Kamu Diplomasisi ve Ak Parti Dönemi Türk Dış Politikası

Transkript

1

2 Kamu Diplomasisi ve Ak Parti Dönemi Türk Dış Politikası Dr. MUHARREM EKŞİ i

3 Bu kitabın yayın hakkı SİYASAL KİTABEVİ ne aittir. Yayınevinin ve yayınlayıcısının yazılı izni alınmaksızın kısmen veya tamamen alıntı yapılamaz, hiçbir şekilde kopyalanamaz, çoğaltılamaz ve yayınlanamaz. Kamu Diplomasisi ve Ak Parti Dönemi Türk Dış Politikası Dr. Muharrem Ekşi Kapak Tasarımı: Gamze Uçak Sayfa Düzeni: Canan Özmen ISBN: Siyasal Kitabevi Tüm Hakları Saklıdır. Temmuz 2014, Siyasal Kitabevi, Ankara Siyasal Kitabevi Ünal Sevindik Yayıncı Sertifika No: Şehit Adem Yavuz Sok. Hitit Apt. 14/1 Kızılay Ankara Tel: 0 (312) pbx Faks: 0 (312) Perakende Satış: Zafer Çarşısı Tel: 0 (312) e posta: info@siyasalkitap.com Baskı Desen Ofset A. Ş. Sertifika No: Birlik Mah Cad Sk. No: 2 Çankaya/Ankara Tel: 0 (312) Dağıtım: Siyasal Yayın Dağıtım Şehit Adem Yavuz Sok. Hitit Apt. 14/1 Kızılay Ankara Tel: 0 (312) pbx Faks: 0 (312) e posta: info@siyasalkitap.com ii

4 Ailem ve Hocalarıma iii

5 iv Dr. Muharrem EKŞİ, 2001 yılında İstanbul Üniversitesi Tarih bölümünü bitirdikten sonra New York Üniversitesi Yakındoğu Araştırmaları bölümünde yüksek Lisans için ABD ye gitti. Daha sonra 2008 yılında Ankara Üniversitesinde Uluslararası İlişkiler bölümünde doktoraya başlayan Muharrem Ekşi, 2012 yılı boyunca doktora teziyle ilgili Harvard, George Washington ve New York Üniversitelerinde araştırmalarda bulundu yılında Hindistan da Jawaharlal Nehru Üniversitesinde misafir okutman olarak dersler verdi yılında Ankara Üniversitesi, Siyasal Bilgiler Fakültesi, Uluslararası İlişkiler Bölümünde Türkiye de Kamu Diplomasisi: Ortaya Çıkışı, Kurumsal İnşa Süreci ve Uygulanışı ( ) başlıklı doktora tezini tamamlayarak Dr. unvanını aldı. Muharrem Ekşi, kamu diplomasisi, kültürel diplomasi ve Türk dış politikası konularında çalışmaktadır. Ekşi, Ankara da Global Strateji Enstitüsü, ASAM ve SETA da araştırmacı olarak çalıştı. Daha sonra TBMM de Dış İlişkiler uzmanı olarak çalışan Muharrem Ekşi, halen Yunus Emre Enstitüsü nde çalışmaktadır.

6 İçindekiler Kısaltmalar...İX Haritalar...Xİİ Tablolar...Xİİ Önsöz...1 Teşekkür...5 Giriş...9 BİRİNCİ BÖLÜM KAMU DİPLOMASİSİNİN KURAMSALVE KAVRAMSAL ÇERÇEVESİ 1. Kamu Diplomasisinin Kuramsal Çerçevesi: Uluslararası Sistemin Yeni Ortamı ve Dinamikleri Konstrüktivizm: Sivil Toplum Temelli Küresel Sistem İletişim Bilgi Çağı Paradigması: Enformasyon Toplumu Kamu Diplomasisinin Kavramsal Çerçevesi Uluslararası İlişkiler Disiplininde Güç Kavramı Konstrüktivist Teoride Güç Anlayışı Yumuşak Güç Kavramı Yumuşak Güç Kamu Diplomasisi İlişkisi Yumuşak Güç Kavramı Eleştirisi Yeni Diplomasi Anlayışı Diplomasinin Tarihsel Gelişimi Diplomasinin Dönüşümü Kamuoyu Sivil Toplum Küresel Siyaset ve Diplomaside Sivil Toplum...72 İKİNCİ BÖLÜM KAMU DİPLOMASİSİ PARADİGMASI 1. Kamu Diplomasisi Tanımı: Tanımsal Çeşitlilik Sorunsalı Kamu Diplomasisi Modeli Halkla İlişkiler Faaliyet ve Yöntemleri Halkla İlişkiler Kamu Diplomasisi İlişkisi İmaj Prestij Yönetimi...91 v

7 Algı Yönetimi Ulus Markalama Yöntemi Propaganda Faaliyet ve Yöntemleri Propaganda Kamu Diplomasisi İlişkisi Haber Yönetimi Gündem Belirleme Yöntemi Çerçeveleme Yöntemi Lobicilik Faaliyetleri İletişim Araç ve Faaliyetleri: Savunuculuk Tekniği Savunuculuk (Müdafaa) Tekniği Stratejik İletişim Yönetimi Enformasyon Programları Bilgilendirme Faaliyetleri Tanıtım Faaliyetleri İletişim Araçları Geleneksel Kitle İletişim Araçları: Tv, Radyo, Gazete, Sinema Yeni Medya Araçları: İnternet ve Sosyal Ağlar Dinleme Faaliyetleri: Kamuoyu Araştırmaları, Anketler Eğitim ve Akademik Faaliyetler: Değişim Programları Kültür Sanat Faaliyetleri Kamu Diplomasisi Türleri Kültür Diplomasisi Kamu Diplomasisi Kültür Diplomasisi İlişkisi Dini Diplomasi Yurttaş Vatandaş Diplomasisi: Kültür Elçiliği ÜÇÜNCÜ BÖLÜM TÜRK KAMU DİPLOMASİSİ 1. Ak Parti Dış Politika Anlayışı: Zihniyet Değişimi Türk Dış Politikasında Davutoğlu Faktörü Türk Dış Politikasında Retorikler Merkez Ülke Söylemi Bölgesel Güç Söylemi Çok Boyutlu Dış Politika Söylemi Akil Ülke Markalaması Donör Ülke Markalaması Model Ülke Ve Ak Parti Hikâyesi Türk Dış Politikasında Yumuşak Güç Yumuşak Güç Söylemi ve Algısı Yumuşak Güç Politikaları Ritmik Diplomasi vi

8 Komşularla Sıfır Sorun Yaklaşımı ve Arabuluculuk Girişimleri Ermenistan la Normalleşme Açılımı Medeniyetler İttifakı Girişimi Kamu Diplomasisi Kurumları ve Yumuşak Güç Aktörleri Dışişleri Bakanlığı Yeni Teşkilat Kanunu: Dışişleri Bakanlığının Yeniden Yapılandırılması Dışişleri Bakanlığı Yurtdışı Tanıtım ve Kültürel İlişkiler Genel Müdürlüğü ve Kültürel Diplomasi Genel Müdür Yardımcılığı Diplomasi Akademisi Başkanlığı Başbakanlık Kamu Diplomasisi Koordinatörlüğü (KDK) Yunus Emre Enstitüsü Muadil Kültür Enstitüleri Yunus Emre Enstitüsü ve Kültür Merkezleri Yunus Emre Enstitüsü ve Kültür Merkezlerinin Faaliyetleri Eğitim Faaliyetleri Kültür Sanat Faaliyetleri Yunus Emre Enstitüsü Projeleri Türkoloji Projesi Türkçe Seçmeli Yabancı Dil Projesi Balkanlarda Kültürel Mirasın Yeniden İnşası Projesi Balkanlarda Geleneksel Türk El Sanatlarının İhyası Türkiye Kütüphanesi Projesi Başbakanlık Yurtdışı Türkler ve Akraba Toplulukları Başkanlığı (YTB) Ytb nin Kurumsal Yapılanması ve Faaliyet Alanları Türkiye Bursları Diaspora Diplomasisi Başbakanlık Türkiye İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı Başkanlığı (TİKA) Tika nın Yeniden Yapılandırılması Tika nın Faaliyet Alanları İnsani ve Dış Yardım Diplomasisi Trt Sonuç Ekler Ek 1: Ak Parti Döneminde İmzalanan Kültür Antlaşmaları Ek 2: Kültür Enstitülerinin Ülkelere Göre Dağılımları Kaynakça Dizin vii

9

10 Kısaltmalar AB Avrupa Birliği ABD Amerika Birleşik Devletleri AİGK Asyaʹda İşbirliği ve Güven Artırıcı Önlemler Konferansı APİSA Asya Siyasi ve Uluslararası Çalışmalar Derneği ASEAN Güneydoğu Asya Ülkeleri Birliği BBC İngiliz Radyo Televizyon Kurumu (British Broadcasting Corporation) BM Birleşmiş Milletler (The UN) BMGK Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi BYEGM Basın Yayın ve Enformasyon Genel Müdürlüğü CAMES Beyrut Amerikan Üniversitesi, Center for Arab and Middle East Studies CARICOM Karayipler Topluluğu CCTV Çin Merkez Televizyonu CEO Baş Yönetici (Chief Executive Office) CIA Amerikan Merkezi İstihbarat Teşkilatı (Central Intelligence Agency ) CNN ABD Haber Ajansı (Cable News Network) CNR Fuar Yeri (Expo Center) D 8 Gelişmekte olan 8 Ülke (Developing Eight) DITIB Diyanet İşleri Türk İslam Birliği DW Almanya TV, Radyo Servisi (Deutsch Welle) FAO UNESCO Dünya Miras Komitesi ve Gıda ve Tarım Örgütü FİFA Uluslararası Futbol Federasyonları Birliği G Maliye Bakanı ve Merkez Bankası Başkanı Grubu (Group of 20) GRT Moldova Gökoğuz Yeni Radyo Televizyon ICEP Uluslararası Kültürel Değişim Programları Burs Vakfı ICYF DC İKÖİslam İşbirliği Diyalog ve İşbirliği Gençlik Forumu IELTS Uluslararası İngilizce Test Sistemi (International English Language Testing System) İKÖ İslam Konferansı Örgütü (The Organisation of Islamic Cooperation, OIC) INGO Uluslararası Hükümet dışı Örgütler (International Non Governmental Organization) ix

11 IRCICA İSEDAK IUC IVLP KD KDK KİK KSS MERCOSUR MİG MUSİAD NATO NBA NGO OECD OECD DAC PR RFE RL RT SAM SESRIC SETA STK ŞİÖ TBMM TDK TDP TEDA TESEV TİKA TOBB İKÖ İslam Tarih, Sanat ve Kültür Araştırmaları Merkezi İKÖ İslam İşbirliği Teşkilatı Ekonomik ve Ticari İşbirliği Daimi Komitesi Uluslararası Üniversiteler Konseyi (International Universities Council) ABD nin Uluslararası Ziyaretçi Programı (International Visitor Program) Kamu Diplomasisi BaşbakanlıkKamu Diplomasisi Koordinatörlüğü Körfez Arap Ülkeleri İşbirliği Konseyi Komşularla Sıfır Sorun Latin Amerika Güney Ortak Pazarı Medeniyetler İttifakı Girişimi Müstakil Sanayici ve İşadamları Derneği Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü (North Atlantic Treaty Organization) Ulusal Basketbol Ligi (National Basketball Association) Hükümet dışı Örgütler (Non Governmental Organization) Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü (The Organisation for Economic Co operation and Development) Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü Kalkınma Yardımı Komitesi (Development Assistance Committee) Halkla İlişkiler (Public Relations) Özgür Avrupa Radyosu Özgürlük Radyosu Russia Today Dışişleri Bakanlığı Stratejik Araştırmalar Merkezi İKÖİslam Ülkeleri İstatistik Ekonomik ve Sosyal Araştırma ve Eğitim Merkezi Siyaset, Ekonomi ve Toplum Araştırmaları Vakfı Sivil Toplum Kuruluşu Şangay İşbirliği Örgütü Türkiye Büyük Millet Meclisi Türk Dil Kurumu Türk Dış Politikası Kültür ve Turizm Bakanlığı Türk Kültür, Sanat ve Edebiyatının Dışa Açılması Türkiye Ekonomik ve Sosyal Etüdler Vakfı Türkiye İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı Başkanlığı Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği x

12 TOEFL TÖMER TRT TÜBİTAK TURSAB TUSİAD TUSKON TÜRKSOY TYS Uİ UNESCO VOA WTA YEE YETKM YÖK YTB YVDK Yabancı Dil olarak İngilizce Sınav (Test of English as a Foreign Language) Türkçe Öğretim Araştırma ve Uygulama Merkezi Türkiye Radyo Televizyon Kurumu Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu Türkiye Seyahat Acentaları Birliği Türk Sanayici ve İşadamları Derneği Türkiye İşadamları ve Sanayiciler Konfederasyonu Uluslararası Türk Kültürü Teşkilatı Yunus Emre Enstitüsü Türkçe Yeterlik Sınavı Uluslararası İlişkiler Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization) Amerika nın Sesi (Voice of America) Kadın Tenisçiler Birliği Yunus Emre Enstitüsü Yunus Emre Türk Kültür Merkezi Yüksek Öğretim Kurulu Başbakanlık Yurtdışı Türkler ve Akraba Toplulukları Başkanlığı YTB Yurtdışı Vatandaşlar Danışma Kurulu xi

13 Tablo ve Haritalar Haritalar Harita 1: Dünya daki Yunus Emre Türk Kültür Merkezleri (Mevcut, Açılış Sürecinde olan ve Açılması Planlanan Merkezler) Harita 2: TİKA nın Yurtdışındaki Koordinasyon Ofislerinin Ülkelere Göre Dağılımı Tablolar Tablo 1 : Medyanın Siyasete Etkisine Yönelik Tezler Tablo 2: Verilerle Türkiye nin Artan Temsilcilik Sayıları Tablo 3: Umuma Mahsus Pasaport Sahibi Türk Vatandaşlarının Vizeden Muaf Tutulduğu Ülkeler Tablo 4: Medeniyetler İttifakı alanında yıllarında Türkiye de Gerçekleştirilmesi planlanan projeler Tablo 5: Dışişleri Bakanlığı Yeni Teşkilat Kanuna Göre Açılan Yeni Birimler Tablo 6: Akademiler Arası İşbirliği Çerçevesinde 2012 Yılında İmzalanan Anlaşmalar Tablo 7: KDK nın Faaliyet Alanları Tablo 8: Kamu Diplomasisi Panelleri Tablo 9: Dış Politika Tanıtım Programlarının Gerçekleştirildiği Üniversiteler Tablo 10: Gençlik Programları Tablo 11: KDK nın Siyasal İletişim Faaliyetleri Tablo 12: Ülke Toplantıları Tablo 13: Akil İnsanlar Konferansları Tablo 14: Avrupa Toplantıları Tablo 15: Bölgelere Göre Yunus Emre Enstitüsü Türk Kültür Merkezleri Tablo 16: Karşılaştırmalı Kültür Enstitüleri Tablo 17: Enstitünün Türkoloji Projesi Kapsamında İşbirliği Protokolü İmzaladığı Üniversiteler Tablo 18: Türkiye Burslarının Kategorik Dağılımı Tablo 19: 2012 Yılında Harcama Büyüklüklerine Göre En Çok Yardım Alan Ülkeler xii

14 Önsöz Dr. Muharrem Ekşi nin Ankara Üniversitesi nde doktora tezi olarak hazırladığı ve kitaba dönüştürdüğü bu çalışma kamu diplomasisine dair tartışmalar ile Türk dış politikasının kamu diplomasisi bağlamında söylemsel, pratik ve kurumsal bir analizini sunmaktadır. Kamu diplomasisi küresel siyasette yaklaşık son 30 yılda yaşanan dönüşümün diplomasi alanındaki en önemli yansımalarından biri olarak ortaya çıktı. Bir yandan devletler küreselleşme ortamında yeniden yapılanırken, iletişimin öneminin artması, toplumların giderek daha belirgin bir şekilde siyasal özne haline gelmesi diplomaside de yeni arayışları gündeme getirdi. Tıpkı devletin bu yeni dönemde varlığını dönüştürerek sürdürmesi gibi, diplomasi de geleneksel niteliklerini sürdürmekle birlikte giderek yeni işlevler üstlenirken bu yeni ortama uyum sağlayarak dönüşmeye başladı. Kamu diplomasisinin ortaya çıkışı ve önem kazanması iki önemli olgunun gündeme gelmesiyle gelişti ve mümkün oldu. İlki, toplumsal boyutun siyasette giderek daha ağırlıklı olması, toplumsal talep ve beklentilerin öneminin artması gibi gelişmelerdi. Burada ilginç olan kamuoyunun dış politikadaki öneminin artmasıyla, devletlerin çeşitli, söylem, araç ve mekanizmalarla kamuoyunu etkileme kapasitelerinin de artması gibi paradoksal bir durumun yaşanmasıydı. Yani, devletler bir yandan küreselleşme sürecinin en popüler ve bir o kadar vazgeçilmez kavramları olan açıklık, şeffaflık ve hesap verebilirlik konusunda iç ve dış kamuoyunun tepkisine karşı daha duyarlı hale gelirken, öte yandan ve tam da bu nedenle kendi iç ve dış kamuoylarını daha fazla etkileme imkan ve kabiliyetini artırmaya ve devreye sokmaya başladılar. Devletleri bu konuda daha duyarlı olmaya iten husus ise demokrasi ve demokratikleşme kavramlarının söylem düzeyinde de olsa revaçta olması, görsel ve yazılı basının yanında, sosyal medyanın öneminin artması gibi gelişmelerin devletlerin dış politikalarına meşruiyet sağlama ihtiyacının giderek artırmasıydı. Bu meşruiyet arayışı yalnızca devletlerin kendi kamuoylarını, izledikleri ya da izleyecekleri dış politika konusunda etkileme, destek sağlama açısından değil, diğer ülke kamuoylarını da etkileme, ikna etme, destek elde etme çabasına yöneltti. Hatta yalnızca devletler değil BM, NATO gibi ulusla 1

15 rarası örgütler de kamu diplomasisine daha fazla önem vermeye başlayarak pozisyonlarına meşruiyet sağlamaya çalıştılar. Artık bir devlet dış politikasını yalnızca bir başka devlet ya da devletlere yönelik olarak değil, bir uluslararası ortama yönelik olarak yürüttüğünden, bu uluslararası kamuoyunu etkilemek, kendi kamuoyunu etkilemek kadar önem kazanmaya başladı. Örneğin, Türkiye de dahil olmak üzere başbakanların, dışişleri bakanlarının başka ülkelerin özellikle yaygın olarak takip edilen medya kuruluşlarında makale yazmaları, uluslararası televizyon kanallarına çıkarak siyasetlerini anlatmaları bu durumun somut göstergeleridir. Kamu diplomasisinin önem kazanmasında ikinci etken ise teknik imkanların gelişmesiyle birlikte iletişimde yaşanan hızlı dönüşümdür. Örneğin dışişleri bakanlıkları buna adapte olabilmek için hızlı davranmışlar, her ülke dışişleri ve büyükelçilikleri internet sayfaları açarken aynı zamanda twitter hesapları almışlar ve bazı mesajlarını buradan duyurmaya hatta etkin olarak kullanmaya başlamışlardır. Bir yandan devletlerin bilgi üzerindeki hakimiyetleri azalırken, bilgi ve enformasyon yatay düzeyde, devleti dışarıda bırakacak ama onu etkileyecek bir şekilde hızla dolaşırken, öte yandan devletler yeni kontrol mekanizmalarıyla bu bilgi ve enformasyon akışını en azından gözetim altında tutmaya, kendileri de bu akışın bir parçası olmaya çalışmaktalar. Genel olarak günlük hayatın görselleşmesiyle birlikte siyaset ve dış politikada da görselliğin öne çıkması, siyasetin ve aktörlerin belli bir imajla sunulması ve hem içeride hem de dışarıda ikna edici olması dış politikanın gücünü en az maddi unsurlar kadar artıran bir etken olmaya başladı. Bu noktada dış politikanın kendisi, yürütülüşü ve ne ölçüde başarılı olduğundan çok hangi kavramlarla ifade edildiği ve uluslararası basından sosyal medyaya dek nasıl sunulduğu gibi hususlar öne çıktı. Diğer bir deyişle, dış politika günümüzde yalnızca reelpolitik ya da cari siyaset olarak değil bir algı konusu olarak da görülüyor, söylem bazı durumlarda eylemlerin önüne geçebiliyor, pratiği gölgeleyebiliyor. Bunun farkında olan devletler gerek geleneksel diplomatik mekanizmaları ama özellikle yeni bazı araçları kullanarak meşruiyet arayışlarına daha fazla önem veriyorlar, doğrudan uluslararası kamuoyuna seslenmeyi önemsiyorlar, ikna edici söylemler geliştirmeye, kamuoyu oluşturmaya çalışıyorlar. Artık devletler için kendi kamuoylarını etkilemek, yönlendirmek kadar diğer ülke kamuoylarını etkilemek de önem taşıyor. Geçmişin kaba, niyetini belli eden, gizleme ve gizlenme ihtiyacı hissetmeyen propagandası yerini ince, rafine söylemlere, devletin kendisinden çıkan ve/veya onunla yakından bağlantılı olan ama öyle görünmeyen, kendisini dolaylı ifade eden, bu nedenle daha derine ve daha yaygın bir şekilde nüfuz etmeye çalışan kamu diplomasisi aldı. Örneğin, öğrenci değişim programları, burs imkanları, festivaller, sanatsal etkinliklerin, filmlerin kültür bakanlıklarınca desteklenme 2

16 si vs hep kamu diplomasisinin yeni ve ince araç ve yöntemleri olarak ortaya çıktı. Devletlerin ve bazen diğer aktörlerin imaj çalışmalarına verdikleri önem, bunun giderek daha da profesyonelleşmeye başlaması, kendi içinde bir sektör haline gelmesine yol açtı. Artık devletler kendilerini belli bir kavram, simge ile marka haline getirmeye çalışmakta, hatta bazı kentler, eğer devletin uluslararası alandaki imajı yeterince güçlü değilse veya negatif ise kendilerini o devletin imajından ayrıştırarak yeni ve bağımsız imaj oluşturmaya gitmektedirler. Bu bağlamda başka ülkelerin vatandaşlarına doğrudan ulaşmaya çalışma, dil ve kültürü yayma, yeni olmasa da geçmişte yalnızca bir grup Batılı ülkeyle sınırlı girişimlerken şimdi bu türden çabalar yaygınlaşmaya başladı. Elinizdeki kitap bu tartışmaları hem teorik boyutta, hem de uygulamada Türkiye örneği üzerinden kapsamlı bir şekilde ele almaktadır. Toplumsal inşacı bir perspektiften konuya yaklaşan çalışma, bir yandan enformasyon toplumu tartışmaları öte yandan ise yumuşak güç kavramını yeni diplomasi anlayışının içine yedirerek incelemektedir. Bu haliyle Türkçe literatürde ilk olma özelliği taşıyan çalışma propagandadan imaj ve algı yönetimine, markalamadan lobiciliğe dek çok geniş bir yelpazede kamu diplomasisinin bileşenlerini tek bir kitap içinde toplamaktadır. Bu teorik tartışmaların yanında çalışmanın belki de en özgün yanı Türkiye nin kamu diplomasisi alanına hızlı bir giriş yaptığı 2000 lerde gerek söylemdeki değişimi, gerekse kurumsal yapılanmayı detaylı bir şekilde incelemesidir. Türkiye 1990 larda TİKA ve öğrenci değişim programı gibi dönemin koşulları içinde önemli ve zaman içinde yenilenmesi gereken çabalar göstermişti. Ama gerçekten, Türkiye diğer ülkelerde gördüğümüz türden modern kamu diplomasi söylem ve mekanizmalarını, kurum ve bürokratik örgütlenmesini 2000 li yıllarda hızla geliştirmeye başladı. Özellikle Dışişleri Bakanlığı nın yeni yapılanmasında kamu diplomasisi boyutuna önem verilirken, bu konuda başbakanlığa bağlı bir Kamu Diplomasisi Koordinatörlüğü nün kurulduğu görülmektedir. Daha önemli bir yenilik Türkiye nin tıpkı Almanya nın Goethe Institut, İspanya nın Instituto Cervantes, İngiltere ni British Council ve Fransa nın Institut Français gibi kültür merkezlerinin bir benzeri olarak Yunus Emre Enstitülerini açması olmuştur. Kuşkusuz, bu tür yeni yapılanmaların belli bir kurumsallık düzeyine ulaşması, kendi amacı doğrultusunda hizmet verebilmesi için belli bir süreye ihtiyaç vardır. Örneğin, Türkiye nin iç politikasındaki güncel çekişmeler doğrudan bu kurumların yönetimlerine, işleyişine, personel politikasına birebir yansıyabilmektedir. Fakat ne olursa olsun, tıpkı hükümetin kendisinden önce kurulmuş olan TİKA yı geliştirmeye ve dönüştürmeye çalışması gibi, bir gün yeni bir siyasal iktidar geldiğinde de bu kurumlar işlevlerini sürdürecektir. 3

17 Dr. Muharrem Ekşi nin bu çalışması özellikle bu kurumsal yapıların kuruluş dinamiklerini, işleyişlerini ayrıntılı bir şekilde ortaya koyan ilk ve tek çalışma olması açısından Türkiye de hem kamu diplomasisi hem de genel olarak Türk dış politikası literatürüne önemli bir katkı sunmaktadır. Prof. Dr. İlhan UZGEL Uluslararası İlişkiler Anabilim Dalı Başkanı, Siyasal Bilgiler Fakültesi, Ankara Üniversitesi, Cebeci Kampüsü, Ankara Temmuz