YETİŞKİNLERDE SOSYAL EŞİTLİK ÖĞR.GÖR.HÜLYA ÖZÇAĞLAR EROĞLU T.C. KARABÜK ÜNİVERSİTESİ ADALET MESLEK YÜKSEKOKULU

Transkript

1 YETİŞKİNLERDE SOSYAL EŞİTLİK ÖĞR.GÖR.HÜLYA ÖZÇAĞLAR EROĞLU T.C. KARABÜK ÜNİVERSİTESİ ADALET MESLEK YÜKSEKOKULU

2 YETİŞKİN Yetişkin kavramı, gelişimin herhangi bir yönü ya da tümünde duraklama düzeyine erişmiş olan oldukça yetişmiş, olgunluğa yaklaşmış kişi olarak tanımlanmıştır. Yetişkinliğin başlangıcı bebekliğin ya da ergenliğin başlangıcı gibi biyolojik temelli olmaktan çok, sosyal olaylar ve kültürel talepler çerçevesinde açıklanmakta ve olgunluk kavramıyla eş anlamlı olarak düşünülmektedir (Güler, 2012: 95).

3 YETİŞKİN Günümüzde, gittikçe yaygınlaşan bir görüşe göre, yetişkin sayılmanın belli bir yaş sınırı aşmış olmaktan çok başka yönlerinin olduğu da ileri sürülmektedir (Güneş, 1996: 39). Bunun için yetişkinin kim olduğu sorusu ve cevabı görünüşte kolay olmakla beraber oldukça zordur. Eğer meseleye kronolojik açıdan bakarsak belli bir yaştaki kişi yetişkin sayılabilir. Ancak böyle bir yaklaşım yetişkinin psikolojik ya da toplumsal boyutuyla her zaman örtüşmeyebilir (Köylü, 1998: 38-46).

4 YETİŞKİN Yetişkinliğin başlangıcı olarak ergenliğin bitişi ve bir takım sosyal değişmeler dikkate alınır. Bunlar; öğrenim yaşamını bitirme, işe başlama, evlenme, çocuk sahibi olma gibi değişikliklerdir. Ancak görüleceği üzere, bu yaşam değişiklikleri için kesin bir yaş sınırı koymak zordur (Aydın,2002: 40).

5 Yetişkin?Peki ama hangi yetişkin? Neugarten ve Moore Yetişkinlik dönemi evrelerini 3 döneme ayırmıştır. 1. İlk yetişkinlik (20-30 lu yaşlar) 2. Orta yetişkinlik (40-60 lı yaşlar) 3. Yaşlılık (65 ve üzeri) Dünya Sağlık Örgütü ne göre yaş arası: GENÇ yaş arası: ORTA YAŞ yaş arası: YAŞLI

6 EŞİTLİK İlke olarak eşitlik, insanların birbirleriyle eşdeğerde olduklarını, bundan dolayı insanlar arasında ayrım gözetilmemesi gerektiğini dile getirir. ( İnsan Haklarının Tarihi, Felsefi ve Hukuki Temelleri, bkz. ayınlar/yayın089/089 ( ).

7 Eşitlik Politikaları Eşitlik politikaları, tarihsel olarak üç aşamadan geçmiştir. Bu politikaların ilk aşaması yasa önünde eşitlik ilkesidir. İkinci aşama fırsat eşitliği hakkı olmuştur. Son aşama ise pozitif ayrımcı politikalar ile fırsat önceliği hakkıdır. Bu politikaların her biri bir öncekinin yeterli olarak görülmemesi nedeniyle ortaya çıkmıştır (Üşür Sancar, 1997: 4).

8 Sosyal Eşitlik Nedir? Eşitlik ilkesine sosyal devlet açısından bakıldığında, esas olarak sosyoekonomik hakların piyasa dışına çıkarılması ve gelirin yeniden bölüşümünde daha eşit ve daha adil bir bölüşümün hedeflenmesi bağlamında değerlendirilmesi gereken bu devlet anlayışının sosyal eşitlik ve sosyal adalet gibi hedefleri olduğu yadsınamaz.

9 Sosyal Eşitlik Fırsat eşitliğinin sağlanmasının sosyal eşitsizlikleri azaltan bir yanı olduğunu kabul etsek bile, daha çok dipteki mağduriyetleri önlemeye yönelik bu eşitlik anlayışı sosyal eşitlik veya sosyal adalet anlamına gelmemektedir (Koray, 2017:1-26).

10 Sosyal Eşitlik Bir başka deyişle, bu anlayış çerçevesinde ve eğitim, sağlık, sosyal güvenlik gibi uygulamalara bağlı olarak toplumun gerilerde kalan kesimlerinin yoksulluk ve yoksunluklarının azaltıldığını düşünmek mümkün. Ancak bu eşitlik anlayışının, sosyal eşitlik veya sosyal adalet açısından fazla bir anlamı olduğunu söylemek zor (Koray, 2017:1-26).

11 Sosyal Eşitlik Örneğin sosyo-ekonomik haklar arasında ekonomik bölüşümle ilgili hakların (tam istihdam, iyi iş ve iyi ücret, gelir bölüşümünde adalet gibi) bu eşitlik anlayışı içinde önemsendiği söylenemez. İkinci olarak, fırsat eşitliği yönünde bir anlayışın sosyal devlet açısından da geçerli ve önemli olduğunu yadsınamasa da, sosyal devleti bu eşitlik anlayışıyla sınırlamak pek doğru değildir (Koray, 2017:1-26).

12 Sosyal Devlet Sosyal devletin varlığı ve gelişimi açısından en anlamlı kriter, sosyoekonomik hakların konumudur. Sosyal devlete büyük ölçüde hukuki zemin kazandıran sosyoekonomik hakların kabulüdür (Koray, 2017:1-26).

13 Anayasa da Sosyal Eşitlik Sosyal Devlet in Anayasa daki İzleri Anayasası Madde 2 ye göre Türkiye Cumhuriyeti sosyal bir hukuk devletidir. Başlangıç bölümünde her vatandaşın, şahsiyetli bir hayat sürdürme, maddi ve manevi varlığını bu yönde geliştirme hak ve yetkisine doğuştan sahip olduğu belirtilmiş ve herkes yaşama, maddi ve manevi varlığını koruma ve geliştirme hakkına sahiptir şeklinde Madde 17 de tekrarlanmıştır. Madde 5 e göre kişilerin ve toplumun refah, huzur ve mutluluğunu sağlamak, insanın maddi ve manevi varlığının gelişmesi için, gerekli şartları hazırlamaya çalışmak, devletin temel gayesi ve vazifesidir.

14 TEMEL HAK VE ÖDEVLER KİŞİ HAKLARI -KİŞİ DOKUNULMAZLIĞI -ZORLA ÇALIŞTIRMA YASAĞI -ÖZEL HAYATIN GİZLİLİĞİ -KONUT DOKUNULMAZLIĞI -HABERLEŞME HÜRRİYETİ -YERLEŞME VE SEYAHAT HÜRRİYETİ -DİN VE VİCDAN HÜRRİYETİ -DÜŞÜNCE VE KANAAT HÜRRİYETİ SOSYAL VE EKONOMİK HAKLAR -AİLENİN KORUNMASI -EĞİTİM HAKKI -TARIM,HAYVANCILIK VE BU ÜRETİM DALLARINDA ÇALIŞANLARIN KORUNMASI -ÇALIŞMA HAKKI VE ÖDEVİ -SENDİKA KURMA HAKKI -TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİ HAKKI -GREV HAKKI VE LOKAVT -ÜCRETTE ADALET SAĞLANMASI -KONUT HAKKI -SOSYAL GÜVENLİK HAKKI SİYASİ HAKLAR VE ÖDEVLER -TÜRK VATANDAŞLIĞI -SEÇME,SEÇİLME HAKLARI -KAMU HİZMETİNE GİRME -VATAN HİZMETİ -VERGİ ÖDEVİ -DİLEKÇE HAKKI -SİYASİ PARTİLERİN UYACAKLAR ESASLAR -PARTİ KURMA

15 Anayasa da Sosyal Eşitlik Sosyal Devlet in Anayasa daki İzleri.. Temel Hakların ilk bölümünde yer alan kişinin hakları, kişileri topluma ve devlete karşı koruyan nitelikte haklar olduğu halde, sosyal ve ekonomik haklar, kişilerin toplumdan ve devletten talepte bulunmalarına imkan veren haklara isteme hakları denilmektedir.

16 Eğitim ve Öğretim Hakkı Eğitim ve öğretim, Madde 42 nin başlığı göz önüne alındığında, sadece bir hak değil, bir ödev olarak da düzenlendiği görülmektedir. Temel ilke olarak, kimsenin eğitim ve öğretim hakkından yoksun bırakılamayacağı dile getirildiği ifade edilmektedir.

17 Türkiye deki yetişkin eğitimi Türkiye deki yetişkin eğitimi araştırmalarının konularına göre ilk sınıflandırılması Okçabol tarafından yapılmıştır. Okçabol (1987:249), yetişkin eğitimi araştırmalarını konularına göre şu şekilde sınıflandırmıştır:

18 Türkiye deki yetişkin eğitimi 1- Halk (Yetişkin) Eğitimi : Bu başlık altında, yetişkin eğitiminin tarihsel gelişimi, Halk Eğitim Merkezleri nin yönetim süreçleri, bu merkezlerin etkinlikleri ile merkezlerdeki etkinliklerden yararlanabilecek olası kitlenin istek ve gereksinmelerini belirlemeye yönelik araştırmalar ele alınmıştır. 2- Uzaktan Öğretim : Bu başlık altında da uzaktan eğitim (YAYKUR) ve kitle iletişim araçlarının yaygın eğitimde kullanılmasıyla ilgili araştırmalar ele alınmıştır. (YILDIZ, 2004: 84)

19 Türkiye deki yetişkin eğitimi 3- Hizmetiçi eğitim : Hizmet içi eğitim araştırmaları, daha çok Milli Eğitim Bakanlığı nda sürdürülen, öğretmenlere yönelik kurs faaliyetlerine dair araştırmalardır. (YILDIZ, 2004: 84) 4- Çıraklık Eğitimi : Çıraklık eğitimi araştırmaları, Türkiye de uygulanan çıraklık eğitimi sistemine dair yapılan araştırmalardır. 5 - Projeler : Uluslararası fonların desteklediği projeler ya da ulusal düzeyde yapılan İşlevsel Yetişkin Eğitimi Projesi gibi uygulamaya dönük araştırma çalışmalarıdır. (YILDIZ, 2004: 84)

20 Sosyal Dışlanmışlık Nedir? Lars Eric Petersen, sosyal dışlanmışlığın genel olarak, Başka bir gruba veya kategoriye ait olmak, olgusundan kaynaklandığını ifade etmektedir (Kalisch,2011,Soziale Diskrimienerung) Sharon S. Brehm, Saul M. Kassin ve Stephan Step e göre ise sosyal dışlanmışlık, Belli bir grubun kendi üyeleri dışındakilere yönelik ayrımcı davranış ve tutumlarından oluşmaktadır (Badstübner, 2003, s.17).

21 Sosyal Dışlanmışlıkla İlgili AB Neler Yapıyor? AB Komisyonu eski başkanı Jacques Delors, konunun AB gündemine taşınmasında etkili olmuş bir isimdir. Onun girişimi ile 1990 yılında Avrupa Topluluğu Komisyonu tarafından bir Sosyal Dışlanmayla Mücadelede Ulusal Politikalar Gözlemevi kurulmuştur.

22 Söz konusu bu mücadele için şu araçlar belirlenmiştir: - Açık iş sayısını arttırmak, - Dünya standartlarında işgücü yaratmak, - Emek standartlarını desteklemek, - Avrupa işgücü piyasasını oluşturmak, -Kadınlar ve erkekler için eşit fırsatlar yaratmak, - Uluslararası dayanışmayı güçlendirmek, - Sosyal politika ve sosyal koruma geliştirmek, - Kamu sağlığı alanına müdahale etmek ve değişim için sosyal diyalog oluşturmak şeklinde sıralanmaktadır.

23 Maastricht ve Amsterdam Antlaşması Maastricht Antlaşması ile sosyal dışlanma ilk defa resmi bir belgede yer almıştır. Amsterdam Antlaşması, sosyal dışlanma ile mücadelenin AB nin temel hedeflerinden biri olduğunu açıkça ifade etmiş, bu mücadeleye resmiyet kazandırmıştır (Hekimler, 2012: 11)

24 Sosyal Dışlanmışlık Örneği: YAŞLI AYRIMCILIĞI Yaşlı ayrımcılığı kavramını ilk kez 1969 yılında Birleşik Devletler Ulusal Yaşlılık Enstitüsü Başkanı Robert Butler yaşlı insanlara yönelik önyargı ve ayrımcılığı tanımlamak amacıyla kullanmıştır (Özdemir & Bilgili, 2014).

25 Yaşlılık ve Sağlık Hizmetlerindeki Eşitsizlikler Dünya Sağlık Örgütü ne göre sağlıkta eşitsizlik; yalnızca gereksiz ve önlenebilir değil aynı zamanda haksız ve adaletli olmayan farklılıklar olarak tanımlanmaktadır. Sağlıktaki eşitsizliğin bireysel ölçekli belirleyicileri sosyo-ekonomik statüyü belirleyen eğitim, gelir, meslek ve sınıf olarak belirtilmektedir (Belek, 1998).

26 DÜNYA YAŞLANMA HARİTASI

27 YAŞLI NÜFUS ARTIYOR Dünya da yaşlı nüfus oranı 1950 li yıllarda tüm nüfus içerisinde %8 iken, 2009 yılında bu oran %11 e yükselmiştir ve 2050 yılı tahminlerine göre yaşlı nüfus oranının %22 ye çıkacağı bildirilmektedir (Şekil 1). Yaşlı nüfus büyüme oranı ise yılda %2.6 dır (United Nations, 2009).

28 Sağlıktaki Eşitsizlik Neden Kaynaklanıyor? Sağlıkta eşitsizliklerin yaşlılar arasında nasıl dağıldığını ve bunların altında yatan süreçleri anlamak bu grubun ihtiyaçlarının ve beklentilerinin karşılanmasının yanı sıra nüfusun tüm gruplarına sunulan hizmetlerin planlanması noktasında da önemlidir.

29 Sağlıktaki Eşitsizlik Neden Kaynaklanıyor? Cankurtaran ve arkadaşları (2002) eğitim seviyesinin düşük olmasının geriatrik depresyon için bir risk faktörü olduğunu belirtmektedir. Altay ve Avcı (2009), huzurevinde yaşayan 56 yaşlı birey ile yaptıkları çalışmada eğitim düzeyi düşük olan bireylerin özbakım gücünün de düşük olduğunu saptamışlardır. Yaşlı bireylerde ev kazalarının sıklığı ve nedenlerini ortaya koymak amacıyla yapılan bir çalışmada; eğitim seviyesinin düşmesi ev kazaları açısından risk faktörü olarak gösterilmektedir (Topaç, Ateşkan, Vural, Doruk, 2002).

30 Sağlıktaki Eşitsizlik Neden Kaynaklanıyor? Sağlığın bir diğer belirleyicisi olan mesleksel sınıf ile yaşlılıkta algılanan sağlık, fiziksel engellilik, uzun süreli hastalıklar arasında ilişki olduğunu gösteren kesitsel çalışmalar bulunmaktadır (McMunn, ve ark., 2009). Yaş ile birlikte sınıf ve sağlık arasındaki azalan ilişki, ileri yaş grubunda mesleğe dayalı sosyal sınıf ölçümlerinin kullanımı konusundaki soruları artırmaktadır. Bu durum kadınların işgücüne düşük katılımı ve doğum sonrası kalıcı iş statüsündeki kayıpları araştırmada metodolojik bir problem olarak tanımlanmaktadır (Aydoğdu ve Bahar, 2012: 111).

31 Türkiye deki Durum 2016 Yaşlı nüfus oranı son beş yılda %17,1 arttı Yaşlı nüfus (65 ve daha yukarı yaş) 2012 yılında 5 milyon 682 bin 3 kişi iken son beş yılda %17,1 artarak 2016 yılında 6 milyon 651 bin 503 kişi oldu.

32 Yaşlı bağımlılık oranı 2016 yılında %12,3 oldu Çalışma çağındaki yüz kişiye düşen yaşlı sayısını ifade eden yaşlı bağımlılık oranı, 2012 yılında %11,1 iken bu oran 2016 yılında %12,3 e yükseldi. Yaşlı nüfus oranının en yüksek olduğu il Sinop oldu Yaşlı nüfus oranının en düşük olduğu il ise %3,2 ile Şırnak oldu. Türkiye de 100 yaş ve üzerinde 5 bin 232 yaşlı olduğu görüldü.

33 Eğitimli yaşlı nüfus oranı arttı Okuma yazma bilmeyen yaşlı nüfus oranı, 2011 yılında %29,2 iken 2015 yılında %21,9'a düştü. Okuma yazma bilmeyen yaşlı kadınların oranının, 2015 yılında yaşlı erkeklerin oranından 4 kat fazla olduğu görüldü. Okuma yazma bilmeyen yaşlı kadınların oranı, 2015 yılında %32,6 iken yaşlı erkeklerin oranı ise %8,2 oldu.

34 Eğitimli yaşlı nüfus oranı arttı Eğitim durumuna göre yaşlı nüfus incelendiğinde, 2011 yılında yaşlı nüfusun %39,4 ü ilkokul mezunu, %4,1'i ortaokul veya dengi okul/ilköğretim mezunu, %4,5 i lise veya dengi okul mezunu, %4,1 i yükseköğretim mezunu

35 Eğitimli yaşlı nüfus oranı arttı 2015 yılında ilkokul mezunu olanların oranı %43 e, ortaokul veya dengi okul/ilköğretim mezunu olanların oranı %5,2 ye, lise veya dengi okul mezunu olanların oranı %5,6 ya, yükseköğretim mezunu olanların oranı ise %5,4 e yükseldi.

36 Yaşlı nüfusun yoksulluk oranı arttı Bu oran, yaşlı nüfus için 2011 yılında %17 iken 2015 yılında %18,3'e yükseldi. Yaşlı nüfusun yoksulluğu cinsiyet bazında incelendiğinde, yoksul yaşlı erkek nüfus oranı 2011 yılında %15,9 iken bu oran 2015 yılında %17,8 e yükseldi. Yoksul yaşlı kadın nüfus oranı ise 2011 yılında %17,9 iken bu oran 2015 yılında %18,6 ya yükseldi.

37 Yaşlı nüfusun işgücüne katılma oranı %11,9 oldu 2015 yılında %51,3 iken yaşlı nüfusun işgücüne katılma oranı %11,9 olarak gerçekleşti. Yaşlı erkek nüfusta bu oran, %19,9 iken yaşlı kadın nüfusta %5,8 oldu. Yaşlı nüfustaki işsizlik oranının ise %2,4 olduğu görüldü. Çalışan yaşlı nüfusun %72,8 i tarım sektöründe yer aldı. Tarım alanındaki yetişkin eğitimi bu nedenle önemlidir.

38 EĞİTİM ve İŞ GÜCÜNE KATILIM Çeşitli ülkelerdeki yetişkin eğitimi araştırmalarının vurguları, o ülkelerin kendi özel bağlamlarına ve tarihsel koşullarına göre değişebilmektedir. Duman (1996) tarafından da belirtildiği gibi, yetişkin eğitimi ideolojik olarak yönlendirilebilen kültürel ve toplumsal ile yakından ilgilidir.

39 EĞİTİM ve İŞ GÜCÜNE KATILIM Son dönemde neo-liberal anlayışın etkisiyle Batı Avrupa daki yetişkin eğitimi araştırmalarında çalışma yaşamı ile ilgili araştırmalar başattır. İşyerinde öğrenme, işe hazırlık gibi araştırmalar bu dönemde artmıştır. (Yıldız, 2004: 95).

40 EĞİTİM ve İŞ GÜCÜNE KATILIM Ayrıca düşük vasıflı işçiler, genç yetişkinler, kadınlar, işsizler ve etnik azınlıklar gibi dezavantajlı toplumsal grupların emek piyasasına ulaşmalarında, yetişkin eğitiminin artan bir önemi söz konusudur. (Yıldız, 2004: 95). Başka bir eğilim de, yeni eğitim ve enformasyon teknolojilerinin gelişimi ve uygulaması ile ilgili araştırmalara olan yönelimdir (Hake, 1995; ).

41 SONUÇ ve ÖNERİLER Öncelikli olarak yetişkin eğitimcileri arasında akademik ve mesleki diyalogu tesis edici/artırıcı uygulama ve eylemlere girişilmelidir. Akademik ve mesleki diyalogun tesis edilmesiyle beraber yetişkin eğitimcileri araştırma gündemlerini, önceliklerini, geleceğe yönelik umut ve beklentilerini oluşturabileceklerdir. (Yıldız, 2004: 95).

42 SONUÇ ve ÖNERİLER Yetişkin eğitimi araştırmalarında ihmal edilen araştırma konuları Göç ve etkileri, kültürel kimlik, etnik ve dinsel kimlik, yetişkinlerin öğrenme süreçleri, okuryazarlık araştırmaları, enformasyon teknolojileri olarak sıralamak mümkündür (Yıldız, 2004: 95).

43 SONUÇ ve ÖNERİLER Son dönemde yetişkin eğitimi alanında dünyada nitel çalışmalar yaygınlaşmıştır. Halbuki Türkiye de yetişkin eğitimi araştırmalarında nitel çalışmaların sayısı oldukça azdır. Bu anlamda bundan sonra yapılacak çalışmalar için nitel yöntemler özendirilmelidir.

44 SONUÇ ve ÖNERİLER Türkiye deki yetişkin eğitimi araştırmalarında karşılaştırmalı yetişkin eğitimi araştırması bulunmaması, önemli bir eksiklik olarak görülmelidir. Diğer ülkelerdeki mevcut eğitim sorunlarının, nedenlerinin ve çözüm yollarının bilinmesi Türkiye deki perspektifleri geliştireceği akılda tutularak karşılaştırmalı araştırmalar özendirilmelidir (Yıldız, 2004: 95).

45 DİNLEDİĞİNİZ İÇİN TEŞEKKÜRLER

46 Kaynakça Yoksulluk Mu Yoksunluk Mu? Sosyal Dışlanma Üzerine Bir Değerlendirme, Oktay HEKİMLER, Tekirdağ, SMMM Odası Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı 1, Eylül Kalisch Marie, Soziale Diskrimierung, Seminararbeit,2011, Berufsakademie in Thüringen, Gera, s.9. Badstübner Anna, Soziale Diskriminierung, Grinn, Verlag für Akademischen Texte, İnsan Haklarının Tarihi, Felsefi ve Hukuki Temelleri, bkz. ( ). ÜŞÜR SANCAR, Serpil, Siyasal Yaşam ve Kadınlara Destek Politikaları, T.C. Başbakanlık Kadının Statüsü ve Sorunları Genel Müdürlüğü Yayınları, Ankara 1997, s.4. Eşitlik ve Sosyal Devletin Vaatleri ya da Sınırları, Meryem KORAY, s.1, Emek Araştırma Dergisi (GEAD), Cilt 8, Sayı 12, Aralık 2017, s [23] Şentop, M., [24] Çelik, A., ede-sosyal-politika-celik.pdf, [25] 1982 Anayasası, [26] Seyyar, A., osyal_devlet_modeli.htm, [27] Kaboğlu, İ., Anayasada Sosyal Haklar Uluslararası Sosyal ve Ekonomik Bilimler Dergisi International Journal of Social and Economic Sciences 4 (1): 45-51, 2014 Anayasal Düzeyde Türkiye de Sosyal Politikaların Gelişimi Berrin SELÇUK İlke Bezen AYDOĞDU Zuhal BAHAR, Nihal Gördes AYDOĞDU DEUHYO ED 2012, 5 (3), Health Inequalities, s.110 Belek, İ. (1998). Sağlıkta eşitsizlik: önlenebilir ve kabul edilemez bir politik ekonomi sorunu. Toplum ve Hekim, 1998, 13(2).

47 Kaynakça Koçoğlu, D., Akın, B. (2009). Sosyoekonomik eşitsizliklerin sağlıklı yaşam biçimi davranışları ve yaşam kalitesi ile ilişkisi. DEU Hemşirelik Yüksekokulu E-Dergi, 2(4), United Nations (2009). World populations aging Erişim: WPA2009_WorkingPaper.pdf McMunn, A., Breeze, E., Goodman, A., Nazroo, J., Oldfield, Z. (2009). İleri yaşlarda sağlığın sosyal belirleyicileri. In Marmot, M., Wilkinson, R. G. (Ed), Sağlığın sosyal belirleyicileri (1. Baskı, pp: ). İstanbul: İnsev Yayınları. Cankurtaran, M., ve ark. (2002). Geriatrik yaş grubunda depresyon. I. Ulusal Geriatri Kongresi (Kongre Kitabı). Antalya. 30 Ekim-03 Kasım. Altay B., Avcı İ. (2009). Huzurevinde yaşayan yaşlılarda özbakım gücü ve yaşam doyumu arasındaki ilişki. Dicle Tıp Dergisi, 36(4), Topaç, Ş., Ateşkan, Ü., Vural, H., Doruk, H. (2002). GATA eğitim hastanesinde rutin incelemeye tabi tutulan yaşlı bireylerde ev kaza sıklığı, kaza özellikleri ile nedenleri ve bunun yaşadıkları konut özellikleri ile ilişkisi. I. Ulusal Geriatri Kongresi (Kongre Kitabı). Antalya. 30 Ekim-03 Kasım. Bahar, Z. (2006). Ülkemizde yaşlı sağlığı hizmetleri nasıl olmalı. 5. Ulusal Geriatri Kongresi (Kongre Kitabı). Antalya Eylül, Devlet Planlama Teşkilatı (2007). Türkiye de yaşlıların durumu ve yaşlanma ulusal eylem planı. Erişim: ww.dpt.gov.tr/docobjects/download/2230/eylempla.pdf Güler, Tanrıya Yönelik Atıflar,s. 95 Firdevs Güneş, Yetişkin Eğitimi (Halk Eğitimi), Ankara 1996, s.39 Köylü, Yetişkinlik Dönemi Din Eğitimi, s.46; Köylü, Yetişkin Din Eğitiminin Teorik Temelleri, s. 38 Türkiye deki Yetişkin Eğitimi Araştırmalarına Toplu Bakış1 Ahmet YILDIZ, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, yıl: 2004, cilt: 37, sayı: 1 ss 78-97