çalışma grubu DGV Konsorsiyumu Veb Servis Mimarisi çalışma grubu Anlamsal servis çalıştırılması sürecini birbirini takip eden üç alt sürece ayırmaktadır: Bir istemcinin amacına uygun servis(ler)i keşfi süreci İstemcinin bulunan servisler içinden seçtiği servis(ler) ile uzlaşma süreci Servisin çalıştırıldığı yürütme süreci

54 Anlamsal Veb Servisleri Etmenler Planlama HGA Planlaması Anlamsal Veb Servisleri Mimarisi Anlamsal Veb Servisleri Mimarisi (AVSM) Üç çalışma grubunca ortaya konulmuştur: Servisler için Veb Ontoloji Dili (S-VOD) çalışma grubu Veb Servisi Modelleme Çerçevesi (VSMÇ) çalışma grubu DGV Konsorsiyumu Veb Servis Mimarisi çalışma grubu Anlamsal servis çalıştırılması sürecini birbirini takip eden üç alt sürece ayırmaktadır: Bir istemcinin amacına uygun servis(ler)i keşfi süreci İstemcinin bulunan servisler içinden seçtiği servis(ler) ile uzlaşma süreci Servisin çalıştırıldığı yürütme süreci

55 Anlamsal Veb Servisleri Etmenler Planlama HGA Planlaması Anlamsal Veb Servisleri Mimarisi Anlamsal Veb Servisleri Mimarisi (AVSM) Üç çalışma grubunca ortaya konulmuştur: Servisler için Veb Ontoloji Dili (S-VOD) çalışma grubu Veb Servisi Modelleme Çerçevesi (VSMÇ) çalışma grubu DGV Konsorsiyumu Veb Servis Mimarisi çalışma grubu Anlamsal servis çalıştırılması sürecini birbirini takip eden üç alt sürece ayırmaktadır: Bir istemcinin amacına uygun servis(ler)i keşfi süreci İstemcinin bulunan servisler içinden seçtiği servis(ler) ile uzlaşma süreci Servisin çalıştırıldığı yürütme süreci

56 Anlamsal Veb Servisleri Etmenler Planlama HGA Planlaması Anlamsal Veb Servisleri Mimarisi Anlamsal Veb Servisleri Mimarisi (AVSM) Üç çalışma grubunca ortaya konulmuştur: Servisler için Veb Ontoloji Dili (S-VOD) çalışma grubu Veb Servisi Modelleme Çerçevesi (VSMÇ) çalışma grubu DGV Konsorsiyumu Veb Servis Mimarisi çalışma grubu Anlamsal servis çalıştırılması sürecini birbirini takip eden üç alt sürece ayırmaktadır: Bir istemcinin amacına uygun servis(ler)i keşfi süreci İstemcinin bulunan servisler içinden seçtiği servis(ler) ile uzlaşma süreci Servisin çalıştırıldığı yürütme süreci

57 AVSM (devam) Anlamsal Veb Servisleri Etmenler Planlama HGA Planlaması Anlamsal Veb Servisleri Mimarisi Şekil: Servis etkileşim süreci.

58 İçerik Etmenler ve Anlamsal Veb Servisleri Sorunlar İlgili Çalışmalar Anlamsal Servis Tümleşim Safhalarının İşleyişi 1 Giriş

59 Etmenler ve Anlamsal Veb Servisleri Etmenler ve Anlamsal Veb Servisleri Sorunlar İlgili Çalışmalar Anlamsal Servis Tümleşim Safhalarının İşleyişi Veb servisleri farklı platformlardaki yazılım bileşenlerinin uygun tanım ve iletişim standartları çerçevesinde iletişimini sağlar. İnternet üzerinde daha esnek, uyarlanabilir ve faydalı bilgi sistemleri geliştirilebilir Yazılım etmenleri diğer etmenlerle etkileşerek kullanıcısının hedeflerini gerçekleştirmek için davranışta bulunan elemanlardır Herhangi bir etmen mevcut veb servislerini kullanıcısının hedefini gerçekleştirmek için dinamik olarak kullanabilir. Etmenler servisler hakkında bazı anlamsal bilgilere ihtiyaç duyarlar - anlamsal veb servisleri

60 Etmenler ve Anlamsal Veb Servisleri Etmenler ve Anlamsal Veb Servisleri Sorunlar İlgili Çalışmalar Anlamsal Servis Tümleşim Safhalarının İşleyişi Veb servisleri farklı platformlardaki yazılım bileşenlerinin uygun tanım ve iletişim standartları çerçevesinde iletişimini sağlar. İnternet üzerinde daha esnek, uyarlanabilir ve faydalı bilgi sistemleri geliştirilebilir Yazılım etmenleri diğer etmenlerle etkileşerek kullanıcısının hedeflerini gerçekleştirmek için davranışta bulunan elemanlardır Herhangi bir etmen mevcut veb servislerini kullanıcısının hedefini gerçekleştirmek için dinamik olarak kullanabilir. Etmenler servisler hakkında bazı anlamsal bilgilere ihtiyaç duyarlar - anlamsal veb servisleri

61 Etmenler ve Anlamsal Veb Servisleri Etmenler ve Anlamsal Veb Servisleri Sorunlar İlgili Çalışmalar Anlamsal Servis Tümleşim Safhalarının İşleyişi Veb servisleri farklı platformlardaki yazılım bileşenlerinin uygun tanım ve iletişim standartları çerçevesinde iletişimini sağlar. İnternet üzerinde daha esnek, uyarlanabilir ve faydalı bilgi sistemleri geliştirilebilir Yazılım etmenleri diğer etmenlerle etkileşerek kullanıcısının hedeflerini gerçekleştirmek için davranışta bulunan elemanlardır Herhangi bir etmen mevcut veb servislerini kullanıcısının hedefini gerçekleştirmek için dinamik olarak kullanabilir. Etmenler servisler hakkında bazı anlamsal bilgilere ihtiyaç duyarlar - anlamsal veb servisleri

62 Etmenler ve Anlamsal Veb Servisleri Sorunlar İlgili Çalışmalar Anlamsal Servis Tümleşim Safhalarının İşleyişi Sorunlar Etmen - veb servis işbirliğinin başarısını engelleyen bazı problemler ve belirsiz durumlar vardır. Bunlar kısaca: Farklı iletişim protokolleri kullanmaktadırlar, Etmenler asenkron, veb servisleri ise senkron çalışmaktadır, Farklı (iletişim, tanım) standartlar kullanmaktadırlar, Servisler, ontolojileri kullanmak ve uzlaştırmak üzere tasarlanmamıştır: Servisin istemcisi ve sağlayıcısı farklı ontolojiler kullanırsa karmaşa olur, Etmenler ise bu tür farklılıkları ele alabilirler, Etmenlerin veb servislerinin bütünleşik olarak kullandığı bir ortamdaki etmenlerin planlama ihtiyaçları (planlayıcının gereksinimleri ve süreçleri gerçekleyen planların yapısı) net olarak ortaya konmamıştır.

63 Etmenler ve Anlamsal Veb Servisleri Sorunlar İlgili Çalışmalar Anlamsal Servis Tümleşim Safhalarının İşleyişi Sorunlar Etmen - veb servis işbirliğinin başarısını engelleyen bazı problemler ve belirsiz durumlar vardır. Bunlar kısaca: Farklı iletişim protokolleri kullanmaktadırlar, Etmenler asenkron, veb servisleri ise senkron çalışmaktadır, Farklı (iletişim, tanım) standartlar kullanmaktadırlar, Servisler, ontolojileri kullanmak ve uzlaştırmak üzere tasarlanmamıştır: Servisin istemcisi ve sağlayıcısı farklı ontolojiler kullanırsa karmaşa olur, Etmenler ise bu tür farklılıkları ele alabilirler, Etmenlerin veb servislerinin bütünleşik olarak kullandığı bir ortamdaki etmenlerin planlama ihtiyaçları (planlayıcının gereksinimleri ve süreçleri gerçekleyen planların yapısı) net olarak ortaya konmamıştır.

64 Etmenler ve Anlamsal Veb Servisleri Sorunlar İlgili Çalışmalar Anlamsal Servis Tümleşim Safhalarının İşleyişi Sorunlar Etmen - veb servis işbirliğinin başarısını engelleyen bazı problemler ve belirsiz durumlar vardır. Bunlar kısaca: Farklı iletişim protokolleri kullanmaktadırlar, Etmenler asenkron, veb servisleri ise senkron çalışmaktadır, Farklı (iletişim, tanım) standartlar kullanmaktadırlar, Servisler, ontolojileri kullanmak ve uzlaştırmak üzere tasarlanmamıştır: Servisin istemcisi ve sağlayıcısı farklı ontolojiler kullanırsa karmaşa olur, Etmenler ise bu tür farklılıkları ele alabilirler, Etmenlerin veb servislerinin bütünleşik olarak kullandığı bir ortamdaki etmenlerin planlama ihtiyaçları (planlayıcının gereksinimleri ve süreçleri gerçekleyen planların yapısı) net olarak ortaya konmamıştır.

65 Etmenler ve Anlamsal Veb Servisleri Sorunlar İlgili Çalışmalar Anlamsal Servis Tümleşim Safhalarının İşleyişi Sorunlar Etmen - veb servis işbirliğinin başarısını engelleyen bazı problemler ve belirsiz durumlar vardır. Bunlar kısaca: Farklı iletişim protokolleri kullanmaktadırlar, Etmenler asenkron, veb servisleri ise senkron çalışmaktadır, Farklı (iletişim, tanım) standartlar kullanmaktadırlar, Servisler, ontolojileri kullanmak ve uzlaştırmak üzere tasarlanmamıştır: Servisin istemcisi ve sağlayıcısı farklı ontolojiler kullanırsa karmaşa olur, Etmenler ise bu tür farklılıkları ele alabilirler, Etmenlerin veb servislerinin bütünleşik olarak kullandığı bir ortamdaki etmenlerin planlama ihtiyaçları (planlayıcının gereksinimleri ve süreçleri gerçekleyen planların yapısı) net olarak ortaya konmamıştır.

66 Etmenler ve Anlamsal Veb Servisleri Sorunlar İlgili Çalışmalar Anlamsal Servis Tümleşim Safhalarının İşleyişi Sorunlar Etmen - veb servis işbirliğinin başarısını engelleyen bazı problemler ve belirsiz durumlar vardır. Bunlar kısaca: Farklı iletişim protokolleri kullanmaktadırlar, Etmenler asenkron, veb servisleri ise senkron çalışmaktadır, Farklı (iletişim, tanım) standartlar kullanmaktadırlar, Servisler, ontolojileri kullanmak ve uzlaştırmak üzere tasarlanmamıştır: Servisin istemcisi ve sağlayıcısı farklı ontolojiler kullanırsa karmaşa olur, Etmenler ise bu tür farklılıkları ele alabilirler, Etmenlerin veb servislerinin bütünleşik olarak kullandığı bir ortamdaki etmenlerin planlama ihtiyaçları (planlayıcının gereksinimleri ve süreçleri gerçekleyen planların yapısı) net olarak ortaya konmamıştır.

67 İlgili Çalışmalar Etmenler ve Veb Servisleri Etmenler ve Anlamsal Veb Servisleri Sorunlar İlgili Çalışmalar Anlamsal Servis Tümleşim Safhalarının İşleyişi Veb servislerini ZFEK-uyumlu etmen platformları ile tümleştirme WSDL2Jade, WSDL2Agent, WSIG, WS2JADE, Servis Çalıştırma Etmeni Değerlendirme Bu araçlar yalnızca etmenler ile harici veb servislerinin tümleşimini ele almaktadırlar AVSM çerçevesinin belirttiği tam bir mimariyi ve protokol soyutlamalarını sağlayacak bir mekanizma sunmamaktadırlar Birçoğu anlamsal veb teknolojilerini kullanmamaktadırlar

68 İlgili Çalışmalar Etmenler ve Veb Servisleri Etmenler ve Anlamsal Veb Servisleri Sorunlar İlgili Çalışmalar Anlamsal Servis Tümleşim Safhalarının İşleyişi Veb servislerini ZFEK-uyumlu etmen platformları ile tümleştirme WSDL2Jade, WSDL2Agent, WSIG, WS2JADE, Servis Çalıştırma Etmeni Değerlendirme Bu araçlar yalnızca etmenler ile harici veb servislerinin tümleşimini ele almaktadırlar AVSM çerçevesinin belirttiği tam bir mimariyi ve protokol soyutlamalarını sağlayacak bir mekanizma sunmamaktadırlar Birçoğu anlamsal veb teknolojilerini kullanmamaktadırlar

69 İlgili Çalışmalar Anlamsal Veb Servis Teknolojileri Etmenler ve Anlamsal Veb Servisleri Sorunlar İlgili Çalışmalar Anlamsal Servis Tümleşim Safhalarının İşleyişi Anlamsal Veb servisleri alanında standartlaşmalar: S-VOD (Servisler için Veb Ontoloji Dili) Veb servislerinin tanımlanması için genel bir ontoloji sistemidir Tam bir sistem değildir ve bazı elemanlarını anlamı açıkça tanımlanmamıştır VSMO (Veb Servis Modelleme Ontolojisi) Bütünleşik bir çerçevedir ama S-VOD ve AVKD gibi DGVK standartları tabanlı değildir VOD ontolojileri kullanmamaktadır Dağıtık ve heterojen bir servis ortamındaki bir işakışı sistemine benzemektedir

70 İlgili Çalışmalar Anlamsal Veb Servis Teknolojileri Etmenler ve Anlamsal Veb Servisleri Sorunlar İlgili Çalışmalar Anlamsal Servis Tümleşim Safhalarının İşleyişi Anlamsal Veb servisleri alanında standartlaşmalar: S-VOD (Servisler için Veb Ontoloji Dili) Veb servislerinin tanımlanması için genel bir ontoloji sistemidir Tam bir sistem değildir ve bazı elemanlarını anlamı açıkça tanımlanmamıştır VSMO (Veb Servis Modelleme Ontolojisi) Bütünleşik bir çerçevedir ama S-VOD ve AVKD gibi DGVK standartları tabanlı değildir VOD ontolojileri kullanmamaktadır Dağıtık ve heterojen bir servis ortamındaki bir işakışı sistemine benzemektedir

71 İlgili Çalışmalar Anlamsal Veb Servis Teknolojileri (devam) Etmenler ve Anlamsal Veb Servisleri Sorunlar İlgili Çalışmalar Anlamsal Servis Tümleşim Safhalarının İşleyişi Bu çalışmada tercih edilenler: Etmenlerin hedeflerini ve servislerini ve harici veb servislerini tanımlamak için S-VOD VSMO da bahsedilen aracılık fikri

72 İlgili Çalışmalar Anlamsal Veb Servis Teknolojileri (devam) Etmenler ve Anlamsal Veb Servisleri Sorunlar İlgili Çalışmalar Anlamsal Servis Tümleşim Safhalarının İşleyişi Ayrıca etmen teknolojileri ile anlamsal veb servisleri bütünleştirmek için bazı çalışmalar yapılmıştır: Etmen servis tanımlarını ilan etmek ve EİD mesajında taşımak için S-VOD kullanan ortam (Gibbins ve Zu) İnanç İstek Niyet etmenleri tarafından veb servis işletimini kontrol etmek için reaktif planlama kullanan bir yaklaşım (Dikınsın) Bu çalışmalardaanlamsal veb kaynakları için olan destek sınırlıdır ve tam sistem mimarileri sağlamamaktadırlar.

73 İlgili Çalışmalar Anlamsal Veb Servis Teknolojileri (devam) Etmenler ve Anlamsal Veb Servisleri Sorunlar İlgili Çalışmalar Anlamsal Servis Tümleşim Safhalarının İşleyişi Ayrıca etmen teknolojileri ile anlamsal veb servisleri bütünleştirmek için bazı çalışmalar yapılmıştır: Etmen servis tanımlarını ilan etmek ve EİD mesajında taşımak için S-VOD kullanan ortam (Gibbins ve Zu) İnanç İstek Niyet etmenleri tarafından veb servis işletimini kontrol etmek için reaktif planlama kullanan bir yaklaşım (Dikınsın) Bu çalışmalardaanlamsal veb kaynakları için olan destek sınırlıdır ve tam sistem mimarileri sağlamamaktadırlar.

74 İlgili Çalışmalar Anlamsal Veb Servis Teknolojileri (devam) Etmenler ve Anlamsal Veb Servisleri Sorunlar İlgili Çalışmalar Anlamsal Servis Tümleşim Safhalarının İşleyişi Ayrıca etmen teknolojileri ile anlamsal veb servisleri bütünleştirmek için bazı çalışmalar yapılmıştır: Etmen servis tanımlarını ilan etmek ve EİD mesajında taşımak için S-VOD kullanan ortam (Gibbins ve Zu) İnanç İstek Niyet etmenleri tarafından veb servis işletimini kontrol etmek için reaktif planlama kullanan bir yaklaşım (Dikınsın) Bu çalışmalardaanlamsal veb kaynakları için olan destek sınırlıdır ve tam sistem mimarileri sağlamamaktadırlar.

75 İlgili Çalışmalar Anlamsal Veb Servis Teknolojileri (devam) Etmenler ve Anlamsal Veb Servisleri Sorunlar İlgili Çalışmalar Anlamsal Servis Tümleşim Safhalarının İşleyişi Ayrıca etmen teknolojileri ile anlamsal veb servisleri bütünleştirmek için bazı çalışmalar yapılmıştır: Etmen servis tanımlarını ilan etmek ve EİD mesajında taşımak için S-VOD kullanan ortam (Gibbins ve Zu) İnanç İstek Niyet etmenleri tarafından veb servis işletimini kontrol etmek için reaktif planlama kullanan bir yaklaşım (Dikınsın) Bu çalışmalardaanlamsal veb kaynakları için olan destek sınırlıdır ve tam sistem mimarileri sağlamamaktadırlar.

76 İlgili Çalışmalar Anlamsal Veb Servis Teknolojileri (devam) Etmenler ve Anlamsal Veb Servisleri Sorunlar İlgili Çalışmalar Anlamsal Servis Tümleşim Safhalarının İşleyişi Anlamsal vebde otomatikleşmiş hedef çözümlemesi için bir etmen çerçevesi tanıtılmıştır (Sutulberg). VSMO-tabanlı teknolojiler ve araçlar kullanmaktadır. AVSM çerçevesi ile uyumlu değildir. VSMO ya olan sıkı bağlantısından dolayı genişletilmesi zordur.

77 İlgili Çalışmalar Yapay Zeka (YZ) Planlaması ve Veb Servisleri Etmenler ve Anlamsal Veb Servisleri Sorunlar İlgili Çalışmalar Anlamsal Servis Tümleşim Safhalarının İşleyişi Anlamsal veb servisi dilleri servisleri girdi / çıktı / önkoşul / sonkoşul cinsinden tanımladıkları için planlama için de uygundurlar. Planlama sistemleri bu bilgileri kullanarak veb servislerini plan hazırlar gibi birleştirip karmaşık servisler oluşturabilirler ve oluşturdukları bu servisleri işletebilirler. Değerlendirme YZ Planlaması ve veb servis birleştirimi üzerine çalışmalar yapılmasına rağmen AVSM gibi bütünleşik bir veb servis işletim ortamındaki etmenlerin planlama modüllerinin ne gibi gereksinimlere sahip olduğu ve AVSM süreçlerini gerçekleyecek planlar üzerine bir çalışma yapılmamıştır.

78 İlgili Çalışmalar Yapay Zeka (YZ) Planlaması ve Veb Servisleri Etmenler ve Anlamsal Veb Servisleri Sorunlar İlgili Çalışmalar Anlamsal Servis Tümleşim Safhalarının İşleyişi Anlamsal veb servisi dilleri servisleri girdi / çıktı / önkoşul / sonkoşul cinsinden tanımladıkları için planlama için de uygundurlar. Planlama sistemleri bu bilgileri kullanarak veb servislerini plan hazırlar gibi birleştirip karmaşık servisler oluşturabilirler ve oluşturdukları bu servisleri işletebilirler. Değerlendirme YZ Planlaması ve veb servis birleştirimi üzerine çalışmalar yapılmasına rağmen AVSM gibi bütünleşik bir veb servis işletim ortamındaki etmenlerin planlama modüllerinin ne gibi gereksinimlere sahip olduğu ve AVSM süreçlerini gerçekleyecek planlar üzerine bir çalışma yapılmamıştır.

79 Etmenler ve Anlamsal Veb Servisleri Sorunlar İlgili Çalışmalar Anlamsal Servis Tümleşim Safhalarının İşleyişi Çözüm olarak AVSM nin gerçekleştirilmesi seçildi çünkü; AVSM, Anlamsal Veb Servis teknolojileri için şunları ortaya koymuştur: Bir temel oluşturacak soyut bir mimariyi, Bu mimaride yer alan temel elemanları, Bu mimarinin işleyişine ait bir dizi protokolleri. Bu mimari çoklu-etmen altyapısına oturtulmuştur çünkü gereksinimlerin başarılması için; Hedefe yönelik yazılım etmenleri, Öntanımlı protokollere dayalı asenkron etkileşimler.

80 Etmenler ve Anlamsal Veb Servisleri Sorunlar İlgili Çalışmalar Anlamsal Servis Tümleşim Safhalarının İşleyişi Çözüm olarak AVSM nin gerçekleştirilmesi seçildi çünkü; AVSM, Anlamsal Veb Servis teknolojileri için şunları ortaya koymuştur: Bir temel oluşturacak soyut bir mimariyi, Bu mimaride yer alan temel elemanları, Bu mimarinin işleyişine ait bir dizi protokolleri. Bu mimari çoklu-etmen altyapısına oturtulmuştur çünkü gereksinimlerin başarılması için; Hedefe yönelik yazılım etmenleri, Öntanımlı protokollere dayalı asenkron etkileşimler.

81 Etmenler ve Anlamsal Veb Servisleri Sorunlar İlgili Çalışmalar Anlamsal Servis Tümleşim Safhalarının İşleyişi Çözüm olarak AVSM nin gerçekleştirilmesi seçildi çünkü; AVSM, Anlamsal Veb Servis teknolojileri için şunları ortaya koymuştur: Bir temel oluşturacak soyut bir mimariyi, Bu mimaride yer alan temel elemanları, Bu mimarinin işleyişine ait bir dizi protokolleri. Bu mimari çoklu-etmen altyapısına oturtulmuştur çünkü gereksinimlerin başarılması için; Hedefe yönelik yazılım etmenleri, Öntanımlı protokollere dayalı asenkron etkileşimler.

82 Etmenler ve Anlamsal Veb Servisleri Sorunlar İlgili Çalışmalar Anlamsal Servis Tümleşim Safhalarının İşleyişi (devam) Ancak, Bu kavramsal modeli gerçekleştirmek için gerekli olan yazılım mimarisini tanımlamamaktadır Gereken yazılım mimarisinin teorik ve gerçekleştirim detaylarını içermemektedir.

83 Etmenler ve Anlamsal Veb Servisleri Sorunlar İlgili Çalışmalar Anlamsal Servis Tümleşim Safhalarının İşleyişi (devam) AVSM kavramsal ve geniş bir perspektifte olduğundan, bu mimariyi akılcı bir yolla gerçekleştirilmesi için bazı kabullenmeler yapıldı: Platformun çalışma alanını ifade eden bir platform ontolojisi vardır. Ontoloji etmeninde tutulur. Platform kullanıcılarının etmen planlarıyla ulaşmak isteyebileceği hedeflerin öntanımlı şablonları vardır. Anlamsal servis tanımları gibi tanımlanırlar. Servis kayıtçıda tutulurlar. Etmenlerin servisleri anlamsal tanımları kullanılarak bir servis kayıtçıya kaydedilir. Anlamsal servisin bağımlı olduğu ontoloji ve platform ontolojisi eğer birbirinden farklıysa aralarındaki eşlemeler tanımlanmalıdır.

84 Etmenler ve Anlamsal Veb Servisleri Sorunlar İlgili Çalışmalar Anlamsal Servis Tümleşim Safhalarının İşleyişi (devam) AVSM kavramsal ve geniş bir perspektifte olduğundan, bu mimariyi akılcı bir yolla gerçekleştirilmesi için bazı kabullenmeler yapıldı: Platformun çalışma alanını ifade eden bir platform ontolojisi vardır. Ontoloji etmeninde tutulur. Platform kullanıcılarının etmen planlarıyla ulaşmak isteyebileceği hedeflerin öntanımlı şablonları vardır. Anlamsal servis tanımları gibi tanımlanırlar. Servis kayıtçıda tutulurlar. Etmenlerin servisleri anlamsal tanımları kullanılarak bir servis kayıtçıya kaydedilir. Anlamsal servisin bağımlı olduğu ontoloji ve platform ontolojisi eğer birbirinden farklıysa aralarındaki eşlemeler tanımlanmalıdır.

85 Etmenler ve Anlamsal Veb Servisleri Sorunlar İlgili Çalışmalar Anlamsal Servis Tümleşim Safhalarının İşleyişi (devam) AVSM kavramsal ve geniş bir perspektifte olduğundan, bu mimariyi akılcı bir yolla gerçekleştirilmesi için bazı kabullenmeler yapıldı: Platformun çalışma alanını ifade eden bir platform ontolojisi vardır. Ontoloji etmeninde tutulur. Platform kullanıcılarının etmen planlarıyla ulaşmak isteyebileceği hedeflerin öntanımlı şablonları vardır. Anlamsal servis tanımları gibi tanımlanırlar. Servis kayıtçıda tutulurlar. Etmenlerin servisleri anlamsal tanımları kullanılarak bir servis kayıtçıya kaydedilir. Anlamsal servisin bağımlı olduğu ontoloji ve platform ontolojisi eğer birbirinden farklıysa aralarındaki eşlemeler tanımlanmalıdır.

86 Etmenler ve Anlamsal Veb Servisleri Sorunlar İlgili Çalışmalar Anlamsal Servis Tümleşim Safhalarının İşleyişi (devam) AVSM kavramsal ve geniş bir perspektifte olduğundan, bu mimariyi akılcı bir yolla gerçekleştirilmesi için bazı kabullenmeler yapıldı: Platformun çalışma alanını ifade eden bir platform ontolojisi vardır. Ontoloji etmeninde tutulur. Platform kullanıcılarının etmen planlarıyla ulaşmak isteyebileceği hedeflerin öntanımlı şablonları vardır. Anlamsal servis tanımları gibi tanımlanırlar. Servis kayıtçıda tutulurlar. Etmenlerin servisleri anlamsal tanımları kullanılarak bir servis kayıtçıya kaydedilir. Anlamsal servisin bağımlı olduğu ontoloji ve platform ontolojisi eğer birbirinden farklıysa aralarındaki eşlemeler tanımlanmalıdır.

87 Etmenler ve Anlamsal Veb Servisleri Sorunlar İlgili Çalışmalar Anlamsal Servis Tümleşim Safhalarının İşleyişi (devam) AVSM kavramsal ve geniş bir perspektifte olduğundan, bu mimariyi akılcı bir yolla gerçekleştirilmesi için bazı kabullenmeler yapıldı: Platformun çalışma alanını ifade eden bir platform ontolojisi vardır. Ontoloji etmeninde tutulur. Platform kullanıcılarının etmen planlarıyla ulaşmak isteyebileceği hedeflerin öntanımlı şablonları vardır. Anlamsal servis tanımları gibi tanımlanırlar. Servis kayıtçıda tutulurlar. Etmenlerin servisleri anlamsal tanımları kullanılarak bir servis kayıtçıya kaydedilir. Anlamsal servisin bağımlı olduğu ontoloji ve platform ontolojisi eğer birbirinden farklıysa aralarındaki eşlemeler tanımlanmalıdır.

88 Etmenler ve Anlamsal Veb Servisleri Sorunlar İlgili Çalışmalar Anlamsal Servis Tümleşim Safhalarının İşleyişi (devam) AVSM nin kavramsal modelinin temel gereksinimlerini sağlayan ve çalışan bir altkümesi gerçekleştirildi. Sağlanan etmen platformu aşağıdaki yetenekleri sahiptir: Bilgiyi göstermek ve işlemek için anlamsal veb teknolojilerini kullanmaktadır. Hem saf veb servisleri hem de anlamsal arayüze sahip veb servisleri platforma dahil edilebilmektedir. Platforma eklenen servisin ontolojisi ve platform ontolojisi arasındaki ontoloji uyumsuzluklarını servis sağlayıcı etmenler ele almaktadırlar. Platformun hedef şablonları ve platforma eklenen harici servisin süreç modeli arasındaki süreç uyumsuzluklarını servis sağlayıcı etmenin sağladığı araçlar çözmektedir.

89 Etmenler ve Anlamsal Veb Servisleri Sorunlar İlgili Çalışmalar Anlamsal Servis Tümleşim Safhalarının İşleyişi (devam) AVSM nin kavramsal modelinin temel gereksinimlerini sağlayan ve çalışan bir altkümesi gerçekleştirildi. Sağlanan etmen platformu aşağıdaki yetenekleri sahiptir: Bilgiyi göstermek ve işlemek için anlamsal veb teknolojilerini kullanmaktadır. Hem saf veb servisleri hem de anlamsal arayüze sahip veb servisleri platforma dahil edilebilmektedir. Platforma eklenen servisin ontolojisi ve platform ontolojisi arasındaki ontoloji uyumsuzluklarını servis sağlayıcı etmenler ele almaktadırlar. Platformun hedef şablonları ve platforma eklenen harici servisin süreç modeli arasındaki süreç uyumsuzluklarını servis sağlayıcı etmenin sağladığı araçlar çözmektedir.

90 Etmenler ve Anlamsal Veb Servisleri Sorunlar İlgili Çalışmalar Anlamsal Servis Tümleşim Safhalarının İşleyişi (devam) AVSM nin kavramsal modelinin temel gereksinimlerini sağlayan ve çalışan bir altkümesi gerçekleştirildi. Sağlanan etmen platformu aşağıdaki yetenekleri sahiptir: Bilgiyi göstermek ve işlemek için anlamsal veb teknolojilerini kullanmaktadır. Hem saf veb servisleri hem de anlamsal arayüze sahip veb servisleri platforma dahil edilebilmektedir. Platforma eklenen servisin ontolojisi ve platform ontolojisi arasındaki ontoloji uyumsuzluklarını servis sağlayıcı etmenler ele almaktadırlar. Platformun hedef şablonları ve platforma eklenen harici servisin süreç modeli arasındaki süreç uyumsuzluklarını servis sağlayıcı etmenin sağladığı araçlar çözmektedir.

91 Etmenler ve Anlamsal Veb Servisleri Sorunlar İlgili Çalışmalar Anlamsal Servis Tümleşim Safhalarının İşleyişi (devam) AVSM nin kavramsal modelinin temel gereksinimlerini sağlayan ve çalışan bir altkümesi gerçekleştirildi. Sağlanan etmen platformu aşağıdaki yetenekleri sahiptir: Bilgiyi göstermek ve işlemek için anlamsal veb teknolojilerini kullanmaktadır. Hem saf veb servisleri hem de anlamsal arayüze sahip veb servisleri platforma dahil edilebilmektedir. Platforma eklenen servisin ontolojisi ve platform ontolojisi arasındaki ontoloji uyumsuzluklarını servis sağlayıcı etmenler ele almaktadırlar. Platformun hedef şablonları ve platforma eklenen harici servisin süreç modeli arasındaki süreç uyumsuzluklarını servis sağlayıcı etmenin sağladığı araçlar çözmektedir.

92 Etmenler ve Anlamsal Veb Servisleri Sorunlar İlgili Çalışmalar Anlamsal Servis Tümleşim Safhalarının İşleyişi (devam) AVSM nin kavramsal modelinin temel gereksinimlerini sağlayan ve çalışan bir altkümesi gerçekleştirildi. Sağlanan etmen platformu aşağıdaki yetenekleri sahiptir: Bilgiyi göstermek ve işlemek için anlamsal veb teknolojilerini kullanmaktadır. Hem saf veb servisleri hem de anlamsal arayüze sahip veb servisleri platforma dahil edilebilmektedir. Platforma eklenen servisin ontolojisi ve platform ontolojisi arasındaki ontoloji uyumsuzluklarını servis sağlayıcı etmenler ele almaktadırlar. Platformun hedef şablonları ve platforma eklenen harici servisin süreç modeli arasındaki süreç uyumsuzluklarını servis sağlayıcı etmenin sağladığı araçlar çözmektedir.

93 Etmenler ve Anlamsal Veb Servisleri Sorunlar İlgili Çalışmalar Anlamsal Servis Tümleşim Safhalarının İşleyişi (devam) Şekil:

94 Servis Sağlayıcı Etmen (SSE) Etmenler ve Anlamsal Veb Servisleri Sorunlar İlgili Çalışmalar Anlamsal Servis Tümleşim Safhalarının İşleyişi Harici saf veb servislerini ve anlamsal veb servislerini ÇES e dahil eder ve etmen-servis etkileşimini sağlar. Saf veb servisi - VSTD Anlamsal veb servisi - S-VOD, VSMO, A-VSTD... SSE nin yöneticisi saf bir veb servisinin eklenmesini istediğinde: 1 Servisin VSTD belgesinin adresini SSE ye verir, 2 SSE servisi okur ve onu platformuna eklemek için yönetici yardımıyla gerekli eşleme ve eşleştirmeleri yapar, 3 İlgili planları hazırlar ve servisi platformda ilan eder. SSE şu iç bileşenleri kullanır: VSTD-VOD Çevirici, Eşleme Aracı, VSTD-SVOD Çevirici ve Eşleşme Aracı

95 Servis Sağlayıcı Etmen (SSE) Etmenler ve Anlamsal Veb Servisleri Sorunlar İlgili Çalışmalar Anlamsal Servis Tümleşim Safhalarının İşleyişi Harici saf veb servislerini ve anlamsal veb servislerini ÇES e dahil eder ve etmen-servis etkileşimini sağlar. Saf veb servisi - VSTD Anlamsal veb servisi - S-VOD, VSMO, A-VSTD... SSE nin yöneticisi saf bir veb servisinin eklenmesini istediğinde: 1 Servisin VSTD belgesinin adresini SSE ye verir, 2 SSE servisi okur ve onu platformuna eklemek için yönetici yardımıyla gerekli eşleme ve eşleştirmeleri yapar, 3 İlgili planları hazırlar ve servisi platformda ilan eder. SSE şu iç bileşenleri kullanır: VSTD-VOD Çevirici, Eşleme Aracı, VSTD-SVOD Çevirici ve Eşleşme Aracı