İTALYA CUMHURİYETİ ÜLKE RAPORU

Transkript

1 İTALYA CUMHURİYETİ ÜLKE RAPORU Uluslararası İlişkiler Müdürlüğü Hande Türker Eylül 2018

2 1. GENEL BİLGİLER Ülke adı : İtalya Cumhuriyeti Yüzölçümü : km 2 Yönetim Biçimi : Cumhuriyet Devlet Başkanı : Sergio MATTARELLA (3 Şubat 2015) Başbakan : Paolo GENTILONI (12 Aralık 2016) Bağımsızlık Tarihi : 17 Mart 1861 Başkent : Roma Din : Katolik %80, Müslüman (~1 milyon) ve Ateist % 20 Dil : İtalyanca Nüfus : (2018 tahmini) Nüfus Artış Oranı : %0,2 (2017 tahmini) DİPLOMATİK TEMSİLCİLER T.C Roma Büyükelçisi : Murat Salim ESENLİ (2016) T.C Milano Başkonsolosu : Hami AKSOY ( ) İtalya Cumhuriyeti Ankara Büyükelçisi : Bay Luigi MATTIOLO (Mart 2015) İtalya Cumhuriyeti İstanbul Başkonsolosu : Bay Federica FERRARI BRAVO İtalya Cumhuriyeti İzmir Konsolosu : Bay Luigi IANNUZZI 2. İTALYA NIN GENEL EKONOMİK DURUMU Avrupa nın 4. dünyanın 8. büyük ekonomisi olan İtalya, Avrupa Birliği nin kurucu üyesidir. Ülke aynı zamanda ABD, Almanya, İngiltere, Fransa, Kanada, Japonya ve Rusya ile birlikte G8 adı verilen sanayileşmiş ülkeler grubuna dahildir. talyan ekonomisi 2012 den beri devam eden mali sıkılaştırma politikalarının, zayıf iş dünyası ve tüketici güveni sonucu olarak daralan ekonomi 2015 yılında sınırlı da olsa bir iyileşme göstermiş (% 0,6), ekonomi 2016 yılında % 1, 2017 de de % 1,5 büyüme ile devam etmiştir. İtalya, IMF 2018 yılı verilerine göre 191 ülke arasında 1,9 trilyon dolar GSYİH ile dünyanın 8. en büyük ekonomisidir yılı verilerine göre ülkenin GSYİH'sı içinde tarım sektörünün payı % 2,1, sanayinin % 23,9 ve hizmetler sektörünün payı ise % 74 olarak görülmektedir yılında cari fiyatlara göre, 2,2 trilyon dolar olacağı tahmin edilen GSYİH nın, 2019 yılında 2,3 ve 2024 yılında da 2,6 trilyon dolar olması beklenmektedir yılında % 1,3 olan tüketici 1

3 fiyatlarındaki yıllık ortalama enflasyon oranının, 2018 yılında % 1,1, 2019 yılında % 1,3 olacağı tahmin edilmektedir yılında % 2,9 olan cari ödemeler dengesinin GSYİH'ya oranının, 2018 yılında % 2,6, 2019 yılında da % 2,2 ve 2024 yılında da % 0,9 olması beklenmektedir. Cari fiyatlara göre İtalya, 2017 yılında dolar, 2018 yılında da tahmini olarak dolarlık kişi başına düşen milli gelir ile dünyada 27. sırada yer almaktadır. The Heritage Foundation tarafından yapılan 2018 Ekonomik Serbesti Endeksine göre (Index of Economic Freedom) İtalya dünyada 180 ülke arasında 79. sırada yer almaktadır. Ülke, İnsani Gelişmişlik Endeksine göre dünyada 185 ülke arasında 26. sırada, Küresel Rekabetçilik açısından dünyadaki 137 ülke arasında 43. sırada, İş Yapma Kolaylığı açısından da dünyada 190 ülke arasında 46. sırada bulunmaktadır. TEMEL EKONOMİK GÖSTERGELER (2018) GSYH : 2.1 trilyon dolar (IMF) Reel Ekonomik Büyüme : % 1.5 (IMF) Enflasyon Oranı : % 1.4 Kişi Başına Düşen Milli Gelir : dolar (IMF) İşgücü : 25.6 milyon İşsizlik Oranı : %11.4 İhracat : milyar dolar İthalat : milyar dolar GSYİH IN SEKTÖREL DAĞILIMI (2017) TARIM % 2,1 SANAYİ % 24 HİZMETLER % 73,9 İTALYA NIN BAŞLICA İHRACAT YAPTIĞI ÜLKELER Başlıca İhraç Ürünleri ALMANYA % 12,8 FRANSA % 10,7 A.B.D % 7,2 İSVİÇRE % 4,7 İNGİLTERE % 5,3 İSPANYA % 4,6 Mühendislik ürünleri, Tekstil ve giyim, Üretim makineleri, Motorlu araçlar, Ulaşım araçları, Kimyasallar, Gıda, ve içecek, Tütün, 2

4 Mineraller, Demir dışı metaller İTALYA NIN BAŞLICA İTHALAT YAPTIĞI ÜLKELER Başlıca İthal Ürünleri ALMANYA % 16,1 FRANSA % 9 ÇİN % 7,3 HOLLANDA % 5,8 İSPANYA % 5 BELÇİKA % 4,5 Mühendislik ürünleri, Kimyasallar, Ulaşım araçları, Enerji ürünleri, mineraller ve demir dışı metaller, Tekstil ve giyim, Gıda, içecek ve tütün Kaynak: CIA World Factbook 3. İTALYA PAZARININ FIRSAT VE ZORLUKLARI Türkiye nin AB üyeliğini destekleyen ülkelerin başında gelen İtalya, Türkiye'nin en önemli ticaret ortaklarındandır. İtalya, aynı zamanda Türkiye deki en büyük beşinci yabancı yatırımcı konumunda bulunmaktadır. Fırsatlar: Türkiye ve İtalya arasındaki ticari ve ekonomik ilişkiler son yıllarda hızla gelişmektedir. İtalyan Ticaret Odası ndan yapılan açıklamalara göre, Türkiye İtalya için Çin, Rusya veya Brezilya'dan çok daha önemli bir yatırım ve ticaret ortağı durumundadır. Bunun başlıca nedenleri arasında Türkiye nin İtalya ya yakın olması ve komşu olduğu pazarlara girebilmek için önemli bir merkez oluşturmasıdır. Avrupa Birliği nin en gelişmiş ekonomileri arasında yer alan İtalya ile Türkiye arasındaki ilişkiler birbirini tamamlar niteliktedir. Tekstil-konfeksiyon, deri, makine imalat, gıda işleme ve kimya sektörleri İtalyan firmalarının işbirliğine son derece açıktır. Bu sektörlerin yanı sıra ambalaj, madencilik, mobilya, otomotiv yan sanayi, elektronik, güvenlik sistemleri, mücevherat, haberleşme, mühendislik, lojistik, metal işleme, gemi inşa, enerji, ulaştırma, çevre projeleri, savunma sanayii, sağlık, finansal hizmetler ve turizm sektörleri de işbirliği potansiyeline sahiptir. Mutfak ve banyo mobilyası konusunda, Veneta Cucina, Oikas, Scavolini gibi Türkiye deki varlıklarını mümessillik veya doğrudan satış yoluyla sürdüren İtalya nın önde gelen banyo ve mobilya üreticileri, Türkiye ye sadece pazar olarak bakmaktansa burada Türk ortaklarla ihracata 3

5 dayalı üretim yaparak Çin in rekabetini aşmayı, komşu ülkelerde (Rusya, Kafkas Ülkeleri, Orta Asya, Kuzey Afrika ve Orta Doğu) müteahhitlik ve konut inşaatına paralel olarak artmakta olan mobilya talebini karşılamayı, pazardaki yerlerini korumayı ve talebi artan mobilya pazarından daha fazla pay almayı hedeflemektedirler. Mobilya sektöründe diğer bir işbirliği alanı, mobilya yan sanayinde oluşturulabilecek imkânlardır. Türkiye de mobilya sektörünün en önemli sorunlarından biri, her üreticinin doğrudan tüketiciye ulaşmak isteği ile nihai ürün imal etmek arzusu nedeniyle gerekli yan sanayinin oluşmamasıdır. Ardeco, Artesi, Dierre gibi İtalya nın önde gelen dolap ve kapı sistemleri, banyo dolap sistemleri varlıklarını mümessillik yoluyla sürdürmektedir. Mobilya sektörünün öne çıkan üreticilerinin markalaşma yatırımını yapmış satış ve dağıtım uzmanlığı olan İtalyan firmalarıyla yan sanayi alanında yapacağı ortak yatırımlar sektörü uluslararası pazarda daha rekabetçi duruma getirebilecektir. Söz konusu işbirliğinin gerçekleşmesi durumunda yurtiçi kalitemizin yanı sıra ihracat imkânlarımızın da gelişmesi mümkündür. Bir diğer işbirliği alanı da konut inşaatı ve yeni yatırımlara paralel artış gösteren mermer sektörüdür. Mobilya talebinin artışı için sözü geçen faktörler mermer sektörü için de geçerlidir. İtalya Türkiye den blok halinde mermer ithal ederek işlenmiş ürünleri ihraç etmektedir. Bu kapsamda, Türkiye de mermer işlemesine yönelik yapacakları yatırımlarla komşu ülke pazarlarından daha fazla pay almak istemektedirler. Ayakkabı sektöründe İtalya, Çin in uluslararası pazarda hızla artan rekabetinin ve Euronun değerinin artmasına paralel olarak dünya pazarında hızla pay kaybetmektedir. İtalya bu tehditlere paralel olarak dünyada tasarım, üretim ve ihracatında söz sahibi oldukları ayakkabı sektöründeki mevcut durumlarını koruyabilmek amacıyla üretimlerini Türkiye de ayakkabı sektörünün yoğunlaştığı İstanbul, Bursa, İzmir, Manisa, Denizli, Konya, Ankara, Kayseri, Isparta, Hatay, Gaziantep, Şanlıurfa, Kahramanmaraş, Malatya, Trabzon ve Samsun yörelerine kaydırmak konusunda eğilimlidirler. Gıda alanında ise, Türkiye, İtalyan firmalar açısından geniş iş fırsatları sunmaktadır. Türkiye organik tarım alanında dünya üretiminde ve ihracatında söz sahibi olduğu fındık, incir, üzüm, zeytinyağı, pamuk gibi ürünlerini dış pazarlarca talep edilen miktarlarda üretmekte ve ihracata dayalı sözleşmeli yetiştiricilik sistemini benimsemektedir. Türkiye nin en büyük yatırımlarından biri olan GAP Projesine İtalyan firmaları büyük ilgi göstermektedir Nisan ayında Milano da GAP İdaresi Başkanlığı, Devlet Planlama Teşkilatı ve Tarım Bakanlığı yetkilileri ile ikili görüşmelerde bulunan birçok firma arasında GAP bölgesine yatırım yapmaları konusunda görüş birliğine varılmıştır. Firmalar yenilenebilir enerji, mühendislik, bitki yetiştiriciliği, sanayi, inşaat ve turizm alanlarında yatırım yapmayı amaçlamaktadır. Zorluklar: Ticareti Etkileyen Kültürel Faktörler: 4

6 İtalyanların büyük çoğunluğu iyi İngilizce konuşamamaktadır. Bu nedenle iş görüşmesi sırasında firmaların tercüman bulundurması gerekebilir. Kartvizitlerin bir tarafının Türkçe veya İngilizce diğer tarafının ise İtalyanca olmasına önem verilmektedir. İtalyan iş kültüründe "dakik olma" birincil önem verilen bir konu değildir. Yine de ziyaretçi olarak görüşmelerde zamanında bulunmak iyi bir davranış olacaktır. Ancak İtalyanların görüşmeye gecikebileceklerini her zaman göz önünde bulundurmak gerekmektedir. Yaz tatili ve resmi tatil günlerinden mutlaka haberdar olunması gerekmektedir. Birçok firma ağustos ayının büyük bölümünde kapalıdır. Çoğu ülkeden daha fazla resmi tatile sahip olan İtalya'da iş ziyaretlerinin bu dönemlere rastlamaması önem taşımaktadır. Hukuki Yapı İtalyan piyasası, hukuki yapı sebebiyle pazara yeni girecekler için karmaşık ve bazı durumlarda şeffaflıktan yoksundur. Küçük aile şirketlerinin hâkimiyeti, bölgesel farklılıklar ve eşitsizlikler, ticari faaliyetlerde ilave güçlüklere yol açabilmektedir. İtalyan pazarına girebilmenin ön koşulu İtalyan firmalarla işbirliği yapmak ve ortak hareket etmektir. Doğru İtalyan ticaret ortağını bulmak, İtalya da ticari bir faaliyet kurmanın en önemli bölümünü oluşturmaktadır. İdeal İtalyan ortak hâlihazırda iletişim ağlarına sahip olmalı ve yerel ticari ve yasal uygulamalardan iyi anlamalıdır. Teknik ürünler için, potansiyel ortağın, İtalyan tüketicilere satış sonrası hizmet sunabilecek kapasitede olması da büyük önem taşımaktadır. Özellikle küçük ölçekli şahıs firmaları ile olan alacak tahsilatlarının hukuki sürecin uzun olmasından dolayı imkânsız hale gelmesi ve sıkça görülen şirket dolandırıcılıkları nedeniyle yeni bir firmayla (özellikle Güney İtalya daki firmalar) bağlantı kurulma aşamasında titizlikle araştırılmalı ve ödeme şekli için güvenilir kanallar tercih edilmelidir. Şirket kurma prosedürünün uzun olması, çalışma ve oturma müsaadelerinin alınması süreçlerinin çok uzun olması, bürokrasinin ağır işleyişi göz önünde bulundurularak, özellikle şube ve temsilcilik açılmasına karar verilmesi durumunda güvenilir bir hukuk firması ile işbirliği yapılması büyük önem taşımaktadır. İtalya ile ticari ilişkilerin acente ve distribütörlük şeklinde sürdürülmesinde fayda bulunmaktadır. Acente ve temsilcilik ofisleri İtalyan kanunlarına göre yurt dışındaki şirketin uzantısı olarak algılanmakta ve yalnızca İtalya da kazandıkları gelir üzerinden vergiye tabi tutulmaktadır. Gelir ve kârların ana şirkete transferinde herhangi bir kısıtlama bulunmamaktadır. 4. TÜRKİYE-İTALYA İLİŞKİLERİ İtalya 2017 yılı itibarı ile ülkemizin en çok ihracat gerçekleştirdiği 6. ülke konumundadır. İhracatımızın % 5,4 ünü İtalya ya yaparken ithalatımızın % 4,8 ini İtalya dan gerçekleştirmekteyiz. 5

7 AB üyesi ülkelere gerçekleştirdiğimiz ihracatta ise İtalya nın payı % 11,3 iken AB ülkelerinden yapılan ithalatta ise İtalya nın payı % 13,3 dür yılı itibariyle Türkiye nin İtalya ya ihracatında en önemli ürün grubu toplam ihracatın % 34,2 sini oluşturan otomotiv sanayi ürünleridir. Dokumacılık ürünleri de toplam ihracatın % 16 sını, makineler ve elektrikli makineler % 11,5, tarım/gıda maddeleri % 10,3 pay ile diğer önemli ihraç ürün gruplarını oluşturmaktadır. Türkiye nin İtalya dan gerçekleştirdiği 2017 ithalatına bakıldığında ise makine ve elektrikli makineler % 33,2, otomotiv % 9, plastik ve plastikten ürünler % 6,4, mineral yakıtlar ve mineral yağlar % 5,6 pay ile ilk sırada yer alan ürün gruplarını oluşturmaktadır. Türkiye-İtalya Dış Ticaret Değerleri (Milyon $) Yıllar İhracat İthalat Hacim Denge , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , ,3 Kaynak: TÜİK, ITC-Trade Map TÜRKİYE NİN İTALYA YA İHRAÇ ETTİĞİ BAŞLICA ÜRÜNLER Binek otomobiller Motorlu taşıtlar Kabuklu, kabuksuz meyveler Karayolu taşıtları için aksam, parça ve aksesuarlar Tekstil Kauçuktan yeni dış lastikler Petrol yağları ve bitümenli minerallerden elde edilen yağlar TÜRKİYE NİN İTALYA DAN İTHAL ETTİĞİ BAŞLICA ÜRÜNLER Petrol yağları ve bitümenli minerallerden elde edilen yağlar Karayolu taşıtları için aksam, parça ve aksesuarlar Eşya taşımaya mahsus motorlu taşıtlar Mücevherci eşyası ve aksamı Tedavide veya korunmada kullanılmak üzere hazırlanan ilaçlar makinalar ve mekanik cihazlar Dizel-yarı dizel motorlar 6

8 Kaynak: Ekonomi Bakanlığı İZMİR-İTALYA DIŞ TİCARETİ (dolar) Kaynak: TUİK YILLAR İHRACAT İTHALAT TÜRKİYE İTALYA YATIRIM İLİŞKİLERİ Aralık 2017 itibariyle Türkiye de İTALYA sermayeli 1409 firma bulunmaktadır. Aralık 2017 itibariyle İzmir de İTALYA sermayeli 139 firma bulunmaktadır. Kaynak: Türkiye deki İtalyan yatırımcıların çoğu hizmet ve üretim sektörlerinde faaliyet göstermektedir. Türkiye'deki İtalyan firmaların sanayi sektöründe ağırlıklı olarak gıda, hazır giyim, kimyasal ürünler, elektrik-elektronik, makine imalatı, mobilya, demir-çelik, otomotivde; hizmet sektöründe ise ticaret, turizm, haberleşme, bankacılık ve yatırım finansmanı üzerine yoğunlaştıkları görülmektedir. Türkiye de kayıtlı şirketlerin İtalya da yaklaşık 53 ortaklık veya iştiraki bulunmaktadır. Söz konusu ortaklık ve iştiraklerin toplam sermaye stoku 176,3 milyon dolar seviyesindedir. Ayrıca, özellikle Kuzey İtalya da Türk vatandaşlarına ait çok sayıda işletme faaliyet göstermektedir. Bununla birlikte, söz konusu işletmeler, diğer Avrupa ülkelerindeki işletmelere kıyasla daha küçük ölçekli yapıdadır. İtalya nın önde gelen firmalarının Türkiye de temsilcilikleri mevcuttur. Bunlar arasında bazı önemli firmalar Telecom Italia Mobile (Avea), Fiat, Iveco, Chicco, Merloni, De Longhi, Magnetti Marelli, Pirelli, Ermenogildo Zegna, Astaldi, Trevi, Caltagirone Group (Çimentaş), Banca Intesa, Banca di Roma, Instituto Bancario, Assicurazioni Generali, Barilla Alimentare (Filiz Gıda), Menarini International, Omron Electronics, Inelli Plastik, Scavolini, Veneta Cucina dır. İtalya-Türkiye, Ticaret Alanında Yeni Atılım -22 Şubat

9 2017 yılının Şubat ayında İtalyan Ekonomik Kalkınma Bakanı Carlo Calenda nın Türkiye ziyareti vesilesiyle, Türkiye-İtalya Ortak Ekonomik ve Ticaret Komitesi (JETCO) toplantısı gerçekleştirilmiştir. İtalyan Sanayi Konfederasyonu (Confindustria), İtalyan Dış Ticaret Enstitüsü (ICE) ve DEİK tarafından düzenlenen İş Forumu na iştirak eden Ekonomi Bakanı Sayın Nihat Zeybekci tarafından JETCO protokolü imzalanmıştır. Önümüzdeki Mayıs ayında Afrika ya (büyük olasılıkla Mozambik ve Somali) enerji ve altyapı sektörleri odaklı ortak bir misyon düzenlemesi planlanmaktadır. Ekonomi Bakanı Sayın Nihat Zeybekci ile İtalyan Ekonomik Kalkınma Bakanı Sayın Carlo Calenda arasındaki görüşmenin ana temasını, ortak çıkarların mevcut olduğu ülkelerde koordinasyon içerisinde hareket etmek oluşturmuştur. Bu amaçla da, İtalyan şirketlerin ihracat kredilerini sigortalayan SACE Kuruluşu Yönetim Kurulu Başkanı Alessandro Decio ile Türk Eximbank üst yönetimi arasında ortaksigorta anlaşması imzalanmıştır. SACE ve Eximbank kuruluşları, Afrika ve Orta Doğu daki ortak projeleri daha da ileriye taşımayı planlamaktadır. Bunun ilk örneğini Türk Gama Power firması tarafından Bahrein de, İtalyan KOBİ lere de kısmen taşeronluk vermek suretiyle kurulacak olan 700 Milyon Avro değerindeki elektrik santrali oluşturmaktadır. Halihazırda mükemmel bir düzeyde olan iki ülke arasındaki ticari ilişkilerin, daha da güçlenmesi için yeterli alan olduğuna değinen İtalyan Ekonomik Kalkınma Bakanı Calenda, karşılıklı olarak doğrudan dış yatırımların geliştirilebilmesini teminen daha çok şey yapılabileceğini belirtmiştir. Türkiye ye doğrudan gelen dış yatırımlar içerisinde İtalya nın payı %1,5 dir. İTALYA VE TÜRKİYE ARASINDA YÜRÜRLÜKTE OLAN ANLAŞMALAR Uluslararası Karayolu Taşımalarına ilişkin Anlaşma (30 Haziran 1971) Ekonomik, Endüstriyel ve Teknolojik İşbirliği Anlaşması (16 Aralık 1976) Derince ve Trieste Limanları arasında Ro-Ro Hattı Tesis Edilmesini Öngören Protokol (15 Ocak 1986) Tarımsal İşbirliği Protokolü (24 Aralık 1987) Ekonomik, Sanayi ve Teknik İşbirliği Karma Komisyonu VI. Dönem Mutabakat Zaptı (15 Aralık 1989) Çifte Vergilendirmenin Önlenmesi Anlaşması (1 Aralık 1993) Yatırımların Karşılıklı Teşviki ve Korunması Anlaşması (22 Mart 1995 (yürürlüğe girmemiştir) tarihinde yürürlüğe girmiştir) Başta Terörizm ve Örgütlü Suçlar Olmak üzere Ağır Suçlarla Mücadelede İşbirliği Anlaşması (8 Mayıs 2012) Sosyal Güvenlik Anlaşması (8 Mayıs 2012) Çevre Koruma ve Sürdürülebilir Kalkınma Alanlarında İşbirliği Anlaşması (8 Mayıs 2012) Türkiye Cumhuriyeti, Yunanistan Cumhuriyeti ve İtalya Cumhuriyeti Arasında Türkiye- Yunanistan-İtalya Gaz Nakil Koridorunun Geliştirilmesine İlişkin Anlaşma (Eylül 2017) 8

10 NOTLAR THY nin İtalya nın Bologna, Cenova, Katanya, Milano, Napoli, Pisa, Roma, Torino ve Venedik kentlerine direkt uçuşu bulunmaktadır. İtalya dan ülkemize 2016 yılında turist gelmiştir. Aynı yıl Türkiye den İtalya ya turist gitmiştir. Türkiye ile İtalya arasında ikişer aylık dönemler halinde dağıtılan yetersiz kotalar sebebiyle sıklıkla ihracat krizi yaşanmaktadır. 7 milyar dolarlık ihracat pazarı ile Türkiye'nin önemli dış ticaret partnerlerinden biri olan İtalya'ya en son 2008 yılında 2 bin arttırılarak 31 bin adet olarak belirlenen geçiş belge kotası, aradan geçen 7 yıl boyunca İtalya-Türkiye arasındaki ticaret yüzde 45 artmış olmasına rağmen artırılmamıştır. İzmir-Ancona arasında 2005 yılında işbirliği protokolü imzalanmıştır. İzmir-Torino arasında iyi niyet mektubu yazılmıştır. (Kaynak: İzmir Büyükşehir Belediyesi) Odamız ın Kardeş Oda Anlaşması imzaladığı İtalyan Ticaret Odaları: Ancona Ticaret Odası (2004), Torino Ticaret ve Sanayi Odası (2014) İtalya İş ve İnceleme Gezisi sırasında imzalanmıştır. 9