ÖĞRETMENLİK ALAN BİLGİSİ FEN VE TEKNOLOJİ

Transkript

1 ÖT ÖĞRETENİ N İGİSİ FEN VE TENOOJİ DENEE SINVI ÇÖZÜERİ

2

3 ÖĞRETENİ N İGİSİ DENEE SINVI / çözümleri. DENEE.. Taşan sıvı ağırlıkları eşit ise; Taşan sıvı = V Taşan sıvı d sıvı larda eşittir. Sıvılar aynı olduğu için d sıvı aynıdır. Cisimlerin taşan sıvı hacimleride aynı olur. Yani V batan = V batan = V batan (cisimlerin batan hacimleri eşittir.) una göre, Her bir bölmenin direnci R ise çubuk şekildeki duruma getirilirse çift katlı bölmeler paralel bağlanmış olur. Yani, R R R R R R Seri bağlı dirençlerin eş değeri R eş = R + R şeklinde bulunur. Paralel bağlı dirençlerin eş değeri = + şeklinde bulunur. Re_ R R II. I. F kaldırma = V batan d sıvı g dir. Sıvılar ve yerçekimi ivmesi hepsinde aynı olduğu için kaldırma kuvveti batan hacimle doğru orantılıdır. Cisimlerin batan hacimleri aynı olduğundan F = F = F, cisimlere etkiyen kaldırma kuvvetleri eşit olur. (I. yargı DOĞRU) Yüzen ve askıda kalan cisimlerde F = G dir. atan cisimlerde ise F < G olur yani YŞI İTP a) b) R R R R R R R R R R R R ve cisimleri için F = G (aldırma kuvvetleri eşit ise ağırlıklarıda eşittir.) cismi için F < G olur. una göre, G = G < G (II. yargı DOĞRU) III. Cisimlerin özkütleleri şekilde bakılarak bulunabilir. d cisim < d sıvı yüzen cisimler d cisim = d sıvı askıda kalan cisimler d cisim > d sıvı batan cisimler una göre, d > d > d olur. (III. yargı DOĞRU) R = + = Re_ R R R = Re_ R R eş = R çıkar. c) R R R Seri bağlı olduğu için R eş = 3R çıkar. CEVP: C

4 ÖĞRETENİ N İGİSİ - FEN VE TENOOJİ. DENEE / çözümleri 3. m = kg kg = m ν ν 5. F 30 m/s Cisim de durduğuna göre kuvvetin yaptığı iş, sürtünme kuvvetinin yaptığı işe eşittir. I. w F = w FS X X Cismin 3 saniye sonraki hızı sıfır olur. (V = g t den her saniye hızı 0 m/s kadar azalır.) Cisim ve nolu parçalara ayrılırsa, omentum korunumdan P ilk = P son O = m ν + m ν F = F ( = ) olduğu için F = F S S olur. (I. yargı Doğrudur.) II. w F = w FS (II. yargı Doğrudur.) kuvvetin sürtünme kuvvetinin yaptığı iş yaptığı iş O = ν + ν ν = ν olur. Yani kütleler ile hızlar ters orantılı olarak paylaşılır. Cisimler aynı yükseklikten yatay atış yaptıkları için aynı sürede yere düşerler. Yatayda aldıkları yollar oranlanırsa X = ν t X = ν t III. Cismin hızlanma içmesi, yavaşlama ivmesi F = m a hızı a hızlanma = a yavaşlama (III. yargı yanlış) F S = m a dır. CEVP: D X = çıkar. X X = 0 m yatay uzaklığa düştüğüne göre X = 40 m yatay uzaklığa düşer. CEVP: D YŞI İTP 6. F merkezkaç 4. Y S Seri Düz ağlı üreteçler + + ε Y ε Seri Ters ağlı üreteçler + + Devreden akımın geçmemesi için üreteçlerin uçları arasındaki potansiyel farkların birbirine eşit olması gerekmektedir. Yani noktaları arasındaki potansiyel farklar birbirine eşittir. una göre uçları arasındaki potansiyel farklar yazılırsa + ε h h = 30 cm = 0,3 m r = 0 cm = 0, m h = 3r olur. noktasında sadece kinetik enerji bulunur. E = mν k noktasındaki potansiyel enerji, noktasındaki kinetik enerjiye eşittir. EP = E mgh = mνk r G E ε S ε e Y + e = e = e S e öylece en büyük potansiyel farka sahip olan üreteç s üretecidir. (e s ) CEVP: D Cisim den geçerken sahip olduğu toplam enerji E + E P dir.

5 . DENEE / çözümleri ÖĞRETENİ N İGİSİ - FEN VE TENOOJİ Cisim den ancak geçebildiğine göre, F merkezkaç = G m ν = m g r noktasındaki kinetik enerji noktasındaki toplam enerji ν = r g noktasındaki hız 5 E = mν E = mgr 5 ET = mrg + mgr = mgr E mg 3r 6 = = E 5 5 mgr 9. x X i x Y i x kım geçen tellerin etrafında manyetik alan oluşur. Düz tellerde manyetik alanın şiddeti; = k i d dir. anyetik alan şiddeti vektörel bir büyüklük olup, yöne sağ eli kuralı ile bulunur. Sağ El uralı: Dört parmak akım yönünü gösterecek yönde avuç içi sorulan noktaya bakarsa açılan baş parmak manyetik alanın yönünü verir. Sayfa düzleminden içeri doğru Sayfa düzleminden dışarı doğru sağ el kuralına göre X Y r 3r i i 8. ( ) Yüklü cismi Nötr ve cismine yaklaştırılırsa ve cisimleri şekildeki gibi etki ile yüklenir yani (+q) kadar yüklenirse ( q) kadar yüklenir. + q q dan olur. X ( q) T r (+q) Y S r r r YŞI İTP ÖNCE SONR X Y X Y una göre da ve de anyetik alan yönleri önce aynı iken sonra ters yönlü olmuş. una göre, ve de manyetik alan şiddeti azalır. de ise önce zıt yönlü, sonra aynı yönlü olduğu için deki manyeti kalan artmıştır. CEVP: C Elektriksel potansiyel V = k q olup skaler bir büyüklüktür. r noktası için X küresinden; V X = k q 4r T küresinden ise V T = + k a 4 gelir. V için bileşke alınırsa V = V X + V T den = k q 4r + k q 4r = kq 4r olurċevp: C 3

6 ÖĞRETENİ N İGİSİ - FEN VE TENOOJİ. DENEE / çözümleri 0. = 0 ν c aracın dışındaki gözlemciye göre ölçülen uzunluk aracın içindeki durgun gözlemcinin ölçüğü uzunluk araç hızı ışık hızı = 3 5 olduğu soruda verilmektedir katısı ısıtıldığında kimyasal bir tepkime gerçekleşmektedir. bileşiği tüm fiziksel ve kimyasal özelliklerini kaybederek ve C ye dönüşmüştür. ve C nin içerdiği tüm elementler nın yapısında bulunur. yrıca ve C nin element veya bileşik olduğu ile ilgili bir yorum yapılamaz. CEVP Formülde yerine yazılırsa; = 3 0 = 0 5 ν c her iki tarafın karesi alınırsa 9 = ν 5 ν c 9 6 c = 5 = ν = c ν = c Tepkime gerçekleşirken 8,5 kkal ısı almaktadır. u enerjiyi alarak çözünme gerçekleştiğine göre oluşan ürünlerin enerjisi daha büyüktür. CEVP C. endi etrafında dönen nötron yıldızlarına PUSR denir.. I α θ a > q > δ olduğu için ışın sürekli normale yaklaşarak kırılmıştır. YŞI İTP 5. Tepkime hıza girenlerin derişimine bağlıdır. NH 3 eklendiğinde pistonlu kapta hacimde artacağından NH 3 derişimi değişmez hız sahip kalır. N ve He gazlarının eklenmesi hacmi arttırdığı için dolaylı olarak NH 3 derişimini azaltır ve tepkime yavaşlar. CEVP δ I. Işın normale yaklaşarak kırılırsa az yoğun ortamdan, çok yoğun ortama geçer. Ortamların kırıcılık indisleri arasında n < n < n ilişkisi bulunur. (I. yargı doğru) 6. II. III. Snell bağıntısı ortamlar için yazılırsa n sina = n sinq, n sinq = n sinδ olur. Paralel saydam ortamlarda n sina = n sinδ yazılabilir. ortamına bağlı değildir. δ açısı değişmez. (II. yargı doğru) ışık hızı n = c ν kırıcılık ışığın ortamdaki indisi yayılma hızı ırıcılık indisi ile hızlar ters orantılıdır. Yani ν > ν > ν = olur. (III. yargı yanlış) CEVP: D X (g) + Y (g) Z(g) + T (g) aşlangıç:, mol,8 mol Değişim: a a +a +a Denge: (, a) mol (,8 a) mol a mol a mol Dengede Z, 0, mol ise a = 0, mol dür. Hacim olduğuna göre molarite = mol sayısıdır. d = [ Z][ T] [ x][ Y] ( 0,)( 0,) (, 0,)(,8 0,) d = = 0,05 CEVP 4

7 . DENEE / çözümleri ÖĞRETENİ N İGİSİ - FEN VE TENOOJİ 7. Önce PbI ün çözünürlüğü bulunur. çç = [Pb + ] [I - ] PbI Pb + + I - (k) 0,8 0-8 = (s) (s) 4s 3 = 0, = s 3 - s s s 0. Cu + + e Cu + Cu +, e alarak indirgenmiştir. endisi indirgenen maddeler yükseltgen olarak davranır. Elektron aldığı için iyon hacmi, çapı artmıştır. CEVP E s = mol/ suda mol PbI çözünür suda x = mol PbI çözünür m n = 3 m 6.0 = 46. CH CH CH 7 CH 3 3 CH CH CH CH 3 3 metil (yan grup) =,77g CEVP C En uzun zincir bulunur ve numaralandırmaya yan gruplar en küçük sayıyı alacak şekilde başlanır. ileşiğin adı -etilheptan dır. CEVP 8. ph > poh ise ph > 7 dir. u durumda bazik bir çözeltidir. azik çözeltide, [H + ] < [OH ] dir. Turnusolu maviye çevirir ve asit olan HCI ile nötrleşerek tuz oluşturur. CEVP E YŞI İTP. Üçlü bağ yapan karbon atomları sp, ikili bap yapanlar sp ve birli bağ yapanlar ise sp 3 hibritleşmesi yapmıştır. u durumda a, sp 3 ve b, sp hibritleşmesi yapmıştır. CEVP 9. g (OH) + HCI gci + H O 400m 500m 0,50 n =.V n = 0,50.0,4 n = 0, mol g(oh) 3. Doymamışlık İndeksi = Di = Di = C H ullanılan HCI nin mol sayısı g(oh) in iki katıdır. n HCI = 0,4 mol HCI = 0,4mol 0,5 = 0,8 HCI CEVP D Di = ir çift bağ Di ne, ir halka Di ne, ir üçlü bağ Di ne katkı sağlar. u durumda her üç yapıda olabilir. CEVP E 5

8 ÖĞRETENİ N İGİSİ - FEN VE TENOOJİ. DENEE / çözümleri 4. I. ETS kullanılarak TP sentezinin yapılması ortaktır. II. Zincirleme reaksiyonlar sırasında aldehitten hidrojenlerin çıkması ile asitlerin oluşturulması solunumun glikoliz evresinde gerçekleşir. III. arbondioksidin reaksiyonlara katılmasıyla glikozun üretilmesi fotosentezde gerçekleşir. IV. NDP moleküllerinin indirgenip yükseltgenmesi yine fotosentezde gerçekleşir. 8. Verilen biyolojik süreçlerden, I. Tavşanın erbezlerinde sperm oluşması mayoz bölünme II. Üzümün çelikle çoğalması eşeysiz üreme III. ir hermafroditin kendi kendini döllemesi eşeyli üreme IV. ertenkelenin kopan kuyruğunu yenilemesi mitoz bölünme ile rejenerasyondur. 5. oyu renkle gösterilen bireylerin aynı hastalığa sahip olduğu dikkat alındığında bu hastalık X e bağlı çekinik kalıtılamaz. Çünkü bu durumda II. ailede hasta annenin oğlunun da hasta olması gerekirdi. u hastalık otozomal dominant da kalıtılamaz. Çünkü I.ailede hasta çocuğun ebeveynlerinin en az birinde bu dominant hastalığın ortaya çıkması beklenirdi. Otozomal çekinik model ise her üç aileye uygulanabilir. 6. Verilenlere göre, birinci sırada mrn nın oluşması YŞI İTP 9. ulunduğu ortamla osmotik denge halinde bulunan bir bitki hücresi, sitoplazmasında glikoz moleküllerinden nişasta sentezi yaparak dehidrasyonla su miktarını artırır. u da hücrenin yoğunluğunu, osmotik basıncını azaltır. Hücre artan bu suyu dışarı verir ve osmotik dengeyi yeniden sağlar. ncak hücrede su miktarının bu şekilde artması turgor basıncını artırmaz. CEVP: D 30. ayoz bölünme sırasında öncelikle iğ iplikleri tetratları oluşturan homolog kromozomlara bağlanır.(iv) rdından anafaz-i evresinde homolog kromozomların şansa bağlı ayrılması(ii) ile eşlenmiş kromozomlara sahip iki haploid hücre oluşmuş olur.(iii) romatilerin birbirinden ayrılması(i) ise mayoz II de gerçekleşir. ikinci sırada aminoasitlerin trn lara bağlanması üçüncü sırada ribozomda kodon ve antikodonların karşı karşıya gelmesi dördüncü sırada peptit bağlarının oluşması* beşinci sırada mrn nın ribozomdan ayrılması olmalıdır. CEVP: C 7. II. deneyde I. deneye göre yalnızca sıcaklık farkı olduğundan; IV. deneyde ise II. deneye göre karbondioksit farkı olduğundan bu deneylerde sınırlayıcı faktörler sırasıyla sıcaklık ve karbondioksittir. 3. Doğadaki azot döngüsünde; I. zotlu atıklardan amonyağın oluşmasını saprofitler, II. Serbest azot gazından nitrat tuzlarının oluşmasını azot bağlayıcı bakteriler, III. Nitrit tuzlarından nitrat tuzlarının oluşmasını nitrat bakterileri, IV. Nitrat tuzlarından aminoasitlerin oluşmasını bitkiler gerçekleştirir. u canlılar içinde nitrat bakterileri kemosentetik ototrof iken bitkiler fotosentetik ototroftur ve ototrof canlılar besin sentezinde karbondioksit kullanırlar. 6

9 . DENEE / çözümleri ÖĞRETENİ N İGİSİ - FEN VE TENOOJİ 3. u çiçekli bitkiler aynı takımda olduklarından aynı sınıfta da bulunurlar. yrıca her ikisinde de iletim demetleri, tohumlar ve eşit sayıda çenek bulunur. ncak bu bitkilerin fotosentetik hücre sayıları ve metabolik hızları farklı olacağından birim zamanda ürettikleri oksijen gazı miktarı farklılık gösterecektir. 37. Güneş te bulunan gazlar bakımından en yüksek oran Hidrojen - Helyum dur. 33. Ribonükleaz enziminin yedi amino asitlik kısmını kodlayan DN nükleotit dizilimine bakıldığında nükleotit ve 7 kod içerdiği görülür. unlardan. (TC) ve 3.(TC) kodun aynı olduğu ayrıca 4., kodların da aynı(tct) olduğuna dikkat edilirse tablodaki metiyonin(et) aminoasitinin TC ile kodlandığı, rjinin(rg) aminoasitinin (TCT) ile kodlandığı anlaşılır. u durumda son kod(tt) glutamini(gln) kodlayacaktır. CEVP: D 34. Verilen moleküllerin tümü protein yapılı olduğu için genetik şifre kontrolünde üretilmiştir. ntikorlar özgül bağışıklık tepkileri oluştururken hemoglobin kanın oksijen taşıma kapasitesini artırır. İnsulin ise yemek sonrası kanın şeker seviyesini düşürür. TP sentaz kemiozmos sırasında TP üretir ancak adenin bazı içermez. CEVP: C YŞI İTP 38. yın evreleri sırası ile Yeni ay - Hilal - İlk dördün - Şişkin ay - Dolunay - Son dördün şeklindedir. 39. Yer hacminin en büyük bölümünü oluşturur. anto yerkürenin toplam hacminin %80 den fazlasını meydana getirir ve yerkabuğu hareketleri (deniz dibi yayılması, kıtaların kayması, epirojenez, orojenez, derin depremler) ile volkanizma için gerekli enerjiyle iç kuvvetlerin kaynağını teşkil eder. 40. Yüksek sıcaklık ve basınca maruz kalan kayaçlar tortul değil metamorfik kayaçlardır. 35. Nehir santralleri ve barajlar atmosferde sera etkisi meydana getiren gazların oluşumuna katkı sunmazlar dolayısıyla bunların birinin diğerinin yerine kullanılması atmosferde sera etkisi meydana getiren gazların azaltılmasına katkı yapmış olmaz. 36. yoto Protokolü küresel ısınma ve iklim değişikliği konusunda mücadeleyi sağlamaya yönelik uluslararası tek çerçevedir. irleşmiş illetler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi içinde imzalanmıştır. u protokolü imzalayan ülkeler, karbon dioksit ve sera etkisine neden olan diğer gazların salınımını azaltmaya veya bunu yapamıyorlarsa salınım ticareti yoluyla haklarını arttırmaya söz vermişlerdir Sınıf Fen ilimleri Dersi Öğretim Programında üniteler: ) Vücudumuzdaki Sistemler ) uvvet ve Hareket 3) addenin Tanecikli Yapısı 4) Işık ve Ses 5) itki ve Hayvanlarda Üreme, üyüme ve Gelişme 6) adde ve Isı 7) Elektiriğin İletimi 8) Dünyamız, y ve Yaşam aynağımız Güneşten oluşmaktadır. seçeneğindeki uvvet ve Enerji ünitesi 7. Sınıf Fen ilimleri Dersi Öğretim Programında bulunur.

10 ÖĞRETENİ N İGİSİ - FEN VE TENOOJİ. DENEE / çözümleri 4. Fen ilimleri Dersi Öğretim Programı nda yer alan Fen Teknoloji - Toplum - Çevre Öğrenme alanı için I, II, III ve IV söylenir. unların dışında; ilim Teknolojisi İlişkisi ve ilimin Doğasıda bulunur. 47. Çağdaş anlayışa göre oluşturan Fen ilimleri Öğretim Programının Ölçme ve Değerlendirme anlayışı için,, D, E seçenekleri söylenebilir. ncak C seçeneği söylenemez. Çünkü değerlendirme süreç ve ürünün birlikte karşılaştırılması ile gerçekleşir. CEVP: C 43. Fen ilimleri Dersi Öğretim Programının amaçları için C seçeneği söylenmez. Çünkü program konuları ayrıntılı, detaylı ve kapsamlı öğretmeyi amaçlamamıştır. 44. Programda yer alan Yaşam ecerileri : nalitik Düşünme arar Verme Yaratıcı Düşünme Girişimcilik İletişim Takım Çalışması bulunur. Sorumluluk duyuş becerisine aittir. CEVP: C YŞI İTP 48. ir Öğretmen dersin giriş bölümünde Soru Sorması Sınıfa, araç - gereçlerle yani materyalle girmesi Farklı bir kılık-kıyafetle sınıfa gelmesi ısa süreli tartışma tekniği kullanması ısa bir fıkra anlatması öncelikle dikkat çekme ile açıklanır. 45. seçeneği: naliz asamağı seçeneği: avrama asamağı C seçeneği: avrama asamağı 49. avram yanılgılarını hem belirleyen hem de gideren teknikler,, C, D seçenekleri için söylenebilir. ncak nlam çözme tablosu sadece kavram yanılgısını belirler, giderilmesinde kullanılmaz. D seçeneği: avrama asamağı E seçeneği: Değerlendirme basamağıdır. Çünkü ölçüte göre karşılaştırma yapılmıştır. 46. Deney yönteminin en temel amacı: Öğrencilere bilimsel düşünme becerilerini kazandırmak, bilimsel bilgileri somut olarak kanıtlama ve ispatlamaktır. 50. Fen ilimleri Dersi Öğretim Programı Yapılandırmacı nlayışı benimsemiştir. una göre, C, D, E seçenekleri söylenebilir. ncak seçeneği söylenemez. Çünkü program Toplumu ve Toplumsal sorunu merkeze almamıştır, bireyi merkeze almıştır. ireysel problem çözme sürecini desteklemiştir. 8