Bölüm 03 Dersin Anahatları
|
|
- Özlem İncesu
- 8 yıl önce
- İzleme sayısı:
Transkript
1 Bölüm 03 Dersin Anahatları Hücresel Yapı, Proteinler, ve Metabolizma Eric P. Widmaier Boston University Hershel Raff Medical College of Wisconsin Kevin T. Strang University of Wisconsin - Madison Copyright The McGraw-Hill Companies, Inc. Permission required for reproduction or display. 1
2 Hücrelerin Mikroskobik Gözlemi Fig
3 Elektron Mikroskopisi Fig
4 Hücre organelleri Fig
5 Sitosol vs Sitoplazma Fig
6 Membranlar Membranlar hücrelerde önemli bir yapısal elemanı oluşturur. Membranların fonksiyonları : 1. Moleküllerin geçişine seçici bir bariyer olma 2. Diğer hücrelerden gelen kimyasal sinyalleri algılama 3. Hücreleri, bağ-dokusu proteinlerinin oluşturduğu hücre dışı matrikse ve komşu hücrelere sabitleme 6
7 Membran (Zar) Yapısı Bütün zarlar gömülü proteinleri ihtiva eden ikili bir tabaka halindeki lipit moleküllerinden oluşur. Ana membran lipidleri fosfolipidlerdir. Fosfolipidler amfipatiktir. Plazma membranlarındaki fosfolipidler, polar olmayan yağ asiti zincirlerinin orta kısma yönlendiği çift-katlı tabaka biçiminde düzenlenir. Fosfolipidlerin polar bölgeleri zarın dış yüzeylerine doğru yönlendirilmiş olup hücre dışı sıvı ve sitozoldeki polar su moleküllerini kendine çeker. Hücre içi zarlar, çok az kolesterol içersede plazma membran, önemli oranda kolesterol içerir. Kolesterol, plazma zarı fosfolipidleri ve belli sınıf proteinler ile birleşerek, çeşitli hücre içi organellere içeriğini taşımak üzere veziküller oluşturmak için plazma zarı bölümleriyle birlikte çalışmak için organize olmuş kümeleri oluşturur. 7
8 Membran (Zar) Yapısı membran proteinlerinin iki türü vardır :İntegral ve çevresel. İntegral zar proteinleri, zar lipitleri ile yakından ilişkilidir, lipid çift katmanını bozmadan membrandan çıkartılamaz ve amfipatiktir. İntegral proteinlerin çoğu tüm zarı kapsar ve transmembran proteinleri olarak anılır. Bu transmembran proteinlerin çoğu iki katmanlı lipit zarı bir kaç kez geçer. Bazı transmembran proteinleri, iyonların veya suyun zarı geçebilmesi için kanallar oluştururlarken diğerleri zardan kimyasal sinyallerin iletimi veya hücredışı ve hücre içi protein filamentlerinin plazma zarına sabitlenmesi ile ilişkilidir, Çevresel membran proteinleri amfıpatik değildir ve membran içindeki lipidlerin polar olmayan bölgeler ile bağlanmazlar. Bunlar membran yüzeyinde integral zar proteinlerinin polar bölgelerine bağlanırlar. 8
9 Membran (Zar) Yapısı Fig. 3-5ab 9
10 Membrana bağlı reseptörler Fig
11 Integral Membran Proteinleri Fig
12 Hücre Zarının İşlevleri Organeller ile sitozol arasındaki ve hücre içine ve dışına olan madde geçişini düzenler Hücre yüzeyine gelen kimyasal mesaj getirenleri saptar Zar bağlantılarıyla komşu hücreleri birbirine bağlar Hücreleri Hücre-dışı matrikse sabitler 12
13 Zarlar Arası bağlantı noktaları Birçok hücre fiziksel arabağlantı tipleri ile birbirine bağlanır, dezmozomlar, sıkı bağ noktaları ve ara bağlantılar: İntegrinler hücre dışı matris içinde spesifik proteinlere bağlanan ve bunların komşu hücreler üzerindeki zar proteinlerine bağlanmasını sağlayan plazma membranındaki transmembran proteinlerdir. 13
14 Dezmozomlar Dezmozomlar plazma zarının sitoplazmik yüzeyi boyunca yoğun plaklar olarak bilinen protein birikimleri ile karakterize edilir. Bu proteinler kadherinler gibi sabitleme noktaları olarak hizmet vermektedir. Kadherinler bitişik hücrelerden uzanan kadherinler ile bağlantı kurmak için hücre dışı uzay içine hücreden uzanan proteinlerdir. Dezmozomlar tabii deri gibi, önemli miktarda gerilerek komşu hücreleri sıkıca birarada tutar. 14
15 Sıkı bağlantılar Sıkı birleşmede aralarında hiçbir hücre-dışı boşluk kalmayacak şekilde, iki komşu plazma zarının dış yüzeyleri bir araya gelerek bağlanır. disk şekilli bir membran alanına kısıtlanan dezmozomun aksine, sıkı bağlantı hücrenin tüm çevresi etrafında bir bant içinde meydana gelir. 15
16 Ara bağlantılar Ara bağlantı komşu hücrelerin sitosollerini protein kanalları aracılığı ile birbirine bağlar. Bağlanan iki zardan Connexinler iki hücreyi birbirine bağlayan küçük, protein kaplı kanalları oluştururlar. Bu kanallar (yaklaşık 1.5 nm) küçük çaplı olup yalnızca Na + ve K + gibi küçük molekül ve iyonların, birbirine bağlanmış hücre sitosolleri arasında geçişine izin verirken büyük proteinlerin değiş-tokuşunu sınırlar. Çeşitli hücre tipleri ara bağlantılara sahiptirler örneğin hücreler arasındaki elektriksel aktivitenin iletiminde önemli bir rol oynadıkları kalp kas hücrelerinde olduğu gibi,. 16
17 Zar bağlantıları Fig
18 Çekirdek Çekirdeğin birincil işlevi hücrelerdeki genetik bilginin ve depolama ve yen nesillere aktarılmasıdır. DNA moleküllerinde kodlu bu bilgiler, aynı zamanda protein sentezi için kullanılır. Çekirdeğin içerisinde, DNA, proteinler ile birlikte, kromatin adı verilen ve iplikçiklerden oluşan ince bir ağ oluşturur. Hücre bölünmesi esnasında, kromatin iplikleri sıkıca yoğunlaşarak kromozom olarak bilinen çubuk biçimli gövdeleri oluşturanurlar. 18
19 Çekirdek Çekirdeğin içinde en belirgin yapı çekirdekçik dir. Bu, bir membranla çevrelenmeyen boyandığında koyu renkli olan lifli bölgedir. Ribozomlar, denen sitoplazmik organellerde bulunan özel tip bir RNA nın oluşturulması için gerekli genleri ihtiva eden spesifik DNA bölgeleri ile ilişkilidir. Bu RNA ve ribozomların protein bileşeni, çekirdekçikte bir araya gelerek, çekirdek zarındaki porlardan sitoplazmaya transfer edilir ve burada fonksiyonel ribozomları meydana getirir. 19
20 Çekirdek Nükleer zar bir engel olarak Çekirdeği çevreler. Nükleer zarf yüzeyi boyunca düzenli aralıklarla duran iki membrandan oluşur. Iki zar nükleer gözenekler olarak bilinen dairesel açıklıklarla birbirine birleşmiştir. Sitoplazmada sentezlenen proteinlerin yapısını belirleyen RNA molekülleri bu nükleer gözenekler aracılığıyla çekirdek ve sitoplazma arasındaki hareket eder. DNA üzerinde çeşitli genlerin ekspresyonunu modüle eden proteinler, bu porlar vasıtasıyla, çekirdeğe doğru hareket ederler. 20
21 Çekirdek Yapıları Fig
22 Ribozomlar Ribozomlar hücrenin protein fabrikalarıdır. protein molekülleri, Ribozomlar üzerinde, çekirdekteki DNA daki, habercirna molekülleri tarafından taşınan genetik bilgiler kullanılarak, amino asitlerden sentezlenir Serbest ribozomlar üzerinde sentezlenen proteinler onların çeşitli fonksiyonları yerinegetirecekleri sitosol içine salınır. Endoplazmik retikulum bağlı ribozomlar tarafından sentezlenen proteinler retikulumun lümeni içine geçer ve daha sonra Golgi aygıtına aktarılır. 22
23 endoplazmik retikulum En yaygın sitoplazmik organel olan endoplazmik retikulumu oluşturan membrandan ağ Endoplazmik retikulumun iki farklı formu ayırt edilebilir. Kaba, ya da granüllü ve pürüzsüz veya düz Kaba endoplasmic retikulumun sitozolik yüzeyine bağlı ribozomlar vardır, ve bir basık-kese bir görünümüne sahiptir. Kaba endoplazmik retikulum proteinlerin paketleme yeridir ve bunlar Golgi aygıtında işlemden sonra, ya hücre tarafından salgılanır ya da diğer hücre organellerine dağıtılır. Düz endoplazmik retikulum yüzeyi üzerinde herhangi bir ribozomal parçacık bulunmaz ve dallı, boru şekilli bir yapıya sahiptir. Burası belli hidrofobik moleküllerin detoksifikasyonunda bir rol oynar, bazı lipit molekülleri sentezlenir ve aynı zamanda çeşitli hücre faaliyetlerini kontrolünü içeren kalsiyum iyonlarının depolalandığı ve salgılandığı yerdir. 23
24 Endoplazmik retikulum Fig
25 Golgi Golgi aygıtı yakından bakıldığında bir dizi kapalı bir kupa şekilli yapı oluşturan, hafif eğimli düzleştirilmiş zarsı keselerin üst üste yığını biçimindedir. Bu organel ile ilişkili özellikle de içbükey yüzeyine yakın, kabaca küre şeklinde, zar içindee bir dizi veziküller vardır. Kaba endoplasmic retikulumdan Golgi aparatına gelen Proteinler bir Golgi bölmesinden diğerine geçerek bir dizi değişikliklere uğrar. Örneğin, karbonhidratlar glikoproteinleri oluşturmak üzere proteinler ile bağlar ve proteinin uzunluğu genellikle polipeptit zincirin uç kısımlarının kesilmesiyle kısaltır. Golgi aygıtını değiştirilmiş proteinleri sıralayarak, çeşitli hücre organellerine veya kesecik protein içeriği hücrenin dışına serbest bırakılılmak üzere, plazma zarına doğru gidecek taşıma veziküllerini ayrı sınıflara ayırır, Proteinler içeren ve hücreden salgılanacak olan veziküller salgı vezikülleri şeklinde bilinmektedir. 25
26 Golgi Fig
27 Endozomlar Endozomlar plazma zarı ve Golgi aygıtı arasında uzanan membrana bağlı veziküler ve boru şeklindeki yapılardır. Plazma zarından çekirdeklenen keseciklerin bazı türleri Endozomlar ile seyahat eder ve birleşir Buna karşılık, endozom çekirdeklenen vezikülleri diğer hücre organelleri taşıdıktan sonra plazma zarına dönebilir. Endozomlar, hücrelerdeki veziküler trafiği yönlendiren sıralama, değiştirme gibi görevlere katılmaktadırlar. 27
28 Mitochondria Mitokondri yeni ATP molekülleri oluşturmak için besin moleküllerinin kimyasal bağlarından enerji transferi eden kimyasal süreçlere katılır. Hücrenin kullandığı ATP'nin çoğu hücresel solunum denilen bir süreç ile mitokondride oluşturulur, solunumda oksijeni tüketilirken, karbondioksit, ısı, ve su üretilir, Mitokondri bir iç ve bir dış zar ile sarılmış, küresel ya da ince uzun, çubuk şeklinde yapıdadır. dış membran, düzken İç zar cristae olarak bilinen levha veya tübüller şeklinde katlanmış, matrix olarak bilinen iç mitokondrial bölmelere ayrılmış şekildedir Mitokondri sitoplazmanın heryerinde bulunur. Daha az aktif hücrelerde daha az olsada büyük miktarda enerji kullanan bir takım hücrelerde (1.000 kadar) çok sayıda bulunmaktadır.. 28
29 Mitochondria Fig
30 lizozomlar Lizozomlar tek zar ile sarılmış, küresel ya da oval şekilli organellerdir. Tipik bir hücre birkaç yüz lizozom bulunabilir. Bir lizozom içinde çeşitli sindirim enzimleri ve asidik sıvı bulunurr. Lizozomlar bir hücre tarafından yutulmuş olan bakteri ve ölü hücrelerden kalan enkazları yıkmak için görevlidir. Onlar da normal hücre organelleri hasar görmüş ve artık işlevini yapamaz durumdaki hücreler olabilir 30
31 Peroksizomlar Peroksizomlar orta yoğunlukta, tek zarla çevrili oval şekilli organellerdir. Peroksizomlar moleküler oksijen tüketir ve lipidler, alkol, ve potansiyel toksik maddeler de dahil olmak üzere yenilen organik moleküllerden hidrojeni kaldıran tepkimelerin gerçeleştiği yerdir. Reaksiyon ürünlerinden biri organele adını da veren hidrojen peroksit, H 2 O 2, dir. Hidrojen peroksit yüksek konsantrasyonlarda hücre için toksik olabilir, ama peroksizomlar aynı zamanda hidrojen peroksidi yok etmek ve bu sayede toksik etkilerini önleyebilir. Peroksizomlar hücre daha sonra ATP üretmek için bir kaynak olarak kullanabileceği yağ asitlerini 2-karbonlu parçalara ayıran süreçlerinde olduğu yerdir. 31
32 Vaultlar Vaultlar son zamanlarda tespit edilen ve protein ve bir tür RNA dan(vaultrna (vrna) denilen ) oluşan sitoplazmik yapılardır. Vault fonksiyonları tam olarak henüz bilinmesede, elektron mikroskobu kullanarak yapılan çalışmalar ve diğer yöntemler vaultların çekirdek gözenekleri ile ilişkili olduğunu ortaya koymuştur. Bu vaultun sitosol ve çekirdek arasındaki moleküllerin taşınması için önemli olduğu hipotezine yol açmıştır. Buna ek olarak, en az vault, proteininin bazı ilaçlar için hücre hassasiyetinin düzenlenmesinde işlev gördüğüne inanılmaktadır. 32
33 Hücre İskeleti Hücre iskeleti hücre şeklini korumak ve değiştirebilmek ve hücresel hareketler meydana getiren işlemleri ortaya çıkarann lifli bir ağdır. Üç kendi çaplarına içerdikleri protein türlerine göre hücre iskeleti filamentleri 3 sınıf vardır. Boyutu için, inceden başlayarak, bunlar: (1) Aktin filamentler (mikrofilamanlar olarak da adlandırılır ) (2) Intermediate filamentler (3) mikrotübüller Aktin filamentler ve mikrotübüller hücre değişen ihtiyaçlarına göre hücre iskeleti çerçevesinin bu bileşenleri değiştirmek için izin hızla monte ve demonte edilebilir. Bunun aksine, orta filamanlar, bir kez monte edildikten sonra, kolay kolay demonte edilmez. 33
34 Hücre iskeleti Aktin filamanlar G-aktin (veya "küresel aktin") proteininin monomerlerinden oluşur. G-aktin, F-aktin olarak bilinen iki büküm zincirlerinin bir polimer halinde birleştirmektedir, (" lifli"). Bu filamanlar, tüm hücrelerin hücre iskeletinin önemli bir kısmını oluşturur. Bunlar, hücre şekli, Amipsi benzeri hareketleri ile hücrelerin hareket yeteneği, hücre bölünmesi ve kas hücre kasılmasında önemli rol oynar. 34
35 Hücre iskeleti Ara filamanlar çeşitli proteinlerin bükülmüş şeritlerinden oluşur: -Keratin -Desmin -Lamin Bu filamentler de hücre şeklini ve çekirdeği sabitlemeye yardımcı katkıda bulunur. Bu hücrelere önemli ölçüde mukavemet sağlamakta ve bunun sonucu olarak mekanik gerilmeye maruz hücrelerde özel bölgeler gelişmiştir (örneğin, dezmozom ile birlikte). 35
36 Hücre iskeleti Mikrotübüller, tübülin denen proteinlerin alt birimlerini oluşturan yaklaşık çapları 25 nm, içi boş borulardır. Bunlar hücre iskelet filamanların arasında en rijit olanlar olup silindir şeklini koruyacak şekilde bir çerçeveye sahiptirler, nöronların uzun işlemlerinde yer almaktadır. Mikrotübüller da birbirine kaynaşık dokuz mikrotübül setinden oluşan Sentriyoller olarak adlandırılan iki küçük silindirik gövdeyi sarmalayan ve sentrozom, olarak bilinen hücrenin bir bölgesinden etraf doğru yayılır. 36
37 Hücre iskeleti Sentrozom mikrotübül oluşmasını ve uzamasını düzenleyen amorf malzeme bulutudur. Hücre bölünmesi sırasında, sentrozomlan kromozomların ayrılması için kullanılan mikrotübüler mil liflerini oluşturur. Mikrotübüller ve aktin filamentler de sitoplazma içinde organellerin hareketleri ile ilişkilendirilmiştir. Bu lifli elemanlar yollar oluşturur ve organeller bu izler boyunca, organellerin yüzeyine bağlı kontraktil proteinler tarafından itilir. 37
38 Hücre iskeleti Sil, bazı epitel hücrelerin yüzeylerinden saç benzeri hareketli uzantılardır. Sentriyoller içinde bulunana benzer bir model içinde düzenlenmiş mikrotübüllerden bir merkezi çekirdeğe sahiptir. Bu mikrotübüller, bir kontraktil proteini ile kombinasyon halinde, silya hareketlerini oluştururlar. içi boş organların iç yüzeyi Silli epitel doku ile kaplıdır, silli epitel yüzeyi boyunca lümen içeriğini ileri ve geri dalga oluşturarak iter,. Buna bir örnek mukusun trakeanın yukarısındaki, akciğerlere zarar verebililecek solunan parçacıkları temizlenmesine yardımcı olan, bir silya-aracılı harekettir. 38
39 Hücre iskeleti Fig
40 Proteinler Proteinler organ fonksiyonu için hücre haberleşmesinden yeniden doku oluşumuna kadar, tüm fizyolojik süreçlere dahil olurlar Hatırlayınız: DNA RNA PROTEIN Kopyalama/Transcription Çeviri/Translation 40
41 Protein Sentezi Fig
42 Bir DNA şeridinde bir gen parçası Gen tarafından kodlanan Amino asit sırası Fig
43 DNA kodları DNA alfabesindeki dört bazın 64 farklı üç harfli kombinasyonlarıyla 64 üçlü kelime oluşturmak için düzenlenebilir. Bir amino asit, genellikle birden fazla üçlü kelime ile tanımlanabilir. Örneğin, DNA üçlülerinden C-C-A, C-C-G, C-C-T ve C-C-C, dört adedi de amino asit glisini belirtir. Sadece 64 olası üçlünün 61tanesi amino asitleri belirtmek için kullanılır. Amino asitleri belirtmeyen üçlüler, durdurma sinyalleri olarak bilinir. Bir cümlenin sonundaki nokta ile aynı işlevi yerine getirir -genetik bir mesajın sonu ulaşıldığını göstermektedir. 43
44 DNA nın mrna ya kopyalanması DNA nın kalıp olmayan şeriti DNA nın kalıp şeridi Durdurma sinyali burda DNA polimeraz ve transkripsiyon faktörlerine bağlanma için baz diziliminin başlatıcısı Fig
45 Spliceosomes Fig
46 Fig
47 47
48 48
49 Transcription/Kopyalama Büyüyen Polipeptit zinciri Tamamlanan Protein Serbest Ribozom altüniteleri Fig
50 Splicing Fig
51 Protein Sentezinin Düzenlenmesi Fig
52 Mutasyonlar Bazı kimyasal maddeler ya da iyonize edici radyasyon nükleotid dizisi içindeki sıralamada bir değişiklik ile sonuçlanan DNA da yapısal değişikliklere neden olabilir Nükleotid dizisi içinde bir değişiklik, proteinin yapısındaki bir değişmeye yol açabilmektedir. Protein yapısındaki değişiklikler hücre fonksiyonunu bozabilir veya hücrenin ölümüne neden olabilir. 52
53 Protein Bozulması Farklı proteinleri farklı hızlarda yıkılırlar. Bir denatüre protein hali hazırda daha sağlam bir konformasyonu olan bir proteinden daha kolay yıkılır. Proteinler, ubikitin adlı küçük bir peptidin, proteine bağlanması ile yıkılması için hedeflenebilir. Bu peptit, proteini açan ve küçük peptidler halinde ayıran, ve proteazom olarak bilinen bir protein kompleksine proteini yönlendirir. 53
54 Protein salgılanması Fig
55 Terminoloji Bir ligand, aşağıdaki kuvvetlerden biri tarafından bir proteine bağlanan herhangi bir molekül ya da iyondur. (1) Ligand ve protein üzerindeki zıt yüklü iyonik ya da polarize gruplar arasındaki elektriksel çekim (2) iki molekülün üzerinde polar olmayan bölgeler arasındaki hidrofobik kuvvetler nedeniyle oluşan zayıf çekim Kovalent bağlar içermeyen bu türden bağlar genellikle geri dönüşlüdür. Bir ligantın, bir proteine bağlandığı bölgesi bağlanma bölgesi olarak bilinir. 55
56 Terminoloji Bir protein, belirli bir ligand için, her biri özel bir kaç bağlanma bölgesi ihtiva edebilir veya aynı ligant için birden fazla bağlayıcı bölgeye sahip olabilir. Tipik olarak, bir proteine bir ligandın bağlanması proteininin şeklini (konformasyonunu) değiştirir. Bu durumda, proteinlerin özel fonksiyonları liganda bağlı olarak, aktive ya da inhibe edilebilir. örneğin, bir enzim olması durumunda, ligand kaldırılana kadar konformasyondaki bir değişiklik enzimi daha aktif hale getirebilir. 56
57 Proteine Bağlanma: Kimyasal Özgünlük iki proteinin bağ yapmak için, birbirine yeterince yakın olmalıdır, bu nedenle güçlü bağ yapabilmesi için yükleri ve şekilleri tamamlayıcı olmalıdır. bir proteinin bağlanma yerinin spesifik ligandlara bağlanma kabiliyeti, kimyasal özgüllük olarak bilinir, Çünkü bağlanma yeri, bağın kimyasal tipini belirler, Uygun bir şekilde bağlamak için proteinlerin doğru yapısal şekle sahip olması gerekir. Bazı yerler sadece bir ligandı bağlarken, diğerlerine pek çok ligand bağlanabilir. Proteinlerin ve ilaçların şeklinin çok önemli omasının nedeni budur. Bir ilaç daha fazla yere bağlanırsa istenmeyen yan etkilerin ortaya çıkma ihtimali daha yüksek olur. 57
58 Proteine Bağlanma:Afinite(çekim) Ligand-protein bağının gücü, afinite olarak bilinen bağlanma bölgesinin bir özelliğidir. Bir ligand için bir bağlanma yerinin afinitesi, bir bağlı ligandın protein yüzeyini terk ederek proteini bağlanmamış duruma ne kadar büyük bir olasılıkla döndüreceğini belirler. Bir ligandı sıkıca bağlayan bağlama yerlerine yüksek afiniteli bağlanma yeri; ligandını zayıf bağlayanlara düşük afiniteli bağlanma yeri denir. 58
59 Proteine Bağlanma:Afinite(çekim) Farklı proteinlerin aynı liganda bağlaması mümkün olabilir, yani, aynı kimyasal özgüllük ama aynı ligand için farklı afinitelere sahip olabilir. Örneğin, negatif yüklü iyonize grubuna sahip bir ligant, pozitif yüklü bir amino asit yan zinciri içeren bir bağlanma yerine güçlü bir şekilde bağlanırken, ancak aynı şekle fakat pozitif yüke sahip olmayan bir bağlanma yerine daha az güçlü bir şekilde bağlanır. Afinite, fizyoloji büyük bir öneme sahiptir. Çünkü bir proteinin, bir ligand için yüksek afiniteye sahip bir bağlanma yeri varsa, proteine bağlanma için çok az ligand gerekli olur, Örneğin, bir terapötik ilaç, bir proteine bağlanarak etki edebilir; Proteinin bu ilaç için yüksek bir afiniteli bağlanma yerine sahip olması halinde, genellikle bir hastalığı tedavi etmek için ilacın sadece çok küçük miktarlarda, alınması yeterli olur. Bu ise, istenmeyen yan etkilerin ortaya çıkma olasılığını azaltır. 59
60 Kilit ve Anahtar Bağlanma Fig
61 Protein-Bağlanma Yerleri Fig
62 Kimyasal Özgüllük Fig
63 Affinite Fig
64 Doyma Çözelti içinde bağlanmamış ligandlar ve bunlara karşılık gelen protein bağlanma yerleri arasında bir dengeye hızla ulaşılır. Doyma terimi,, herhangi bir anda işgal edilen toplam bağlanma yerleri oranını ifade eder Tüm bağlanma yerleri işgal edildiğinde, bağlama yerleri nüfusu yüzde 100 doymuştur. mevcut yerlerin yarısı işgal edildiğinde, sistem yüzde 50 doymuştur vb. bağlanma yeri yüzde doyma değeri iki faktöre bağlıdır. Çözelti içinde bağlanmamış ligandın (1) konsantrasyonu ve bir ligand için bağlanma yerinin (2) afinitesi. 64
65 Doyma Fig
66 Yarışma Fig
67 Allosterik Düzenleme iki bağlanma yerine sahip bir protein, de yerlerden biri bir liganda bağlanınca diğer yer şeklini değiştiriyorsa allosterik modülasyonu gerçekleşir. bir allosterik bir protein üzerindeki bir bağlantı yeri, Fonksiyonel (ya da aktif) yer olarak bilinir proteinin fizyolojik fonksiyonunu gerçekleştirir Diğer Bağlanma yerine düzenleyici yer denir. Onun alosterik bağlanma için bir modülatör molekülü olarak bilinen ligandı düzenleyici yere bağlanır, şekli ve bu nedenle aktivitesini fonksiyonel yer modüle eder. 67
68 Kovalent Modülasyon Kovalent modülasyon bazı protein yan zincirlerinin yüklü kimyasal gruplara kovalent bağlanmasıdır. En yaygın türü bir fosfat grubunun eklenmesidir. Buna fosforilasyon denir. Fosforilasyon (ekleme) ve defosforilasyon (kaldırma) enzimleri gerektirir. 68
69 Terminoloji kinaz bir proteine bir fosfat grubu ekleyen bir enzimdir. fosfataz, bir proteinden, bir fosfat grubunu uzaklaştıran bir enzimdir. Bu enzimler kendi hedeflerini bulmak için proteindeki özgül dizileri tanırlar. 69
70 Allosteric Modulasyon & kovalent Modulasyon Fig
71 Enzimler ve Hücresel Enerji Hücresel metabolizma şunlardan oluşur: Katabolizma:Organik moleküllerin yıkımı Anabolizma:Organik moleküllerin sentezi 71
72 Kimyasal Tepkimeler Kimyasal reaksiyonlar kimyasal bağları oluşturur ve kırar. organik moleküllerin sentezi ve yıkımı kimyasal reaksiyonlar aracılığıyla gerçekleştirilir. 72
73 73
74 74
75 Kütle Eylem Yasası Bir kimyasal reaksiyonun yönü, reaktant ve ürünlerin konsantrasyonları ile kısmen belirlenir. 75
76 Enzimler Enzimler, protein moleküllerir, yani, bir enzim, bir protein katalizör olarak tanımlanabilir. Enzimler aktivasyon enerjisini azaltarak biyolojik reaksiyonların daha yüksek bir reaksiyon hızı devam etmesini sağlarlar. Fonksiyon için, bir enzim, reaktanlar ile temas durumuna gelmelidir, enzim aracılı reaksiyonlarda bu durumuna substratlar denir. Substrat bir enzim-substrat kompleksi oluşturmak üzere enzime bağlanır ve daha sonra bu kompleks ürün ve enzimi serbest bırakmak için yıkıma uğrar. 76
77 Enzimlerin Katalize ettiği Biyolojik Tepkimeler Fig
78 Doyma Fig
79 Konsantrasyon ve Doyma Fig
80 80
81 Kofaktör ve Koenzimler Metal iyonları enzimler için kofaktör olarak işlev görürler Organik moleküller koenzim olarak işlev görürler. Koenzimler vitaminlerden elde edilir. Örneğin, koenzimler NAD + '(nikotinamit adenin dinükleotit) ve FAD (flavin adenin dinükleotit), sırasıyla B vitaminleri, niasin ve riboflavin,den elde edilir. 81
82 Enzim-aracılı Tepkimelerin Düzenlenmesi Enzim-bağlı reaksiyonlar üç ana faktör tarafından kontrol edilmektedir: Substrat konsantrasyonu Enzim konsantrasyonu Enzim aktivitesi 82
83 Enzim-aracılı Reaksiyonların hızı Fig
84 Çoklu enzim Reaksiyonları Fig
85 Metabolik Yollar çoklu enzim yolları, hücresel enerji transferini kapsar yakıt moleküllerinin parçalanması sonucu salınan enerjinin ATP ye transferi 85
86 Hücresel Enerji Transferi Fig
87 Aerobik (Oksijenli) Metabolizma Fig
88 Anaerobik (oksijensiz) Metabolizma Fig
89 89
90 90
91 Krebs Döngüsü Fig
92 Elektron Taşıma & Oksidatif Fosforilasyon Fig
93 93
94 karbonhidrat katabolizması Fig
95 Glikojen Depolanması Fig
96 glukoneogenez Fig
97 Yağ Metabolizması Fig
98 Protein ve Amino Asit Metabolizması Fig
99 Yakıt Metabolizması Özet Fig
100 100
101 mrna nın Proteine Tercümesi Fig
Hücre. 1 µm = 0,001 mm (1000 µm = 1 mm)!
HÜCRE FİZYOLOJİSİ Hücre Hücre: Tüm canlıların en küçük yapısal ve fonksiyonel ünitesi İnsan vücudunda trilyonlarca hücre bulunur Fare, insan veya filin hücreleri yaklaşık aynı büyüklükte Vücudun büyüklüğü
DetaylıHAYVANSAL HÜCRELER VE İŞLEVLERİ. YRD. DOÇ. DR. ASLI SADE MEMİŞOĞLU RESİM İŞ ZEMİN KAT ODA: 111
HAYVANSAL HÜCRELER VE İŞLEVLERİ YRD. DOÇ. DR. ASLI SADE MEMİŞOĞLU RESİM İŞ ZEMİN KAT ODA: 111 asli.memisoglu@deu.edu.tr KONULAR HAYVAN HÜCRESİ HAYVAN, BİTKİ, MANTAR, BAKTERİ HÜCRE FARKLARI HÜCRE ORGANELLERİ
DetaylıHÜCRE FİZYOLOJİSİ Hücrenin fiziksel yapısı. Hücre membranı proteinleri. Hücre membranı
Hücrenin fiziksel yapısı HÜCRE FİZYOLOJİSİ Hücreyi oluşturan yapılar Hücre membranı yapısı ve özellikleri Hücre içi ve dışı bileşenler Hücre membranından madde iletimi Vücut sıvılar Ozmoz-ozmmotik basınç
DetaylıHÜCRE. Yrd.Doç.Dr. Mehtap ÖZÇELİK Fırat Üniversitesi
HÜCRE Yrd.Doç.Dr. Mehtap ÖZÇELİK Fırat Üniversitesi Hücre Canlıların en küçük yapı taşıdır Bütün canlılar hücrelerden oluşur Canlılar tek hücreli ya da çok hücreli olabilir Bitki ve hayvan hücresi = çok
Detaylıİstanbul Tıp Fakültesi Tıbbi Biyoloji ABD Prof. Dr. Filiz Aydın
İstanbul Tıp Fakültesi Tıbbi Biyoloji ABD Prof. Dr. Filiz Aydın Mitokondri, ökaryotik organizmanın farklı bir organeli Şekilleri küremsi veya uzun silindirik Çapları 0.5-1 μm uzunlukları 2-6 μm Sayıları
DetaylıMOTOR PROTEİNLER. Doç. Dr. Çiğdem KEKİK ÇINAR
MOTOR PROTEİNLER Doç. Dr. Çiğdem KEKİK ÇINAR Hücre iskeleti, Hücre şeklini ve sitoplazmanın organizasyonunu belirleyen bir yapı iskelesi görevi yapar. Hücre hareketlerinin gerçekleşmesinden sorumludur.
DetaylıBütün hücrelerin olmazsa olmazları. Plazma zarı Yarı-sıvı sitosol Kromozom Ribozom
Bütün hücrelerin olmazsa olmazları Plazma zarı Yarı-sıvı sitosol Kromozom Ribozom Hücre Ökaryotik hücre Nukleus var Zarla çevrili organeller var Genellikle prokaryotik hücreye oranla daha büyüktür. Ökaryotlardaki
DetaylıHücrelerde gerçekleşen yapım, yıkım ve dönüşüm olaylarının bütününe metabolizma denir.
METABOLİZMA ve ENZİMLER METABOLİZMA Hücrelerde gerçekleşen yapım, yıkım ve dönüşüm olaylarının bütününe metabolizma denir. A. ÖZÜMLEME (ANABOLİZMA) Metabolizmanın yapım reaksiyonlarıdır. Bu tür olaylara
DetaylıHÜCRE FİZYOLOJİSİ PROF.DR.MİTAT KOZ
HÜCRE FİZYOLOJİSİ PROF.DR.MİTAT KOZ 1 HÜCRE Kompleks çok hücreli organizmaların, (hayatın karakteristik özelliklerine sahip) en küçük yapısal birimine HÜCRE denir. Hücreler yaşayan organizmaların yapısal
DetaylıIII-Hayatın Oluşturan Kimyasal Birimler
III-Hayatın Oluşturan Kimyasal Birimler MBG 111 BİYOLOJİ I 3.1.Karbon:Biyolojik Moleküllerin İskeleti *Karbon bütün biyolojik moleküllerin omurgasıdır, çünkü dört kovalent bağ yapabilir ve uzun zincirler
DetaylıTRANSLASYON ve PROTEİNLER
TRANSLASYON ve PROTEİNLER Prof. Dr. Sacide PEHLİVAN 13 Aralık 2016 mrna daki baz sırasının kullanılarak amino asitlerin doğru sıra ile proteini oluşturmasını kapsayan olayların tümüne Translasyon veya
DetaylıHÜCRE #6 HÜCRE İSKELET ELEMANLARI ÇEKİRDEK SELİN HOCA
HÜCRE #6 HÜCRE İSKELET ELEMANLARI ÇEKİRDEK SELİN HOCA HÜCRE İSKELET ELEMANLARI Sitoplazmanın içinde bulunan özel proteinlerdir. 3 çeşit hücre iskelet elemanı bulunur. Her iskelet elemanının görev ve yapısı
DetaylıADIM ADIM YGS-LYS 37. ADIM HÜCRE 14- ÇEKİRDEK
ADIM ADIM YGS-LYS 37. ADIM HÜCRE 14- ÇEKİRDEK 3) Çekirdek Ökaryot yapılı hücrelerde genetik maddeyi taşıyan hücre kısmıdır. Prokaryot hücreli canlılarda bulunmaz. GÖREVLERİ: 1) Genetik maddeyi taşıdığından
DetaylıHücre Nükleusu, Nükleus Membranı, Nükleus Porları. Doç. Dr. Ahmet Özaydın
Hücre Nükleusu, Nükleus Membranı, Nükleus Porları Doç. Dr. Ahmet Özaydın Nükleus (çekirdek) ökaryotlar ile prokaryotları ayıran temel özelliktir. Çekirdek hem genetik bilginin deposu hem de kontrol merkezidir.
DetaylıADIM ADIM YGS-LYS 32. ADIM HÜCRE 9- SİTOPLAZMA
ADIM ADIM YGS-LYS 32. ADIM HÜCRE 9- SİTOPLAZMA 2) Sitoplazma Hücrenin içini dolduran sıvıdır. İçinde inorganik ve organik maddeler vardır. Ayrıca görevleri birbirinden farklı olan organeller de bulunur.
DetaylıHücre canlının en küçük yapı birimidir.
Hücre canlının en küçük yapı birimidir. Bitkilerde bulunan hücredir.bu hücrelerde hücre duvarı bulunduğundan hayvan hücresinden ayrılır. Hücre duvarı vardır. Kofulu büyük ve az sayıdadır. Şekli dikdörtgen
DetaylıReplikasyon, Transkripsiyon ve Translasyon. Yrd. Doç. Dr. Osman İBİŞ
Replikasyon, Transkripsiyon ve Translasyon Yrd. Doç. Dr. Osman İBİŞ DNA replikasyonu DNA nın replikasyonu, DNA molekülünün, sakladığı genetik bilgilerin sonraki nesillere aktarılması için kendi kopyasını
DetaylıADIM ADIM YGS-LYS 33. ADIM HÜCRE 10- SİTOPLAZMA 2
ADIM ADIM YGS-LYS 33. ADIM HÜCRE 10- SİTOPLAZMA 2 TEK ZARLI ORGANELLER 1) Endoplazmik Retikulum Hücre zarı ile çekirdek zarı arasında oluşmuş kanalcıklardır. Yumurta hücresi, embriyonik hücreler ve eritrositler(alyuvar)
Detaylıİ. Ü İstanbul Tıp Fakültesi Tıbbi Biyoloji Anabilim Dalı Prof. Dr. Filiz Aydın
İ. Ü İstanbul Tıp Fakültesi Tıbbi Biyoloji Anabilim Dalı Prof. Dr. Filiz Aydın Hücre iletişimi Tüm canlılar bulundukları çevreden sinyal alırlar ve yanıt verirler Bakteriler glukoz ve amino asit gibi besinlerin
DetaylıTRANSLASYON VE DÜZENLENMESİ
TRANSLASYON VE DÜZENLENMESİ TRANSLASYON Translasyonda nükleik asit kullanılır fakat son ürün bir nükleik asit değil proteindir. Translasyon mekanizması 4 ana bileşenden oluşmaktadır: 1. mrnalar 2. trnalar
DetaylıKAS DOKUSU. Prof.Dr. Ümit TÜRKOĞLU
KAS DOKUSU Prof.Dr. Ümit TÜRKOĞLU 1 Kas dokusu, kimyasal enerjiyi mekanik enerjiye dönüştürerek hareketi sağlayan bir dokudur. Toplam vücut ağırlığının Yenidoğanda % 25 Genç erişkin dönemde % 40 ve yaşlılık
DetaylıHücre Fizyolojisi Yrd.Doç.Dr. Önder AYTEKİN
Hücre Fizyolojisi Yrd.Doç.Dr. Önder AYTEKİN Hücrelerin Fonksiyonel Özellikleri Ortamdan ham materyali alırlar Enerji üretirler. Bu enerji iç ortam dengesini sağlamak ve sentez reaksiyonlarını yürütmek
DetaylıBAKTERİLERİN GENETİK KARAKTERLERİ
BAKTERİLERİN GENETİK KARAKTERLERİ GENETİK MATERYALLER VE YAPILARI HER HÜCREDE Genetik bilgilerin kodlandığı bir DNA genomu bulunur Bu genetik bilgiler mrna ve ribozomlar aracılığı ile proteinlere dönüştürülür
DetaylıOKSİJENLİ SOLUNUM
1 ----------------------- OKSİJENLİ SOLUNUM ----------------------- **Oksijenli solunum (aerobik): Besinlerin, oksijen yardımıyla parçalanarak, ATP sentezlenmesine oksijenli solunum denir. Enzim C 6 H
DetaylıBölüm 04 Ders Sunusu. Hücre Zarlarından Geçiş
Bölüm 04 Ders Sunusu Hücre Zarlarından Geçiş Eric P. Widmaier Boston University Hershel Raff Medical College of Wisconsin Kevin T. Strang University of Wisconsin - Madison Copyright The McGraw-Hill Companies,
DetaylıTEST 1. Hücre Solunumu. 4. Aşağıda verilen moleküllerden hangisi oksijenli solunumda substrat olarak kullanılamaz? A) Glikoz B) Mineral C) Yağ asidi
1. Termometre Çimlenen bezelye tohumlar Termos Çimlenen bezelye tohumları oksijenli solunum yaptığına göre yukarıdaki düzenekle ilgili, I. Termostaki oksijen miktarı azalır. II. Termometredeki sıcaklık
DetaylıDoğadaki Enerji Akışı
Doğadaki Enerji Akışı Güneş enerjisi Kimyasal enerjisi ATP Fotosentez olayı ile enerjisi Hareket enerjisi Isı enerjisi ATP Enerjinin Temel Molekülü ATP + H 2 O ADP + H 2 O ADP + Pi + 7300 kalori AMP +
DetaylıİLK DEFA 1665 YILINDA ROBERT HOOK, MANTAR DOKUSUNU İNCELEMİŞ GÖZLEMLEDİGİ YAPILARDA KÜÇÜK BOŞLUKLAR GÖRMÜŞ VE GÖRDÜĞÜ BU BOŞLUKLARA İÇİ BOŞ ODACIKLAR
HÜCRE İLK DEFA 1665 YILINDA ROBERT HOOK, MANTAR DOKUSUNU İNCELEMİŞ GÖZLEMLEDİGİ YAPILARDA KÜÇÜK BOŞLUKLAR GÖRMÜŞ VE GÖRDÜĞÜ BU BOŞLUKLARA İÇİ BOŞ ODACIKLAR ANLAMINA GELEN HÜCRE DEMİŞTİR.ANCAK HÜCRE BİLİMİNİN
DetaylıMembran Organizasyonu
Membran Organizasyonu Yrd. Doç. Dr. Aslı AYKAÇ Tıp Fakültesi Biyofizik AD Biyolojik Zarlar plazma zarları mitokondri, kloroplast, lizozom gibi organelleri sitoplazmadan ayıran hücre içi zarlar mitokondri
Detaylı13 HÜCRESEL SOLUNUM LAKTİK ASİT FERMANTASYONU
13 HÜCRESEL SOLUNUM LAKTİK ASİT FERMANTASYONU Laktik Asit Fermantasyonu Glikozdan oksijen yokluğunda laktik asit üretilmesine LAKTİK ASİT FERMANTASYONU denir. Bütün canlılarda sitoplazmada gerçekleşir.
DetaylıADIM ADIM YGS-LYS 34. ADIM HÜCRE 11- SİTOPLAZMA 3
ADIM ADIM YGS-LYS 34. ADIM HÜCRE 11- SİTOPLAZMA 3 TEK ZARLI ORGANELLER 4) Koful Hücre içerisinde çeşitli görevleri bulunan organeldir. Genel olarak hayvan hücrelerinde çok sayıda küçük küçük ;bitki hücrelerinde
DetaylıHAYVAN HÜCRESİ BİTKİ HÜCRESİ
HÜCRE Canlıların en küçük yapıtaşı ve en küçük canlıdır. Bütün canlılar hücrelerden meydana gelmiştir.canlılar ya tek hücrelidir yada çok hücrelidir. Alg ve bakteriler tek hücreliler olup bütün olaylar
DetaylıLİZOZOMLAR Doç. Dr. Mehmet Güven
LİZOZOMLAR Doç.. Dr. Mehmet GüvenG Lizozomlar tek bir membran ile çevrili evrili veziküler yapılı organellerdir. Lizozomlar eritrosit dışıd ışındaki tüm t m hayvan hücrelerinde h bulunur. Ortalama olarak
Detaylı7. PROKARYOTLARDA GEN İFADESİNİN DÜZENLENMESİ
7. PROKARYOTLARDA GEN İFADESİNİN DÜZENLENMESİ Başlıklar 1. Prokaryotlar gen ifadesini çevre koşullarına göre düzenler 2. E. Coli de laktoz metabolizması 3. Lac operonu negatif kontrol 4. CAP pozitif kontrol
Detaylı2. Kanun- Enerji dönüşümü sırasında bir miktar kullanılabilir kullanılamayan enerji ısı olarak kaybolur.
Enerji Dönüşümleri Enerji Enerji; bir maddeyi taşıma veya değiştirme kapasitesi anlamına gelir. Enerji : Enerji bir formdan diğerine dönüştürülebilir. Kimyasal enerji ;moleküllerinin kimyasal bağlarının
Detaylı7. PROKARYOTLARDA GEN İFADESİNİN DÜZENLENMESİ
7. PROKARYOTLARDA GEN İFADESİNİN DÜZENLENMESİ Başlıklar 1. Prokaryotlar gen ifadesini çevre koşullarına göre düzenler 2. E. Coli de laktoz metabolizması 3. Lac operonu negatif kontrol 4. CAP pozitif kontrol
DetaylıHücre zarında madde taşınım yolları Sitoplazma ve organeller
Hücre zarında madde taşınım yolları Sitoplazma ve organeller Hücre zarının en önemli görevi hücreyi dış ortamdan ayırmak ve hücreye madde giriş ve çıkışını kontrol etmektir. Böylece maddelerin, özellikle
DetaylıBİYOLOJİ DERS NOTLARI YGS-LGS YÖNETİCİ MOLEKÜLLER
www.benimdershanem.esy.es Bilgi paylaştıkça çoğalır. BİYOLOJİ DERS NOTLARI YGS-LGS YÖNETİCİ MOLEKÜLLER NÜKLEİK ASİTLER Nükleik asitler, bütün canlı hücrelerde ve virüslerde bulunan, nükleotid birimlerden
DetaylıBiochemistry Chapter 4: Biomolecules. Hikmet Geçkil, Professor Department of Molecular Biology and Genetics Inonu University
Biochemistry Chapter 4: Biomolecules, Professor Department of Molecular Biology and Genetics Inonu University Biochemistry/Hikmet Geckil Chapter 4: Biomolecules 2 BİYOMOLEKÜLLER Bilim adamları hücreyi
DetaylıBİYOLOJİK MEMBRANLAR. Prof.Dr. Kadir TURAN V 1
BİYLJİK MEMBRANLAR Prof.Dr. Kadir TURAN V 1 MEMBRANLAR MBC-IV.th edition Membranların genel yapısı Non-kovalent etkileşimlerin bir arada tuttuğu lipid ve proteinlerin oluşturduğu ince bir film yapısındadır.
DetaylıYAZILIYA HAZIRLIK SORULARI. 9. Sınıf
YAZILIYA HAZIRLIK SORULARI 9. Sınıf DOĞRU YANLIŞ SORULARI Nitel gözlemlerin güvenilirliği nicel gözlemlerden fazladır. Ökaryot hücrelerde kalıtım materyali çekirdek içinde bulunur. Ototrof beslenen canlılar
DetaylıMOLEKÜLER BİYOLOJİ DOÇ. DR. MEHMET KARACA (5. BÖLÜM)
MOLEKÜLER BİYOLOJİ DOÇ. DR. MEHMET KARACA (5. BÖLÜM) TRANSKRİPSİYONU (ÖKARYOTİK) STOPLAZMA DNA Transkripsiyon hnrna RNA nın işlenmesi mrna G AAA Eksport G AAA NÜKLEUS TRANSKRİPSİYONU (PROKARYOTİK) Stoplazma
DetaylıBELKİDE BİYOLOJİNİN EN TEMEL KONUSU EN ZEVKLİ KONUSUNA BAŞLAYALIM ARKADAŞLAR!!!
DERS : BİYOLOJİ KONU: HÜCRE BELKİDE BİYOLOJİNİN EN TEMEL KONUSU EN ZEVKLİ KONUSUNA BAŞLAYALIM ARKADAŞLAR!!! Canlıların canlılık özelliği gösteren en küçük yapı birimidir.( Virüsler hariç) Şekil: Bir hayvan
DetaylıLİPOPROTEİN METABOLİZMASI. Prof.Dr. Yeşim ÖZKAN Gazi Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Biyokimya Anabilim Dalı
LİPOPROTEİN METABOLİZMASI Prof.Dr. Yeşim ÖZKAN Gazi Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Biyokimya Anabilim Dalı Lipoprotein Nedir? 1- Lipidler Hidrofobik lipidler çekirdekte (Trigliserit, Kolesterol esterleri)
DetaylıHücre Solunumu: Kimyasal Enerji Eldesi
Hücre Solunumu: Kimyasal Enerji Eldesi Hücre solunumu ve fermentasyon enerji veren katabolik yollardır. Organik moleküllerin atomları enerji depolamaya müsaittir. Hücreler enzimler aracılığı ile organik
DetaylıRİBOZOM YAPI, FONKSİYON BİYOSENTEZİ
RİBOZOM YAPI, FONKSİYON VE BİYOSENTEZİ Ribozom Palade adlı araştırıcı tarafından elektron mikroskop ile tanımlanmıştır. Viruslar hariç tüm canlılarda bulunan bir membranla çevrili olmayan organellerdir.
DetaylıFTR 231 Fonksiyonel Nöroanatomi. Sinapslar. yrd.doç.dr. emin ulaş erdem
FTR 231 Fonksiyonel Nöroanatomi Sinapslar yrd.doç.dr. emin ulaş erdem TANIM Sinaps, nöronların (sinir hücrelerinin) diğer nöronlara ya da kas veya salgı bezleri gibi nöron olmayan hücrelere mesaj iletmesine
Detaylıwww.benimdershanem.esy.es BİYOLOJİ DERS NOTLARI YGS-LGS HÜCRE
www.benimdershanem.esy.es Bilgi paylaştıkça çoğalır. BİYOLOJİ DERS NOTLARI YGS-LGS HÜCRE HÜCRE Hücre ya da göze, bir canlının yapısal ve işlevsel özellikler gösterebilen en küçük birimidir. Atomların molekülleri,
DetaylıHücrenin yapısı ve çeşitleri. Öğr. Gör. Nurhan Bingöl
Hücrenin yapısı ve çeşitleri Öğr. Gör. Nurhan Bingöl HÜCRE I. GİRİŞ Yaşayan tüm canlılar, milyonlarca hücrenin bir araya gelmesiyle oluşmuştur. Bir binanın tuğlaları gibi, canlıların vücutları da hücrelerle
DetaylıYGS YE HAZIRLIK DENEMESi #13
YGS YE HAZIRLIK DENEMESi #13 1) Canlılarda özelliklerin genlerle kontrol edildiği ve her genin en az bir özellikten sorumlu olduğu bilindiğine göre, I. Diploid canlılarda her özellik için iki gen bulunması
Detaylıwww.demiraylisesi.com
YÖNETİCİ MOLEKÜLLER C, H, O, N, P atomlarından meydana gelir. Hücrenin en büyük yapılı molekülüdür. Yönetici moleküller hücreye ait genetik bilgiyi taşır, hayatsal faaliyetleri yönetir, genetik bilginin
DetaylıÇekirdek 4 bölümden oluşur Çekirdek zarı: karyolemma Kromatin: Chromatin Çekirdekcik: Nucleolus Çekirdek sıvısı: karyolymph
NUKLEUS Bir hücrenin tüm yapılarının ve etkinliklerinin kodlandığı kromozomu Ayrıca, DNA sını dublike edecek ve 3 tip RNA yı ribozomal (rrna), haberci (mrna) ve transfer (trna)-sentezleyecek ve işleyecek
Detaylı15- RADYASYONUN NÜKLEİK ASİTLER VE PROTEİNLERE ETKİLERİ
15- RADYASYONUN NÜKLEİK ASİTLER VE PROTEİNLERE ETKİLERİ İyonlaştırıcı radyasyonların biyomoleküllere örneğin nükleik asitler ve proteinlere olan etkisi hakkında yeterli bilgi yoktur. Ancak, nükleik asitlerden
DetaylıKAS DOKUSU. Kontraksiyon özelliği gelişmiş hücrelerden oluşur Kas hücresi : Fibra muskularis = Kas teli = Kas iplikleri
KAS DOKUSU Kontraksiyon özelliği gelişmiş hücrelerden oluşur Kas hücresi : Fibra muskularis = Kas teli = Kas iplikleri Kasın Fonksiyonu Hareket Solunum Vücut ısısının üretimi İletişim Organların kontraksiyonu
DetaylıHÜCRE ve HÜCRE YAPISI
HÜCRE ve HÜCRE YAPISI Kimya bilmi için maddelerin temel birimi atom ne ise Biyoloji bilmi için de canlılığın temel birimi Hücre dir. Yani tüm organizmalar hücrelerden oluşur. Hücreler iki şekilde karşımıza
DetaylıHücre Niye Küçük? O2 ve diğerleri difüzyon ile hücreye girer ve CO2 dışarı difüzyon ile atılır. Hacim küçüldükçe difüzyon daha hızlı ve verimli işler
Hücre Cell Hücre Niye Küçük? O2 ve diğerleri difüzyon ile hücreye girer ve CO2 dışarı difüzyon ile atılır. Hacim küçüldükçe difüzyon daha hızlı ve verimli işler Optik Mikroskop ile Hücre Görüntüleri Konfokal
DetaylıCanlıların yapısına en fazla oranda katılan organik molekül çeşididir. Deri, saç, tırnak, boynuz gibi oluşumların temel maddesi proteinlerdir.
Canlıların yapısına en fazla oranda katılan organik molekül çeşididir. Deri, saç, tırnak, boynuz gibi oluşumların temel maddesi proteinlerdir. Proteinlerin yapısında; Karbon ( C ) Hidrojen ( H ) Oksijen
DetaylıHÜCRE SĠNYAL OLAYLARI PROF. DR. FATMA SAVRAN OĞUZ
HÜCRE SĠNYAL OLAYLARI PROF. DR. FATMA SAVRAN OĞUZ Çok hücreli organizmaların kompleks omurgalılara evrimi, hücreler birbirleriyle iletişim kuramasalardı mümkün olmazdı. Hücre-hücre Hücre-matriks etkileşimini
DetaylıI. DÖNEM - 2. DERS KURULU ( )
Açıklamalar: I. DÖNEM - 2. DERS KURULU (2014-2015) Kısaltmalar: DK: Ders kurulu, IHU: İyi hekimlik uygulamaları, Mİng: Akademik/Medikal İngilizce, TDE: Türk Dili ve Edebiyatı, Bilgisayar Okur yazarlığı:
DetaylıHücre Üzerine Mikrocerrahi Uygulamaları Hücrenin altbirimlerine ayrılması Moleküllerin analizi. Prof. Dr. Müjgan Cengiz
Hücre Üzerine Mikrocerrahi Uygulamaları Hücrenin altbirimlerine ayrılması Moleküllerin analizi Prof. Dr. Müjgan Cengiz Canlı Hücrelerdeki Moleküllerin İzlenmesi Mikroskopla inceleme hücrede belli düzeyde
DetaylıBMM307-H02. Yrd.Doç.Dr. Ziynet PAMUK
BMM307-H02 Yrd.Doç.Dr. Ziynet PAMUK ziynetpamuk@gmail.com 1 BİYOELEKTRİK NEDİR? Biyoelektrik, canlıların üretmiş olduğu elektriktir. Ancak bu derste anlatılacak olan insan vücudundan elektrotlar vasıtasıyla
DetaylıAkıllı Defter. 9.Sınıf Biyoloji. vitaminler,hormonlar,nükleik asitler. sembole tıklayınca etkinlik açılır. sembole tıklayınca ppt sunumu açılır
9.Sınıf Biyoloji 1 Akıllı Defter vitaminler,hormonlar,nükleik asitler sembole tıklayınca etkinlik açılır sembole tıklayınca ppt sunumu açılır sembole tıklayınca video açılır 1 VİTAMİNLER ***Vitaminler:
DetaylıAdı ve Soyadı : Sınıfı ve Numarası : 1- DNA molekülünün görevlerini yazınız? * * 2- ATP molekülünün görevini açıklayınız?
Adı ve Soyadı : Sınıfı ve Numarası : A 1- DNA molekülünün görevlerini yazınız? 2- ATP molekülünün görevini açıklayınız? 3- Hücre teorilerinin açıklayınız? 4- Ökaryatik hücre yapısına sahip canlıları yazınız?
DetaylıYGS YE HAZIRLIK DENEMESi #18
YGS YE HAZIRLIK DENEMESi #18 1) Bakterilerin gerçekleştirdiği, I. Kimyasal enerji sayesinde besin sentezleme II. Işık enerjisini kimyasal bağ enerjisine dönüştürme III. Kimyasal bağ enerjisini ATP enerjisine
DetaylıDüz Kas. Nerede???? İçi boş organların duvarı, Kan damarlarının duvarı, Göz, Kıl follikülleri. Mesane. Uterus. İnce bağırsak
Nerede???? İçi boş organların duvarı, Kan damarlarının duvarı, Göz, Kıl follikülleri. Düz Kas Mesane Uterus İnce bağırsak Düz Kas İşlevleri İstemsiz kasılma Bazı düz kas hücreleri kollajen, elastin, glikozaminoglikan,
DetaylıAktivasyon enerjisi. Enzim kullanılmayan. enerjisi. Girenlerin toplam. enerjisi. Enzim kullanılan. Serbest kalan enerji. tepkimenin aktivasyon
ENZİMLER Enzimler Canlı sistemlerde meydana gelen tüm yapım ve yıkım reaksiyonlarına metabolizma denir Metabolizma faaliyetleri birer biyokimyasal tepkimedir. Ve bu tepkimelerin başlayabilmesi belirli
DetaylıSANKO ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ 2015-2016 EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI DERS KURULU 102: HÜCRE VE DOKU SİSTEMLERİ
05-06 EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI DERS KURULU 0: HÜCRE VE DOKU SİSTEMLERİ Ders Kurulu Başkanı: / Başkan Yardımcıları: / Histoloji Embriyoloji Yrd. Doç. Dr. Bahadır Murat Demirel / Üyeler: / Tıbbi / Dersin AKTS
DetaylıMİKROBİYOLOJİ SORU KAMPI 2015
Canlıların prokaryot ve ökoaryot olma özelliğini hücre komponentlerinden hangisi belirler? MİKROBİYOLOJİ SORU KAMPI 2015 B. Stoplazmik membran C. Golgi membranı D. Nükleer membran E. Endoplazmik retikulum
DetaylıHücre ve Hücre Organelleri Üniversite Hazırlık Konu Anlatımları
Hücre ve Hücre Organelleri Üniversite Hazırlık Konu Anlatımları Hücre, göze ya da odacık, bir canlının yapısal ve işlevsel özellikleri gösterebilen en küçük birimidir. Hücre, (İng. Cell); Latince küçük
DetaylıEnzimler ENZİMLER ENZİMLER ENZİMLER İSİMLENDİRME ENZİMLER
Enzimler Yrd.Doç.Dr. Ahmet GENÇ Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu q Vücuttaki tüm reaksiyonlar, tüm işlem sonunda kendileri değişmeden reaksiyonların hızını artıran protein katalizörler olan enzimler
Detaylı1-GİRİ 1.1- BİYOKİMYANIN TANIMI VE KONUSU.-
1-GİRİ 1.1- BİYOKİMYANIN TANIMI VE KONUSU.- Biyokimya sözcüğü biyolojik kimya (=yaşam kimyası) teriminin kısaltılmış şeklidir. Daha eskilerde, fizyolojik kimya terimi kullanılmıştır. Gerçekten de Biyokimya
Detaylı5.111 Ders Özeti #12. Konular: I. Oktet kuralından sapmalar
5.111 Ders Özeti #12 Bugün için okuma: Bölüm 2.9 (3. Baskıda 2.10), Bölüm 2.10 (3. Baskıda 2.11), Bölüm 2.11 (3. Baskıda 2.12), Bölüm 2.3 (3. Baskıda 2.1), Bölüm 2.12 (3. Baskıda 2.13). Ders #13 için okuma:
DetaylıHücre reseptörleri. Doç. Dr. Çiğdem KEKİK ÇINAR
Hücre reseptörleri Doç. Dr. Çiğdem KEKİK ÇINAR Tüm canlılar bulundukları çevreden sinyal alırlar ve yanıt verirler. Bakteriler, glukoz ve amino asit gibi besinlerin varlığını algılarlar. Yüksek yapılı
DetaylıBİY 315 BİYOKİMYA GİRİŞ. Yrd. Doç. Dr. Ebru SAATÇİ Güz Yarı Dönemi
BİY 315 BİYOKİMYA GİRİŞ Yrd. Doç. Dr. Ebru SAATÇİ 2008-2009 Güz Yarı Dönemi 1 Anlatım Planı 1. Makromoleküller ve Su 2. Amino asitler ve Peptidler 3. Proteinler 4. Enzimler 5. Karbohidratlar 6. Nükleik
Detaylı11. SINIF KONU ANLATIMI 2 ATP-2
11. SINIF KONU ANLATIMI 2 ATP-2 Fotosentez ve kemosentez reaksiyonları hem endergonik hem ekzergonik reaksiyonlardır. ATP molekülü ile hücrenin endergonik ve ekzergonik reaksiyonları arasında enerji transferini
DetaylıYAZILIYA HAZIRLIK SORULARI. 12. Sınıf 1 GENDEN PROTEİNE
YAZILIYA HAZIRLIK SORULARI 12. Sınıf 1 GENDEN PROTEİNE Protein sentezini tüm canlılar gerçekleştirir. Bir mrna molekülünde en fazla 64 çeşit kodon bulunur. DOĞRU YANLIŞ SORULARI Canlıların heterotrof beslenenleri
DetaylıHücre zarının yapısındaki yağlardan eriyerek hücre zarından geçerler.fazlalıkları karaciğerde depo edilir.
DERS: BİYOLOJİ KONU: C.T.B(Vitaminler e Nükleik Asitler) VİTAMİNLER Bitkiler ihtiyaç duydukları bütün vitaminleri üretip, insanlar ise bir kısmını hazır alır. Özellikleri: Yapıcı, onarıcı, düzenleyicidirler.
DetaylıBİYOKİMYAYA GİRİŞ: ATOM, MOLEKÜL, ORGANİK BİLEŞİKLER
BİYOKİMYAYA GİRİŞ: ATOM, MOLEKÜL, ORGANİK BİLEŞİKLER Biyokimyanın tanımı yaşamın temel kimyası ile ilgilenen bilim dalı (Bios, Yunancada yaşam demektir.) canlı sistemin yapısını ve fonksiyonlarını kimyasal
DetaylıHÜCRE ZARINDA TAŞINIM
HÜCRE ZARINDA TAŞINIM Yrd. Doç. Dr. Aslı AYKAÇ YDÜ TIP FAKÜLTESİ BİYOFİZİK AD Küçük moleküllerin zardan geçişi Lipid çift tabaka Polar moleküller için geçirgen olmayan bir bariyerdir Hücre içindeki suda
DetaylıCanlılarda Enerjitik Olaylar, Fotosentez ve Kemosentez, Aerobik Solunum ve Fermantasyon
Canlılarda Enerjitik Olaylar, Fotosentez ve Kemosentez, Aerobik Solunum ve Fermantasyon SOLUNUM İki çeşit solunum vardır HÜCRE DIŞI SOLUNUM: Canlıların dış ortamdan O 2 alıp, dış ortama
Detaylıİal-biyoloji METABOLİZMA/SOLUNUM. 1.Metabolizma ölçümünde dikkate edilecek koşullar nelerdir?
METABOLİZMA/SOLUNUM 1.Metabolizma ölçümünde dikkate edilecek koşullar nelerdir? 2.Solunum evrelerinde elektron vericiler (giren madde) ve elektron alıcıları (son) yazınız Evreler Elektron vericiler Elektron
DetaylıYAZILIYA HAZIRLIK TEST SORULARI. 11. Sınıf
YAZILIYA HAZIRLIK TEST SORULARI 11. Sınıf 1) Oksijenli solunumda, oksijen molekülleri, I. Oksidatif fosforilasyon II. Glikoliz II. Krebs Evrelerinden hangilerinde kullanılır? A) Yalnız I B) Yalnız II C)
DetaylıSİTOPLAZMA VE ORGANELLER
SİTOPLAZMA VE ORGANELLER Sitoplazma, hücre iskeleti, organeller ve bunların içinde yer aldığı koyu kıvamlı sıvı kısımdan ( sitozol, sitoplazma) oluşur. ORGANELLER 1. Mitokondri 2. Plastitler 3. Ribozom
DetaylıLİPOPROTEİN METABOLİZMASI. Prof.Dr. Yeşim ÖZKAN Gazi Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Biyokimya Anabilim Dalı
LİPOPROTEİN METABOLİZMASI Prof.Dr. Yeşim ÖZKAN Gazi Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Biyokimya Anabilim Dalı Lipoprotein Nedir? 1- Lipidler Hidrofobik lipidler çekirdekte (Trigliserit, Kolesterol esterleri)
Detaylı2. Histon olmayan kromozomal proteinler
12. Hafta: Nükleik Asitler: Nükleik asitlerin yapısal üniteleri, nükleozitler, nükleotidler, inorganik fosfat, nükleotidlerin fonksiyonları, nükleik asitler, polinükleotidler, DNA nın primer ve sekonder
DetaylıBİYOLOJİ VE BİLİMSEL YÖNTEM... 1 Bilim ve Bilimsel Yöntem... 2
İÇİNDEKİLER Sayfa BİYOLOJİ VE BİLİMSEL YÖNTEM... 1 Bilim ve Bilimsel Yöntem... 2 CANLILARIN OLUŞUMU... 5 CANLILARIN ORTAK ÖZELLİKLERİ... 9 CANLILARIN SINIFLANDIRILMASI... 11 SİSTEMATİK... 13 BİTKİ VE HAYVANLARIN
DetaylıDr. M. Emin KAFKAS İnönü Üniversitesi Antrenörlük Eğitimi Bölümü 2015/Malatya
Dr. M. Emin KAFKAS İnönü Üniversitesi Antrenörlük Eğitimi Bölümü 2015/Malatya Outline (İzlence) 1. Hafta Biyokimya Nedir? Organizmadaki Organik Bileşiklerin Yapısı. 2. Hafta Enerji Sistemleri 3. Hafta
Detaylı6. BÖLÜM MİKROBİYAL METABOLİZMA
6. BÖLÜM MİKROBİYAL METABOLİZMA 1 METABOLİZMA Hücrede meydana gelen tüm reaksiyonlara denir Anabolizma: Basit moleküllerden kompleks moleküllerin sentezlendiği enerji gerektiren reaksiyonlardır X+Y+ENERJİ
DetaylıTemel Makromoleküller ve Moleküler Biyolojinin Merkezi Doktrini
Temel Makromoleküller ve Moleküler Biyolojinin Merkezi Doktrini Yaşamın Yedi Temel Direği Makromoleküller Merkezi Doktrin ve Genetik Sınıflandırma Paul Selvin ve Arif Altıntaş ın ders notlarından derlenmiştir.
DetaylıMİTOKONDRİ Doç. Dr. Mehmet GÜVEN
MİTOKONDRİ Doç.. Dr. Mehmet GÜVENG Hemen hemen bütün b ökaryotik hücrelerde ve ökaryotik mikroorganizmalarda bulunur. Eritrositlerde, bakterilerde ve yeşil alglerde mitokondri yoktur. Şekilleri (küremsi
DetaylıSANKO ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI DERS KURULU 102: HÜCRE VE DOKU SİSTEMLERİ
Ders Kurulu Başkanı: / Başkan Yardımcıları: Yrd. Doç. Dr. Hakan Darıcı / Histoloji ve Embriyoloji / Üyeler: Doç. Dr. İlker Saygılı / Tıbbi Biyokimya / Dersin AKTS Kredisi: 9 Kurul Başlangıç Tarihi: 16
DetaylıBiyolojik zarların genel yapısı sıvı mozaik modelle açıklanır.
6 Hücre zarları 6 Hücre zarları 6.1 Biyolojik zarın yapısı nasıldır? 6.2 Hücre zarı, hücre tutunması ve tanımasında nasıl bir rol oynar? 6.3 Zardan madde geçişlerinde pasif taşıma 6.4 Zardan madde geçişlerinde
DetaylıAtomlar ve Moleküller
Atomlar ve Moleküller Madde, uzayda yer işgal eden ve kütlesi olan herşeydir. Element, kimyasal tepkimelerle başka bileşiklere parçalanamayan maddedir. -Doğada 92 tane element bulunmaktadır. Bileşik, belli
DetaylıGOÜ TIP FAKÜLTESİ DÖNEM I III. KURUL
III. Kurul Hücresel Metabolizma ve Moleküler Tıp III. Kurul Süresi: 6 hafta III. Kurul Başlangıç Tarihi: 23 Aralık 2009 III. Kurul Bitiş ve Sınav Tarihi: 1 2 Şubat 2010 Ders Kurulu Sorumlusu: Yrd. Doç.
DetaylıMikroskobun Yapımı ve Hücrenin Keşfi Mikroskop: Robert Hooke görmüş ve bu odacıklara hücre demiştir.
Mikroskobun Yapımı ve Hücrenin Keşfi Mikroskop: Gözümüzle göremediğimiz çok küçük birimleri (canlıları, nesneleri vs ) incelememize yarayan alete mikroskop denir. Mikroskobu ilk olarak bir kumaş satıcısı
DetaylıHücre membranının biyolojik özellikleri. Doç. Dr. Çiğdem KEKİK ÇINAR
Hücre membranının biyolojik özellikleri Doç. Dr. Çiğdem KEKİK ÇINAR Hücre membranı Hücre zarı Plazmalemma Plazma membranı Sarkolemma (Kas hücre zarı) Oolemma (Yumurta hücre zarı) Hücre membranı, 6-10 nm
DetaylıHücre solunumu ve fermentasyon enerji veren katabolik yollardır. (ΔG=-686 kcal/mol)
hücre solunumu Hücre solunumu ve fermentasyon enerji veren katabolik yollardır. (ΔG=-686 kcal/mol) C 6 H 12 O 6 + 6 O 2 6 CO 2 + 6 H 2 0 + enerji (ATP + ısı) Hücre solunumu karbonhidratlar, yağlar ve protein
DetaylıBİYOLOJİK MOLEKÜLLERDEKİ
BİYOLOJİK MOLEKÜLLERDEKİ KİMYASALBAĞLAR BAĞLAR KİMYASAL VE HÜCRESEL REAKSİYONLAR Yrd. Doç.Dr. Funda BULMUŞ Atomun Yapısı Maddenin en küçük yapı taşı olan atom elektron, proton ve nötrondan oluşmuştur.
DetaylıHISTOLOJIDE BOYAMA YÖNTEMLERI. Dr. Yasemin Sezgin. yasemin sezgin
HISTOLOJIDE BOYAMA YÖNTEMLERI Dr. Yasemin Sezgin yasemin sezgin HÜRESEL BOYAMANIN TEMEL PRENSİPLERİ Hem fiziksel hem kimyasal faktörler hücresel boyamayı etkilemektedir BOYAMA MEKANIZMASı Temelde boyanın
DetaylıHORMONLAR VE ETKİ MEKANİZMALARI
HORMONLAR VE ETKİ MEKANİZMALARI Receptörler İntrasellüler hidrofobik(llipofilik)ligandlara baglananlar Nükleer hormon reseptörleri Guanylate siklaz(nitrikoksid receptor) Hücre yüzey hidrofilik ligandlara
Detaylı