BAHAR BALTEN

Transkript

1 AMELİYATHANELERDE KULLANILAN CERRAHİ ELBİSELER VE ÖNLÜKLER BAHAR BALTEN Cerrahi giysiler, kişisel isel korunma ekipmanı olarak, virüslerin hastalara geçişini ini ve sağlık k personelinin özellikle kan yoluyla geçen en patojenlere maruz kalmasını en aza indirmek amacıyla kullanılan, lan, steril ve steril olmayan alanlar arasında engel oluşturup, enfeksiyonları önlemek üzere tasarlanmış olan giysilerdir.

2 Ameliyathane tamamen sterilize edilmiş olmasına rağmen, ameliyata giren cerrah ve personelin giysilerinden çıkan tüy t y ve toz uçuntularındanndan hastaya enfeksiyon bulaşma riski yüksektir. y Ameliyathanelerde kullanılan lan cerrahi giysiler enfeksiyon riski oluşturan partiküllere karşı bariyer görevi g görmektedir. g Bariyer etkisini belirleyen en önemli özellik gözenekliliktir. g Gözenekliliğin in en kolay ayarlandığı tekstil yapısı ise non-wovenlard wovenlardır. Klasik cerrahi önlükler, pamuklu dokuma kumaşlardan üretildikleri için i in bu önlükler, toz üreten bir kirletici kaynak olmaktadırlar. Hastanın n kirletme kaynaklarından ndan korunması için in pamuk içeren i cerrahi giyeceklerin, gelecekte yerlerini kaliteli, yeniden kullanılabilir labilir veya tek kullanıml mlık çözülebilen ürünlere bırakacaklarb rakacakları tahmin edilmektedir.

3 Önlükler Ameliyat esnasında nda cerrahi ekibin kullandığı medikal giysiler kapsamına; ameliyat önlükleri, boneler, maskeler ve galoşlar lar girmektedir. Ameliyathanelerde cerrahların, hastanın n ve personelin kullandığı giysiler önlük olarak ifade edilmektedir.

4 CERRAHİ GİYSİLERDE KULLANILAN KUMAŞLAR Cerrahi ortamda kullanılan lan giysileri, çok kullanıml mlık k ve tek kullanıml mlık olmak üzere 2 ayrı grupta toplamak mümkündür. Çok kullanıml mlık k cerrahi giysiler genellikle dokuma kumaş,, tek kullanıml mlık cerrahi giysiler ise dokusuz yüzey kumaş kullanılarak larak üretilmektedirler.

5 1. Çok Kullanıml mlık k Cerrahi Giysilerde Kullanılan lan Kumaşlar Çok kullanıml mlık k cerrahi giysilerin üretiminde kullanılan lan kumaşlar ların n ortak özelliği, i, dokuma yöntemi y ile elde edilmeleridir. Pamuk Geleneksel olarak çok kullanıml mlık k cerrahi giysiler %100 pamuktan üretilmektedir. Emicilik ve iyi giyim konforuna sahiptir. Sıvı penetrasyonuna karşı direncinin yetersizdir ve bariyer etkisi gösteremeg steremez. Mikrop geçirmeye dayanım m cerrahi alanda çok önemlidir. Buna karşı şılık µm büyüklükteki kteki katı partiküller, 0,5 µm büyüklüğündeki bakteriler ve 0,01 0,03 0,03 µm büyüklüğündeki virüsler, özellikle ıslak veya nemli olduğunda, unda, pamuğun un büyüklb klükleri kleri 80 µm ye ulaşan an gözeneklerinden g rahatlıkla geçebilmektedir. ebilmektedir.

6 Polyester %100 polyesterden üretilen cerrahi giysiler, özellikle giyim konforu konusundaki dezavantajları bakımından tercih edilmemektedirler. Bu yapılar ların n nem absorbsiyon özelliği çok düşük k olduğundan, undan, termofizyolojik konfor özellikleri de zayıf f olmaktadır. Dolayısıyla yla uzun süreli s operasyonlarda kullanım sırasında, %100 polyester cerrahi önlükler için in bu durum önemli bir dezavantajdır. Pamuk - polyester karışı ışımları En çok kullanılan lan karışı ışım m oranları %50 pamuk - %50 polyester ve %65 polyester - %35 pamuk olmaktadır. Bu kumaşlar ların, sıvıs itici florokarbonla işleme tabi tutulmaları da mümkm mkün olmaktadır.

7 Polyester - karbon karışı ışımları Polyester ipliklerine, üretim esnasında nda karbon lifleri eklenerek elde edilen ipliklerle dokunan bu kumaşlarda, antistatik özelliğin in sürekli hale getirilmesi mümkm mkün n olmaktadır. Bu kumaş yapılar ları, çekmeye karşı çok dayanıkl klıdırlar ve kullanım m esnasında nda partikül yaymamaktadırlar. Ayrıca polyester -karbon yapısındaki materyaller, florokarbon terbiye işlemi i ile sıvı itici bir özellik de kazanabilmektedirler. 2. Tek Kullanıml mlık k Cerrahi Giysilerde Kullanılan lan Kumaşlar Tek kullanıml mlık k cerrahi giysilerde, dokusuz yüzey y kumaşlar kullanılmaktad lmaktadır.

8 Spunlace Genellikle kağı ğıt t hamuru ve polyester lif karışı ışımını (%55 selüloz loz - %45 polyester) içeren i dokusuz yüzey y kumaş türüdür. r. Yumuşak yapısı nedeni ile tene uyumda en çok tercih edilen dokusuz yüzey y kumaş yapısıdır. Sıvı geçişlerine karşı direnci artırmak rmak için, in, cerrahi önlük k olarak kullanılacak lacak hammaddeye kimyasal işlemler i de uygulanabilmektedir. Ancak bu durum pahalı bir çözümd mdür. Spunbond Spunbond malzemeler, polyester tabakaların n eritilip, eğirme yöntemi y ile şekillendirilmesinden oluşan sürekli liflerden elde edilmektedirler. Piyasada %100 polipropilen spunbond kullanılarak larak üretilmiş ameliyat önlükleri kullanılmaktad lmaktadır. Ancak spunbond kullanılarak larak üretilen önlükler, yeterli koruyucu özelliklere ve gerekli giyim konforuna sahip olmamaktadır. Spunbond malzemeler, cerrahi maskelerin, bonelerin ve galoşlar ların n yapımında kullanılmaya lmaya uygun malzeme yapılar olarak bilinmektedir.

9 SMS (Spunbond( Spunbond/Meltblown/Spunbond) Tek kullanıml mlık önlüklerde en çok kullanılan lan kumaş yapısı olan SMS, termal yolla veya yapış ışkanla bağlanm lanmış 3 ayrı tabakadan oluşmaktad maktadır. Alt ve üst tabakalar spunbond,, orta tabaka ise meltblown malzemeden meydana gelmektedir. Meltblown malzemeler de polimerin eritilip lifli hale getirilmesi ile oluşmaktad maktadır. Malzemenin orta katı bir bariyer görevi g görmekte g ve istenmeyen geçişleri önlemektedir. DışD yüzeyler ise, malzemenin mekanik özelliklerinden sorumlu bulunmaktadır. Bu 3 katmanlı yapı,, kan, bakteri ve sıvılars ların n geçişini ini engellemekte; ancak hava, buhar ve sterilizasyon için i in kullanılan lan etilen oksit gazına izin vermektedir. Ameliyat önlüklerinde SMS malzeme kullanırken, kullanıcının konforunun ve termofizyolojik özelliklerinin iyi değerlendirilmesi erlendirilmesi gerekmektedir. SMS malzeme ciddi konfor problemleri olan bir üründür ve sadece kısa k süreli s operasyonlar için i in tercih edilmektedir.

10 Cerrahlara Göre G İdeal Bir Cerrahi Elbisenin Özellikleri Cerrahlar ideal bir elbisenin tanımını; yumuşak,hafif,teri emen,havayı geçiren ancak özellikle ön kısmı kan ve sıvıs geçirgenli irgenliğine ine karşı dirençli bir yapı olmalı şeklinde yapmış ışlardır. r. Cerrahi Elbiselerden Beklenen Özellikler ve Uygulanan Standart Test Yöntemleri

11 Su Buharı ve Hava Geçirgenli irgenliği Koruyucu materyal sıvıs geçirmez fakat nefes alabilir yapıda olmalıdır. Yani nemin geçişini ini engellememelidir aynı zamanda da terletmemelidir. Giysilerin hava ve nem buharı geçirgenli irgenliğini ini ölçmek için i in DIN 53122/63887 standart test yöntemi y ile BS ( British Standart) 7209: 1990 yöntemi kullanılır. Sıvı İticilik Sıvı iticilik sınırls rlı geçirgenlik durumudur. SıvıS itici ameliyet odası giysileri yalnızca göz g cerrahisi ve mikro cerrahi gibi ıslaklığın muhtemel olmadığı durumlarda yeterlidir. Sıvı itici giysiler giysiye kan veya diğer bulaşı şıcı sıvıların n sıçramass raması,, püskp skürmesi ihtimali varsa kullanılmal lmalıdır. DIN EN 24920:1992

12 Sıvı Geçirmezlik Hepatit B, C veya AIDS gibi sorunu olan hastalara cerrahi girişim im uygulanacağ durumlarda (hastanın kanının n veya mikropların n cerrahi ekibe geçmesini önlemek için) i in) sıvıs geçirmez bir giysi kullanılır. Bu tip hastalıklarda özellikle cerrahi personel ana risk grubu altındad ndadır. Bu nedenle cerrahi girişim im sırasında kullanılan lan giysilerin sıvıs geçirmezli irmezliği i son derece önemlidir. Koruyucu u materyalin sıvıs geçirmez fakat nefes alabilir yapıda olmasını sağlamak, bu karşı şıt gereksinimleri karşı şılamak için i in 2 tip materyal kullanılır. monolitik membranlar: : poliüretan, polieter/poliester poliester veya diğer kopolimerlerden yapılırlar. Korumayı sağlamak içini in katlara sahiptirler. Bu film membranlar molekül l zincirinde sert ve yumuşak segmentlerden oluşmu muş polimerler içerirler. i Bu segmentler arasındaki yapısal farklılıktan ktan dolayı,, dışd yüzeylerinde ayrılmaya neden olan termodinamik bir durum vardır. r. Bu mikro ayrım m noktalarında nda yarı geçirgenlik meydana gelir. Bu olay deri yüzeyi y ile hava arasındaki bağı ğıl l nem farkı tarafından yönlendirilir. mikrogözenekli membranlar: : mikro gözenekli g membranlar vücut terinin cilt yüzeyinden y havaya kumaş boyunca taşı şınmasına na izin vererek konfor sağlarlar. Cilt yüzeyindeki y rutubet havadakinden fazla olduğunda unda nem mikrogözenekli membranlardan gaz difüzyonu ve taşı şınımla geçer er.

13 Uygulanan test yöntemleri BS EN 20811:1992 AATCC Bariyer Oluşturma Özelliği Bariyer kumaşlar deyimi ile belli koruyucu fonksiyonlar yerine getiren su, gaz, sıvı, s bakteri, katı partikül l vb. geçirmeme özelliğine ine sahip tekstil yüzeyleri y anlaşı şılmaktadır. İnsan vücudundan v dökülen katı parçac acıklar deri ve saç kalınt ntıları ile bakteriler olarak ayrılabilirler. Bakteriler sağlıkl klı insanın n doğal cilt mikro florasının n temel parçalar alarıdır, çamaşırlar ve giysiler ile ortama taşı şınabilmektedir.

14 Bu giysilerin lifleride bakteri taşı şıyıcısı olabilmektedir. Bu durum personeli gelebilecek kirlilikler nedeniyle özel koruyucu giysiler giymeye zorlamaktadır. r. Giysinin bariyer özelliği üretim prosesinin türüne t ve taleplerine göre g değişmektedir. Bu nedenle bariyer kumaşlar yüksek y sıkls klıkta kta ve homojen bir yapıya sahip olmalıdır. Bu etkinin oluşabilmesi için i in orta çaptaki (0.5mm) partiküllerin filtrasyon etkisi %70-90 olmalıdır. Uçuntu Oluşturmama Özelliği Günümüzde sıradan s pamuklu bezayağı dokunmuş kumaşlar hala geniş bir kullanım m alanına na sahiptir. Bu tür t kumaşlardan pamuk lifleri ile lif kırılmalark lmaları ve parçalanmalar alanmalarından ndan oluşan büyük b miktarda hav parçac acıkları da dökülmektedir. Bu parçac acıklar yaraya ulaştıklar kları zaman hem tek başlar larına hem de az sayıdaki bakteri ile birlikte yabancı cisim reaksiyonu oluşturmaktad turmaktadırlar. rlar. Bu nedenle bu ortamlarda kullanılacak lacak giysilerin üretiminde düşük d k hav bırakma b özelliğine ine sahip materyal l seçmek gerekir.

15 Konfor Ameliyat odası giysileri aynı zamanda ergonomik ihtiyaçlar ları da karşı şılamalıdır. Başka bir deyişle, rahat ve işlevsel i olmalı, gerektiğinde inde ısı ve ter değişimlerine imlerine uyum sağlamal lamalıdır. Yakaların n ve bağlama bantlarının n tasarımı giyim sırass rasında giyeni rahatsız z etmemeli veya hareketlerini kısıtlamamalıdır. Bu tür t r giysiler ile ilgili tasarım m yapılaca lacağı zaman bu ergonomik faktörler dikkate alınmal nmalıdır. Konfor, deri tahrişinin inin olmaması ve diğer gereksinimler fiziksel ve kimyasal olarak tatmin edici bir şekilde ölçülememektedir. Nonwovenlara uygulanan DIN / / / daki testler tutum ve katlamalara aittir. Antistatik Özellik Koruyucu giysilerde kullanılacak lacak kumaş taşı şıyıcının n vücuduna v yapış ışma ve toz çekme gibi olumsuz durumlara yol açmamak a için i in iyi anti-elektrostatik etki göstermelidir. g American National Fire Protection Association a (NFPA) göre g selülozik lozik olmayan kumaşlar yanıcı anestezi gazlarının n alev almasına yetecek derecede kıvılcım üretmemelidirler. Ameliyatlarda kullanılacak lacak nonwovenlarda elektrostatik davranış ışların n testi bu birliğin in belirlediği Standart 56 ya göre g ölçülmektedir.

16 Alev Dayanımı Alev dayanımı özellikle yüksek enerji lazerleri, koter, ve fiber optik cihazlarının yakınında nda kullanılan lan tekstil materyalleri için i in önemlidir. Oksijenli uygulamalarda da önemli bu özellik için önlükler NFPA 702 ye göre test edilebilir. Sterilize Edilebilme- Yıkamaya Dayanım Özelliği Uzun süre s kullanılacak lacak koruyucu giysi kumaşlar ların n birçok yıkamaya ve 120 C C de sterilizasyona, mukavemet kaybı ve boyut değişimi imi açısındaa ndan dayanıkl klı olması gerekmektedir. Yeniden kullanılabilir labilir amaçlı kumaşlar ortalama 100 yıkamay kama- kurutma tekrarına dayanmalıdır. Kullanılan lan bazı nonwovenlar sıcak hava veya buhar ile sterilize edildiklerinden, testler kumaşta sterilizasyon sonucu kalitesinde değişiklik iklik meydana getirmeyecek şekilde gerçekle ekleştirilmektedir. Sterilizasyon için i in koşullar: -sıcak hava sterilizasyonu: kuru ısı,, C,30 dakika -otoklavda buhar sterilizsyonu: : C 30 dakika, C 10 dakika

17 Uygulanan standartlar: DIN (gaz sterilizasyonu) DIN (sıcak hava sterilizasyonu) Yırtılma dayanımı Tıbbi koruyucu giysilerin diğer tüketim t talepleri arasında ani kesi silmelere karşı koruma sayılabilir. İğne uçlaru ları ve keskin nesneler tıbbi t personele HIV buluşmas masında başlıca etkenlerdir. Koruyucu materyallerde devam eden çalışmalar iğne i ve keskin yüzeyli y nesnelerin nüfuziyetini önleme yönündendir. ndendir. Sürtme Haslığı Sürtme haslığı ığı, özellikle operasyonlarda kullanılan lan giysilerin yapıld ldığı kumaşı şın n açık a k yaralara hiçbir şekilde girmesine izin verilmediği i durumlarda gereklidir. AşıA şındırma testi için i in DIN uygulanmaktadır.

18 Non- Toksisite Non-toksisite cilt irritasyonu,, alerjik reaksiyonları,, doku ve hücre h zedelenmeleri, kanserojen ve mutajenik reaksiyonları önlemek amacıyla istenmektedir. Toksisite testleri biyolojik sistemlerle materyallerin ne çeşit reaksiyon verdiklerini ve verdikleri etkiyi ölçmek amacıyla yapılır. -cytotoksisite (hücrenin toksisitesi) -akut sistem toksisitesi -hemoliz(kanın n erimesi) Antimikrobiyel Özellikler Mantar testleri: AATCC 30 Bakteriyel test metodları: AATCC 147 Ve AATCC 100 Renk Haslığı Tıbbi amaçlı nonwovenlarda kullanılan lan boyaların haslık k dereceleri yüksek y ve deriyi tahriş etmeyecek şekilde olmalıdır. Renk haslıklar kları için in kullanılan lan testler alışı ışılmış test yöntemidir y ve nonwoven mamuller vücut v sıvılars ları,, fizyolojik tuz çözeltileri, antiseptik ve antibiyotiklere reaksiyonlarına na göre g test edilirler.

19 Patlama Mukavemeti EN ISO Kopma Mukavemeti EN ISO Yapılan araştırmalarda rmalarda hastanelerin maliyeti düşürerek d cerrahi elbiselerde disposable ürünler yerine tekrar kullanılabilir labilir kumaş yapılar larını tercih ettikleri görülmg lmüştür. Devlete bağlı hastanelerde sadece bu ürünler alınabilmektedir.

20 Çok kullanıml mlık k ameliyat önlüklerinin maliyetinin ucuz olduğuna una dair genel bir görüş var ise de; kullanımdan sonraki yıkama, dikme, sterilizasyon, paketleme vb. işlemlerdeki i işgücü, i, enerji, eleman, su ve yardımc mcı malzeme giderleri ve bunların hepsinden önemlisi hasta ve cerrahi ekibin güvenlig venliği i ve sağlığı göz önüne ne alınd ndığında, genel değerlendirmede erlendirmede çok kullanıml mlık k giysilerin ve örtülerin maliyetlerine daha ciddi yaklaşı şımlarda bulunulacağı tartışı ışılmaz bir gerçektir. ektir. Tek kullanıml mlık k bir ameliyat önlüğü maksimum hastahane alış fiyatı 4 YTL dir. Tek kullanımlık Çok kullanımlık Ameliyat hasta önlüğü hasta önlüğü önlükleri

21 Tek kullanıml mlık k dokusuz yüzey y cerrahi operasyon giysilerinin, üretimden son kullanıcısına na ulaşmas masına kadar geçen en tüm t m işlemler i göz g önüne ne alınd ndığında, her bakımdan çok kullanıml mlık ürünlerden daha güvenilir, daha sağlıkl klı,, daha ucuz ve çevreye çok daha az zararlı olduğu u görülmektedir. g Her tek kullanıml mlık ürünün n bir olmadığı irdelenmelidir. Burada üreticinin ciddiyeti, hammadde türünün t n ve kaynaklarının n belgelenmesi, gerekirse üretim yerinin ziyareti gibi çözümler geliştirilmelidir. TEŞEKKÜRLER...