PERAKENDE SATIŞ VESİKALARI

Transkript

1 PERAKENDE SATIŞ VESİKALARI I-MADDE METNİ: Madde 233- (Değişik: 23/6/ /29 md.) Birinci ve (4369 sayılı Kanunun 81/A-7 nci maddesiyle değiştirilen ibare) ikinci sınıf tüccarlar, kazancı basit usulde tespit edilenlerle defter tutmak mecburiyetinde olan çiftçilerin fatura vermek mecburiyetinde olmadıkları satışları ve yaptıkları işlerin bedelleri aşağıdaki vesikalardan herhangi biri ile tevsik olunur. 1. Perakende satış fişleri; 2. Makineli kasaların kayıt ruloları; 3. Giriş ve yolcu taşıma biletleri. Perakende satış fişi, makineli kasaların kayıt ruloları ve biletlerde, işletme veya mükellefin adı, düzenlenme tarihi ve alınan paranın miktarı gösterilir. Perakende satış fişi ile giriş ve yolcu taşıma biletleri seri ve sıra numarası dahilinde teselsül ettirilir. Bu fiş ve biletler kopyalı iki nüsha olarak tanzim edilir ve bir nüshası müşteriye verilir. Makineli kasa kullanılıp da müşteriye fiş (makineli kasanın önceki fıkrada belirtilen malumatı ihtiva eden fişi) verilmemesi halinde, perakende satış fişi tanzimi ve müşteriye verilmesi mecburidir. (Dördüncü fıkra mülga: 4/12/ /136 md.) İlgili Tebliğler: 20, 141, 143, 161,164, 167,173,177,206,209,212,334, 476, 3100 S.K. GT. 68 II-AÇIKLAMA VE YORUM: A-PERAKENDE SATIŞ VESİKASI DÜZENLEMEK ZORUNDA OLANLAR: -Birinci sınıf tacirler, -İkinci sınıf tacirler, -Kazancı basit usulde tespit edilenler, -Defter tutma zorunluluğu olan çiftçiler, fatura vermek zorunda olmadıkları satışları ve yaptıkları işlerin karşılığı olan bedellerini perakende satış belgeleri, yazar kasa fişi ve yolcu taşıma biletleriyle belgelendirmeleri gerekmektedir. Kullanılan perakende satış fişlerinin başlıcaları şunlardır; Yazar Kasa Pos Makinası Perakende Satış Fişi Serbest Meslek Makbuzu Adisyon

2 2 Yukarıdakiler dışında kalanların, birinci ve ikinci sınıf tüccarlar ile kazancı basit usulde tesbit edilenlerden ve defter tutmak mecburiyetinde olan çiftçilerden satın aldıkları emtia veya onlara yaptırdıkları iş bedelinin (4444 sayılı Kanunun 13/C-4 maddesiyle belirlenen miktarlar Yürürlük; ) lirayı (476 Sıra No.lu V.U.K Genel Tebliği ile 'dan itibaren 900, -TL) geçmesi veya bedeli liradan (476 Sıra No.lu V.U.K Genel Tebliği ile 'dan itibaren 900, -TL) az olsa dahi istemeleri halinde emtiayı satanın veya işi yapanın fatura vermesi mecburidir. Bu tutardaki ve altındaki emtea alışları veya yapılan hizmet bedelleri için ise perakende satış fişi düzenlenmesi mecburidir. Ancak, istenmesi halinde, 900.-liranın altında bile olsa fatura verilmesi mecburidir. Vergi Usul Kanunu nun 233.ncü maddesinde belirtildiği gibi, Birinci ve ikinci sınıf tüccarlar, kazancı basit usulde tespit edilenlerle defter tutmak mecburiyetinde olan çiftçilerin fatura vermek mecburiyetinde olmadıkları satışları ve yaptıkları işlerin bedelleri aşağıdaki vesikalardan herhangi biri ile tevsik olunur. 1. Perakende satış fişleri; 2. Makineli kasaların kayıt ruloları; 3. Giriş ve yolcu taşıma biletleri. 1-Perakende Satış Fişi: Bir malın aynen veya işlendikten sonra satışını yapanlar dışında kalan ve nihai müstehlik olarak nitelendirilen tüketiciye satılması ise perakende satış kabul edilmektedir. Perakende satış fişi seri ve sıra numarası dahilinde teselsül ettirilir. Bu fişler kopyalı veya dipkoçanlı olarak iki nüsha olarak tanzim edilir ve bir nüshası müşteriye verilir diğer nüshası satıcı tararfından saklanır. Perakende satış fişlerinin (3100 sayılı Kanuna göre verilen yazar kasa fişleri hariç) düzenlenmesi sırasında, toplam bedelin ayrıca yazı ile de belirtilmesi ve rakamla yazılan toplamın her iki tarafının çift çizgi (=) ile kapatılması zorunludur. (167 no.lu tebliğ.) Perakende satış fişleri kopyalı veya dip koçanlı olmak üzere iki nüsha olarak düzenlenip bir nüshası müşteriye verilecek, diğer nüshası ise satıcı tarafından muhafaza edilecektir. Bu fişlerin seri ve sıra numarası dahilinde teselsül ettirilmesi gerekli olup, fişlerde satılan malın cins ve miktarının gösterilmesi zorunlu değildir. Sadece alınan bedelin gösterilmesi gerekmektedir.(143 no.lu tebliğ) Perakende satış fişlerinde, işletme veya mükellefin adı, soyadı, vergi dairesi adı ve hesap numarası ile seri ve müteselsil sıra numarası yazılacaktır. Fişin düzenlenme tarihi ve alınan paranın miktarına ilişkin bilgilere ait yerler bulunacaktır. 1 1 Vergi Usul Kanunu Uyarınca Vergi Mükellefleri Tarafından Kullanılan Belgelerin Basım Ve Dağıtımı Hakkında Yönetmelik

3 3 Birinci ve ikinci sınıf tüccarlar, kazancı basit usulde tespit edilenlerle defter tutmak mecburiyetinde olan çiftçilerin fatura vermek mecburiyetinde olmadıkları satışları (01/01/2017 tarihinden itibaren 900 TL ye kadar olan satışları) ve yaptıkları işlerin bedelleri için yazarkasa fişi veremediği durumlarda perakende satış fişi düzenleyebilir. Perakende satış fişi perakende satış yapan işletmelerin elektrik kesintisi ya da yazarkasanın arızalanması gibi durumlarda yazarkasa fişi yerine düzenlenen bir belgedir. Fatura yerine perakende satış fişi veya yazar kasa fişi verme haddi tarihinden itibaren 900 TL ye çıkarılmıştır. Müşterinin fatura istemesi durumunda belirtilen hadde bakılmaksızın mükelleflerin fatura vermesi zorunludur. İşletmeler 900 TL ye kadar olan kırtasiye, temizlik, yiyecek gibi tüketim harcamalarını perakende satış belgeleri ile muhase-beleştirip gidere yazabilir. Ebadı 14x20, 14x10 veya 10x5 cm dir. Fatura kesme alt sınırı 2017 yılında olarak belirlenmiştir. Bu tutar 27 Aralık 2016 tarihli Resmi Gazete'de yayınlanan 476 Seri No'lu VUK Genel Tebliği'deki ilgili tutar tarihinden itibaren tüm yıl uygulanmak üzere yürürlüğe girmiştir ve KDV hariç tutardır. Eğer verilen mal ve/veya hizmet KDV hariç ve üzerindeyse müşteri istemese bile mükellefler fatura kesmek zorundadır. Ancak Müşteri talebi doğrultusunda tutar ne olursa olsun fatura kesmek zorunludur. Örnek 1: KDV hariç 900.-TL lik mal satılmıştır. Satış tutarına % 18 KDV hariç olduğuna göre KDV tutarını ve müşteriden alınacak tutarı aşağıya hesaplayınız. Mal bedeli : KDV tutarı = 900 x0,18 = Müşteriden alınacak tutar= = Örnek 2: Perakende lik mal satılmıştır. Satış tutarına % 18 KDV dahil olduğuna göre mal bedelini ve KDV tutarını aşağıya hesaplayınız. Müşteriden alınan tutar: Mal bedeli: / 1.18 = 762,72 KDV Tutarı = x 0,18 = 137,28 Ya da ,72 =137,28 olarak da bulunabilir. Münhasıran, tütün, sigara, kibrit, pul, milli piyango bileti, gazete, kahvehane ve çay ocaklarında çay, kahve satışını yapan mükellefler dışında kalan ve yukarıda sayılan emtia türleri satışını yapan mükellefler, anılan Tebliğle kullanılması uygun görülen imkandan faydalanamıyacaklar, dolayısıyle toplu fatura düzenlemiyeceklerdir. (173 no.lu tebliğ) Başka bir deyimle, münhasıran tütün, sigara, kibrit, pul, milli piyango, gazete, çay, kahve satışını yapan mükellefler daha önce olduğu gibi ve 143 sıra sayılı Genel Tebliğde açıklanan şekilde perakende satışlarını toplu fatura ile tevsik edebilecekler ve anılan Tebliğle sağlanan imkandan faydalanmaya devam edecekler, diğer emtia satışını yapanlar ise bu imkandan faydalanamıyacaklar, dolayısıyla her emtia veya hizmet satışı karşılığında belge düzenliyeceklerdir.(aynı tebliğ) Aşağıda belirtilen türde emtia veya hizmet satışı yapan mükellefler ise;

4 4 a) Alkollü içki ve alkolsüz meşrubatın perakende satışını yapanlar ile ekmek bayileri, fırın işletmeleri, b) Gerçek usulde Gelir Vergisine tabi dondurma satıcıları ve tuvalet işletmecileri, Perakende emtia veya hizmet satışlarını, daha önce Yönetmelikte ebatları belirlenmiş bulunan kopyalı Perakende Satış Fişleri, Giriş Biletleri ile veya diledikleri takdirde bu Genel Tebliğde ihdası uygun görülen küçük ebatlı ve dip koçanlı perakende satış fişi veya giriş bileti ile belgelendirebileceklerdir. Yukarıda (a) ve (b) bentlerinde sayılan mükellefler tarafından, dip koçanlı olarak kullanılacak perakende satış fişleri veya giriş biletlerinin, anlaşmalı matbaalara bastırılması, dip koçanı ile birlikte müşteriye verilen kısmının 10x5 cm. ebadında olması, Yönetmelikle tesbit edilen asgari bilgileri taşıması, ayrıca her iki koçanda da bedellerin ve emtia cinsinin matbaa baskılı olması şarttır. 209 no.lu V.U.K. genel tebliğinde belirtildiği gibi; Ödeme Kaydedici Cihaz Kullanmayan Kahvehaneler Adisyon Tipi Perakende Satış Fişi Kullanacaklardır. Ödeme Kaydedici Cihaz Kullanan Kahvehanelerin Hasılatı Ödeme Kaydedici Cihaz Fişleriyle Belgelendirilecektir. Kahvehanelerde Dip Koçanlı Perakende Satış Fişi Kullanımı Kaldırılmıştır. Ödeme kaydedici cihaz kullanan kahvehaneler hasılatını ödeme kaydedici cihaz fişi (yazar kasa fişi) ile ödeme kaydedici cihaz kullanmayanlar ise adisyon tipi perakende satış fişiyle belgeleyeceklerdir. Kahvehanelerin dip koçanlı perakende satış fişi kullanabilmelerine ilişkin uygulama; 1 Eylül 1991 tarihinden itibaren yürürlükten kaldırılmıştır. Ancak, bu Tebliğle yapılan düzenlemeler dışında, kahvehaneler ve çay ocakları hakkında daha önce yapılan düzenlemeler yürürlükte olup, uygulanmasına devam olunacaktır. 2. Makineli kasaların kayıt ruloları; a-genel Açıklama: 141 no.lu tebliğde yapılan açıklamalara göre, Makinalı kasa kullanmaları nedeniyle perakende satış fişi düzenlemeyecek olan mükelleflerin ise, kullanacakları elektronik veya mekanik yapıya sahip ve "Yazar Kasa Makinası" olarak adlandırılan kasaların, a) Yapılan işlemleri hafızasına ve rulolara kaydetme; b) Müşteri ve kati yekun sıra numaralarını teselsül ettirme; c) Müşteri fişi (kuponu) verme; Özelliklerine sahip olmaları gerektiğinden, bu özellikleri taşımıyan kasaları

5 5 kullanan mükelleflerin, perakende satışlarını perakende satış fişleri ile tevsik etmeleri zorunludur. Diğer taraftan, yukarıdaki nitelikleri taşımakla beraber, sadece kati yekun rakamlarını bir fişe kaydetme özelliğine sahip olan ve madde metninde rulosuz olarak tanımlanan makinalı kasaları kullanan mükellefler ise perakende satışlarını bu fişler ile tevsik edebileceklerdir. b-ödeme Kaydedici Cihaz Kullanmak Zorunda Olanlar: 3100 sayılı Katma Değer Vergisi Mükelleflerinin Ödeme Kaydedici Cihazları Kullanmaları Mecburiyeti Hakkında Kanun a göre bu cihazı kullanmak zorunda olanlar birinci maddesinde belirtilmiştir. 1. Satışı yapılan malları aynen veya işlendikten sonra satışını yapanlar dışındaki kimselere satan veya aynı kimselere hizmet veren birinci ve ikinci sınıf tüccarlar, bu Kanuna göre ödeme kaydedici cihaz kullanmak mecburiyetindedirler. 2. Ödeme kaydedici cihazlar kullanılarak verilen satış fişleri ve rulolar yukarıda sayılan mükelleflerin fatura vermek mecburiyetinde olmadıkları satışların ve yaptıkları işlerin belgelendirilmesinde kullanılır ve fatura yerine geçer. 3. Ödeme kaydedici cihazların kullanılması mecburiyeti Maliye ve Gümrük Bakanlığınca tespit edilen faaliyetlerle uğraşanlar hakkında uygulanmaz. 4. Genel ve Katma Bütçeli İdarelere, İl Özel İdarelerine, belediyeler ve köyler ile bunların teşkil ettikleri birliklere, üniversitelere, dernek ve vakıflara, her türlü meslekî kuruluşlara ait veya tabi olan veyahut bunlar tarafından kurulan veya işletilen müesseseler ile döner sermayeli kuruluşlara veya bunlara ait veya tabi müesseselere ödeme kaydedici cihazlar kullanılma mecburiyeti getirmeye Maliye ve Gümrük Bakanlığı yetkilidir. Kanunun birinci maddesiyle satışı yapılan malları aynen veya işlendikten sonra; satışını yapanlar dışındaki kimselere satan veya aynı kimselere hizmet veren birinci ve ikinci sınıf tüccarlara, ödeme kaydedici cihaz kullanmak mecburiyeti getirilmiştir. 1 inci maddenin, 1 ve 2 nci fıkralarının bir arada değerlendirilmesinden de anlaşılacağı üzere; satışı yapılan malları aynen veya işlendikten sonra; satışını yapanlar dışındaki kimselere satan veya aynı kimselere hizmet veren birinci veya ikinci sınıf tüccarlar, fatura vermek mecburiyetinde olmadıkları satış veya işlerinin bulunması halinde, ödeme kaydedici cihaz kullanmak mecburiyetindedirler. Diğer bir ifade ile birinci ve ikinci sınıf tüccarlar, perakende satış veya hizmet işleriyle uğraşmaları ve Vergi Usul Kanununa göre fatura vermek mecburiyetinde olmadıkları satışlarının bulunması şartlarının birlikte mevcudiyeti durumunda ödeme kaydedici cihaz kullanmak zorundadırlar. Fatura verme mecburiyeti olmayan satışlardan kasıt, Vergi Usul Kanununun 232 nci maddesinin birinci fıkrasında sayılanlar dışında kalanlara yapılan onbin liranın altındaki emtia satışları veya işlerdir. Bu satışlar için emtiayı alan veya işi yaptıranların

6 6 istemeleri üzerine veya mükellefler tarafından kendiliğinden fatura düzenlenmesi; söz konusu satışların fatura verme mecburiyeti dışında kalan satışlar olma özelliğini değiştirmeyecektir. Maddedeki mecburiyet, satışı yapılan malları aynen veya işlendikten sonra satışını yapanlar dışında kalan kimselere satanları yani perakende satış yapan I ve II nci sınıf tüccarları kapsamaktadır. Bir malın aynen veya işlendikten sonra satışını yapanlar dışında kalan ve nihai müstehlik olarak nitelendirilen tüketiciye satılması ise perakende satış kabul edilmektedir. Bir satışın perakende satış sayılabilmesi için: Malın aynen veya işlendikten sonra tekrar satışa arzedilmemesi, tüketilmesi veya sarf malzemesi olarak kullanılması ve satın alan kişilerin normal ihtiyacından fazla olmaması gerekir. Kısmen perakende, kısmen toptan satış yapan birinci ve ikinci sınıf tüccarların da perakende satışları ile ilgili olarak ödeme kaydedici cihaz kullanmaları zorunluluğu bulunmaktadır. c- Ödeme Kaydedici Cihazları Kullanma Mecburiyetinde Olmayanlar: Kanunun 1 inci maddesinin 3 üncü fıkra hükmü ile Bakanlığımıza verilen yetkiye istinaden, 1 Seri No'lu Genel Tebliğin IV üncü bölümündekilere ilaveten aşağıda belirtilen faaliyetlerle uğraşan mükelleflerin de ödeme kaydedici cihaz kullanmamaları uygun görülmüştür. a) Bankacılık ve sigortacılık faaliyetleri, b) PTT hizmetleri, c) Kara, hava, deniz ve demiryolları ile yapılan yolcu ve yük taşımacılığı, d) Giriş bileti karşılığında verilen hizmetler, c) Eğitim, öğretim ve kreş işletmeciliği, f) Spor Toto, Milli piyango, at yarışları ile diğer müşterek bahis ve talih oyunları bayiliği, g) Elektrik, su ve havagazı işletmeleri, Söz konusu istisna yalnızca anılan faaliyetlere münhasır olup, bunun dışındaki faaliyetler için cihaz kullanımı mecburidir. d- Yeni Nesil Ödeme Kaydedici Cihazlar: Bu cihazların özellekleri ve kimler tarafından kullanıması gerektiği ile ilgili 69 seri no.lu Ödeme Kaydedici Cihaz tebliğinde belirtildiği gibi; a) Üretici veya ithalatçı firmalar tarafından onay için Bakanlığımıza teslim edilecek

7 7 olan yeni nesil ödeme kaydedici cihazlar, teknik ve fonksiyonel bakımlardan Gelir İdaresi Başkanlığı'nın adresli web sitesinde yayımlanacak "Yeni Nesil Ödeme Kaydedici Cihazlar Teknik Kılavuzu"nda belirtilen özellikleri haiz olacaktır. Gelir İdaresi Başkanlığı, ilgili taraflara ilan etmek şartıyla gerekli gördüğü durumlarda teknik kılavuzlarda değişiklik yapabilecektir. b) Maliye Bakanlığınca, cihazların onaylanması aşamasında "Yeni Nesil Ödeme Kaydedici Cihazlar Teknik Kılavuzu"nda belirtilen özellikler aranacak ve bu şartları sağlamayan cihazlara onay belgesi verilmeyecektir. Ayrıca, Maliye Bakanlığı ilgili kurum ve kuruluşlarla birlikte yeni nesil ödeme kaydedici cihazların güvenlik özellikleri için Ortak Kriterler Değerlendirme Garanti Seviyesinin belirtildiği Koruma Profili (Ortak Kriterler Belgesi) hazırlamaya yetkilidir. Bu yetkinin kullanılmasını müteakip söz konusu cihazların onaylanmasında bu belgede yer alan özellikler aranacaktır. c) EFT-POS özelliği olan ve Maliye Bakanlığınca onaylanmış bulunan ödeme kaydedici cihazlardan, Ödeme Kartları Endüstrisi PIN İşlem Güvenliği Standartlarına göre (2) ve üstü seviye uygunluk belgesi alınmış olanlar, bu belgelerin ibraz edilmesi şartıyla Maliye Bakanlığınca onaylanmış yeni nesil ödeme kaydedici cihaz olarak kabul edilir. ç) Yeni nesil ödeme kaydedici cihazların, öngörülen amaca uygun olarak kullanılmasının sağlanması bakımından, ödeme kaydedici cihaz firmaları, satış ve bakım onarım servisleri aracılığıyla gerekli tedbirleri alacaklardır. d) Yeni nesil ödeme kaydedici cihazlar, Gelir İdaresi Başkanlığınca belirlenecek kıstaslara göre, anlık ya da dönemsel olarak, elektronik yolla Gelir İdaresi Başkanlığı Bilgi İşlem Merkezine veri gönderebilecek ve Gelir İdaresi Başkanlığınca da erişilebilecek özellikleri taşıyacaktır. e) Yeni nesil ödeme kaydedici cihazlarda mali hafıza, cihaz şasisine, şasi tahrip edilmedikçe çıkartılamayacak tarzda korumalı olarak sabitlenmiş olacak, hiçbir şekilde değiştirme veya çıkarılma gibi bir işleme tabi tutulmayacaktır. Mali hafızaların arızalanması halinde, yeni mali hafıza aynı şekilde korumalı olarak cihaza sabitlenecektir. Kullanılmış cihazların el değiştirmesinde de mali hafıza değişimi olmayacak, ödeme kaydedici cihaz servisi nezdinde gerçekleştirilecek devir sırasında satıcıya ait mali hafıza raporunun ilgili vergi dairesine gönderilmesi suretiyle işlem tamamlanacak, alıcı mükellef satıcının bıraktığı yerden mali hafıza kaydına devam edecektir. Faaliyetlerinde seyyar EFT-POS cihazı kullanan mükellefler 1/1/2013 tarihinden itibaren bu cihazlar yerine EFT-POS özelliği olan yeni nesil ödeme kaydedici cihaz kullanmak zorundadırlar. Yol kenarı otopark hizmeti veren mükellefler, faaliyetlerinde 1/1/2013 tarihinden itibaren EFT-POS özelliği olan yeni nesil ödeme kaydedici cihaz kullanmak zorundadırlar. 3-Giriş Ve Yolcu Taşıma Biletleri: Giriş ve yolcu taşıma biletleri seri ve sıra numarası dahilinde teselsül ettirilir. Bu fiş ve biletler kopyalı iki nüsha olarak tanzim edilir ve bir nüshası müşteriye verilir.

8 8 Giriş ve Yolcu Taşıma Biletlerinde, işletmenin ticaret unvanı veya mükellefin adı soyadı, vergi dairesi adı ve hesap numarası, yazılacak veya aynı bilgiler teslimden önce matbaa işletmecisince firma kaşesi ile basılacaktır. Seri ve müteselsil sıra numarası mutlaka baskı anında yazılmış olacak, düzenleme tarihi ve alınan paranın miktarına ilişkin hususlar için yer ayrılacaktır. Yolcu Listesinde, Yolcu listesini düzenleyenin adı soyadı, veya unvanı, adresi ile taşıtı işleten mükellefin adı soyadı, unvanı, adresi, vergi dairesi ve hesap numarası ve listenin seri ve müteselsil sıra numarası yazılacaktır. Taşıtın plaka numarası, sefer tarihi ve hareket saati ile bilet numaraları işaretlenmek suretiyle yolcu sayısı ve toplam hasılat tutarının yazılacağı sütunlar yer alacaktır. B-PERAKENDE SATIŞ FİŞLERİNİN GİDER KAYDI VE K.D.V. NİN İNDİRİMİ: Mükelleflerin ticari faaliyetlerine ilişkin olarak; işyerlerinde kullanılmak ve tüketilmek amacıyla satın aldıkları (Kırtasiye, büro ve temizlik malzemeleri gibi) ve bedeli fatura düzenleme mecburiyetini belirleyen Kanuni haddi aşmayan diğer bir anlatımla perakende satış fişi (veya yazar kasa fişi) düzenleme sınırları içinde kalan mal ve hizmet bedelleri için düzenlenen perakende satış veya yazar kasa fişlerinin gider belgesi olarak kabul edilmesi 213 sayılı Vergi Usul Kanununun mükerrer 257 nci maddesinin Bakanlığımıza verdiği yetkiye dayanılarak uygun görülmüştür. (204 No.lu VUK.Gen. Tebliği) 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanununun ilgili hükümleri gereğince mükelleflerin, faaliyetleri ile ilgili olarak yapmış oldukları mal ve hizmet alımlarına ilişkin alış vesikalarında ayrıca gösterilen katma değer vergisinin, belgelerin kanuni defterlere kaydedilmiş olması şartıyla, vergiye tabi işlemler üzerinden hesaplanan katma değer vergisinden indirilmesi mümkün bulunmaktadır. (206 no.lu VUK.gen.Teb.) Bu durumda, sözü edilen Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğinde gider belgesi olarak kabul edilen perakende satış veya yazar kasa fışlerinde ayrıca gösterilen katma değer vergisi, bu belgelerin kanuni defterlere de kaydedilmesi şartıyla, genel hükümler çerçevesinde indirim konusu yapılacaktır. (206 no.lu VUK.gen.Teb.) Mİ? C-KAZANCI BASİT USULDE TESPİT EDİLENLER YAZAR KASA KULLANABİLİR Basit usul mükellefinin işyerinde kullanacağı pos cihazı ile tahsil edeceği tutarın perakende satış fişi ile tevsik edebileceklerdir. Çünkü; 213 sayılı Vergi Usul Kanununun "Fatura kullanma mecburiyeti" başlıklı 232 nci maddesinde; "Birinci ve ikinci sınıf tüccarlar, kazancı basit usulde tespit edilenlerle defter tutmak mecburiyetinde olan çiftçiler: 1. Birinci ve ikinci sınıf tüccarlara;

9 9 2. Serbest meslek erbabına; 3. Kazançları basit usulde tespit olunan tüccarlara; 4. Defter tutmak mecburiyetinde olan çiftçilere; 5. Vergiden muaf esnafa. Sattıkları emtia veya yaptıkları işler için fatura vermek ve bunlar da fatura istemek ve almak mecburiyetindedirler. Yukarıdakiler dışında kalanların, birinci ve ikinci sınıf tüccarlar ile kazancı basit usulde tespit edilenlerden ve defter tutmak mecburiyetinde olan çiftçilerden satın aldıkları emtia veya onlara yaptırdıkları iş bedelinin Lirayı (476 Sıra No.lu V.U.K. Genel Tebliği ile 'den itibaren 900,-TL) geçmesi veya bedeli liradan (476 Sıra No.lu V.U.K. Genel Tebliği ile 'den itibaren 900,-TL) az olsa dahi istemeleri halinde emtiayı satanın veya işi yapanın fatura vermesi mecburidir." hükmü yer almaktadır. Yine Vergi Usul Kanununun "Perakende satış vesikaları" başlıklı 233 üncü maddesinde; "Birinci ve ikinci sınıf tüccarlar, kazancı basit usulde tespit edilenlerle defter tutmak mecburiyetinde olan çiftçilerin fatura vermek mecburiyetinde olmadıkları satışları ve yaptıkları işlerin bedelleri aşağıdaki vesikalardan biri ile tevsik olunur. 1.Perakende satış fişleri; 2.Makineli kasaların kayıt ruloları; 3. Giriş ve yolcu taşıma biletleri..." hükmü yer almaktadır. 215 Seri no.lu Gelir Vergisi Genel Tebliği ile, Vergi Usul Kanununun Mükerrer 257 nci maddesindeki yetkiye istinaden, basit usulde vergilendirilen mükelleflerin; belge vermedikleri günlük hasılatları için gün sonunda tek bir fatura düzenlemeleri ve düzenlenen faturanın alıcıya ilişkin bilgiler yerine "... tarihli toplam hasılat" ibaresinin yazılması şeklinde kolaylık sağlanmış olup söz konusu uygulama 280 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliği ile tarihine kadar uzatılmıştır. Ancak, bu imkandan yararlanmak isteyen mükellefler müşterilerinin istemeleri halinde fatura veya perakende satış vesikası (dolmuş işletenler hariç) vermek zorundadırlar. Buna göre; basit usule tabi bir mükellefin kendisinin talep etmesi halinde ödeme kaydedici cihaz kullanılması mümkün bulunmakta olup, işyerinde gerek pos cihazı gerekse ödeme kaydedici cihaz kullanılması basit usulde vergilendirilme açısından herhangi bir sakıncası bulunmamaktadır.( Gelir İdaresi Başkanlığı Ankara Vergi Dairesi Başkanlığı 16/03/2012 tarih ve B.07.1.GİB [ ]- 391 sayılı özelgesi) D- PERAKENDE SATIŞ FİŞİNİN YABANCI PARA CİNSİNDEN DÜZENLENMESİ: Yabancı turistlere hizmet karşılığı düzenlenen perakende satış fişlerini, Türk para birimi karşılığının gösterilmesi şartıyla yabancı para birimi üzerinden düzenlemesi mümkün bulunmaktadır.

10 10 Çünkü; 213 Sayılı Vergi Usul Kanununun "Perakende Satış Vesikaları" başlıklı 233 üncü maddesinde; "Birinci ve ikinci sınıf tüccarlar, kazancı basit usulde tespit edilenlerle defter tutmak mecburiyetinde olan çiftçilerin fatura vermek mecburiyetinde olmadıkları satışları ve yaptıkları işlerin bedelleri aşağıdaki vesikalardan herhangi biri ile tevsik olunur. 1. Perakende satış fişleri;... Perakende satış fişi; makineli kasaların kayıt ruloları ve biletlerde, işletme veya mükellefin adı, düzenlenme tarihi ve alınan paranın miktarı gösterilir. Perakende satış fişi ile yolcu taşıma biletleri seri ve sıra numarası dahilinde teselsül ettirilir. Bu fiş ve biletler kopyalı iki nüsha olarak tanzim edilir ve bir nüshası müşteriye verilir....", Anılan Kanunun "Türkçe Tutma ve Türk Parası Kullanma Zorunluluğu" başlıklı 215 inci maddesinde; " a) Kayıt ve belgelerde Türk para birimi kullanılır. Belgeler, Türk parası karşılığı gösterilmek şartıyla, yabancı para birimine göre de düzenlenebilir. Şu kadar ki yurt dışındaki müşteriler adına düzenlenen belgelerde Türk parası karşılığı gösterilme şartı aranmaz...." hükümleri yer almaktadır. O nedenle, yabancı turistlere hizmet karşılığı düzenlenen perakende satış fişlerini, Türk para birimi karşılığının gösterilmesi şartıyla yabancı para birimi üzerinden düzenlenmesi mümkündür. (Gelir İdaresi Başkanlığı İzmir Vergi Dairesi Başkanlığı 21/03/2013 tarih ve sayılı özelgesi.) E- YEMEK HİZMETİ VEREN İŞYERLERİ İLE YEMEK FİŞİ SATIŞI FAALİYETİNDE BULUNAN FİRMALARIN YEMEK FİŞİ ALMAK İSTEYEN FİRMALARA FATURA DÜZENLEYİP DÜZENLEMEYECEĞİ: Bilindiği üzere, 213 sayılı, Vergi Usul Kanununun 232. maddesine göre, birinci ve ikinci sınıf tüccarlarla defter tutmak rnecburiyetinde olan çiftçiler: 1- Birinci ve ikinci sınıf tüccarlara: 2- Serbest meslek erbabına, 3- Kazançları basit usulde tespit olunan tüccarlara: 4- Defter tutmak mecburiyetinde olan çiftçilere: 5- Vergiden muaf esnafa Sattıkları emtia veya yaptıkları işler için fatura vermek ve bunlar da fatura istemek ve almak mecburiyetindedirler.

11 11 Katma Değer Vergisi Mükelleflerinin Ödeme Kaydedici Cihazları Kullanmaları Mecburiyeti Hakkında 3100 sayılı Kanunla, birinci ve ikinci sınıf tacirlere, Vergi Usul Kanununa göre fatura vermek zorunda olmadıkları mal satışları veya hizmet ifaları için ödeme kaydedici cihazları kullanma zorunluluğu getirilmiştir. Buna göre, Vergi Usul Kanununun 232. maddesinde (beş bent halinde) sayılanlar dışnda kalanlara bedeli (281 sıra numaralı VUK Genel Tebliği ile belirlenen miktar) lirayı aşmayan mal satışları veya hizmet ifası bulunan birinci ve ikinci sınıf tacirlerin bu satışlarının belgelendirilmesinde ödeme kaydedici cihazları kullanma mecburiyetleri bulunmaktadır. Yukarıdaki açıklamalardan da anlaşılacağı üzere, vergi sistemimiz kayıtların tevsikinde, satılan mal veya yapılan iş karşılığında tek bir belge düzenlenmesi esasını kabul etmiştir. Buna göre, lokanta, büfe gibi yemek hizmeti veren işyerleri ile tip sözleşmeler düzenleyerek yemek fişi satışı faaliyetinde bulunan firmaların yemek fişi almak isteyen firmalara satışın gerçekleştiği tarihten itibaren on gün içerisinde fatura düzenlemesi gerekmektedir. Personeline yemek fişi temin eden firma personelinin anlaşmalı lokantalarda yemek kuponu karşılığında yemek yemesi durumunda, lokantalarca verilen, hizmet karşlığında yemek fişi satışı faaliyetinde bulunan firmaya fatura düzenleneceğinden mükerrer kaydın önlenmesi bakımından ayrıca, hizmetten faydalanan personele ödeme kaydedici cihaz fişi düzenlenmeyecek, bunun yerine dip koçanlı ve her iki tarafına müteselsil sıra numarası verilerek bastırılacak kuponlar denetimler sırasında ispat aracı olarak kullanılabilecek, bu suretle lokanta içinde ve dışında yapılacak bir denetim esnasında, müşteri elinde bulunan kupon dip koçanındaki numara ile lokanta kasasına verilen kupondaki numara karşılaştırılmak, lokanta ile yemek fişi satışı yapan firma arasında yapılan sözleşmeye ve lokantanın daha önce yemek fişi satışı yapan firmaya düzenlendiği faturalara bakılmak suretiyle belge düzenine uyulup uyulmadığı kontrol edilebilecektir. (Maliye Bakanlığı Gelirler Genel Müdürlüğü Tarih Ve B.07.0.Gel.0.29/ /58011 Sayılı Özelgesi)