MAYIS 2018 TAŞIMACILIK İSTATİSTİKLERİ DEĞERLENDİRME RAPORU

Transkript

1 MAYIS 2018 TAŞIMACILIK İSTATİSTİKLERİ DEĞERLENDİRME RAPORU İhracat taşımalarımızın %55 i (~ ) Ortadoğu ve Körfez Ülkelerine, %30 u (~ ) Avrupa Ülkelerine, %15 i ise (~ ) BDT ve Orta Asya Ülkelerine yapılmaktadır. OCAK-MAYIS 2018 İHRACAT VERİLERİ Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) verilerine göre mayıs ihracatı geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 12,2 artışla 14 milyar dolara yükseldi. Miktar bazında ihracat ise mayısta yüzde 3,8 artarak 10,5 milyon ton oldu. İhracatta artış Kasım 2016 tarihinden itibaren, son bir buçuk yıldır kesintisiz sürerken, son 8 aydan bu yana da çift haneli olarak gerçekleşti. Yılın ilk 5 ayında ihracat yüzde 9,3 artışla 69 milyar dolara çıkarken, son 12 ayda ise bir önceki yıla göre yüzde 10,1 artışla 161,7 milyar dolar olarak gerçekleşti. Değer olarak ihracat pazarlarına bakıldığında; Mayıs ayında 154 ülke ve bölgeye ihracat arttı. En fazla ihracat yapılan ilk 5 ülkeden Almanya'ya yüzde 10,2, İngiltere'ye yüzde 13, İtalya'ya yüzde 23,8, İspanya'ya yüzde 51,8 ve Fransa'ya yüzde 20,3 artış kaydedildi. En fazla ihracat yapılan ilk 20 ülke arasında ise en yüksek artış ise yüzde 56 ile Rusya'ya oldu. Ülke grubu bazında bakıldığında mayısta AB'ye ihracat yüzde 18,8 artarken, AB'nin ihracatımızdaki payı yüzde 51,6 oldu. Afrika'ya ihracat yüzde 27,7; Bağımsız Devletler Topluluğu'na yüzde 14,1 artarken, Orta Doğu'ya yüzde 6,7, Kuzey Amerika Ülkelerine ise yüzde 9,9 azaldı. 1

2 İHRACAT TAŞIMALARI UND nin derlediği verilere göre; 2018 yılı Ocak-Mayıs toplamında, Türk araçları bir önceki yılın aynı dönemine göre %5 düşüş ile adet, Yabancı araçlar %12 büyüme ile adet taşıma gerçekleştirdiler. Türk ve Yabancı araçlar toplamda %1 düşüş ile adet ihracat taşıması gerçekleştirdi. İhracat taşımalarının %77 si Türk, %23 ü ise Yabancı plakalı araçlar ile yapıldı. İhracat taşımalarımızda %37 oranında büyük bir paya sahip olan Irak ı hariç tutacak olur isek; Türk araçlar bir önceki yılın aynı dönemine göre bir değişime uğramadılar, Yabancı araçlar ise %13 büyüme sağladılar. Türk ve Yabancı araçlar ise toplamda %4 büyüme sağlamıştır. Suriye ye yapılan taşımalar %27 düşüş yaşadı, Geçen yıl ilk 2 aylık dönemde hızlı başlayan Irak pazarı da geçen yıla oranla %12 düşüş gösteriyor. Irak ve Suriye deki düşüş Ortadoğu ülkeleri toplamını da etkilediği için Ortadoğu da %15 düşüş olduğu görülüyor. Avrupa nın genelinde yaşanan artış eğilimi özellikle komşu ülkelerde; Romanya %25, Yunanistan %12, Bulgaristan %29 olmak üzere olumlu etkilere sebep oldu. Polonya, Macaristan ve Avusturya gibi Orta Avrupa ülkelerinde de %16 ya varan artışlar dikkat çekiyor. Avrupa ülkelerine toplamda %10 artış yaşandı. Mayıs ayında yapılan Romanya ve Bulgaristan KUKK toplantılarında alınan olumlu sonuçlar ile birlikte Avrupa ülkelerine ihracat taşımalarımız artmaya devam etmektedir yılında Nahcivan ve Azerbaycan a yapılan ihracat pazarında azalma görülmüştü, 2018 yılında ise Nahcivan a %38, Azerbaycan da %6 artış olduğu görülüyor. Gürcistan a yapılan ihracat taşımalarında ise Türk araçlarının payları %4 oranında düştü ve Gürcistan plakalı araçlar pazarda yükselişe geçtiler. Türk araçlarının İran a yaptığı ihracat taşımalarında %15 düşüş görülüyor. İran araçları ise Türkiye den yaptığı ihracat taşımalarında %32 oranında artış gösteriyorlar. TÜRK ARAÇLARININ İHRACAT TAŞIMA SAYILARI GİTTİĞİ ÜLKE Ocak-Mayıs'17 Ocak-Mayıs'18 Değişim PAY IRAK % 36,51% SURİYE % 9,10% ALMANYA % 8,20% NAHÇIVAN % 3,37% İRAN % 3,79% İTALYA % 3,96% ROMANYA % 3,58% FRANSA % 2,92% AZERBAYCAN % 2,73% GÜRCİSTAN % 3,16% YUNANİSTAN % 1,73% BULGARİSTAN % 1,70% BİRLEŞİK KRALLIK % 1,66% İSPANYA % 1,67% POLONYA % 1,33% ÖZBEKİSTAN % 1,45% HOLLANDA % 1,30% RUSYA FEDERASYONU % 1,29% TÜRKMENİSTAN % 0,94% SIRBİSTAN % 0,72% DİĞER ÜLKELER % 9,86% TOPLAM % 2

3 Türkmenistan a yapılan taşımalarda %64 oranında ciddi düşüş olduğu görülmektedir. Bu konuda yapılan araştırmalarımızda, Türkmenistan daki mevcut projelerin tamamlanması ve aynı ölçekte yeni projeler olmaması, ihracat taşımalarımızı olumsuz etkilemektedir. Türkmenistan taşımaları düşüşe geçmesine rağmen, Özbekistan taşımalarında ise %57 oranında artış yaşanıyor. Türkmenistan pazarındaki azalış, Özbekistan a artan pazarımız ile ikame ediliyor. Mayıs ayı içerisinde Semerkant ta gerçekleştirilen Özbekistan-Türkiye KUKK toplantısı ile birlikte %50 artan geçiş belgesi kotası ile birlikte Özbekistan a olan taşımalarımız daha da artmaktadır. BDT ülkelerine yapılan taşımalarda en önemli yere sahip Rusya Federasyonu na baktığımızda bu yıl taşımaların hızla yükselişe geçmesi ile birlikte ihracat taşımalarımızda %774 oranında artış olduğu görülüyor. Öyle ki Rusya için aylık dönemlerde açılan geçiş belgeleri Mayıs ayında yeterli gelmediği için ek 200 adet ikili ve ardından 500 adet daha ikili geçiş belgesi toplamda 700 adet belge kullanıma açılmıştır. Özellikle Haziran ayında Rusya da başlayacak olan Dünya Kupası organizasyonu öncesinde Gıda taşımacılığında ciddi artış olduğu görülmektedir. Taşımacılarımız için ek bir sevindirici haber ise; Mayıs ayında Türkiye ve Rusya arasında İzmir de gerçekleştirilen Karayolu Taşımacılığı Anlaşması Yenileme Müzakereleri toplantısında alınan karara göre adet ilave ikili geçiş belgesi 2018 yılı kullanımı için basılarak, Haziran ayı içinde Türk tarafına teslim edilecektir. Bununla birlikte, ulaşımın Rusya üzerinden transit geçerek daha rahat sağlandığı güzergâhlarda da taşımaların arttığını görüyoruz, bu durum Rusya nın transit öneminin de Türk taşımacılar için ne kadar etkili olduğunu da gösteriyor. Altyapı yatırımları ve süren inşaat projelerinin artması ile birlikte, ihracat taşımalarımızda Ukrayna ya %76 oranında artış yaşanmış ve Nisan-Mayıs-Haziran dönemine ait ikili geçiş belgelerinin Haziran ayının başında bitmiştir. Taşımacıların mağduriyetini önlemek ve Türk ihracatının sorunsuzca devamı için Türk ve Ukrayna Bakanlıkları arasında dönemsel açılan belgelerin ihtiyaca göre açılması ile ilgili görüşmeler sürmektedir. Moldova ya ise %21 oranında artış görülmektedir. BDT ve Orta Asya ülkelerine Ocak-Mayıs toplamında %5 artış yaşanmıştır. İHRAÇ TAŞIMALARDA TAŞITIN BAYRAĞINA GÖRE TÜRK-YABANCI PAZAR PAYLAŞIMI TAŞIT ÜLKESİ Ocak-Mayıs'17 Ocak-Mayıs'18 Pay Değişim TÜRKİYE ,14% -5% YABANCI ,86% 12% BULGARİSTAN ,10% 4% İRAN ,98% 32% ROMANYA ,50% 10% GÜRCİSTAN ,72% 29% KKTC ,01% 9% MAKEDONYA ,05% 13% UKRAYNA ,51% 3% SIRBİSTAN ,91% 21% POLONYA ,78% 10% MOLDOVA ,51% -5% DİĞER ÜLKELER ,80% 9% GENEL TOPLAM % İlk 4 ayda, Türkiye den yapılan ihracat taşımalarında; Türk araçlar bir önceki döneme göre yüzde 5 düşüş yaşadılar. Yabancı araçlar ise %12 artış yaşadılar, Genel toplamda ise %1 düşüş yaşanmıştır. Yabancı araçların payı %23, Türk araçların payı ise %77 olarak gerçekleşti. 3

4 İTHALAT TAŞIMALARI İTHAL TAŞIMALARDA TAŞITIN BAYRAĞINA GÖRE TÜRK-YABANCI PAZAR PAYLAŞIMI TAŞIT ÜLKESİ Değişim Pay Ocak- Mayıs'2017 Ocak- Mayıs'2018 Değişim Pay TÜRK % 66,47% % 66,07% YABANCI % 33,53% % 33,93% İRAN % 22,91% % 30,25% BULGARİSTAN % 25,56% % 27,18% ROMANYA % 11,97% % 12,79% SIRBİSTAN % 5,65% % 5,72% POLONYA % 5,65% % 6,64% UKRAYNA % 4,20% % 4,98% MAKEDONYA % 3,99% % 3,81% ALMANYA % 3,11% % 3,44% MACARİSTAN % 2,80% % 2,83% SLOVAKYA % 2,96% % 3,53% DİĞER ÜLKELER % 19,55% % 19,90% Genel Toplam % % 4

5 2018 yılının ilk 5 ayında ithalat taşımalarında genel toplamda %3 artış olduğu görülüyor. Türk araçları %3, Yabancı araçlar ise %4 oranında taşıma sayılarını artırdılar. Geçen yıla göre Yabancı araçlar yoğun bir artış sağladıkları için Pazar payında da %34 e kadar paylarını artırmış durumdalar. İthalat taşıması yapan Yabancı araçları, başta İran olmak üzere Bulgaristan ve Romanya takip ediyor. TÜRK ARAÇLARININ YÜKLEME ÜLKELERİNE GÖRE İTHAL TAŞIMALARI YÜK ALINAN ÜLKE Değişim Ocak-Mayıs'17 Ocak-Mayıs'18 Değişim ALMANYA % % IRAK % % İTALYA % % FRANSA % % ROMANYA % % YUNANİSTAN % % POLONYA % % İRAN % % BULGARİSTAN % % HOLLANDA % % İSPANYA % % TÜRKMENİSTAN % % ÖZBEKİSTAN % % BİRLEŞİK KRALLIK % % MACARİSTAN % % UKRAYNA % % BELÇİKA % % AZERBAYCAN % % AVUSTURYA % % GÜRCİSTAN % % DİĞER ÜLKELER % % TOPLAM % % Türk araçlarının İthalat taşımalarında yük aldığı ülkelere bakıldığında, ilk sırada adet taşıma ile Almanya geliyor. İkinci sıradaki Irak ise her ay artış eğiliminde olmasına rağmen ihracattaki düşüş ile birlikte düşüş eğilimine geçmiş bulunuyor. İlk 5 ay toplamında Irak tan yapılan ithalat taşımalarında %17 oranında düşüş yaşandı ve adet ithalat taşıması gerçekleştirildi. Avrupa ülkeleri arasında düşüşün yaşandığı ülkelerde %22 Birleşik Krallık, %9 Bulgaristan ve %8 ile İtalya bulunmaktadır. Diğer tüm Avrupa ülkelerinden yapılan ithalat taşımalarımız istikrarlı bir şekilde artmaya devam ediyor. Bu ülkeler arasında Fransa %17, Yunanistan %9, Hollanda %16, Belçika %37 ve Polonya %10, Avusturya %22 artış ile dikkat çekmektedir. İran dan yapılan ithalat taşımalarımızda ise Türk araçları %46 oranında artış yakaladılar. Diğer dikkat çeken ülke ise %34 artış ile Özbekistan oldu. İhracat taşımasında da ciddi artış görülen Özbekistan ın İthalat yönünde de artış göstermesi Özbekistan ın önemini tekrar vurguluyor. 5

6 TRANSİT TAŞIMALAR Türkiye üzerinden yapılan Transit taşımalar incelendiğinde; Türk ve Yabancı araçlarının İran, Irak, Gürcistan, Azerbaycan, Bulgaristan, Romanya, Yunanistan başta olmak üzere komşu ülkelere taşıma yaptığı görülüyor. Yoğun olmamakla birlikte İtalya, Almanya, Hollanda, Fransa gibi gelişmiş ülkelere de transit taşımalar yapılıyor. Transit taşımaları ülkemiz üzerinden yapan araçlar ise gene yoğunlukta olarak İran, Bulgaristan ve Gürcistan gibi komşu ülkeler. Transit taşımalarda yabancı araçlar arasında ilk sırada İran geliyor. İran araçları yoğunlukla Gürcistan ile İran arasında ve AB ile İran arasında yük taşıyorlar. Bulgaristan araçları ise Avrupa dan aldıkları yükleri Türkiye yi transit geçerek yoğunlukla Gürcistan ve Ermenistan a taşıyorlar. Türkiye'den TRANSİT Dolu Çıkış Yapan Taşıt Ülkeleri TAŞIT ÜLKESİ Değişim Ocak-Mayıs'17 Ocak-Mayıs'18 Değişim TÜRKİYE % % İRAN % % BULGARİSTAN % % GÜRCİSTAN % % ALMANYA % % ROMANYA % % LÜBNAN % % AZERBAYCAN % % SURİYE % % POLONYA % % FRANSA % % MOLDOVA % % UKRAYNA % % MACARİSTAN % % MAKEDONYA % % HOLLANDA % % Diğer Ülkeler % % Genel Toplam % BOŞ GİRİŞLER Türk araçları boş giriş sayılarını düşürmesine karşın Yabancı araçlar %25 oranında boş girişlerini artırdılar. Türk taşımacılar; Avrupa dan aylık ~5.000 araç, Irak ve Suriye den ~ araç, Azerbaycan ve Gürcistan dan ~ araç, İran dan ~2.500 araç, Rusya dan ~2.000 araç ile aylık ~ araç ile kendi ülkelerine boş dönüş yapıyorlar. Yabancı araçlar ise aylık ~ adet boş giriş yapıyor ve bu araçların başında Gürcistan, Bulgaristan, Romanya, Makedonya geliyor. TÜRKİYE'ye BOŞ GİRİŞ Yapan Araçlar Taşıt Ülkesi Değişim Ocak-Mayıs'17 Ocak-Mayıs'18 Değişim TÜRKİYE % % YABANCI % % TOPLAM % % 6