BUD HABERLERİ. TSPB DEN HABERLER

Transkript

1 TARİH: Mayıs 2015 SAYI: 157 İÇİNDEKİLER Başkan dan TSPB den Haberler * Nisan Mesleki Gelişim Eğitimleri Katılımcı Sayıları * 2015 Mesleki Gelişim Eğitimleri Katılımcı Sayıları * Mayıs Lisanslama Sınavlarına Hazırlık Eğitimi * Nisan Lisanslama Sınavlarına Katılımcı Sayı.. BİST den Haberler * BİST, Antwerp Dünya Elmas Merkezi ve JTR Mücevher İhracatçıları Birliği nin Attığı İmza Belçika yla Elmas Ticaretini Geliştirecek * BİST ve TKYD Arasında Dev İş Birliği * BİST dan Pakistan Atağı Sağlık * Sindirim Sistemi Beyne Nasıl Hükmediyor? Etkinlikler BUD Duyuruları * Papatyanın Hikayesi.. BUD İletişim Bilgileri BUD HABERLERİ BAŞKAN DAN Sevgili arkadaşlar, AYLIK BÜLTEN Mayıs ayı bülteniyle hepinize merhaba. Öncelikle bu ayki bültenimize sizlere teknik aksaklıklar nedeniyle biraz geç ulaştırabildik, bu aksaklık için affınıza sığınıyoruz. Arkadaşlar, ülke olarak seçim dönemine girdiğimiz bu günlerde piyasalarda seçim öncesi dönem kendini hissettirmekte. Piyasaların yukarı aşağı çok sert hareketlendiği şu günlerde, dövizdeki oynaklıkta borsayla yarışır nitelikte. Bu tarz piyasalarda, yatırımcıları doğru yönlendirmek ve mutlu etmek oldukça zor. Bunun sebebi ise yıllardır Sermaye Piyasalarının yatırımcılara yatırım aracı olarak anlatılamamış olması. Yıllardır otoriteler tarafından Yatırımcı Seferberliği, Borsa Okuryazarlığı, İstanbul Finans Merkezi projesi adları altında pek çok girişimde bulunuldu. Fakat geldiğimiz noktada yatırımcıyı bilinçlendirme ve piyasalara yatırımcı katabilme konusunda bir yol aldığımız söylenemez. Hatta maalesef bu kadar çabaya rağmen yatırımcı sayısının gittikçe azaldığını açıklanan raporlardan takip ediyoruz. Bunu nasıl değiştirebiliriz sorusu ise bize göre şu şekilde cevaplanabilir, tabana inerek kaybın gerçek nedenlerini bulan sorularla anketler yapmak ve bunlara yapıcı akılcı çözümler üretmek. Dünya borsaları çok hızlı, bizde onlarla yaraşır hızda erişim sağlıyoruz diyerek kendimizi kandırmak bize hiçbir şey kazandırmaz. Ben yıllarında şirket merkezinde dealer olarak, yılları arasında Borsada broker olarak çalıştım ve 2015 yılı başından beri de görevime şirket merkezinde devam ediyorum. Söylemek istediğim şu ki, küçük yatırımcıların yatırım mantığı hiç gelişmemiş, hatta gerilemiş. Yaptığının ne olduğunun bilincinde olan kişi sayısı oldukça az. Bu sebeple diyorum ki yatırımcılara daha iyi hizmet verebilmemiz için yatırımcı bilincini arttırmalıyız. Yüksek teknolojiyle erişimi kolay borsa olmak büyük başarı ama bunu kullanabilecek yatırımcı onun kadar önemli ve bu kişiler yok sayılarak yapılan atılımlar eksik kalacaktır.. Tüm annelerin Anneler Günü nü ve gençlerimizin de 19 Mayıs Gençlik ve Spor Bayramını kutlar, hepinize sağlıklı ve bol kazançlı günler dilerim.. Ayfer ÇOR Başkan TSPB DEN HABERLER NİSAN 2015 MESLEKİ GELİŞİM EĞİTİMLERİ KATILIMCI SAYILARI Tarih Eğitim Adı Katılımcı Sayısı 10 Nisan Şirket Değerleme Yöntemleri 13 TOPLAM 13 Nisan ayı içinde düzenlenen 1 mesleki gelişim eğitimine 13 kişi katıldı. Nisan ayı içinde gerçekleşen eğitimlerden ücretsiz kontenjan kapsamında 7 üniversite öğrencisi yararlandı yılında toplam 15 üniversite öğrencisi eğitime katıldı.

2 2015 YILI MESLEKİ GELİŞİM EĞİTİMLERİ KATILIMCI SAYILARI Ay Eğitim Sayısı Katılımcı Sayısı Ocak 1 20 Şubat Mart Nisan 1 13 TOPLAM Lisanslama sınavlarına hazırlık eğitimleri nedeniyle Mayıs ayında mesleki gelişim eğitimlerine ara verildi. Mayıs ayında mesleki gelişim eğitimleri kapsamında kuruma özel Türk Ticaret Kanunu Eğitimi planlandı. LİSANSLAMA SINAVLARINA HAZIRLIK EĞİTİMLERİ Lisanslama sınavları öncesinde Düzey 1, Düzey 2, Düzey 3, Türev Araçlar, Kurumsal Yönetim Derecelendirme, Kredi Derecelendirme, Konut Değerleme ve Gayrimenkul Değerleme sınavlarına hazırlık eğitimleri planlandı. Başvurular birlikteegitim.org internet sitesi üzerinden gerçekleştirilmektedir. Tarih Eğitim Adı Sınav Türü Süre 5-6 Mayıs Gayrimenkul Mevzuatı Gayrimenkul 2 gün 6-7 Mayıs Muhasebe ve Finansal Raporlama Düzey 3, Türev, Kurumsal, Kredi 2 gün Mayıs Geniş Kapsamlı Serm.Piy. Mevz. ve Mesl. Kuralları Düzey 2, 3,Türev,Kurumsal, Kredi 4 gün Mayıs Gayrimenkul Değerleme Esasları Gayrimenkul 2 gün Mayıs Genel Ekonomi Düzey 3 2 gün Mayıs Türev Araçlar Piyasalar ve Risk Yönetimi Türev 3 gün Mayıs İnşaat ve Gayrimenkul Muhasebesi Gayrimenkul 2 gün Mayıs Kurumsal Yönetim Kurumsal 2 gün Mayıs Finansal Piyasalar Düzey 2, Düzey 3, Türev 2 gün Mayıs Dar Kapsamlı Serm. Piy. Mevz.ve Meslek Kuralları Düzey 1, Konut, Gayrimenkul 2 gün Mayıs Temel Finans Matematiği ve Değerleme Yöntemleri Düzey 3, Türev, Kurumsal, Kredi 3 gün Mayıs ayı için Aracı Kurumların taleplerine istinaden SPF Düzey 1 lisansına yönelik Dar Kapsamlı Sermaye Piyasası Mevz. ve Meslek Kuralları, Yatırım Kuruluşları, Sermaye Piyasası Araçları 1 ile Takas Saklama ve Operasyon İşlemleri konu başlıklarında toplam 27 adet kuruma özel eğitim planlandı. SPF Düzey 3 lisansına yönelik Geniş Kapsamlı Sermaye Piyasası Mevzuatı ve Meslek Kuralları, Yatırım Kuruluşları, Ticaret Hukuku, Temel Finans Matematiği ve Değerleme Yöntemleri, Finansal Yönetim ve Mali Analiz, Takas Saklama ve Operasyon İşlemleri, Genel Ekonomi, Muhasebe ve Finansal Raporlama ile Türev Araçlar, Piyasalar ve Risk Yönetimi konu başlıklarında toplam 28 adet kuruma özel eğitim planlandı. Tarih Eğitim Adı Sınav Türü Sayı 6-7 Nisan Finansal Yönetim ve Mali Analiz Düzey 2, Düzey Nisan Takas Saklama ve Operasyon İşlemleri Düzey 1, Düzey 2, Düzey Nisan Temel Finans Matematiği ve Değerleme Yöntemleri Düzey 3, Türev, Kurumsal, Kredi Nisan Kurumlarda ve Sermaye Piyasasında Vergilendirme Düzey 3, Türev Nisan Sermaye Piyasası Araçlar 1 Düzey 1, Düzey 2, Düzey 3, Türev Nisan Sermaye Piyasası Araçlar 2 Düzey 2, Düzey 3, Türev Nisan Yatırım Kuruluşları Düzey 1, Düzey 2, Düzey 3, Türev Nisan Ticaret Hukuku Düzey 2, Düzey 3, Kurumsal, Kredi 25 TOPLAM 122 Nisan ayı içinde düzenlenen lisanslama sınavlarına hazırlık eğitimlerine toplam 422 kişi katıldı. Bu eğitimlerden genel katılıma açık olan 8 eğitime 122 kişi katılırken, kuruma özel planlanan 15 eğitime ise 300 kişi katıldı. Kaynak: TSPB -

3 BİST DEN HABERLER Borsa İstanbul, Antwerp Dünya Elmas Merkezi ve JTR Mücevher İhracatçıları Birliği nin attığı imza Belçika yla elmas ticaretini geliştirecek 27 Nisan 2015 Borsa İstanbul Genel Müdürü/CEO su Tuncay Dinç, AWDC (Antwerp World Diamond Centre- Antwerp Dünya Elmas Merkezi) Başkanı Stephane Fischler ve JTR Mücevher İhracatçıları Birliği Başkanı Ayhan Güner in 27 Nisan tarihinde Belçika Dış Tic. Bakanı Pieter De Crem in huzurunda imzaladıkları mutabakat zaptı, iki ülke arasındaki elmas ticaretini geliştirmeyi amaçlıyor. Dünyanın en önemli elmas merkezlerinden olan Belçika nın Antwerp kentinde, elmas sektörü firmalarınca kurulan ve elmas ticaretinin Belçika da geliştirilmesi için çalışmalar yapan AWDC nin temsilcileri ile Antwerp Valisi Cathy Berx ün de bulunduğu, Belçika Dış Ticaret Bakanı Pieter De Crem başkanlığındaki ticaret heyeti önemli bir iş birliği için İstanbul a geldi. BİST, AWDC ve JTR Mücevher İhracatçıları Birliği arasında, Türkiye ile Belçika arasındaki elmas ticaretinin geliştirilmesi amacıyla bir mutabakat zaptı imzalandı. Belçika Dış Ticaret Bakanı Pieter De Crem in huzurunda gerçekleştirilen imza töreninde, mutabakat zaptını Borsa İstanbul Genel Müdürü/CEO su Tuncay Dinç, AWDC Başkanı Stephane Fischler ile JTR Mücevher İhracatçıları Birliği Başkanı Ayhan Güner imzaladı. 27 Nisan da Armaggan Art&Design Gallery de gerçekleşen tören öncesinde konuşan Borsa İstanbul Genel Müdürü/CEO su Tuncay Dinç yaptığı değerlendirmelerde şunları dile getirdi: 2012 yılında Türkiye finans piyasalarında faaliyet gösteren üç borsanın, Borsa İstanbul çatısı altında birleşmesiyle, hem finans piyasalarımızın ve hem de bu piyasalarla ilişkili sektörlerin gelişmesi adına önemli bir adım atılmıştır. Daha önce İstanbul Altın Borsası kimliği ile faaliyet gösteren ve birleşme sonrası Borsamızda Kıymetli Madenler ve Kıymetli Taşlar Piyasası olarak faaliyetlerine devam eden piyasamızda, kuyumculuk sektörünün en temel ham maddeleri olan altın, gümüş gibi kıymetli madenler ile elmas, yakut, zümrüt, inci gibi kıymetli taşlar piyasa kuralları çerçevesinde üyelerimiz tarafından alınıp satılabilmektedir. Ülkemiz, önemli yeri olan bu sektör açısından dünyada; altın mücevherat üretiminde 3 üncü, toplam fiziki altın talebinde 4 üncü, mücevherat tüketiminde 5 inci, Merkez Bankası rezervlerinde 11 inci, altın mücevher ihracatında 2 nci ve genel olarak sektörde 5 inci sırada yer aldı. Belçika Dış Ticaret Bakanı Pieter De Crem de Antwerp te elmas ticaretinin 500 yıldan daha uzun bir geçmişi olduğunu belirterek şunları söyledi: Dünyadaki ham elmasın yüzde 84 ü, işlenmiş elmasın ise yüzde 50 si Antwerp te ticarete konu oluyor. Geçen yıl toplam elmas ticareti 58 milyar dolara yükseldi. Günlük bazda 600 sevkiyat yapılıyor, bu da 260 milyon dolara denk geliyor. İstanbul un kıtalar arasında bir köprü olduğuna dikkat çeken De Crem, Türkiye de yıllık yaklaşık 235 milyon dolarlık iç elmas tüketimi olduğunu belirtti ve şöyle devam etti: Türkiye yıllık 2,2 milyar dolarlık mücevher ihracatı yapıyor. Geçen yıl Türkiye'ye 20 milyon dolara eş değer olan 11 bin karattan biraz daha fazla işlenmiş elmas ihraç ettik. Bu mutabakat zaptı ile bunu artırmak istiyoruz. AWDC Başkanı Stephane Fischler Biz 2020 yılı için bir yol haritası belirledik. Bu yol haritası, refahın artırılması anlamında Türkiye nin 2023 vizyonuna benziyor. Dünyanın en büyük elmas ticareti olan Antwerp te, karat, netlik, kesim ve renkten oluşan ve 4C olarak anılan elmas kriterlerine, güveni de ekledik. Öyle bir altyapı inşa edeceğiz ki; hem sektör gelişecek hem de kriterleri 5C ye taşıyacağız dedi. Antwerp Valisi Cathy Berx ise Antwerp in İstanbul un ancak yarısı kadar olduğunu, buna karşın Belçika ekonomisinin önemli bir kısmını karşıladıklarını dile getirdi. Antwerp in, Teksas tan sonra dünyanın ikinci büyük petro-kimya bölgesi olduğunu dile getirerek, Antwerp için uzun vadeli bir strateji planı hazırlandı. Bunun en önemli amaçlarından biri büyüme ve inovasyon, ikincisi ise güven sağlamak dedi. Etkinlikte bir konuşma yapan HRD Antwerp Mali İşlerden Sorumlu Genel Müdür Yardımcısı Michel Janssens, şunları söyledi: Antwerp in elmasla ilgili dünya çapındaki tecrübesine derecelendirme yi de ekleyeceğiz. Türkiye, Belçika dan ulaşamadığımız pazarlara açılmamızı sağlayacak. Elmas ticaretini sadece Türkiye de değil etrafında da geliştireceğiz. JTR Mücevher İhracatçıları Birliği Başkanı Ayhan Güner, Belçika'nın elmas ticareti konusunda, Türkiye' nin ise elmas montürü konusunda usta olduğunu, her iki ülkenin güçlerini birleştirmesi gerektiğini, bu birlik ve beraberliğin ise üçüncü ülkelere mücevher satışının önünü açacağına inandığını belirtti. Borsa kurmamızın, HRD nin Türkiye de şube açmış olmasının, üretim kapasitesi konusunda Çin ve Hindistan'dan sonra Türkiye'nin üçüncü sırada yer almasının ortaya çıkardığı olumlu gelişmelerin sonucu, İstanbul Fuarı nın bu sene yabancı misafir sayısını artıran tek fuar olduğunu belirten Güner, bu olumlu gelişmelerin Türk mücevher sektörü adına geleceğe umutla bakmamızı sağladığını sözlerine ekledi. Belçikalı ticaret heyetinin ziyareti esnasında HRD Antwerp Türkiye binasının resmi açılışı da yapıldı.

4 Borsa İstanbul ve TKYD arasında Dev İş Birliği 29 Nisan 2015 Türkiye Kurumsal Yatırımcı Yöneticileri Derneği yle (TKYD) yapılan iş birliği kapsamında, fonların performanslarının değerlendirmesinde kıstas olarak kullanılan endeksleri artık Borsa İstanbul hesaplayacak. Borsa İstanbul ve TKYD arasında 29 Nisan da imzalanan anlaşmayla KYD endekslerinin piyasa katılımcılarına lisanslanması ve ticarileştirilmesi, Borsa İstanbul tarafından gerçekleştirilecek. Kolektif yatırım kuruluşları piyasasının ihtiyaçları dikkate alınarak yeni endekslerin geliştirilmesi ise Borsa ve TKYD tarafından oluşturulacak ve periyodik olarak toplanacak komite tarafından belirlenecek. TKYD, kurumsal yatırımcılığın gelişmesi ve yaygınlaşmasını sağlayıcı çalışmaların yanısıra, 1999 yılından bugüne yatırım fonları, bireysel emeklilik fonları, borsa yatırım fonları, yatırım ortaklıkları, serbest fonlar ve portföy yönetimi şirketlerinin yönettikleri fonların ve portföylerin performanslarını değerlendirmek üzere kıstas olarak kullandığı endekslerin bir çoğunu hesaplamaktaydı. TKYD nin hesapladığı bu 30 endeks, Borsa İstanbul ve TKYD iş birliği neticesinde artık Borsa İstanbul tarafından hesaplanacak. İşbirliğiyle piyasanın ihtiyaç duyduğu endekslerin geliştirilmesi ve fon piyasasının büyümesi hedefleniyor. Borsa İstanbul da gerçekleştirilen imza töreni sonrasında konuşan Borsa İstanbul Genel Müdür Yardımcısı Dr. Mustafa Kemal Yılmaz, Nasdaq sistemlerine geçiş sürecinde olan Borsa nın yeni endeks hesaplama teknolojisi ve bu konudaki tecrübesi ile endekslerin kalitesinin artacağını söyledi. Bu iş birliğiyle piyasanın ihtiyaç duyduğu endekslerin geliştirilmesi ve fon piyasasının büyümesinin hedeflendiğini dile getiren Dr. Yılmaz, İstanbul Finans Merkezi vizyonu ile son yıllarda önemli atılımlarda bulunan Borsa İstanbul un, endeks alanında da uluslararası standartlara uygun olan ve piyasa ihtiyaçlarını gözeten bir yaklaşımla TKYD ile yaptığı iş birliği çerçevesinde, 2000 yılından bu yana TKYD tarafından hesaplanan ve kolektif yatırım kuruluşları tarafından fonların performansını değerlendirmekte kıstas olarak kullanılan KYD endekslerini 1 Temmuz 2015 tarihinden itibaren hesaplayarak piyasaya sunacağını belirtti. TKYD nin piyasa tecrübesi ve Borsa İstanbul un endeks alanındaki uzmanlığının bir araya gelmesinin Türkiye de fon sektörünün gelişimine önemli katkıları olacağını düşündüğünü ifade eden Dr. Yılmaz Bu iş birliğinin sermaye piyasamız için hayırlı olmasını temenni ederim diye konuştu. Türkiye Kurumsal Yatırımcı Yöneticileri Derneği (TKYD) Başkanı Dr. Alp Keler, portföy yönetimi sektörü nün Türkiye ekonomisinin gelişmesi ve İstanbul un finans merkezi olması yolunda çok önemli bir rol oynadığını, bu nedenle güçlü bir portföy yönetimi sektörüne sahip olunması gerektiğini belirtti. Dr. Keler Portföy yönetimi sektörünün doğru konumlandırılması için performansın doğru ölçülmesinin çok önemli olduğu görülmüştür dedi. TKYD nin bu ihtiyacı belirlediği ve kıstas ölçütlerini sektöre kazandırmak için birçok emekle KYD endekslerini geliştirdiği ve endekslerin 2000 yılından itibaren hesaplanmaya başlandığını ve yıllar itibarı ile sektörün ihtiyaçları doğrultusunda portföyüne yeni endeksler eklendiğini vurguladı yılında 2 endeksle sektöre hizmete başlayan KYD endekslerinin bugün itibarı ile 426 Yatırım ve Emeklilik Fonu, 6 Yatırım Ortaklığı ve 62 şirket tarafından kullanıldığını açıklayan Dr. Keler 31 Mart 2015 itibarı ile KYD endekslerini kullanan kolektif yatırım kuruluşlarının toplam büyüklüğünün 70.4 milyar TL olduğunu açıkladı. Dr. Keler Borsa İstanbul ile yapılacak iş birliği sonucu oluşturulacak sinerji ile endekslerin daha da geliştirilip sektörün ihtiyaçlarına göre öncü endekslerin yaratılmasına devam edilecektir. dedi.

5 Borsa İstanbul dan Pakistan Atağı 30 Nisan 2015 Borsa İstanbul, 20 Nisan 22 Nisan tarihleri arasında, Pakistan ın başkenti İslamabad ve ülkenin ticaret ve finans merkezi şehri olan Karaçi de bir dizi etkinlik gerçekleştirdi. Karaçi Menkul Kıymet Borsası ve Borsa İstanbul iş birliği ile organize edilen etkinlikler çerçevesinde, Pakistan da yer alan sermaye piyasaları kurumlarına ve Pakistan ın önde gelen şirketlerine doğrudan ziyaretler gerçekleştirilerek sermaye piyasasına yönelik potansiyel işbirlikleri değerlendirildi. Ziyaretin ilk günü, Borsa İstanbul Genel Müdür Yardımcısı Dr. Mustafa Kemal Yılmaz ve Karaçi Borsası Genel Müdürü Nadeem Naqvi önderliğinde gerçekleştirilen Pakistan Menkul Kıymetler Komisyonu (SECP) ziyaretinde, Komisyon Başkanı Zafar Hijazi ile her iki ülke sermaye piyasaları kurumları arasındaki bilgi alışverişi ve işbirliği çalışmaları değerlendirildi. Borsa İstanbul Genel Müdür Yardımcısı Dr. Mustafa Kemal Yılmaz dünya borsaları için teknolojik dönüşüm ve rekabetin çok önemli olduğunu, Borsa İstanbul un Nasdaq OMX ile gerçekleştirdiği stratejik ortaklığın, Borsa İstanbul için önemli bir dönüm noktası olduğunu ifade etti. Pakistan Menkul Kıymetler Komisyonu Başkanı Zafar Hijazi, Türkiye Sermaye Piyasaları nın sahip olduğu bu değişim tecrübesine vurgu yaparak Pakistan Sermaye Piyasaları nın da gerçekleştirmeyi hedeflediği dönüşümde, iki ülke sermaye piyasaları kurumları arasında başlatılan işbirliğinin önemine değindi. Pakistan Menkul Kıymetler Komisyonu ziyaretini müteakip İslamabad Menkul Kıymet Borsası ile organize edilen, Başkan Moin M. Fudda ve yönetim kurulu üyeleri ve diğer yetkililerin yer aldığı toplantıda her iki ülke borsaları arasında gerçekleştirilebilecek işbirliği alanları değerlendirildi. Moin M. Fudda, Borsa İstanbul dönüşüm modelinin kendileri için başarılı bir örnek olduğunu ve Borsa İstanbul know-how paylaşımının faydalı olacağını ifade etti. Dr. Mustafa Kemal Yılmaz, Pakistan sermaye piyasalarının daha etkin işlemesi açısından mevcut dönemde faaliyet gösteren menkul kıymet borsalarının ve diğer organize pazarların Borsa İstanbul a benzer yeni bir çatı altında birleşmelerinin verimliliği artırarak rekabeti güçlendireceğini belirtti. Borsa İstanbul Yetkilileri Pakistan Devlet Bakanı ve Yatırım Kurulu Başkanı Tarafından Ağırlandı. Pakistan sermaye piyasası kurumlarının yanı sıra önemli ziyaretlerden bir diğeri Devlet Bakanı ve Yatırım Kurulu Başkanı Dr. Miftah İsmail ve diğer Kurul üyelerine gerçekleşti. Dr. Miftah İsmail konuşmasına iki ülke arasındaki yakın dostluk ve kardeşlik anlayışını açıklayarak başladı. Türkiye ve Pakistan arasında kökleri tarihe dayanan derin dostluk ilişkilerinin gelecek dönemde somut adımlarla ekonomide de etkisini göstereceğini belirten İsmail, bu zamana kadar ticaret hacmine yansımamış olan bu potansiyelden faydalanılmasının kaçınılmaz olduğunu ifade etti. Borsa İstanbul yetkililerinin ziyaretinden duyduğu memnuniyeti açıkça dile getiren İsmail, iki ülke sermaye piyasaları arasındaki kurumların işbirliği projelerinin gerçeğe yansımamış potansiyeli ortaya çıkarma anlamındaki önemini vurguladı. KARAÇİ BORSASININ VERİLERİ BORSA İSTANBUL TARAFINDAN PAZARLANACAK Karaçi Menkul Kıymet Borsaları yetkilileri ve Pakistan yerel basınının yoğun ilgisinde Karaçi Borsası işlem salonunda bir gong seremonisi gerçekleştirildi. Borsalar arasında geçmişte imzalanan mutabakat zaptı çerçevesinde yürütülen faaliyetler aynı gün gerçekleştirilen yoğun görüşmelerde detaylı bir şekilde değerlendirildi ve işbirliği alanlarında ilerleme kaydedildi. Karaçi Borsası verilerinin BİST üzerinden dağıtımı çifte kotasyon, endekslerin karşılıklı işlem görmesi ve BİST Özel Pazar konularında yoğun görüşmeler gerçekleştirildi. Taraflar, işbirliği çalışmaları neticesinde Karaçi Borsasının verilerinin BİST tarafından dağıtılmasına dair sözleşmeyi imzaladı. Bu kapsamda Borsa İstanbul, Karaçi Borsası'nda işlem yapmak için ihtiyaç duyulan tüm piyasa verilerini eş zamanlı olarak tüm dünyadaki yatırımcıların hizmetine sunacak. Pakistan da faaliyet gösteren çeşitli yabancı şirketlerin Borsa İstanbul da halka arzı ve Borsa İstanbul dan elde edecekleri faydalarının sunulması kapsamında Pakistan ın muhtelif sektörlerinde faaliyetleri bulunan köklü şirketler; Fauji Fertilizer Company Limited, Arif Habib Group, Gul Ahmed Group, Lucky Cement Limited ziyaret edildi. Görüşmelerde Borsa İstanbul piyasaları, gelişmiş teknolojisi, geniş tabanlı yatırımcı ağı ile Pakistan menşeli şirketlere sağlayabileceği imkânlar vurgulandı. Borsa İstanbul heyeti, Türkiye de halka arz ve Borsa İstanbul da işlem görme süreci hakkında detaylı bilgiler paylaşarak, Borsa İstanbul da işlem görmenin Pakistan şirketleri için yaratacağı olumlu atmosfer hakkında bilgilendirmede bulundu. BİST yetkilileri tarafından ikili şirket ziyaretlerinin yanı sıra geniş katılımlı Borsa İstanbul IPO Conference gerçekleştirildi. BİST Pazarlama ve Satış Direktörü Adnan Serhat Görgün Pakistan da faaliyet gösteren yaklaşık 50 şirketin üst düzey yetkililerine Türkiye de Halka Arz ve Borsa İstanbul un Pakistan Şirketlerine Sunduğu Fırsatlar konulu sunum gerçekleştirdi. Pakistan menşeli şirket yetkililerinin sunumlarına müteakip konferansın son kısmında Adnan Serhat Görgün ve Borsa İstanbul Pazarlama Sorumlusu Abdullah Cevdet Bayhan tarafından yürütülen ikili görüşmelerde katılımcıların detaylı soruları cevaplandı. Kaynak: BİST -

6 SAĞLIK Sindirim Sistemi Beyne Nasıl Hükmediyor? İnsanlık bunu hep sezmiştir Hislerin makamı vücudun tam merkezindedir Orada, midede, heyecandan kelebekler uçuşur, öfke mideye vurur. Artık, bilim dünyası da bunu doğruluyor ve karın bölgesi, mükemmel sindirim sistemi, tiksindirici içeriği ile araştırmaların ilgi odağı oluyor. New York Columbia Üniversitesi Anatomi ve Hücre Biyoloji Bölüm Başkanı nöro bilimci Michael Gershon, bunun sebebini bagırsaklardaki beyin olarak tanımlıyor. Bilim ve toplum tarafından tabu Kabul edilen ve çirkin gorülen bağırsaklar, yüz milyonlarca sinir hücresi tarafından çevrilmiş olup omurgadan daha fazla nörona sahiptir. Nöro bilimcilerin keşfine gore, bu ikinci beyin neredeyse kafadaki beynin bir ikizi;hücre tipi, etken maddeleri ve reseptörleri ile kafadaki beynin birebir aynısıdır. İkinci beyin İnsanın sindirim sistemi, yüz milyon sinir hücresi ile çevrilmiştir. Burada, kalın bağırsağın renklendirilmiş röntgen filmini görüyorsunuz. Bu ikinci beyin ne işe yarıyor? Düşünüyor ve hissediyor mu? Hatırlıyor mu? En son araştırmalar, sindirim sistemi ile ruhsal süreçlerin, düşünüldüğünden çok daha sıkı bir biçimde birbirine bağlı olduğunu gösteriyor. 62 yaşındaki Gershon, bağırsaktaki beynin sevinç ve üzüntüde çok büyük rol oynadığını, fakat insanların çok azının onun varlığından haberdar olduğunu söylüyor. Gershon, genç meslektaşları tarafından kâşif olarak adlandırılıyor, ancak O bunu reddediyor. İkinci beyin i keşfetmediğini, ancak birçok kişinin yardımı ile onu yeniden bulduğunu söylüyor. Çünkü Gershon un uzmanlık alanı olan Nörogastroenteroloji yüzyıldan fazla bir geçmişe sahip. Bu konuda ilk açıklama, 19. Yüzyılın ortalarında, Alman Nörolog Dr. Leopold Auerbach tarafından yazılmıştır. Dr. Leopold Auerbach, bir bağırsaktan parçacık aldı ve bunu basit bir mikroskopla incelediği zaman onu hayrete düşürecek bir olayla karşılaştı. Bağırsakların duvarında, iki katmanlı, sinir hücrelerinden oluşan bir iletişim ağı mevcuttu. Bu ağ, incecik olup iki kas tabakası arasına gizlenmişti. Dr. Auerbach, mikroskobundan baktığı zaman aslında insanın iç evreninin hükümdarının izini bulduğundan hiç haberi yoktu. Bağırsaklar, sindirim sisteminin kumanda merkezi olup, sadece besleyici maddelerin birleşimi, tuz oranı ve su miktarı gibi kaba değerleri analiz etmekle kalmaz, besin emilimi ve dışkılama mekanizmasının yanında sempatik ve parasempatik sinir iletim maddelerinin, uyarıcı hormonların ve koruyucu salgıların hassas dengesini de kontrol eder. 75 yıllık yaşam süresince 30 ton gıda ve 50 bin litre sıvıdan fazlası bağırsaklardan geçer. Gershon, bağırsakların yanında, kalbin adi bir pompa olduğunu düşünüyor. Bağırsaktaki beyin, yüksek zekâsı ile verimliliği belirliyor. Milyonlarca zehir ve tehlikenin hakkından ustaca geliyor. Bağırsaklardaki kumanda merkezi, en azılı düşmanlara karşı savaşıyor. Her gün, dışarıdan aldığımız ve bir nevi bizimle birlikte yaşayan, milyonlarcası sindirim sistemimizde ikamet eden mikroorganizmaların, kendi organizmamız içine sızmasını önlüyor. Bağırsaklar vücudun en büyük organıdır ve savunma hücrelerinin % 70 i burada bulunur. Bağırsağın iç yapısında bulunan gaita salyası ve mayalama basilinden oluşan ılık sıvı karışımı, çok tehlikeli bir bakteri ve mantar cennetidir. İçimizde, aşağı yukarı 500 tür ölümcül canlı barınmaktadır. Dışkının yarısı ölmüş bakterilerden oluşur. Bu ölmüş bakteriler, organizmamızın en etkili savunma hattı olan bağırsak duvarları sayesinde bizden uzak tutulur.

7 Bağırsaklarda bulunan savunma hücrelerinin büyük bir bölümünün, bağırsak beyin ile beyine doğrudan bağlantısı vardır. Hücreleri iyi ve kötü diye ayırt etmeyi öğrenirler, bu öğrenilen bilgi hafızalarına kaydedilir ve gerektiği anda yine etkinleştirilir. Bu işlemlerin çoğu, birinci beyinden tamamen bağımsız çalışır. Vücuda zehir girdiği zaman bağırsaktaki ikinci beyin tehlikeyi ilk olarak hisseder ve kafadaki birinci beyine tehlike sinyalleri gönderir, çünkü tehlike anında kafadaki beyin hazır olmalı, kişi midesinin ne durumda olduğunun bilincinde olup plana göre davranmalı, kusma, kramp ve ishal şeklinde tepki vermelidir. İngiliz doktorlar William Bayliss ve Ernest Starling, ancak onlarca sene sonra Alman meslektaşları Auerbach ın keşfinden haberdar oldular ve bunu daha detaylı olarak bilmek istediler. Londra`daki laboratuvarlarında uyuşturulmuş bir köpeğin karnını açtılar ve hareket eden bir bağırsak boğumunu dışarı çıkarttılar. Köpek ile halen bağlantılı olan bu bağırsak parçası, tek tip davranış gösteriyordu. Bilim adamları, çıkardıkları parça üzerinde baskı uyguladıklarında ise bağırsak boğumu dalga halinde kasılma hareketi yapıyordu. Bu hareket sırasında, bağırsağın içeri bir yöne doğru, her zaman ağızdan makata doğru devam ettiğini gördüler. İkili, bu fenomene Bağırsakların Kanunu adını verdi. Bu fenomene, peristaltik refleks de denir. Bu, sindirim sistemi için yaşamsal bir fonksiyondur. Bugünün bilim adamlarının bildiği, oldukça karmaşık olan bu taşıma mekanizması bağırsaktaki ikinci beyin tarafından idare edilir, en ufak baskı ve uyarıya cevap verir. Bir yemek topağı, bir bağırsak bölümünü genişlettiği zaman, harekete duyarlı olan mukoza faaliyete geçer. Bu hücreler, mesajların iletilmesini sağlayan ve kimyasal bir madde olan nörotransmitteri salgılar. Bunlar, bağırsak iç duvarlarında bulunan submukozal sensorik nöronlar diye bilinen diğer sinir hücrelerini uyarır. Uyarılan bu sinir hücreleri, çok çeşitli iletişim maddeleri vasıtası ile kas hücrelerine yavaşlatıcı ve harekete geçirici sinyaller gönderir. Bunun sonucu olarak peristaltik refleks yanı dalgasal hareketler meydana gelir. Kafa ve bağırsak beyin arasındaki anatomik benzerlik resimdeki model üzerinde açıkça görülebilmektedir. Her iki beyin arasında, hücre biyolojisi bakımından hayret verici bir benzerlik vardır. Kafatasındaki birinci beyin gibi bağırsaklarda yer alan ikinci beyin de hassas bir idare merkezidir. İkinci beyin, düşünce organımız olan birinci beynimiz ve psikolojik durumumuza etki eden dopamine, opiat gibi psiko-aktif maddelerin kaynağıdır. Bağırsakların anatomik kıvrımlı yapısı bile beyindeki kıvrımları çağrıştırmaktadır. Sindirim Sistemi, Beyine Bütün Gün Hikâye Anlatıyor Bu uzun mesafe boyunca, bağırsaklarda emilimi yapılan besinlerin sevkini mümkün kılmak için birkaç durdurucu ve hareket ettirici sinyallerle ardı ardına uyarım yapılıyor. İkinci beyin, oldukça duyarlı ve son derece hassas bir dengeden sorumludur. Durdurucu sistem fazla aktif olursa, bağırsaklar o kadar gevşer ki, bağırsak felç olur, bunun sonucunda kabızlık meydana gelir. Eğer hareket ettirici sistem çok fazla aktif olursa, sevkiyat çok çabuk gerçekleşir ve ishal meydana gelir. Sindirim sistemdeki nörotransmitterlerin karışımını inceleyen Michael Schermann, bağırsak beynin hissettiğini söylüyor. Schermann burada, kimin kiminle konuştuğunu öğrenmeye çalışıyor. Hastalarda bu iletişim bozuk mu? Schermann, bu peristaltik refleksin kodunu kırmaya çalışıyor ve bu şekilde kabızlık veya bağırsak enfarktüslerine, daha iyi müdahale edebilmeyi umuyor. Meslektaşları olan Bayliss ve Starling de, Londra daki laboratuvarlarında bağırsak hareketlerinin sinyallerinin nereden geldiği üzerine çalışıyorlardı. Gözlerinin önünde dalgasal hareketler yapan bağırsak parçası onları etkiliyordu. Dalgasal hareketler yapan bu bağırsak parçasının, başka organlara ve köpeğin merkezi sinir sistemine giden bağlantılarını kestiler. Bunun sonucunda, beyin veya omurilikten, doğrudan, hiçbir bilginin o izole edilmiş bağırsak kıvrımına ulaşamayacağını umuyorlardı.

8 Ancak bu iki araştırmacı çıkarılan bağırsak parçası üzerine baskı uyguladıkları zaman aşağıya doğru ritmik bir kasılma meydana geliyordu. Eğer bu kasılmaya dışarıdaki sinirler sebep olmuyorsa mutlaka içerdeki sinirler sebep oluyordur şeklinde bir sonuca vardılar. Onlar bağırsak yasası na bölgesel sinir ile ilgili mekanizmayı eklediler. Bu durum bir sansasyon olmuştu. Çünkü o zamanki bilim dünyası için, beyin vücudun sınırsız hakimiydi. Sonraları, sindirim sisteminin ne kadar derinliğine inilirse, kafadaki beynin hakimiyetinin de o kadar zayıfladığı keşfedildi. Bayliss ve Starling o zamana kadar bu durumdan habersizdi. Ağız ve yemek borusu kısmi olarak, mide ise zaman zaman yukarıdan emir alıyor. Fakat mide çıkışından itibaren görevi başka bir organ devralıyor. Neyin ne zaman ve nerede olacağına bağırsaktaki ikinci beyin karar veriyor. Ancak en sonda yer alan rektum ve anüs insan beyninin bilinçli yönetimine katılıyor. Bağırsak kafaya ne anlatır? Her iki beyinin birbiriyle iletişimi artık sindirim sistemi araştırmacıları için tartışmasız bir olgudur. Bağırsak beyin yöneticidir de Kendi sensörlerinden gelen dataları kendisi değerlendirir, işleme koyar, bir takım reaksiyonları kontrol eder, komşu organlara emir verir, enfeksiyonlara karşı savunma ve kas çalışmasını koordine eder. Çok çabuk karar vermek zorundadır ve depolanmış bilgilere ulaşabilir. Organize bir şekilde çalışır. Farklı durumlarda gereken reaksiyonları gösterebilir. İkinci beyinde işbirlikçi (kooperatif) bir sinir sistemi için gereken her şey vardır. Schermann diyor ki: Bağırsak beynin düşündüğünü söyleyebiliriz. Schermann ın meslektaşı Gershon birçok hasta insan için yeni umut vaat ediyor. İki beyin arasındaki ileri derecedeki iletişimi çözümlemenin onun için çok çekici olduğunu söylüyor. Schermann a göre mide ve kafanın bağlantısı için yeteri kadar kanıt var ve bunlar aynı lisanı konuşuyor. Beyinde olan bitenden mide haberdardır. Alzheimer ve Parkinson hastalarında çoğu zaman, kafa beyin ve bağırsak beyinde aynı tip doku hasarı mevcuttur. Deli dana hastalarının bağırsaklarında da bu hastalığın bulaşıcı etkileri ileri derecede görülür. Bilim adamları bu belirtiyi erken teşhis için bir fırsat olarak kabul ediyor. Psikiyatrik ilaçlar, hücre ve molekül yapısının esas itibariyle aynı olmasından dolayı hem kafa hem de bağırsaklarda etki gösterir. Bu durum, vücuda ait maddelerin neden ilaç olarak kullanılmasının düşünüldüğü ile ilgili olarak bize bir ipucu vermektedir. Mesela sindirim hormonu olan sekretin otistik çocuklara yardımcı olabilmek umudu ile ilaç olarak test ediliyor, çok iyi bilinen bir migren ilacı fazla hareketli bağırsakları sakinleştiriyor, uyuşturucu ilaçlar sindirim sistemindeki iltihaplanmaları durdurabiliyor, antidepresif ilaçlar ise sindirimi olumsuz etkileyebiliyor. Prozak diye bilinen modern bir ruhsal uyuşturucunun etkisi ile seretonin nöronlar arasındaki alanlarda yoğunlaşıyor. Kafadaki bu değişim genellikle kişinin ruh halinde bir aydınlanma meydana getiriyor. Ne var ki midedeki Seretonin bağırsaktaki peristaltik refleksi etkileyerek kabızlık veya ishali meydana getiriyor. Önsezi = Kafa ve Beyin Bağlantılarının Etkileşmesi Çok az bilgi, beyin tarafından bağırsaklara gönderilir. Enterik sinir sistemi (ESS) bağırsakların yönetim merkezini oluşturan gastrointestinal sistemdeki nöronlar topluluğu olup, beynin yardımı olmadan çalışır. Bağırsaklardaki sinir sistemi sensorlar ve motorik nöronlardan oluşur. Birinci beyinden bağımsız olarak bağırsaklar dalgasal hareket seklinde bir refleks yaparlar. Bağırsak duvarındaki nöronlar besin parçalarının nerede olduğunu hisseder. Bu sırada enterokromafin hücreleri serotonin salgılar bu hormon mukoza altında bulunan ve otonom sinirler tarafından oluşturulan sinir ağlarını harekete geçirir. Sinir ağları bu sinyalleri, bağırsağı genişletip büzen, kas hücrelerine iletir. Bu reflex, ileri derecede aksarsa kabızlık, çok hassaslaşırsa ishal durumu ortaya çıkar. Genel olarak bağırsaklardan kafadaki beyine daha fazla bilgi akışı söz konusudur. İkinci beyin kendimizi iyi hissetmemizde belirleyici bir rol oynar. Bağırsak

9 duvarında incecik iki katmandan oluşan kompleks bir sinir ağı vardır. Bu sinir ağı sindirim sistemini kaplar. İnsan vücudunda en fazla nöron birikiminin olduğu bu bölge kafa beyin ile bağ halindedir. Peki neden % 90 oranında bilgi transferi aşağıdan yukarıya doğru akar? Bağırsak beyindeki bu bilgi seli akışını etkileyen unsur nedir? Bağırsaktan beyne yollanan bilinçli sinyallerden daha başka, bilinç dışı bilgilerin de kafadaki santrale yollandığı deneylerle ortaya çıkmıştır. Kısa zaman önce, halk hastalığı olan Spastik Kolon a karşı piyasaya bir ilaç sürüldü. Bağırsak beyin ve ruhun arasındaki yoğun etkileşime dayanarak geliştirilen bu ilaç Spastik Kolon, İngilizce de kısaca IBS olarak adlandırılan hastalığa karşı etkili olmasına rağmen aslında korkuya karşı geliştirilmiş bir ilaçtı ve en az on milyon hastada etkili olmuştu. Spastik kolon hastalığının bulguları arasında yoğun rahatsızlık hissi, düzensiz dışkılama, gaz ve karın ağrısı vardır. Halkın %20 sinden fazlası bu rahatsızlıktan muzdariptir. Bunun dışındaki %20 de, bağırsaklardaki başka işlev bozukluklardan, mesela kronik kabızlıktan şikâyet ediyor. Bu insanlarda, sindirim sistemi düzgün çalışmamakta ve bunun nedenini hiçbir doktor bilememektedir. Ne anatomilerinde, ne de kimyasal analizlerde bir anormallik görülememiştir. Bu yüzden IBS hastalarına, çoğu zaman, hastalık hastası damgası vurulmaktadır. Michael Scheman a göre, böyle hastalıkların çoğuna midedeki bir nöronsal fonksiyon bozukluğu sebep olmaktadır veya bağırsak beyin çıldırmış durumdadır. Bazen de kafa ve bağırsak beyin arasında iletişim bozukluğu vardır. Elliden fazla hastalıkta iki beyin arasında böyle bir bağlantı hatası olmasından şüphe ediliyor. Michael Gershon; Bağırsak beyin kendi nöronlarını geliştiriyor. Kısa zaman önce bilim adamları bağırsaktan beyine giden sinir hatlarının, beyinden karına gidenlerden çok daha fazla olduğunu, öyle ki, bu bağlantıların %90 ının aşağıdan yukarı doğru (bağırsak beyinden-kafa beyine) gittiğini buldular. Peki bu neden böyle? Çünkü o yöndeki bağlantılar çok daha önemlidir. Bağırsaktan gelen sinyaller her yerde mevcuttur, fakat biz bunları bilinçli olarak algılayamıyoruz. Ancak bulantı, kusma veya ağrı gibi alarm işaretleri ile farkına varabiliyoruz. Ama bütün bu bilinçaltı, bağırsaklardan kafadaki beyne gönderilen sinyaller organik manalarla yüklüdür. şeklinde açıklamalarda bulundu. Küçük Beyin Büyük Beyini Bilgi Yağmuruna Tutuyor. Los Angeles da California Üniversitesi nde çalışan Emeran Mayer, kendini vücudumuzdaki bu sır dolu akımı daha ayrıntılı keşfetmeye adadı. Yirmi seneden beri Amerika da araştırma yapan bu Alman bilim adamı deneyleri ile heyecan yarattı. Mayer, bağırsağın ne tür bir haber gönderdiğini kısmen çözebildi. Deneyler sırasında bazı IBS hastalarında kalın bağırsak iritasyonları yaratmak için bağırsağa sentetik bir balon koymuşlar ve deneklerde ilk ağrı belirtileri ortaya çıkıncaya kadar balonu şişirmişlerdi. Aynı zamanda hastanın beyin aktiviteleri tomografi cihaz ile tespit edilmişti. Bütün spastik kolon hastalarında sağlıklı insanlara göre rahatsız eden hisler ortaya çıkınca, limbik sistemde yüksek hareketlilik gözlemlendi. Limbik sistem hisleri işleme ile ilgilidir, yani rahatsız olmanın merkezi dir. Bu bölgede menfi vücut tepkileri işlendiği sanılıyor, yani buradan sevimsiz hissedişleri baskı altına alan bir mekanizma idare ediliyor.

10 Mayer Kaşıntı yaratan bir kazağı düşünün, belli bir zaman sonra bu kaşıntıyı hissetmezsiniz. Sağlıklı kişilerde sindirim sisteminden gelen uyarılar çok yüksek bir eşik atlamak zorundalar, ancak ondan sonra bilinç onları algılıyor. Yani uyarıların girişi baskı altındadır şeklinde konuyu açıklıyor. Araştırmacı bu durumun çok iyi, yerinde bir mekanizma olduğunu çünkü midenin bütün reaksiyonları bilinçli olarak algılaması durumunda çıldırabileceğimizi söylüyor. O zaman yemek esnasında sohbet edemezdik ve en ufak bir korku ve endişede karnımız fena ağrıyor olurdu. Bu farkındasızlık bizim için hayırlıdır. Sağlıklı kişiler içlerinde olup bitenden haberdar olmuyor. IBS hastalarında ise, bu koruma mekanizması çalışmıyor çünkü, o ilgili beyin bölgesi yeteri kadar baskı altında alınamıyor. Bu hastalarda rahatsız edici karın hisleri için algılama sınırları çok düşük. O sebeple her rahatsızlık, her bağırsak hareketi, her bir bağırsak sesi, her menfi dürtü, can sıkıntısı ve ağrı filtre edilmeden bilince varıyor. Buna benzer beyin aktivitelerinin depresif ve kaygılı hastalarda da görülmesi bilim adamlarını şaşırtıyor. Nasıl oluyor da ruh halimizi koruyan bu mekanizma devre dışı kalabiliyor? Görünüşe göre, başlıca sebep dizginlenmemiş stres döngüleri Acil durumlarda, mesela ağrı veya imtihan korkusunda bunu karnımızda hissediyoruz. Kafadaki beyin, bilinçli veya bilinçaltı stresin ve korkunun yükünü hissettiğinde, bağırsaklarda, özellikle, bunun için ayrılmış bağışıklık hücreleri aktive oluyor. Bu hücreler, Histamin adında iltihaba yol açan maddeler salgılıyor. Bu salgılar, bağırsaktaki sinir hücrelerini duyarlı ve aktif hale getiriyor. Bu durum kas hücrelerin kasılma işlevini tetikliyor ve sonuç olarak kişide spazm veya ishal meydana geliyor. Bağırsak beyindeki bu genel tehlikeli durum, kafadaki beyine bildiriliyor ve kafadaki beyinden aşağıya doğru feedback şeklinde cevap geliyor. Bu örnek, birinci beyin ve bağırsak beyin arasında olan binlerce döngüden bir tanesi. Bu döngüler her şeyden önce sürekli korku ve yüksek derecede stres yüzünden kronikleşebiliyor ve döngü nihayet bağımsızlaşıyor. Sürekli salgılanan stres kimyasalları, beyinde hücre ölümüne dahi sebep olabiliyor. Bunun sonucu olarak limbik sistem ve beyin frontal bölge de yer yer ölçülür derecede küçülmeler meydana geliyor. Bu durum bazı depresif insanlarda da belgelenmiştir. Erken yaştaki stresli yaşam, beyin ve bağırsaklarda izler bırakıyor ve hayat boyunca beyin- bağırsak bağlantısında hassasiyetler oluşturuyor. İnsanlar üzerindeki gözlemler de bu tezi doğruluyor. Çocukluk döneminde, kötü bir şöhreti olan 3 ay koliği geçirenler yetişkinliklerinde çoğu zaman spastik kolon hastası oluyor. Michael Schemann, bağırsak beyindeki bellekte mikro düzeyde bir öğrenme süreci yaşandığını ve beyinde bellek için kullanılan madde ve moleküllerin aynısının bağırsakta da bulunduğunu açıkladı. Bağırsak beyin genç yaşta en iyi şekilde öğreniyor, çünkü bağırsak beyin kafadaki beyin gibi doğumdan sonra gelişiyor ve en az üç sene için kolay şekillenebilen durumda oluyor. Bağırsağın yaptığı tecrübeler bu şekilde iki beynin de kişiliğini etkiliyor. Aşırı ve uzun süren korkular sadece kafada iz bırakmakla kalmıyor, aynı zamanda da sindirim sisteminde iz bırakıyor. Bu hayvan deneylerinde de kanıtlanmıştır. Strese maruz kalan fareler üzerinde yapılan deneylerde, bu hayvanlarda gözlenen aşırı hassasiyetin bağırsaklara da yansıdığı gözlemlenmiştir. En son araştırmalar, IBS hastaların %40 ında panik, korku atakları ve depresyon görüldüğünü ve bunun bağırsak ve ruh sağlığı arasında vahim tepki zincirinin en büyük delili olduğunu da gösteriyor. Bu panik, korku ve hüzün bağırsaktan mı kaynaklanıyor? Birinci ve ikinci beyni aşağıdan yukarı doğru bağlayan kapsamlı sinir ağında, hayret uyandırırcasına, karın hissi ve sezgisi görülüp bunun, birinci beynin biyolojik ikizi olarak tanımlanmasıyla artık hiçbir meslektaşı nörogastroentolog ve fizyoloji profesörü Emeran Mayer in görüşünü hafife almıyor. Bu durum, birbirine sıkıca bağlı iki beynin etkileşmesinden doğuyor. Araştırmacılar sonuç olarak kafadaki beyinde, bağırsak beyinden yukarı, kafa beyine doğru yollanan ve bütün mide-karın reaksiyonlarını ve datalarını toplayan bir duygu-bellek- bankası nın varlığından bahsediyorlar.

11 Mesela çok korkutucu olaylarda ortaya çıkanrahatsız edici hisler gibi Fakat aynı zamanda sevinçli bekleyişlerde ortaya çıkan biyolojik şifreler, mesela aşık olunca karında uçuşan kelebekler gibi veya bazı insanlara bakınca ortaya çıkan şaşırtıcı reddetmeler gibi Bir insan, başka bir olayda benzer bir durumda, bir karar vermek zorunda kalırsa, o zaman bu karar sadece entelektüel bir hesaba göre verilmiyor, her zaman bu muazzam kataloğunda biriktirilmiş duygu ve vücut reaksiyonlarıda bilinçaltından katılarak bu kararı şekillendiriliyor, yani buna gut feelings ( karın hissiyatı) denir. Bu durumu araştırmacılar evrim için bir dürtü olarak görüyorlar. Kafadaki frontal korteksin ileri gelişimine bağırsak sebep olmuştur, çünkü o büyük bilgi miktarı oradan kaynaklanıyor. Emeran Mayer buna Feedback diyor ve bu Feedback frontal korteskte değerlendirilmek zorundadır. Kafadaki Beyin Bağımsız Olarak Karar Verdiğini Zannediyor, Hâlbuki O, Bağırsak Beynin Onu Nasıl Yönlendirdiğini Fark Etmiyor Bile Gün boyunca karın beyine hikâye anlatıyor. Ona duygusal profil yaratıyor. Yaşamın her dakikasında beyine bir duygu yatağı hazırlanıyor, geceleyin bütün bu sürekli bombardıman rüyalarda dahi gerçekleşmekte Araştırmaların ortaya koyduğu gibi, derin uyku evresi esnasında bağırsak beyin yumuşak, ritmik dalgalanmalar ortaya koyuyor. Rüya görüldüğünde ise, uykunun REM devresinde bu ritmik dalgalanmaların heyecanla titrediği gözlemleniyor. Bağırsakların ve serotonin hücrelerinin yoğun uyarılması, geceleyin kafada görülen resimlerle bir paralellik oluşturuyor. IBS hastalarının birçoğu uyku bozuklardan şikâyet ederler, çünkü rüya sırasında ve balon dilatasyon deneyinde uyarılan bölgede aynı hareketlilik gözlemleniyor. Emeran Mayer Bağırsak da mı rüya görüyor? şeklinde bir soru soruyor. Çok ağır ve kötü bir yemekten sonra insan kâbus görmez mi? İnsanlar o gizli bilgi deposunu gece gündüz hiç bilmeden kullanıyor. O karından gönderilen şifreler ancak yapay bir kuvvetlendirmede gizlendikleri bilinçaltından ortaya çıkıyor, mesela kronik stres durumunda. Bu durum insanı daha hassas kılar, o zaman bağırsak ve ruh dünyamızın karmaşık ilişkiler ağı içinde olduğunu birden fark ediliyor. Mayer diyor ki: Çok kuvvetli duyguların bilinç tarafından algılanmasının biyolojik bir anlamı var; insan korkusunu ne kadar iyi hatırlıyorsa, gelecek seferde de o kadar iyi karar veriyor. Bizim gelişimimiz bu yüzden bu kadar başarılı, çünkü menfi veya pozitif olan duygular bizi daha iyi kararlar almaya itiyor. Bizim duygusal deneyimlerimiz ne kadar kalıcı olursa, fiziksel anı o kadar iyi değerlendirebiliriz. Ve diyebiliriz ki: Yolumuz bu yöne gitmeli! Gershon un dediğine göre iyi bilim adamları vizyon sahibi olmalı ve doğru soru sorabilmeli Bu bilgi ışığında karın-mide-bağırsak büyük bilinçaltı için biyolojik matrisin bir parçası olamaz mı? Aşağı yukarı 100 sene önce bulunmuş, içimizde saklı ve bugüne kadar nispeten araştırılmamış ruhi iç dünyamızın? Bilinçaltı korumacı, danışman, acımasız ve kandıran Bilinçaltı: Gelecek yüzyılda bilim dünyası için en büyük bilmece diyor nörologlar. Bütün bağırsak-beyin uzmanları şimdiden bir şey bildiklerini sanıyorlar: Midede bilgeligin var olduğunu Alman GEO-Magazin 11/00 tarihli dergisinden çeviren Susanne Öz Kaynak: okyanusum.com Kaynak:

12 TİYATRO Etkinlik: Bernarda Alba nın Evi Yer: Şermola Performans Tarihler: Etkinlik: Bülbül Susturulduğunda Yer: DT Küçük Sahne Tarihler: ~ Etkinlik: Çehov Makinesi Yer: İstanbul Devlet Tiyatrosu Tarihler: ~ Etkinlik: Hırsız Yer: 1001 Sanat Tarihler: ~ Etkinlik: Bent Yer: D22 Tarihler: ~ Etkinlik: Örümcek Kadının Öpücüğü Yer: Tiyatro Hal Tarihler: ~ Etkinlik: Konusuz Mutsuzluk Yer: Tatavla Sahnesi Tarihler: ~ Etkinlik: Kafes Yer: sekizincikat Tarihler: ~ Etkinlik: Yaka Paça Yer: Tiyatro Karakutu Tarihler: ~ Etkinlik: Barış Gezegeni Yer: Cevahir Sahneleri Salon 2 Tarihler: ~ Etkinlik: Anarşık Yer: Tiyatro Karakutu Tarihler: ~ Etkinlik: Basit Bir Ev Kazası Yer: Yunus Emre Kültür Merkezi Tarihler: Etkinlik: Küçük Prens Bana Dedi ki Yer: Trump Kültür ve Gösteri Merkezi Tarihler: ~ Etkinlik: Personel Yer: Craft Kadıköy Tarihler: ~ Etkinlik: Hoş geldin Boyacı Yer: Kadıköy Halk Eğitim Merkezi Tarihler: Etkinlik: Mezarsız Ölüler Yer: GRİ Sahne Tarihler: ~ ETKİNLİKLER KONSER Etkinlik: Sertab Erener-Can Bonomo Yer: Boğaziçi Üniversitesi Tarihler: Etkinlik: Can Kazaz Yer: Bronx Pi Sahne Tarihler: Etkinlik: Seyyal Taner Yer: KadıköySahne Tarihler: Etkinlik: Büyük Gençlik Buluşması Yer: Harbiye Cemil Topuzlu Sahnesi Tarihler: Etkinlik: Candan Erçetin Yer: Bostancı Gösteri Merkezi Tarihler: Etkinlik: Takacs Quartet Yer: CRR Konser Salonu Tarihler: Etkinlik: Niyazi Koyuncu Yer: Garajstanbul Tarihler: Etkinlik: Moğollar Yer: Beyoğlu Hayal Kahvesi Tarihler: Etkinlik: Gevende Yer: Çevre Tiyatrosu Tarihler: Etkinlik: Bulutsuzluk Özlemi Yer: Beyoğlu hayal Kahvesi Tarihler: Etkinlik: Sezen Aksu Yer: Bostancı Gösteri Merkezi Tarihler: ~ Etkinlik: Kaç Canım Kalmış Yer: Beyoğlu Hayal Kahvesi Tarihler: Etkinlik: Zeynep Casalini Yer: Beyoğlu Hayal Kahvesi Tarihler: Etkinlik: Feridun Düzağaç Yer: KadıköySahne Tarihler: Etkinlik: Jehan Barbur Yer: Beyoğlu Hayal Kahvesi Tarihler: Etkinlik: Cem Adrian Yer: Mall of İstanbul MOİ Sahne Tarihler: Kaynak:

13 BUD GÜNCESİ PAPATYA'NIN HİKÂYESİ... Bir zamanlar küçük bir papatya varmış. Kocaman bir kayanın siperciğinde yaşarmış. Çevresinde ballıbabalar, katırtırnakları, utangaç mavi mine çiçekleri açarmış. Her sabah, gün doğumunda bütün çiçekler uyanırmış. Sabah aydınlığıyla genişleyen gökyüzünü izlerler, mutluluk türkülerini bir ağızdan söylerlermiş. Hepsi birbiriyle dost, hepsi arkadaşmış. Aradan uzun bir zaman geçmiş. Günlerden bir gün, bizim küçük papatya her zamanki gibi tan atımında uyanmış. Uyanmış uyanmasına ama eskisi gibi keyfi yerinde değilmiş. İncecik gövdesi kırılıp dökülüyormuş. "Herhalde akşam yağan yağmur yüzünden hastalandım" diye düşünmüş. O sırada gözü yakın arkadaşı ballıbabaya ilişmiş. Zavallı ballıbaba, ıslak toprağa serilmiş, yatmıyor mu?.. "Ne oldu sana kardeşim" diye seslenmiş ballıbabaya.. Ballıbaba başını güçlükle papatyaya çevirmiş, gözlerinden ip gibi yaş akıyormuş. "Bu soruyu yalnız bana sorma papatyacık. Hepimiz perişan durumdayız. Öteki arkadaşlar da benim durumumda. Akşam durmadan yağan yağmur toprağı alıp götürdü, çiçeklerin kökleri dışarda kaldı. Hepimiz yavaş yavaş ölüyoruz" Papatya duyduklarına inanamamış, çevresine bakınmış, bir düşte karabasan gördüğünü sanmış. "Peki, ben neden hala ayaktayım? Neden benim köklerim sapasağlam toprakta?" demiş. Öteden mavi mine sızlanmış. "Çünkü seni koruyan bir kaya var. Onun siperinde yaşıyorsun. Sonbahar yağmurları başladı. Bizler yağmur selinden kendimizi koruyamayız. Bundan kaçış yok. Elveda güzel yüzlü papatya" demiş. Papatya dostlarının birer birer yağmur sularıyla gidişini izlemeye dayanamazmış. " Hayır, diye isyan etmiş. Tükenişinize dayanamam. Ben gelecek yıl da burada olacaksam sizler de benimle kalmalısınız." "Nasıl olacak bu. Olanaksız" diye ağlıyormuş küçük çan çiçeği. Papatya kolay kolay vazgeçmezmiş ama. Dirençliymiş, kararlıymış. "Sizleri bırakamam, hepiniz tohumlarınızı bana verin. Onları gelecek yıla kadar kendiminkilerle birlikte saklayacağım. Ya birlikte tükeniriz, ya birlikte yaşarız" demiş. Sonunda arkadaşlarını ikna etmiş. Hepsinin tohumlarını bir bir toplamış. Eh.. böyle bir dayanışmaya, böyle güçlü dostluğa kolay kolay rastlanmaz.. Yeter ki kendi küçük de olsa, kocaman yüreğiyle bir papatyanın sevgisini taşıyabilelim. Ondan sonraki zamanını harıl harıl çalışmakla geçirmiş papatyacık. Kökleriyle sımsıkı toprağa sarılmış. Gövdesini genişletmiş. Giden arkadaşlarının tohumlarını göğsüne yapıştırmış. Kış gelmiş. Kötü rüzgârlar önüne gelen ne varsa almış götürmüş, papatya kayanın kuytusuna saklanmış. Rüzgâra, yağmura, kara karşı direnmiş, dayanmış. Soğuk, zehir gibi havada tohumlar donmasın diye onlara daha bir sıkı sarılmış. Gözleriyle durmadan güneşi aramış. Bir parça gün ışığı görse yüzünü, gövdesini güneşten yana çevirirmiş. Ama o zorlu kışı geçirmek kolay değil. Toprağa öyle tutunmuş ki kökleri kalınlaşmış, soğuktan tohumları korumak için Sonra yaprakları uzamış, güneş izleyen yüzü büyümüş büyümüş.. Sıcak yüzlü ilkbahar geldiğinde dimdik ayakta bulmuş bizim güneş yüzlü çiçeği. Ama artık o bir Ayçiçeğiymiş. Hiç bir tohum zedelenmeden onunla yaşıyormuş. Dostluğun ölümsüz öyküsüdür Ayçiçeği, o gün bugündür güneşi izler dururmuş. Söylentiye göre dünyayı ve yürekleri aydınlatan güneş SEVGİnin ta kendisiymiş. Derneğimizin adresindeki web sitesini ziyaret ettiniz mi? BORSA UZMANLARI DERNEĞİ BUD Başkan Ayfer ÇOR İletişim için; BUD Başkan Yardımcısı Sevda SAĞIR Tel: BUD Genel Sekreter Bayram ÇOR Web: BUD Sayman Toygar KALKAN E-Posta: bud@bud.org.tr BUD Yön. Kur. Üyesi Ahmet EGE BUD Yön. Kur. Üyesi Aynur ÖZDEK BUD Yön. Kur. Üyesi Mihriban DOĞANKUŞ