TG 2 ÖABT COĞRAFYA KAMU PERSONEL SEÇME SINAVI ÖĞRETMENLİK ALAN BİLGİSİ TESTİ COĞRAFYA ÖĞRETMENLİĞİ

Transkript

1 KAMU PERSONEL SEÇME SINAVI ÖĞRETMENLİK ALAN BİLGİSİ TESTİ COĞRAFYA ÖĞRETMENLİĞİ TG 2 ÖABT COĞRAFYA Bu testlerin her hakkı saklıdır. Hangi amaçla olursa olsun, testlerin tamamının veya bir kısmının İhtiyaç Yayıncılık ın yazılı izni olmadan kopya edilmesi, fotoğrafının çekilmesi, herhangi bir yolla çoğaltılması, yayımlanması ya da kullanılması yasaktır. Bu yasağa uymayanlar, gerekli cezai sorumluluğu ve testlerin hazırlanmasındaki mali külfeti peşinen kabullenmiş sayılır.

2 AÇIKLAMA DİKKAT! ÇÖZÜMLERLE İLGİLİ AŞAĞIDA VERİLEN UYARILARI MUTLAKA OKUYUNUZ. 1. Sınavınız bittiğinde her sorunun çözümünü tek tek okuyunuz. 2. Kendi cevaplarınız ile doğru cevapları karşılaştırınız. 3. Yanlış cevapladığınız soruların çözümlerini dikkatle okuyunuz.

3 2015 ÖABT / COĞ COĞRAFYA ÖĞRETMENLİĞİ TG 2 1. Dünya nın yörüngesi elips şeklinde olduğundan eksantriği 0 dan büyüktür. Bu nedenle Dünya nın Güneş e yaklaştığı zaman (3 ocak) Güneş etrafındaki dönüş hızı artmakta, uzaklaştığı zaman (4 temmuz) bu hız azalmaktadır. Güneş etrafındaki dönüş hızı değiştiğinden mevsimlerin süresi de değişmektedir. Örneğin, Kuzey Yarım Küre deki kış süresi Güney Yarım Küre den kısa, yaz süresi ise daha uzundur. Aynı şekilde Kuzey Kutup Noktası nda gündüz süresi 186 gün, Güney Kutup Noktası nda ise 179 gündür. Yörünge eksantriği 0 olsaydı Dünya nın Güneş e uzaklığı aynı kalırdı, Dünya nın Güneş etrafındaki dönüş hızı aynı olur, mevsimlerin süresi ve kutup noktalarındaki gündüz süresi eşit olurdu. 4. Merkator projeksiyonunda Dünya bir silindirin açılımı şeklinde çizilir. Bu tür haritalarda en az hatalı yerler Ekvator çevresidir. Kutuplara gidildikçe hata payı artar. Norveç gibi yüksek enlemlerde bulunan ülkelerde bozulma daha fazla olur. 7. Adveksiyon sisleri diğer bir deyimle kıyı ve deniz sisleri havanın sıcak denizden soğuk karalara (I), sıcak denizlerden serin denizlere (II) ve sıcak karalardan soğuk denizlere (III) hareket ettiği durumlarda görülür. Her üç şekil de bu durumları ifade etmektedir. 2. İzohips eğrilerinin V şeklini aldığı yerler vadi veya sırttır. Sivri uçlar izlendiğinde yükseklik artıyorsa vadi, azalıyorsa sırttır. Buna göre I ve III numaralı yerler vadi, II numaralı yer sırttır. Vadilerde köprü, sırtta tünel yapılır. 5. Rüzgâr, yüksek basınç alanından alçak basınç alanına eser. Bu nedenle I de yüksek, II de alçak basınç etkilidir. Rüzgârın sapma yönü sağa doğru olduğundan her iki yerde Kuzey Yarım Küre dedir. Rüzgârın şiddeti öncelikle basınç gradyanına yani basınç farkına bağlıdır. Koriyolis etkisiyle sapmaya uğramış rüzgârlara geostrofik rüzgârlar denir. Şekildeki rüzgâr en kısa yolu izleyememiş, sapmaya uğramış rüzgârlardır. 8. Dinamik alçak basınç 60. enlemlerde etkilidir. Bu bölgede batı rüzgârları denizden aldığı nemi karaya yağış olarak bırakır. Bu nedenle okyanusal iklim bölgesinde her mevsim yağış görülür. 3. Aristo, Dünya nın gölgesinin Ay üzerine düşmesinden yola çıkarak Dünya nın yuvarlak olduğunu savunmuştur. Politika adlı eserinde insan ile doğa arasındaki etkileşimi ele alarak beşerî ve siyasi coğrafyanın temelini atmıştır. Doğal zenginliklerin devlet kurulmasına etkisini ele almıştır. 6. Yalnızca barometrik gradyanın etkisi altında hareket eden rüzgârlara barostrofik veya ageostrofik rüzgârlar denir. Bunlar dar alanlı yerel rüzgârlarda veya 4 kuzey ve güney enlemler arasındaki bölgelerde görülür. Buna göre Ekvator üzerinde yer alan IV numara alanındaki rüzgârlar barostrafiktir. 9. Çayır bitki örtüsü altında oluşan nemli ve soğuk bölgelerde görülen çernezyom topraklarının üst kısmında kalın bir humus tabakası görülür. Alt katmanlarda kil ve kalsiyum karbonat yoğunluktadır. En alt katmanda ise ana kaya yer alır. Mikroorganizmaların etkinliği ve aşırı yıkanmadan dolayı lateritlerde humus oranı düşüktür. Podzollerin üst kısmında humus ve kil karışıktır. Çöl topraklarının üst kısımlarında kalsiyum karbonat ve kil egemendir. Tundra toprağında ise horizonlaşma düşüktür. Ana kaya, yüzeye çok yakındır. 3

4 10. Özellikleri belirtilen glasiyal şekil durumlindir. Kameler tabakalanmış depolardan oluşan alçak, dik kenarlı, kısa sırt veya masa şeklindeki tepelerdir. Oser, zikzaklı şekilde uzanan birkaç km uzunluğundaki sırtlardır. Kettle, tabakalaşmış depolar içinde yer alan çanaklardır. Sandur, buzulların önlerinde yer alan ve onlardan çıkan akarsuların depoladıkları çakıl, kum gibi unsurlardan oluşmuş birikinti konileridir. 13. Makiler, kızılçamların tahrip edildiği yerlerde ortaya çıkan çalı topluluğudur. Makilerin tahrip edilmesiyle ortaya çıkan, yükseklikleri 1 metreyi bulmayan çalılara garig denir. Buna göre bir bölgede garigler yaygın ise önce kızılçamlar sonra makiler tahrip edilmiştir. Bu bitkiler Akdeniz iklim bölgesine aittir. Dolayısıyla kışlar soğuk değil, ılıktır. 16. Günümüzde, dünyada en çok kullanılan maden demirdir. İnşaat sektöründen fabrikada üretim yapan araçlara kadar yaşamın birçok alanında en çok kullanılan madendir. 11. Tabakaların eğimi yönünde hareket eden akarsulara konsekant, tabakaların eğim yönüne dik hareket eden akarsulara supsekant, supsekant akarsulara dik ve konsekantlara paralel kollara resekant akarsular denir. 14. Besin piramidinin en alt kısmında üretici olan bitkiler bulunur. Onun üzerinde bitkilerle beslenen otçullar yer alır. Piramide göre verilen canlılar içinde çekirge otçuldur. Kurbağa, yılan ve kartal etçil hayvanlardır. Buna göre çekirge ve kurbağanın piramitteki yeri değişirse piramitteki bütün bilgiler doğru olur. Yani çekirge bitki ile kurbağa çekirge ile yılan kurbağayla kartal yılanla beslenir. 17. Dünya kalay üretiminin %82 sini beş ülke karşılamaktadır. Bunlar; Çin, Endonezya, Peru, Brezilya ve Bolivya dır. Çin, dünya kalay üretiminin %31 ni, Peru %26 sını, Endonezya %22 sini karşılar. 12. Tünemiş yer altı suları asıl yer altı suyunun üst kısmında ve ondan ayrı olarak bulunan yerel geçirimsiz tabakanın üzerinde toplanmış sulardır. Serbest akiferler, suları serbest olan tabakalardan geçerek yüzeye çıkarlar. Fay kaynakları kırık hatları boyunca yüzeye çıkar. Artezyenler iki geçirimsiz tabaka arasında hapsolmuş sulardır. Karstik kaynaklar suda kolay çözünen kayaçların arasında biriken sulardır. 15. Haritalarda ayrıntı, ölçeğe göre değişir. Ölçeği büyük olan haritalarda ayrıntı fazla, küçük olan haritalarda ayrıntı azdır. Ölçeği aynı olan haritalarda ayrıntı aynıdır. Çünkü aynı oranda küçültülmüşlerdir. Ölçek aynı olunca haritaların kapladığı alan farklı olur. Örneğin, seçeneklerde verilen yerlerin içinde Asya en büyük, Türkiye ondan küçük, Ağrı ondan da küçük alan kaplar. Buna göre hepsinin ölçeği 1 / olduğuna göre kez küçültülmüşlerdir. Yani her üçünde de ayrıntı aynı olur. 18. Dünyanın en büyük süt üreticisi ABD dir. Ancak ABD sanayileşmiş bir ülke olduğu için ekonomisinde sanayi ürünlerinin payı daha fazladır. Yeni Zelanda, dış satımının 2/3 nü mandıra ürünleri oluşturmaktadır. 4

5 19. Yeşil Devrim olarak adlandırılan ve 1970 lerden beri çalışmaları devam eden Teksas taki bir üniversite (A & M) ile Filipinler deki Pirinç Araştırma Enstitüsü, hastalıklara ve mantarlara dayanıklı, 110 günde yetişebilen pirinç türleri geliştirmişlerdir. Bu buluş sonraki süreçlerde patates ve buğday için sonraki süreçte başka ürünler için de kullanılmıştır. 22. Gelişmiş ülkelerde doğum oranı düşüktür. Bu nedenle nüfus artışı daha çok göçlerle gerçekleşir. Az gelişmiş ya da geri kalmış ülkelerde nüfus daha çok doğurganlık oranının yüksek olmasıyla ilgilidir. 25. Eskimoların yaz çadırları ve Kızılderili çadırlarına Tepee denir. Sibirya da Nenetler, çadırlara çum derler. Drogladit, mağaraların eve dönüştürülmesiyle ortaya çıkan mağara evlerdir. Fale, Batı Samoa da sazlardan yapılan yağmur ve rüzgârdan korunmaya yarayan yerleşmelerdir. Balık ise Orta Asya daki Uygur yerleşmelerine verilen addır. 20. Plantasyon tarımı, nemli tropikal ve subtropikal bölgelerin bazı bölümünde tümüyle satış için, yalnızca tek ya da az türde yetiştirilmeye yönelmiş bir tarım tekniğidir. Bu üretimde büyük çapta ileri yöntemlerle standart üretim yapılır. Bunlar; muz, çay, Hindistan cevizi ve yağı, palmiye yağı, kauçuk ve diğer tropikal liflerden oluşan maddelerdir. Venezuella, Brezilya, Arjantin, Avustralya ve Güney Afrika da bu tür üretimler yapılmaktadır. Ancak sanayileşmiş ve plantasyon ürünlerini işlemeye yönelik sanayisi gelişmiş Fransa gibi bir ülkede bu tür üretim yapılmaz. 23. Ahşap yapılar daha çok orman bölgelerinde görülür. Haritada gösterilen I numaralı bölge Arjantin in güneyidir ve bu bölgede orman alanı azdır. III, IV ve V numaralı alanlar çöl alanlarıdır. Bu bölgelerde ahşap yapılar yok denecek kadar azdır. I numaralı bölge ise İskandinavya yarım adasıdır. Bu bölgede yapılarda ahşap malzemeler kullanılmaktadır adet varlığıyla İtalya, Dünya Miras Listesi nde ilk sırada yer almaktadır. 21. Nüfus piramidinin tabanı daraldığına göre son yıllarda nüfus artış hızı düşmüştür. 60 yaş üzerindeki nüfus fazla olduğuna göre ortalama yaşam süresi uzundur. Ortalama yaşam süresi uzun olan ve doğurganlık oranı düşük olan ülkeler gelişmiş ülkelerdir. 24. Maşov, İsrail e özgü kooperatif çiftlikleridir. Kolhoz, Rusya nın Sovyetler Birliği döneminde oluşturulan köylü çiftlikleridir. 27. Kara yolu uzunluğu en fazla olan ülkeler ABD, Hindistan, Çin, Brezilya, Rusya ve Japonya dır. 100 km 2 ye düşen kara yolu uzunluğu bakımından Belçika 504 km ile ilk sırada yer almaktadır. 5

6 28. Yaklaşık ton olan dünya şeker pancarı üretiminin %42 sini Fransa gerçekleştirmektedir. 31. Türkiye 2012 de istatistiki bölgelere ayrılmıştır. Buna göre Türkiye Düzey 1 e göre 12, Düzey 2 ye göre 26, Düzey 3 e göre 81 bölgeye ayrılmıştır. 33. Kolombiya, Kenya, Somali ve Endonezya Ekvator çizgisinin geçtiği, dolayısıyla hem Kuzey hem Güney Yarım Küre de toprakları bulunan ülkelerdir. Malezya topraklarının tamamı Kuzey Yarım Küre dedir. 29. Yer altından çıkan sıcak sudan elektrik enerjisi üretme işine jeotermal enerji denir. Bu tür enerji kaynaklarından kırıkların fazla olduğu yerlerde daha çok yararlanılır. ABD, Meksika, Filipinler ve İtalya kırık hatların yoğun olduğu ülkelerdir. Norveç ise eski bir kara ülkesi olduğundan bu tür kaynaklar azdır. 32. Samuel Huntington, medeniyetlerin çatışması teorisini, Zbigniew Brzezinski büyük satranç tahtası teorisini, Hansy Scitaklian hava hâkimiyeti teorisini, Nicholas J. Spykman kenar kuşak teorisini, Francis Fukuyama ise tarihin sonu teorisini ileri sürmüştür. 34. Japonya yer altı kaynakları bakımından fakirdir. Buna rağmen teknoloji bakamından ileri düzeyde gelişmiş bir ülkedir. Nijerya ise zengin petrol yataklarına sahip olduğu hâlde yeterince gelişmemiştir. 30. İlk yerleşik hayatın başladığı yerler; Çin (Sarıırmak, Gökırmak), Hindistan (Ganj, İndus), Mısır (Nil) ve Mezopotamya (Fırat ve Dicle)dır. Yenisey kuzeyde yer almaktadır. Sıcaklık ve tarım koşulları yerleşmeye elverişli değildir. 6

7 35. Özellikleri belirtilen ülke Brezilya dır. Kapladığı alan km 2 dir. Ülkenin büyük bir kısmında, özellikle Amazon Havza sında Ekvatoral iklim etkilidir. Güneyinde ise yazları yağışlı tropikal iklim etkisi görülür. Kahve ve kakao gibi tropikal ürünler plantasyon yöntemiyle üretilir. 37. İran, Suriye, Yunanistan ve Bulgaristan ın demir yolu bağlantısı bulunmaktadır. Fakat Gürcistan ın demir yolu bağlantısı yoktur. 39. Kırklareli Vize deki Kasatura Körfezi tabiatı koruma alanlarındandır. Fethiye Göcek özel çevre koruma bölgesidir. Ordu ili sınırları içinde ise millî park alanı yoktur km 2 lik yüz ölçümüyle dünyanın en büyük kıtası Asya dır metre yüksekliğindeki Everenst Tepesi, 422 metre yüksekliğinde karalardaki en çukur alan olan Lut Gölü bu kıtadadır. Rusya km 2 lik alanı ile dünyanın en büyük yüz ölçümüne sahip ülkesidir. Dünyanın en küçük şehirleri Avrupa dadır. Örneğin, Vatikan ın yüz ölçümü 5 km 2 dir. 38. Dünyanın yükseltisi en fazla olan şehirleri Peru, Çin, Hindistan ve Arjantin de bulunmaktadır. Bu yerlerdeki bazı şehirlerin yükseltisi 4500 metreden fazladır. Finlandiya da sıcaklık düşük olduğundan buradaki yerleşmelerin sınırı düşüktür. 40. İsveç, Norveç, Finlandiya ve Şili biçimlerine göre uzun, Romanya ise toplu bir devlet yapısına sahiptir. 7

8 41. Coğrafi bakışta insan ile doğal ve beşeri sistemler arasındaki etkileşim süreçler, faaliyetler ve etkileşim çerçevesinde ele alınır. Ele alınan bu ögeler bölge veya küresel analizlerle ortaya konulur. Buna göre mekânsal dokular, coğrafi bakış açısında temel ögelerdir. İnsan, kültür ve kaynaklar ile doğal çevre, doğal ve beşeri sistemler içinde ele alınır. 44. Bölgeler doğal ve işlevsel olmak üzere iki şekilde sınıflandırılır. İşlevsel bölgeler ise nüfus ve yerleşme, idari - politik, ekonomik ve kültürel bölgelerden oluşturulur. Buna göre? işareti olan yerlere işlevsel bölge yazılmalıdır. 48. Beyin fırtınası, problem çözme gücünü ortaya koymayı amaçlayan grup tartışması tekniğidir. Gözlem yönteminde gözlenebilecek olayların öğrenci tarafından gözlenmesi sağlanır. Gösteri, bir işin nasıl yapıldığını göstermeye yönelik tekniktir. Örnek olay yönteminde gerçek yaşamdaki bir problem sınıf ortamından neden, nasıl ve sonuç ilişkisine göre incelenir. Kavram haritası bitki örtüsü türleri gibi belirli bağlarla birbirine bağlı olayların sınıflandırılmasında kullanılan bir yöntemdir. 45. Coğrafyanın beş ünitesinden Türkiye ünitesi doğal sistemler, beşerî sistemler, bölgeler ve ülkeler ile çevre ve toplum ünitelerinin sentezini oluşturmaktadır. 42. Eleştirel düşünme Yaratıcı düşünme İletişim ve empati Problem çözme Karar verme Bilgi teknolojilerini kullanma Türkçeyi doğru, güzel ve etkili kullanma Girişimcilik becerileri coğrafyanın bütün programlarının ortak hedefidir. İklim süreçlerine yönelik kanıt kullanma özel ve belirli bir konuya yönelik becerilerdir. 46. Jeolojik zamanların özellikleri tektonikle ilişkilendirilirken kıtaların zamanla yer değiştirdiği ve levha tektoniği bilgilerine öncelik verilir. Bunun için fosiller kanıt olarak gösterilebilir. İnsanlık tarihi boyunca levhaların hareketi ve yer şekillerinin konumu gözlenecek düzeyde değildir. Bu nedenle çevredeki eski ve yeni fotoğraflar amaca hizmet etmez. 49. Nüfusun önemi ve özellikleri konusunda nüfusun cinsiyete, yaş gruplarına, kır ve kente, çalışan nüfusun iş kollarına, nüfusun bitirdiği okullara dağılışı gibi özellikler ile doğal nüfus artış hızı incelenir. Nüfusun çok ya da az olmasının sonuçları ise nüfusun önemiyle ilgili bilgi verir. Bu konuda nüfus dağılışı incelenmez. 43. Coğrafyada yakından uzağa ilkesine göre öğrencinin öncelikle çevresini kavraması, tanıması hedeflenir. Çevresini tanıyan biri bölge, ülke ve dünyayı daha iyi algılar. Bu ilke tümevarım yani parçadan bütüne ulaşma yöntemidir. Nüfus piramitleri konusunda öncelikle yakın çevre, sonra Türkiye, sonra diğer ülkeler ele alınmalıdır. 47. Beyaz şapka tarafsızlığı, kırmızı şapka duygusal tepkileri, sarı şapka iyimserliği, yeşil şapka yenilikçiliği, mavi şapka serin kanlılığı, siyah şapka ise kötümserliği ifade eder E modeline göre girmede önceki bilgilerin yeni bilgilerle bağ oluşturması sağlanır. Keşfetmede ele alınan konu keşfedilmeye çalışılır. Açıklamada keşfedilen bilgi tartışılır, açıklanır, genellemelere ulaşılır. Derinleştirme aşamasında yeni bilgiler elde edilmeye çalışılır. Değerlendirme aşamasında öğrenme süreci değerlendirilir. 8