BİLDİRMELERDE SÜRE VE ŞEKİL

Transkript

1 BİLDİRMELERDE SÜRE VE ŞEKİL I-MADDE METNİ: Süre: Madde 168-Bildirmeler aşağıda yazılı süre içinde yapılır: 1. (4884 sayılı Kanunun 6'ncı maddesiyle değişen bent Yürürlük; ) Gerçek kişilerde işe başlama bildirimleri, işe başlama tarihinden itibaren on gün içinde kendilerince veya 1136 sayılı Avukatlık Kanununa göre ruhsat almış avukatlar veya 3568 sayılı Kanuna göre yetki almış meslek mensuplarınca, şirketlerin kuruluş aşamasında işe başlama bildirimleri ise işe başlama tarihinden itibaren on gün içinde ticaret sicili memurluğunca ilgili vergi dairesine yapılır. Şirketlerin işe başlama bildirimleri dışında yapılacak bildirimler ile işi bırakma ve değişiklik bildirimleri, bildirilecek olayın vukuu tarihinden itibaren bir ay içerisinde mükellef tarafından vergi dairesine yapılır.(*) 2. Bina ve arazi değişikliklerinde bildirme; Yeni inşaatta inşaatın bittiği ve kısmen kullanılmaya başlanılmışsa her kısmın kullanılmaya başlandığı ve diğer değişikliklerde (Müstesnalığın sukutu dahil) tadili gerektiren halin vuku tarihinden başlıyarak iki ay. (*) 1. (4884 sayılı Kanunun 6'ncı maddesiyle değişmeden önceki bent) (3239 sayılı Kanunun 15'inci maddesiyle değişen bent) İşe başlama bildirmeleri, işe başlama tarihinden önce; işi bırakma ve değişiklik bildirmeleri, bildirilecek olayın vukuu tarihinden başlayarak bir ay; II-AÇIKLAMA VE YORUM: A-İşe Başlamada Bildirim Süresi: Vergi Usul Kanunu'nun 168 inci maddesinin 4884 sayılı Kanunla değiştirilen 1 numaralı bendine göre işe başlama bildirimleri; a- Gerçek kişilerce işe başlama tarihinden itibaren on gün içinde kendilerince, b-1136 sayılı Avukatlık Kanununa göre ruhsat almış avukatlar veya c-3568 sayılı Kanuna göre ruhsat almış meslek mensuplarınca, d-şirketlerin kuruluş aşamasında işe başlama tarihinden itibaren on gün içinde ticaret sicil memurluğunca, ilgili vergi dairesine yapılır. Şirketlerle ilgili bildirim mecburiyeti, kuruluş aşamasında ise bildirim mükellefiyeti münhasıran ticaret sicili memurluğuna verilmiştir. İşe başlama bildirimleri ise işe başlama tarihinden itibaren on gün içinde yapılması gerekmektedir. Maddede belirtildiği gibi, Süre yine on gündür ve işe başlama tarihinde başlamaktadır. Ticaret sicili memurlarının bildirim mükellefiyetindeki on günlük sürenin hesabında işe başlama, tescil tarihinden itibaren başlayacağı anlaşılmaktadır. Şirketlerin kuruluş aşaması dışındaki hususlarla ilgili bildirimler eskiden olduğu gibi bir aylık süre içerisinde kendilerince yapılacaktır.

2 sayılı Kanun değişikliği ile 3239 sayılı Kanun düzenlemesinde işe başlamadan bildirim yapma mükellefiyetine bağlı sakıncalar ortadan kalkmıştır. Ölüm hali ile ilgili özellik ise devam etmektedir. Ölen kimseden kendilerine ticari işletme intikal eden varislerin aynı işi devam ettirmeleri veya işe devam etmeden işletmeyi tasfiye etmeleri mümkündür. Her iki halde de bildirim yapılmasına dikkat edilmelidir. İşe devam edilmesi halinde on günlük bildirim süresine uyulması yerinde olur. Üç aylık bekleme süresi içinde mirasın kabul edilip edilmediğinin belli olmadığı durumlarda ise bildirim mükellefiyetinin buna göre belirlenmesi gerekir. Maddede 4884 sayılı Kanunla değişiklik yapılmadan önce, işe başlama bildiriminin işe başlamadan önce mükellef tarafından vergi dairesine yapılması gerekmekteydi. Bununla birlikte Vergi idaresi, işe başlama bildiriminin işe başlanan gün yapılması halinde uygulamayı bildirimin zamanında yapıldığı şeklinde yönlendirmiş ve daha önce sadece tüzel kişiliklerde ticaret siciline müracaat edildiği gün, nakliyeciler için noter senedinin düzenleneceği gün, yapılan bildirimin süresinde yapıldığı şeklindeki uygulamasını tüm mükellefler için yaygınlaştırarak işe başlanılan gün yapılan bildirimin süresinde yapıldığını kabul etmişti. Söz konusu mükellefler için işe başlanılan gün işe başlama bildiriminde bulunulması ve defter tasdik ettirilmesi halinde bu işlemlerin süresinde yapılmış olarak kabul edilmesi uygulamasının diğer (tüm) faaliyet kollarındaki mükelleflere de tanınması uygun görülmüştür. Bu nedenle, gelir vergisi mükelleflerinin yukarıda belirtilen ödevlerini işe başlanılan (aynı) gün yerine getirmeleri durumunda, söz konusu ödevleri süresinde yerine getirdikleri kabul edilerek adlarına bundan böyle ceza kesilmesine gerek bulunmamaktadır. 1 BİLDİRİM SÜRELERİ İşe Başlama Adres Değişikliği İş Değişikliği İşletme Değişikliği İşi Bırakma Nakil Ölüm Tasfiye Ve İflas Gerçek Kişilerde İşe Başlama Tarihinden İtibaren On Gün İçinde Kendilerince Veya 1136 Sayılı Avukatlık Kanununa Göre Ruhsat Almış Avukatlar Veya 3568 Sayılı Kanuna Göre Yetki Almış Meslek Mensuplarınca, Şirketlerin Kuruluş Aşamasında İşe Başlama Bildirimleri İse Başlama Tarihinden İtibaren On Gün İçinde Ticaret Sicil Memurluğunca İlgili Vergi Dairesine Yapılır tarihli ve 2000/7 Sıra No 'lu Vergi Usul Kanunu iç Genelgesi.

3 3 Ödeme Kaydedici Cihaz Satın Alma Ödeme Kaydedici Cihazı Bildirme Kendi İsteği İle Ö.K.C. Alımında Kullanmaya Başlama Süresi İşi Bırakmada Ö.K.C. Mühürletme Süresi Tekrar Ö.K.C..Kullanma Da Mührü Açtırma Süresi Ö.K.C. Kullandırmayı Gerektiren Bir İşle Uğraşmaya Başlanılan Tarihten İtibaren 30 Gün Satın Alındığı Tarihten İtibaren 15 Gün 30 Gün İşi Bırakma Tarihinden İtibaren Bir Ay İşe Başlama Tarihinden İtibaren 30 Gün B- Bildirim Görevinin Yerine Getirilmemesinin Müeyyidesi: Bildirim görevinin yerine getirilmemesi, Vergi Usul Kanununun 352/I-7 nci maddesinde usulsüzlük fiili olarak kabul edilmiştir. İşe başlamanın bildirilmemesi birinci derecede usulsüzlük, diğer bildirim mükellefiyetlerinin yerine getirilmemesi ise ikinci derecede usulsüzlük fiili teşkil eder. Buna göre, gerekli bildirim yapmayanlara, durumlarına uygun, belli bir tutarda, usulsüzlük cezası kesilir. Bildirim mükellefiyetinin yerine getirilmemesinin asıl önemli sonuçlan, fiili bazı durumlar nedeniyle ortaya çıkabilir. Örneğin, işini bıraktığı halde vergi dairesine bilgi vermeyen bir ticaret erbabı hakkında, beyanname vermediği gerekçesi ile, re'sen takdir edilecek matrah üzerinden tarhiyat yapılabilir. Özellikle bilinen ikametgah adresinin de değiştirilmiş olduğu hallerde tarhiyat ihbarnamesi ve duruma göre devamındaki ödeme emrinin ilanen tebliği ile, dava imkanı bulunmadan tahakkuk edip ödenmesi bakımından da kesinlik kazanması mümkün olan verginin, herhangi bir faaliyette bulunulmadığı ispat edilse dahi, sonradan islah edilmesi son derece güçtür. Veraset ve intikal vergisi beyannamesini verdikten sonra, vergi dairesince bilinen adreslerini değiştirdikleri halde, bildirim yapmayan mükellefler için de, idari tahkikat sonunda ikmalen salınacak vergiler yönünden ayni durum söz konusu olabilir. Bu nedenle, özellikle işi bırakan ve bilinen adreslerini değiştiren mükelleflerin, vergi dairesine bilgi vermeye son derece itina etmeleri gerekir. III-KONU İLE İLGİLİ ÖZELLİKLİ HUSUSLAR: 1- Şehir İçi Yolcu Taşımacılığı Yapmak Üzere Satın Alınan Nakil Vasıtalarının Her Birinin Ayrı Bir İşyeri Olarak Vergi Dairesine Bildirim Zorunluluğu Bulunup Bulunmadığı: Bilindiği üzere, 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 156. ncı maddesinde; "İşyeri" nin tanımı; şu şekilde yapılmıştır: "Ticari, sınai, zirai ve mesleki faaliyette işyeri; mağaza, yazıhane, idarehane, muayenehane, imalathane şube, depo, otel, kahvehane, eğlence ve spor yerleri, tarla, bağ, bahçe, çiftlik, hayvancılık tesisleri, dalyan ve voli mahalleri, madenler, taş ocakları, inşaat şantiyeleri, vapur

4 4 büfeleri gibi ticari, sınai zirai veya mesleki faaliyetin icrasına tahsis edilen veya bu faaliyetlerde kullanılan yerdir." İş yeri sadece bu tanımlamada sayılanlarla sınırlı olmayıp, ticari, sınai, zirai ve mesleki faaliyetin yapılmasına veya yürütülmesine elverişli olan ve bu işlerin yapılmasına tahsis edilmiş olan yerlerin de işyeri olarak kabul edilmesi gerekmektedir. Aynı Kanununun 159 uncu maddesinde ise; "Aynı teşebbüs veya işletmeye dahil bulunan iş yerlerinin sayısında vukua gelen artış veya azalışları mükellefler vergi dairelerine bildirmeye mecburdurlar." hükmüne yer verilmiş ve aynı Kanunun 168 inci maddesinin 1 numaralı bendinde de; "... değişiklik bildirimleri, bildirilecek olayın vukuu tarihinden itibaren bir ay içerisinde mükellef tarafından vergi dairesine yapılır." hükmü yer almaktadır. Konuyu Vergi Usul Kanunu nun bu hükümleri çerçevesinde değerlendirdiğimizde, şehir içi yolcu taşımacılığı yapmak amacıyla satın alınan nakil vasıtalarının her birinin işyeri olarak kabul edilmesi gerekmektedir. O nedenle, söz konusu vasıtaların alım satımı nedeniyle ortaya çıkan değişikliklerin (araç sayısındaki azalma veya artışların) olayın vukuu tarihinden itibaren bir ay içerisinde ilgili vergi dairesine bildirilmesi gerekmektedir İşyeri Şubesi İçin Tescil Belgesinin Aranıp Aranmayacağı: 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 159 uncu maddesinde, "Aynı teşebbüs veya işletmeye dahil bulunan iş yerlerinin sayısında vukua gelen artış veya azalışları mükellefler vergi dairesine bildirmeye mecburdurlar." hükmü yer almakta ve aynı Kanunun 168 inci maddesinde de, değişiklik bildirimlerinin bildirilecek olayın vukuu tarihinden itibaren bir ay içerisinde mükellef tarafından vergi dairesine yapılacağı belirtilmektedir. Bu nedenle, mükelleflerin mükellefiyeti devam ederken bu iş nevine dair iş yeri sayısında bir artış söz konusu olduğunda, değişiklik bildirimi olarak mütalaa edilerek bir ay içinde ilgili vergi dairesine bildirilmesi ve bu bildirimi alan vergi dairesince de mükellefiyetin tesis edilmesi gerekmektedir. Buna göre, farklı vergi daireleri yetki alanı içinde ilave işyeri açılması durumu nedeniyle yeni mükellefiyet tesisinde, gerçek kişilerde konu ile ilgili yazılı bildirimin, tüzel kişilerde de ilave iş yeri açılması ile ilgili yönetim kurulu kararının noter tasdikli bir örneğinin vergi dairesine verilmesi gereklidir. Diğer taraftan, söz konusu şube işyerine ait şubenin 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu nun 40.ncı maddesinin 3 ve 4.ncü bentlerinin aşağıdaki amir hükümleri gereğince; (3) Merkezi Türkiye de bulunan ticari işletmelerin şubeleri de bulundukları yerin ticaret siciline tescil ve ilan olunur. Ticaret unvanına ve imza örneklerine ilişkin birinci ve ikinci fıkra hükümleri bu işletmelere de uygulanır. Kanunda aksine hüküm bulunmadıkça merkezin bağlı olduğu sicile geçirilen kayıtlar şubenin bağlı bulunduğu sicile de tescil olunur. Ancak, bu hususta şubenin bulunduğu yer sicil müdürlüğünün ayrı bir inceleme zorunluluğu yoktur. 2 G. İ. Başkanlığı Bursa Vergi Dairesi Başkanlığı nın 06/03/2012 tarih ve B.07.1.GİB VUK sayılı özelgesi.

5 5 (4) Merkezleri Türkiye dışında bulunan ticari işletmelerin Türkiye deki şubeleri, kendi ülkelerinin kanunlarının ticaret unvanına ilişkin hükümleri saklı kalmak şartıyla, yerli ticari işletmeler gibi tescil olunur. Bu şubeler için yerleşim yeri Türkiye de bulunan tam yetkili bir ticari mümessil atanır. Ticari işletmenin birden çok şubesi varsa, ilk şubenin tescilinden sonra açılacak şubeler yerli ticari işletmelerin şubeleri gibi tescil olunur. ticaret siciline tescil edilmesinin zorunlu olduğu belirtilmektedir. Yukarıda yapılan açıklamalar çerçevesinde, şube açılışlarına ilişkin olarak yapılacak bildirimlerde, şube açılışına dair tescil belgesi ve Türkiye Ticaret Sicil Gazetesinin vergi dairesine ibraz zorunluluğu bulunmamaktadır Şube İşyeri ve Gaz Dolum Merkezinin Ticaret Siciline Tescilinin ve Vergi Dairesine Yapılacak Şube İşyeri Açılışında Tescil Belgesi Ve Ticaret Sicil Gazetesinin İbrazının Gerekli Olup Olmadığı: Yukarıda yaptığımız açıklamada görüldüğü gibi, 6102 sayılı yeni Türk Ticaret Kanunu nun 40.ncı maddesinin 3 ve 4 no.lu bentlerinde belirtildiği gibi, merkez ve şubelerin nerelerde bulunduğunun ticaret siciline tescil mecburiyeti bulunmaktadır. Ancak, Bilindiği üzere, 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 159 uncu maddesinde; "Aynı teşebbüs veya işletmeye dahil bulunan iş yerlerinin sayısında vukua gelen artış veya azalışları mükellefler vergi dairelerine bildirmeye mecburdurlar." hükmüne yer verilmiş ve aynı Kanunun 168 inci maddesinde de, değişiklik bildirimlerinin bildirilecek olayın vukuu tarihinden itibaren bir ay içerisinde mükellef tarafından vergi dairesine yapılacağı hüküm altına alınmıştır. Bu hüküm çerçevesinde, mükellefin şube açılışı için vergi dairesine bildirimde bulunması zorunludur. Ancak, ilave işyeri açılışına dair tescil belgesi ve Türkiye Ticaret Sicil Gazetesinin vergi dairesine ibraz zorunluluğu bulunmamaktadır. 4 IV-KONU İLE İLGİLİ ÖZELGELER: 1-Konu: Mükellefin fotoğrafçılık faaliyetine ilave olarak yaptığı düğün salonu işletmeciliği işinin yeni işe başlama olarak kabul edilmemesi gerekeceğinden, mükellefin şartları ihlal ettiği tarihi takip eden takvim yılı başından itibaren gerçek usulde vergilendirilmesi gerekmektedir. Konu ile ilgili olarak, Maliye Bakanlığı Gelirler Genel Müdürlüğü tarih ve B.07.0.GEL.0.44/ /25335 sayılı özelgesinde aşağıdaki şekilde görüş ifade edilmiştir.... VALİLİĞİNE (Defterdarlık: Gelir Müdürlüğü) İLGİ :...tarih ve... sayılı yazınız. 3 Gelir İdaresi Başkanlığı Kayseri Vergi Dairesi Başkanlığı nın 19/03/2011 tarih ve B.07.1.GİB VUK sayılı özelgesi. 4 Afyonkarahisar Valiliği Defterdarlık Gelir Müdürlüğü nün 30/04/2010 ve B.07.4.DEF VUK.MUK sayılı özelgesi.

6 6 İliniz... Vergi Dairesi mükelleflerinden...hakkındaki ilgide kayıtlı yazınızın incelenmesinde; adı geçenin basit usulde mükellef olarak fotoğrafçılık faaliyetine devam ederken, bu işin yanında düğün salonu işletmeciliği faaliyetine de başladığı, bu faaliyetine ait kira miktarının Gelir Vergisi Kanununun 47 nci maddesinin 2 nci fıkrasında yazılı miktarı aşması nedeniyle, düğün salonu işletmeciliği faaliyetinin yeni işe başlama kabul edilerek gerçek usulde mükellefiyetinin tarihinden itibaren mi yoksa ertesi takvim yılı başından itibaren mi başlaması gerektiği hususunda tereddüte düşüldüğü anlaşılmıştır. 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 153 üncü maddesinde bentler halinde sayılan mükelleflerin işe başlama bildirimlerini Kanunun 168 inci maddesinin 1 ve 2 numaralı bentleri uyarınca vergi dairesine iletme (bildirme) mecburiyetleri vardır. Aynı Kanunun 158 inci maddesinde, ötedenberi mükellef olanların mevcut durumlarında (işleri bağlamında) meydana gelen (yeni bir vergiye tabi olma, mükellefiyet şekli ve muaflığa geçmek yönündeki) değişiklikler ile 159 uncu madde uyarınca aynı müteşşebüse ait işletmede oluşan artış ve azalışların da yine mükellefler tarafından 168/1'e göre bir ay içerisinde vergi dairesine bildirilme zorunluluğu bulunmaktadır. Bu hükümlere göre, adı geçenin mevcut işi olan fotografçılık faaliyetinin yanısıra tarihinden itibaren yapmakta olduğu düğün salonu işletmeciliği işinin, 159 uncu madde kapsamına göre mevcut işinde artış (ilave) olarak kabul edilerek buna ilişkin bildirimini anılan Kanunun 168/1'e istinaden düğün salonu işletmeciliği işine başladığı tarih olan tarihinden itibaren bir aylık süre içerisinde yerine getirilmesi gerekmektedir. Diğer taraftan, 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 46 ncı maddesinin son paragrafında; "Basit usule tabi olmanın şartlarından herhangi birini takvim yılı içinde kaybedenler, ertesi takvim yılı başından itibaren gerçek usulde vergilendirilirler. Basit usulün şartlarına haiz olanlardan, bu usulden yararlanmak istemediklerini yazı ile bildirenler, bu talepleri doğrultusunda takip eden ay başından veya izleyen takvim yılı başından, yeni işe başlayanlar ise işe başlama tarihinden itibaren gerçek usulden vergilendirilirler...." hükmü yer almakta olup, aynı Kanunun 47 inci maddesinin son paragrafında "2 ve 3 numaralı bent hükümleri öteden beri işe devam edenlerde takvim yılı başındaki, yeniden işe başlayanlarda ise işe başlama tarihindeki duruma göre uygulanır." hükmüne yer verilmiştir. Buna göre, adı geçenin fotoğrafçılık faaliyetine ilave olarak yaptığı düğün salonu işletmeciliği işinin yeni işe başlama olarak kabul edilmemesi gerekeceğinden, mükellefin şartları ihlal ettiği tarihi takip eden takvim yılı başından itibaren gerçek usulde vergilendirilmesi gerekmektedir. Bilgi edinilmesini ve gereğinin buna göre yapılarak sonucundan adı geçene de bilgi verilmesini rica ederim. Bakan a. 2-Nakliyecilik faaliyetinde bulunan mükelleflerin hurdaya çıkardıkları araçlarını Vergi Dairesine bildirmemeleri durumunda işi bırakmanın nasıl ve ne zaman olacağı: Konu ile ilgili Maliye Bakanlığı Gelirler Genel Müdürlüğü nün 18/04/2000 tarih ve B.07.0.GEL.0.29/ l00/17618 sayılı özelgesinde aşağıdaki şekilde görüş belirtilmiştir.

7 7... VALİLİĞİ (Defterdarlık: Gelir Müdürlüğüne) İlgi : a)... gün ve...sayılı yazımız. b)... gün ve... sayılı yazınız. İlgi a) da kayıtlı yazımız üzerine alınan ilgi b) de kayıtlı yazınız ve eklerinin incelenmesinden anlaşıldığı üzere; İliniz... Vergi Dairesi mükelleflerinden tarihinde... plakalı otobüsü ile nakliyecilik işine başlamıştır. 1992, 1993 ve 1994 yıllarına ait beyannameleri vermediğinden, ilgili dönemlere ait dosyalar matrah takdiri için Takdir Komisyonuna sevk edilmiş, Takdir Komisyonu kararına istinaden mükellef adına cezalı tarhiyatlar yapılmıştır. Adı geçen mükellef tarafından, otobüsün tarihinde hurdacıya satıldığı, fakat durumun bildirilmesi gerektiğinin bilinmemesi nedeniyle vergi dairesine bilgi verilmediği, bu nedenle tarihi itibariyle mükellefiyetinin terkin edilerek cezalı tarhiyatların kaldırılması talep edilmektedir. Bilindiği üzere Vergi Usul Kanununun 160 ve 168 inci maddelerinde yer alan hükümler uyarınca, işi bırakan mükellefler durumu bir ay içerisinde vergi dairesine bildirmek zorundadırlar. Bildirimlerin doğruluğu ise vergi dairelerince yapılan yoklamalar ile tespit edilmektedir. Adı geçen mükellef her ne kadar tarihinde işi bıraktığını iddia etmekte ise de, vergi dairesince yapılan yoklama ile otobüsün tarihinde hurdaya çıkarılarak satıldığı tespit edilmiştir. Otobüsün tarihinde hurdaya çıkarılarak satıldığı tespit edildiğinden, mükellefin tarihinde işi bıraktığının kabulü mümkün bulunmamaktadır. Dolayısıyla, Vergi Dairesince mükellef hakkında yapılan işlemlerde vergi kanunlarına aykırı bir hususa rastlanılamamıştır. Bilgi edinilmesini ve durumun ilgiliye de duyurulmasını rica ederim. Bakan a.