Yoğunluk Ayarlı. Radyoterapinin Uygulamalı Esasları

Transkript

1 Yoğunluk Ayarlı Radyoterapinin Uygulamalı Esasları

2

3 Yoğunluk Ayarlı Radyoterapinin Uygulamalı Esasları EDİTÖR K. S. Clifford Chao, MD Chu H. Chang Distinguished Professor and Chairman Radiation Oncology College of Physicians and Surgeons Columbia University Professor and Chief Radiation Oncology Weill Cornell Medical College Radiation-Oncologist-in-Chief -Presbyterian Hospital, ÇEVİRİ EDİTÖRÜ Prof. Dr. Gökhan Özyiğit Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Radyasyon Onkolojisi Anabilim Dalı Başkanı, Ankara YARDIMCI EDİTÖR Tony J. C. Wang, MD Assistant Professor of Radiation Oncology Department of Radiation Oncology College of Physicians and Surgeons Columbia University, Tim Marinetti, PhD Senior Grants Specialist Department of Radiation Oncology College of Physicians and Surgeons Columbia University,

4 Dünya Tıp Kitabevi Copyright 2015 Bu kitabın basım, yayım ve satış hakları Dünya Tıp Kitabevi ne aittir. Anılan kuruluşun izni alınmadan kitabın tümü ya da bölümleri mekanik, elektronik, fotokopi, manyetik kağıt ve/veya başka yöntemlerle çoğaltılamaz, basılamaz, dağıtılamaz. Tablo, şekil ve grafikler izin alınmadan, ticari amaçlı kullanılamaz. Bu kitap T.C. Kültür Bakanlığı bandrolü ile satılmaktadır. Copyright 2014 of the original English language edition by Lippincott Williams & Wilkins, a Wolters Kluwer business, Philadelphia, USA. Original title: Practical Essentials of Intensity Modulated Radiation Therapy, by K. S. Clifford Chao, MD. ISBN Orijinal Kitap Adı Practical Essentials of Intensity Modulated Radiation Therapy Yazar K. S. Clifford Chao Orijinal ISBN Orijinal Eser Sahibi Lippincott Williams & Wilkins Çeviri Editörü Prof. Dr. Gökhan Özyiğit Genel Yayın Yönetmeni Mustafa Sezer Sayfa Tasarımı-Mizanpaj Dünya Tıp Kitabevi Proje Koordinatörü Meltem Sezer Baskı ve Cilt Kalkan Matbaacılık Sertifika No: Genel Dağıtım DÜNYA TIP KİTABEVİ GMK Bulvarı 71/55 Maltepe-Çankaya/Ankara Tel: Sertifika No: info@dunyakitabevi.com Not: Medikal bilgiler sürekli değişmektedir. Yeni araştırmalar ve klinik çalışmalar bilgimizi artırırken uygulanan tedavilerde degişikler yapılmasını gerektirebilir. Yazarlar, editörler ve yayıncılar bu kitapta belirtilen dozaj, uygulama ve görüntüleme tekniklerinin kitabın üretim tarihindeki güncel bilgiler ile uyumlu olması için kendi alanlarında güvenilir kaynaklara başvurmuşlardır. Bununla birlikte, yayıncılar, kitapta belirtilen dozaj ve uygulama formlarından sorumlu değildir. Her kullanıcı, tüm ilaçların prospektüslerini dikkatle gözden geçirmeli ve üreticiler tarafından tavsiye edilen dozlar ve belirtilen kontrendikasyonlar ile bu kitapta yer alanlar arasında farklılık tespit edildiği takdirde bir uzmana başvurmalıdır. Bu öneri, yeni veya nadir kullanılan ilaçların kullanımında özellikle önem kazanmaktadır. Her dozaj şeması ve uygulama formu kullanıcının kendi sorumluluğundadır. Yazarlar ve yayıncılar, farkedilen uyumsuzluk ve hataların yayıncılara bildirilmesini rica etmektedir. Bu çalışma ile ilgili basımdan sonra farkedilebilecek hatalar adresinde, ürün tanım sayfasında bildirilecektir.

5 Katkıda Bulunanlar Anesa Ahamad, MD, FACR, DABR Clinical Director, Radiation Oncologist, 21st Century Oncology, Key West, Florida Edgar Ben-Josef, MD Professor, Vice-Chair for Translational Research, Department of Radiation Oncology, University of Pennsylvania, Philadelphia, Pennsylvania Micah Berman, MD Resident Physician, Department of Otolaryngology-Head and Neck Surgery, Columbia University, -Presbyterian Hospital, Columbia University Medical Center,, Eric L. Chang, MD Professor and Chairman, Department of Radiation Oncology, Keck School of Medicine of University of Southern California, Medical Director, Department of Radiation Oncology, Norris Cancer Hospital, Los Angeles, California K. S. Clifford Chao, MD Chu H. Chang Distinguished Professor and Chairman, Radiation Oncology, College of Physicians and Surgeons, Columbia University, Professor and Chief, Radiation Oncology, Weill Cornell Medical College, Radiation-Oncologist-in-Chief, -Presbyterian Hospital,, Simon K. Cheng, MD, PhD Assistant Professor, Department of Radiation Oncology, Columbia University,, Christopher H. Crane, MD Professor, Program Director and Section Chief, Gastrointestinal Section, Department of Radiation Oncology, The University of Texas MD Anderson Cancer Center, Houston, Texas Prajnan Das, MD, MS, MPH Associate Professor, Department of Radiation Oncology, The University of Texas MD Anderson Cancer Center, Houston, Texas Prashant Desai, MD, MS Radiation Oncology, Weill Cornell Medical College, Resident, Radiation Oncology, New York-Presbyterian Hospital,, Israel Deutsch, MD Assistant Professor of Clinical Radiation Oncology, Director of Brachytherapy Services, Department of Radiation Oncology, -Presbyterian Hospital, Columbia University Medical Center,, Chaitanya R. Divgi, MD Professor of Radiology, Department of Radiology, Columbia University Medical Center,, Lei Dong, PhD Director, Chief of Medical Physics, Scripps Proton Therapy Center, San Diego, California Daniela Addeo, MD Physician, Department of Radiation Oncology, Columbia University,, David P. Horowitz, MD Chief Resident, Department of Radiation Oncology, -Presbyterian Hospital, Columbia University Medical Center,, Nicole M. Hsu, MD Resident, Department of Otolaryngology Head and Neck Surgery, - Presbyterian Hospital, Weill Cornell Medical College and Columbia University College of Physicians and Surgeons,, Anshu K. Jain, MD Resident Physician, Department of Radiation Oncology, Columbia University Medical Center, -Presbyterian Hospital,, Ritsuko Komaki, MD Professor, Department of Radiation Oncology, The University of Texas MD Anderson Cancer Center, Houston, Texas Katherine Lameka, MD Clinical Instructor, Department of Radiology Division of Nuclear Medicine, Columbia University College of Physicians and Surgeons, Columbia University Medical Center, -Presbyterian Hospital,, David Leung, MD, PhD Assistant Professor, Department of Radiology, Columbia University Medical Center, New York-Presbyterian Hospital,, Zhongxing Liao, MD Professor and Clinical Medical Director, Department of Radiation Oncology, The University of Texas MD Anderson Cancer Center, Houston, Texas Lilie L. Lin, MD Assistant Professor, Department of Radiation Oncology, University of Pennsylvania, Philadelphia, Pennsylvania Usama Mahmood, MD Assistant Professor, Department of Radiation Oncology, The University of Texas MD Anderson Cancer Center, Houston, Texas Tim Marinetti, PhD Senior Grants Specialist, Department of Radiation Oncology, College of Physicians and Surgeons, Columbia University,, Hasan Murshed, MD, MS Medical Director, Department of Radiation Oncology, Hope Radiation Cancer Center, Lynn Haven, Florida v

6 vi Katkıda Bulunanlar Gokhan Ozyigit, MD Professor of Radiation Oncology, Department of Radiation Oncology, Hacettepe University, Faculty of Medicine, Oncology Hospital, Ankara, Turkey Bhupesh Parashar, MD Associate Professor, Department of Radiation Oncology, Weill Cornell Medical Center, -Presbyterian Hospital, Department of Radiation Oncology,, Ugur Selek, MD Associate Professor, Department of Radiation Oncology, Koc University School of Medicine, Istanbul, Turkey and, The University of Texas MD Anderson Cancer Center, Houston, Texas, Department Chief, MD Anderson Radiation Treatment Center, American Hospital, Istanbul, Turkey Neha Sharma, MD -Presbyterian Hospital, Cornell University Medical College,, Alexander M. Stessin, MD, PhD Resident Physician, Department of Radiation Oncology, - Presbyterian Hospital, Weill Cornell Medical College,, Chiaojung Jillian Tsai, MD, PhD Resident Physician, Department of Radiation Oncology, The University of Texas MD Anderson Cancer Center, Houston, Texas Tony J. C. Wang, MD Assistant Professor of Radiation Oncology, Department of Radiation Oncology, Columbia University,, Cheng-Chia Wu, MD Resident Physician, Department of Radiation Oncology, Columbia University Medical Center,,

7 Çeviriye Katkıda Bulunanlar Görkem Aksu Profesör Doktor, Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi Kocaeli Zümre Arıcan Alıcıkuş Doçent Doktor, Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi İzmir Beste M. Atasoy Doçent Doktor, Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi İstanbul Barbaros Aydın Öğretim Görevlisi Uzman Doktor, Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi İzmir Yasemin Bölükbaşı Doçent Doktor, Amerikan Hastanesi MD Anderson Radyasyon Onkolojisi Merkezi, İstanbul Özlem Civelek Ay Uzman Doktor, Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi Kocaeli Deniz Çelik Uzman Doktor, Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi Kocaeli Senem Demirci Doçent Doktor, Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi, İzmir Merdan Fayda Doçent Doktor, İstanbul Üniversitesi Onkoloji Enstitüsü Radyasyon Onkolojisi, İstanbul Melis Gültekin Yardımcı Doçent Doktor, Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Ankara Pervin Hürmüz Yardımcı Doçent Doktor, Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Ankara Serra Kamer Profesör Doktor, Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi İzmir Cem Önal Doçent Doktor, Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Adana Uygulama ve Araştırma Merkezi Adana Gökhan Özyiğit Profesör Doktor, Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Radyasyon Onkolojisi Anabilim Dalı Başkanı, Ankara Cem Parlak Yardımcı Doçent Doktor, Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Adana Uygulama ve Araştırma Merkezi Adana Uğur Selek Profesör Doktor, Koç Üniversitesi Tıp Fakültesi İstanbul Erkan Topkan Doçent Doktor, Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Adana Uygulama ve Araştırma Merkezi Adana Gözde Yazıcı Doçent Doktor, Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Ankara Eda Yirmibeşoğlu Yardımcı Doçent Doktor, Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi Kocaeli Sezin Yüce Sarı Uzman Doktor, Atatürk Göğüs Hastalıkları ve Göğüs Cerrahisi Eğitim ve Araştırma Hastanesi Radyasyon Onkolojisi Kliniği, Ankara

8

9 Önsöz Bu kitabın bir önceki baskısında yoğunluk ayarlı radyoterapinin (YART) hızlı bir evrimsel süreç doğrultusunda ilerleme göstereceği oldukça aşikârdı. O baskıdaki önsözde de ön görüldüğü gibi, teknoloji ve klinik uygulamalardaki hızlı ilerlemeleri takip edebilmek için yeni baskılara ihtiyaç duyulacaktı. Bu üçüncü baskı sadece YART ile ilgili en önemli gelişmeler hakkında güncel bilgiler isteyen okuyucular için değil, ayrıca spesifik malign hastalıklardaki klinik yaklaşımlarla ilgili daha detaylı ve kapsamlı bilgiye ihtiyaç duyanlar için de hazırlanmıştır. YART sadece belli başlı birkaç kapsamlı enstitüde kullanılan özel bir deneysel radyoterapi tekniği olmaktan çıkmış, birçok kanser tedavi merkezinde standart tedavi seçeneği haline gelmiştir. Artık çok fazla sayıda firma YART tedavi planlama ve RT uygulama cihazları üretmektedir. YART ın en önemli vaadi çok fazla sayıda demetçik kullanabilme yeteneğinin yanısıra, yoğunluk ve yönlerinin bireysel olarak kontrol edilebilmesidir. Bu durum bizlere komşu normal dokulardaki dozu azaltırken, kompleks şekilli tümörlerde yüksek dozların verilmesini sağlamaktadır. Beraberinde en son üç boyutlu güncel görüntüleme modalitelerinin kullanılması, BT, MRG, PET gibi, ve hesaplama gücündeki büyük artış ile tümüyle gerçek görüntü-kılavuzluğunda radyoterapi artık elimizin altındadır. Radyasyon onkoloğu için gerçek sınırlama tedavi planlamalarının hassasiyeti veya megavoltaj foton kaynaklarının belirsizliklerinden ziyade, asıl malign hastalık tarafından infiltre edilen veya tehdit edilen dokulardaki biyolojik ve anatomik belirsizliklerdir. Bu nedenle, YART ın maksimal terapötik kazanca ulaşması için moleküler belirteçler ve biyolojik görüntüleme konularında daha fazla araştırmaya ihtiyaç olacaktır. YART ın klinik açıdan yeni bakış açılarına odaklanmak için, YART fiziği, mekaniği ve kalite güvencesi, ayrıca BT ve MRG ile ilgili giriş bölümlerini yeniden düzenledik. İlgilenen okuyucular için mükemmel monograf ve çok çeşitli derleme makaleyi kaynakçalara ekledik. Tedavi planlamadaki önemi nedeni ile görüntü kılavuzluğunda radyoterapi için yeni PET belirteçlerine odaklanan moleküler görüntüleme ile ilgili yeni bir bölüm ekledik. Kalan diğer bölümler YART kullanımının gerek lokal bölgesel kontrolde ve sağkalımda katkısının veya daha önemlisi radyasyona bağlı morbiditelerde azalma ve daha iyi yaşam kalitesi sağladığının gösterildiği hastalık bölgelerine odaklandı. Bölüm 4 ten 11 e kadar olan baş boyun kanserlerinde tedavi yaklaşımlarını kapsayan bölümler, en son klinik çalışmalar ve yeni hedef çizim şekilleri ile güncellendi. Meme ve jinekolojik kanser bölümleri bu bölgelerdeki yeni materyallerin büyüklüğünü yansıtmak amacı ile tamamen yeniden yazıldı. Pankreas, rektal ve anal kanserler ile ilgili YART ın bu hastalık bölgelerinde tedaviye katkılarını göstermek için yeni bölümler eklendi. Akciğer kanseri bölümü daha önce tedavi edilmesi çok güç olan bu tümörlerde ümit veren stereotaktik radyoterapi tekniği ile ilgili yeni bir alt başlıkla güçlendirildi. Çoğunluğu 6 görüntüden oluşan panellerle 90 dan fazla yeni hasta tedavi şekilleri eklendi. Ayrıca eski siyah-beyaz anatomik çizimleri yeni renkli görüntülerle değiştirdik. Aynı zamanda okuyucuya tama yakın bir tablo oluşturması amacıyla hastalık etiyolojisi, tanısı ve tedavisi ile ilgili tarihsel bilgilerin yer aldığı bölümleri olduğu gibi muhafaza ettik. YART ın potansiyellerini ve gösterilmiş avantajlarını kavrayabilmek için, geçmiş klinik tedavi modalitelerin başarılarının ve problemlerinin anlaşılması gerekmektedir. Bu üçüncü baskıda da amacımız aynı ikinci baskıda olduğu gibi devam etmektedir: YART ile ilgili klinik değerlendirme süreci, karar verme ve teknik yeterlilik konularında uygulamalı esasların öğrenilmesinde asistanlara, fellowlara ve radyasyon onkologlarına yardımcı olmak. Bu statik değil, dinamik bir etkileşim süreci olup, hedeflediğimiz okuyucu gruplarına yönelik YART planlaması ve uygulaması ile ilgili yenilikler gelecektir. K. S. Clifford Chao, MD Tony J. C. Wang, MD Tim Marinetti, PhD ix

10 Teşekkür Kitabın bu yeni üçüncü baskısının hazırlanmasının temellerini oluşturan ikinci baskıya çalışmaları ile katkıda bulunan meslektaşlarımıza minnettarız: K.-Kian Ang, MD, PhD; Smith Apisarnthanarax, MD; Angel Blanco, MD; Thomas A. Buchholz, MD; Steven J. Feigenberg, MD; Kenneth M. Forster, PhD; Adam S. Garden, MD; Eric M. Horwitz, MD; Anuja Jhingran, MD; Michael V. Knopp, MD; Nancy Y. Lee, MD; H. Helen Liu, PhD; Homer A. Macapinlac, MD; Nina A. Mayr, MD; Shawn W. McNeely, MS; Cynthia Ménard, MD; Radhe Mohan, PhD; Allen R. Molloy, MD; Allan Pollack, MD, PhD; Robert A. Price, PhD, DABR; W. Roy Smythe, MD; Craig W. Stevens, MD, PhD; Wade L. Thorstad, MD; Franz J. Wippold II, MD; Ping Xia, PhD. Ayrıca Bölüm 20 nin ilk hazırlık nüshasındaki çalışmaları için A. Gabriella Werncke, MD, MSc ve kaynakçaların hazırlanmasındaki yardımları için Michelle Rosenstam a teşekkür ederiz. x

11 Çeviri Editörü Önsözü Bilimsel kitaplarda önsözler genellikle akademik ifadelerle yazılır. Ancak bu kitabın üçüncü baskıya kadar olan gelişim sürecini siz değerli okuyucularımıza aktarabilmek ve tarihe de kısa bir not düşebilmek için okuyucularımızın affına sığınarak bu önsözü biraz daha farklı bir tarzda yazmayı düşündüm. İki yıllık eğitim için gittiğim St. Louis (ABD) şehrine 16 Temmuz 2011 günü öğleden sonra varmıştım. Dr. K.S. Clifford Chao ile beraber havalimanından kalacağım yere giderken bana ilk projemizin bir kitap yazmak olduğunu iletmişti. Kendisine konusunu sorduğumda: Yoğunluk Ayarlı Radyoterapi olarak cevap vermişti. Açıkçası hem heyecanlanmış, hem de endişelenmiştim. Heyecanlanmıştım, çünkü konu ile ilgili literatürde klinik referans bir kitap yoktu; endişelenmiştim, çünkü o dönem çoğu kişi gibi yoğunluk ayarlı radyoterapi konusunu bilmiyordum. Kendisine bu durumu ilettiğimde gülümseyerek, o dönemki durumu kısaca şöyle özetlemişti; Merak etme zaten kimse YART ı tam anlamıyla bilmiyor.. O yıllar gerçekten de YART ın bebeklik dönemi olarak adlandırılıyordu. Kaynakça taraması yapıldığında, birin elin parmakları sayısında klinik çalışma vardı. Kalan literatürün tamamına yakını dozimetrik çalışmalardan oluşmaktaydı. Özetle YART deneysel bir tedavi modalitesinden öteye geçemiyordu. İşte böyle bir ortamda ilk baskının hazırlıklarına giriştik. Dünya tarihini değiştiren 11 Eylül 2001 saldırıları olduğu sıralarda, yayınevine kitabın ilk örnek bölümleri olan tonsil ve dil kökü başlıklı kısımlarını hazırlıyorduk. Yaklaşık 10 aylık bir süreç sonunda hem konu ile ilgili önemli bilimsel makalelerimiz (klinik çalışma ve kılavuzlarımız) kırmızı dergi başta olmak üzere yayına kabul edilmiş ve eş zamanlı olarak da kitabın ilk baskısı yayın evine teslim edilmişti. New Orleans ta 2002 yılında gerçekleştirilen 44. ASTRO kongresinde kitabın satışa sunulan ilk baskısı sadece baş boyun kanserlerini içerdiği için Baş Boyun Kanserleri için Yoğunluk Ayarlı Radyoterapi, başlığıyla yayınlanmıştı. Literatürde YART ile ilgili ilk klinik referans kitap olan birinci baskıda yardımcı editördüm ve 9 bölümde yazarlık yapmıştım. Çok kısa bir süre sonra YART a olan aşırı ilgi sayesinde yine yardımcı editörlüğünü yaptığım baş-boyun kanserleri dışında prostat, meme gibi başka hastalık bölgelerini de kapsayan kitabın 2. baskısı ABD nin en önemli kanser merkezlerinde YART ile uğraşan akademisyenlerin katkıları ile 2005 yılında Yoğunluk Ayarlı Radyoterapinin Uygulamalı Esasları başlığı ile yayınlandı. Ülkemiz açısından gurur verici olanı bu ikinci baskısında değerli arkadaşım Prof. Dr. Uğur Selek in de katkı veren yazarlar arasında yer almasıydı. Daha sonra yeni baskı için tam 9 yıl beklenildi. Elbette geçen süre içerisinde başta prostat ve baş-boyun kanserleri olmak üzere devrimsel bir tedavi modalitesi olan YART artık standart hale gelmiş ve tüm dünyada yaygın olarak kullanılan bir radyoterapi tekniği haline gelmişti. YART ile ilgili çalışma sayısı artık binlerle ifade edilmekte ve konu ile ilgili çok sayıda kitap basılmıştı. Dolayısı ile konusunda ilk olan bu kitabın da yenilenme vakti gelmişti. Baştan sona yenilenen bu 3. baskının ülkemiz açısından belki de en önemli özelliği artık anadilimize de kazandırılmış olmasıdır. Bu çeviride takdir edersiniz ki, radyasyon onkolojisi ile ilgili bazı teknik terimlerin günlük kullanımımızda yerleşmiş tam Türkçe karşılıkları bulunmamaktadır. Hatta kitabın başlığında geçen intensity-modulated terimi bile anadilimizde tam karşılığını bulabilmiş değildir. Ancak Yoğunluk Ayarlı Radyoterapi terminolojisi artık günlük kullanımda camiamız tarafınca da kabul görmüştür. Bununla beraber, ortak kabul görmemiş terimlerin orijinal halleri parantez içerisinde italik olarak bırakılmış ve uygunsa o terime en yakın Türkçe karşılığı kullanılmaya çalışmıştır. Bazı terimler ise tamamen orijinal hali ile bırakılmıştır. Aynı durum bazı kısaltmalar için de geçerlidir. Buradaki amaç terminolojik yanlış anlaşılmalar neticesinde oluşabilecek ciddi hataların önüne geçebilmektir. Konu ile ilgili camiamız tarafından kabul edilmiş ortak bir terminolojinin oluşturulması gerçekten önemli bir ihtiyaçtır. Sonuç olarak bu 3. baskının orijinalinde de katkıda bulunan bir bilim insanı olarak, kitabın anadilimize kazandırılması gerçekten şahsım için apayrı bir onur ve mutluluk kaynağıdır. Bu bağlamda öncelikle büyük bir itina ile tercümeleri yaparak, bu kitabı anadilimiz Türkçe ye kazandıran ülkemizin önemli radyoterapi merkezlerinde akademik kariyerlerini sürdürmekte olan her biri birbirinden değerli ve saygın akademisyen arkadaşlarımın üstün gayret ve emekleri için kendilerine minnettarım. Elbette kitabın tercümesi için yayın haklarını alarak, orijinal baskı ile aynı muhteşem kalitede basımını gerçekleştiren Dünya Kitabevi çalışanlarına teşekkürü de bir borç bilirim. Radyasyon onkolojisinde son yirmi yılın en önemli devrimi olan YART tekniğini anlama ve öğrenme açısından çok faydalı olacağına yürekten inandığım bu kitabın Türkçe tercümesinin radyasyon onkolojisi camiamıza hayırlı olmasını dilerim. Bu vesile ile önsözünü vefatının 7. yılına tarihlediğim, ülkemiz radyasyon onkolojisi tarihine adını altın harflerle yazdıran ve öğrencisi olmaktan her zaman büyük onur duyduğum merhume Prof. Dr. İbtisam Lale Atahan Hocamı her zaman olduğu gibi minnet ile anıyorum. Prof. Dr. Gökhan Özyiğit Ankara, Eylül 2014 xi

12

13 İçindekiler Katkıda Bulunanlar v Çeviriye Katkıda Bulunanlar Önsöz ix Teşekkür x Çeviri Editörü Önsözü xi vii BÖLÜM 1 Özel Radyoterapi Tekniklerinin Uygulanması: YART, GKRT, Proton Terapisi Tim Marinetti Lei Dong Çeviri: Sezin Yüce Sarı BÖLÜM 2 Radyoterapiye Kılavuzluk Eden Moleküler Görüntüleme Tekniklerinde Gelişmeler Katherine Lameka David Leung Chaitanya R. Divgi Çeviri: Serra Kamer BÖLÜM 3 Kafa Tabanı ve SSS Glial Tümörleri Ugur Selek Eric L. Chang Çeviri: Yasemin Bölükbaşı Uğur Selek BÖLÜM 4 Baş-Boyun Kanserlerinde Nodal Hedef Volüm ve Normal Doku Doz Sınırlamaları Tony J. C. Wang Cheng-Chia Wu K. S. Clifford Chao Çeviri: Barbaros Aydın Zümre Arıcan Alıcıkuş BÖLÜM 5 Paranazal Sinüsler ve Nazal Kavite Anshu K. Jain Nicole M. Hsu Tony J. C. Wang K. S. Clifford Chao Çeviri: Gözde Yazıcı BÖLÜM 6 Nazofarinks Tony J. C. Wang K. S. Clifford Chao Çeviri: Merdan Fayda BÖLÜM 7 Oral Kavite Anshu K. Jain Nicole M. Hsu K. S. Clifford Chao Çeviri: Eda Yirmibeşoğlu Görkem Aksu Özlem Civelek Ay Deniz Çelik BÖLÜM 8 Orofarinks Alexander M. Stessin Gokhan Ozyigit K. S. Clifford Chao Çeviri: Pervin Hürmüz Gökhan Özyiğit BÖLÜM 9 Hipofarinks ve Larinks David P. Horowitz Micah Berman Tony J. C. Wang K. S. Clifford Chao Çeviri: Görkem Aksu Özlem Civelek Ay Deniz Çelik BÖLÜM 10 Tiroid Kanseri Prashant Desai Tony J. C. Wang Anesa Ahamad K. S. Clifford Chao Çeviri: Senem Demirci xiii

14 xiv İçindekiler BÖLÜM 11 Primeri Bilinmeyen Boyun Lenf Nodu Metastazı Neha Sharma Gokhan Ozyigit K. S. Clifford Chao Çeviri: Pervin Hürmüz Gökhan Özyiğit BÖLÜM 12 Meme Daniela Addeo Çeviri: Melis Gültekin BÖLÜM 13 Akciğer Kanseri Simon K. Cheng Bhupesh Parashar Ritsuko Komaki Hasan Murshed Çeviri: Erkan Topkan Cem Parlak BÖLÜM 14 Özefagus Simon K. Cheng Bhupesh Parashar Zhongxing Liao Çeviri: Erkan Topkan Cem Parlak BÖLÜM 15 Pankreas Usama Mahmood Edgar Ben-Josef Christopher H. Crane Çeviri: Cem Önal BÖLÜM 16 Rektum Chiaojung Jillian Tsai Christopher H. Crane Prajnan Das Çeviri: Beste M. Atasoy BÖLÜM 17 Anal Kanser Daniela Addeo David P. Horowitz Çeviri: Beste M. Atasoy BÖLÜM 18 Pelvik ve Para-aortik Nodal Hedef Çizimi Tony J. C. Wang Cheng-Chia Wu K. S. Clifford Chao Çeviri: Merdan Fayda BÖLÜM 19 Prostat Israel Deutsch David P. Horowitz Tony J. C. Wang Çeviri: Cem Önal BÖLÜM 20 Jinekolojik Kanserlerde Yoğunluk Ayarlı Radyoterapi Lilie L. Lin Çeviri: Zümre Arıcan Alıcıkuş İndeks 425