EKONOMİK GELİŞMELER Eylül

Transkript

1 EKONOMİK GELİŞMELER Eylül AR-GE MÜDÜRLÜĞÜ TÜRKİYE ESNAF VE SANATKARLARI KONFEDERASYONU

2 EKONOMİK RAPOR EYLÜL 2011 İÇİNDEKİLER... 1 GAYRİ SAFİ YURTİÇİ HASILA (GSYH)... 2 İSTİHDAM - İŞSİZLİK VE İŞGÜCÜ HAREKETLERİ.. 2 İTHALAT İHRACAT VE DIŞ TİCARET AÇIĞI 3 TURİZM GELİRİ ve GİDERİ. 4 TÜKETİCİ FİYATLARI ENDEKSİ (TÜFE) 4 ÜRETİCİ FİYAT ENDEKSİ (ÜFE) 5 GRAFİKLER Grafik 1 : Dış Ticaret Grafiği.. 3 TÜRKİYE ESNAF VE SANATKARLARI KONFEDERASYONU 1

3 EKONOMİK RAPOR EYLÜL 2011 Gayri Safi Yurtiçi Hasıla (GSYH) 2011 yılı ikinci döneme ilişkin hesaplanan gayri safi yurtiçi hasıla değeri bir önceki yılın aynı dönemine göre sabit fiyatlarla % 8,8 artış göstermiştir. Üretim yöntemi ile hesaplanan gayri safi yurtiçi hasıla tahmininde, 2011 yılı ikinci üç aylık döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre cari fiyatlarla gayri safi yurtiçi hasıla %19,2 lik artışla Milyon TL olmuştur yılının ikinci üç aylık döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre sabit fiyatlarla gayri safi yurtiçi hasıla % 8,8 lik artışla Milyon TL olmuştur yılı gayri safi yurtiçi hasıla değeri cari fiyatlarla %15,9 luk artışla Milyon TL, sabit fiyatlarla % 9,0 lık artışla Milyon TL olmuştur yılında kişi başına gayri safi yurtiçi hasıla değeri cari fiyatlarla TL, ABD doları cinsinden Dolar olarak hesaplanmıştır. Takvim etkisinden arındırılmış sabit fiyatlarla GSYH 2011 yılı ikinci üç aylık döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre %8,3 lük artış gösterirken, mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış GSYH değeri bir önceki döneme göre %1,3 artmıştır. İstihdam İşsizlik ve İşgücü Hareketleri Haziran 2011 döneminde kurumsal olmayan çalışma çağındaki nüfus geçen yılın aynı dönemine göre 1 milyon 36 bin kişi artmıştır yılı Haziran döneminde, Türkiye'de kurumsal olmayan nüfus bir önceki yılın aynı dönemine göre 1 milyon 14 bin kişilik bir artış ile 72 milyon 321 bin kişiye, kurumsal olmayan çalışma çağındaki nüfus ise 1 milyon 36 bin kişi artarak 53 milyon 539 bin kişiye ulaşmıştır. Haziran 2011 döneminde işgücüne katılma oranı % 51,2 dir. Tarım dışı istihdam 1 milyon 46 bin kişi artmıştır yılı Haziran döneminde istihdam edilenlerin sayısı, geçen yılın aynı dönemine göre 1 milyon 413 bin kişi artarak 24 milyon 901 bin kişiye yükselmiştir. Bu dönemde, tarım sektöründe çalışan sayısı 367 bin kişi, tarım dışı sektörlerde çalışan sayısı 1 milyon 46 bin kişi artmıştır. İşsizlik oranı % 9,2 dir. TÜRKİYE ESNAF VE SANATKARLARI KONFEDERASYONU 2

4 İthalat İhracat ve Dış Ticaret Açığı 2011 Ağustos ayında ihracat %32,2 arttı. EKONOMİK RAPOR EYLÜL 2011 Türkiye İstatistik Kurumu ile Gümrük ve Ticaret Bakanlığı işbirliğiyle oluşturulan geçici dış ticaret verilerine göre; 2011 yılı Ağustos ayında, 2010 yılının aynı ayına göre ihracat %32,2 artarak milyon dolar, ithalat %26,3 artarak milyon dolar olarak gerçekleşti. Aynı dönemde dış ticaret açığı milyon dolardan, milyon dolara ulaştı. Takvim etkilerinden arındırılmış seriye göre; 2011 yılı Ağustos ayında önceki yılın aynı ayına göre ihracat değişim oranı %36,7 ithalatın değişim oranı ise %26,3 oldu. Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış seriye göre ise; 2011 Ağustos ayında bir önceki aya göre ihracat %6,6 artarken, ithalatta ise %5,7 geriledi Ağustos ayında %55,2 olan ihracatın ithalatı karşılama oranı, 2011 Ağustos ayında %57,8 e yükseldi Ağustos ayında %43,8 olan Avrupa Birliği nin (AB) ihracattaki payı, 2011 Ağustos ayında da aynı kaldı. AB ye yapılan ihracat, 2010 yılının aynı ayına göre %32 artarak milyon dolar olarak gerçekleşti Ağustos ayında en fazla ihracat yapılan ülke Almanya oldu. Bu ülkeye yapılan ihracat 2010 Ağustos ayına göre %32,2 artarak milyon dolar olurken, Almanya yı sırasıyla Irak (701 milyon dolar), İngiltere (691 milyon dolar), Fransa (531 milyon dolar) ve Rusya Federasyonu (523 milyon dolar) takip etti. Çin ithalatta ilk sırada yer aldı. Bu ülkeden yapılan ithalat %24,5 artarak milyon dolar olarak gerçekleşti. Çin i sırasıyla Almanya (1 823 milyon dolar) ve Rusya Federasyonu (1 668 milyon dolar) izledi Ağustos ayında fasıllar düzeyinde en büyük ihracat kalemi, motorlu kara taşıtları ve aksam parçaları (1 031 milyon dolar) olurken; bu fasılı kazanlar, makina ve cihazlar, aletler ve bunların aksam-parçaları (1 022 milyon dolar), demir ve çelik (846 milyon dolar), örme giyim eşyası ve aksesuarları (783 milyon dolar) ve elektrikli makina ve cihazlar, bunların aksam-parçaları (776 milyon dolar) izledi. Ağustos ayında; en yüksek ithalatı olan fasıl mineral yakıtlar ve yağlar (4 370 milyon dolar) oldu. Bu fasılı; kazanlar, makina ve cihazlar, aletler ve bunların aksam-parçaları (2 188 milyon dolar), demir ve çelik (1 682 milyon dolar) ve elektrikli makine ve cihazlar, bunların aksam-parçaları (1 348 milyon dolar) izledi. Milyon Dolar Grafik 1. Dış Ticaret Grafiği Ağus tos Ayı Dış Ticareti Milyon Dolar Ocak -Ağus tos Dış Ticareti İhracat İthalat İhracat İthalat TÜRKİYE ESNAF VE SANATKARLARI KONFEDERASYONU 3

5 Turizm Geliri ve Gideri Turizm geliri geçen yılın aynı dönemine göre % 17,8 arttı. EKONOMİK RAPOR EYLÜL 2011 Nisan, Mayıs ve Haziran aylarından oluşan II. Dönemde turizm geliri, geçen yılın aynı dönemine göre % 17,8 artarak $ oldu. Turizm gelirinin % 83,5 i yabancı ziyaretçilerden, % 16,5 i ise yurt dışında ikamet eden vatandaş ziyaretçilerden elde edilmiştir. Ziyaretçiler, seyahatlerini kişisel veya paket tur ile gerçekleştirmektedir. Bu dönemde yapılan harcamaların $ ını kişisel, $ ını ise paket tur oluşturmaktadır II. Dönemde kişi başına ortalama harcama 575 $ dır. Bu dönemde yabancıların ortalama harcaması 528 $, yurtdışında ikamet eden vatandaş ziyaretçilerin ortalama harcaması ise $ dır. Ziyaretçi sayısı geçen yılın aynı dönemine göre % 11,5 arttı yılı II. Dönemde ülkemizden çıkış yapan ziyaretçi sayısı kişidir. Bunun kişisini yabancı, kişisini ise yurt dışında ikamet eden vatandaşlar oluşturmaktadır. Turizm gideri geçen yılın aynı dönemine göre % 13,4 arttı. Yurt içinde ikamet edip başka ülkeleri ziyaret eden vatandaşlarımızın harcamalarından oluşan turizm gideri, geçen yılın aynı dönemine göre % 13,4 artarak $ olmuştur. Bunun $ ı kişisel, $ ı ise paket tur harcamalarıdır. Yurt dışını ziyaret eden vatandaşın kişi başı ortalama harcaması 703 $ dır. Tüketici Fiyatları Endeksi (TÜFE) TÜFE de aylık değişim % 0,75 olarak gerçekleşmiştir yılı Eylül ayında 2003 Temel Yıllı Tüketici Fiyatları Endeksi nde bir önceki aya göre %0,75, bir önceki yılın Aralık ayına göre %4,53, bir önceki yılın aynı ayına göre %6,15 ve on iki aylık ortalamalara göre %6,00 artış gerçekleşmiştir. Ana harcama grupları itibariyle bir ay önceye göre en yüksek artış %2,78 ile çeşitli mal ve hizmetler grubunda gerçekleşmiştir. Eylül ayında endekste yer alan gruplardan ulaştırmada %1,92, eğitimde %1,79, lokanta ve otellerde %1,10, gıda ve alkolsüz içeceklerde %0,99, ev eşyasında %0,92, konutta %0,63, eğlence ve kültürde %0,43, haberleşmede %0,18, alkollü içecekler ve tütünde %0,11, sağlıkta %0,03 artış, giyim ve ayakkabıda %-3,24 düşüş gerçekleşmiştir. Bir önceki yılın aynı ayına göre TÜFE de en yüksek artış %20,19 ile çeşitli mal ve hizmetler grubunda gerçekleşmiştir. Ulaştırma (%14,10), ev eşyası (%8,61), lokanta ve oteller (%8,36), giyim ve ayakkabı (%6,29), eğitim (%6,24) artışın yüksek olduğu diğer harcama gruplarıdır. TÜRKİYE ESNAF VE SANATKARLARI KONFEDERASYONU 4

6 Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE) ÜFE de aylık değişim % 1,55 olarak gerçekleşmiştir. EKONOMİK RAPOR EYLÜL yılı Eylül ayında 2003 Temel Yıllı Üretici Fiyatları Endeksi nde bir önceki aya göre %1,55, bir önceki yılın Aralık ayına göre %9,72, bir önceki yılın aynı ayına göre %12,15 ve on iki aylık ortalamalara göre %10,03 artış gerçekleşmiştir. Aylık değişim tarım sektöründe %0,80, sanayi sektöründe %1,69 olarak gerçekleşmiştir. Tarım sektörü endeksinde, bir önceki yılın Aralık ayına göre %-2,26, bir önceki yılın aynı ayına göre %-2,00 düşüş ve on iki aylık ortalamalara göre %9,14 artış gerçekleşmiştir. Sanayi sektörü endeksinde ise bir önceki yılın Aralık ayına göre %12,26, bir önceki yılın aynı ayına göre %15,23 ve on iki aylık ortalamalara göre %10,19 artış gerçekleşmiştir. ÜFE sonuçları sanayinin alt sektörleri bazında değerlendirildiğinde en yüksek aylık artış %4,27 ile büro makineleri imalatı alt sektöründe gerçekleşti. Sanayinin üç sektöründen, elektrik, gaz ve su sektöründe %2,90, imalat sanayi sektöründe %1,57, madencilik ve taşocakçılığı sektöründe %1,42 artış gerçekleşmiştir. Bir önceki aya göre endekslerin en fazla artış gösterdiği alt sektörler, büro makineleri imalatı (%4,27), iletişim teçhizatı imalatı (%3,68), elektrik, gaz üretimi ve dağıtımı (%3,19), taşocakçılığı ve diğer madencilik ürünleri (%2,89), ağaç ve mantar ürünleri imalatı (%2,55), gıda ürünleri ve içecek imalatı (%2,37), motorlu kara taşıtları imalatı (%2,37), ana metal sanayi (%2,08), kok kömürü ve rafine edilmiş petrol ürünleri (%1,97), mobilya imalatı (%1,83), ham petrol ve doğalgaz çıkarımı (%1,62) alt sektörleridir. Buna karşılık metalik olmayan mineral ürünlerin imalatı (%-0,05), kimyasal ürünlerin imalatı (%0,13), maden kömürü ve linyit (%0,31) bir ay önceye göre endekslerin en az arttığı veya en fazla gerilediği alt sektörler olmuştur. TÜRKİYE ESNAF VE SANATKARLARI KONFEDERASYONU 5