YAKIN SAHADAN KAYDEDİLMİŞ DEPREMLERİN TEPE YER HIZI (PGV) DEĞİŞİMİNİN BETONARME YÜKSEK YAPILARA ETKİSİ

Transkript

1 Sekizinci Ulusal Deprem Mühendisliği Konferansı, Mayıs- Mayıs,, İstanbul Eighth National Conference on Earthquake Engineering, May- May, Istanbul, Turkey YAKIN SAHADAN KAYDEDİLMİŞ DEPREMLERİN TEPE YER HIZI (PGV) DEĞİŞİMİNİN BETONARME YÜKSEK YAPILARA ETKİSİ THE EFFECT OF VARIATION OF PEAK GROUND VELOCITIES OF NEAR FIELD RECORDED EARTHQUAKES ON HIGHRISE REINFORCED CONCRETE BUILDINGS Serkan ENGİN, Fuad OKAY ve Kemal BEYEN ÖZET Zaman tanım alanında doğrusal olmayan analizin en önemli parametresi, analizde kullanılacak deprem kaydıdır. Meydana gelen bir depremin büyüklük, deplasman, hız, ivme gibi pek çok özelliği bir diğerinden oldukça farklı olabilmektedir. Oluşan yeni depremlerle birlikte deprem kaydı veri tabanlarında bulunan kayıtların sayısı ve çeşitliği artmasına ve farklı deprem kayıtları ile yapılmış pek çok çalışmaya rağmen, depremin hangi özelliklerinin yapı tepkisini ne şekilde etkilediği konusunda oluşmuş genel bir kanı bulunmamaktadır. Bu sebeple depremlerin sahip olduğu karakteristik özelliklerin yapı tepkisine etkisinin belirlenmesi ile ilgili çalışmaların yapılması ihtiyacı hala bulunmaktadır. Yapılan bu çalışmada yakın sahadan kaydedilmiş tepe yer hızı (PGV) değişen iki farklı kayıt seti oluşturularak betonarme yüksek bir yapının zaman tanım alanında doğrusal olmayan analizleri gerçekleştirilmiştir. Analizler sonucunda yapının her bir kat seviyesinde oluşan kesme kuvveti, moment ve göreceli kat ötelemesi değerleri elde edilmiştir. Her bir setten elde edilen sonuçlar birbiri ile karşılaştırıldığında depremin PGV değeri arttıkça yapıda oluşan kesme kuvveti, moment ve göreceli kat ötelemelerinin arttığı gözlemlenmiştir. Anahtar Kelimeler: Yüksek yapı, yakın saha, tepe yer hızı (PGV) ABSTRACT The most important parameter of nonlinear time history analysis is the earthquake record that will be used in the analysis. Many of the characteristics of an earthquake such as its magnitude, displacement and acceleration, can extremely be different from others. Despite the fact that the number and range of the records in the earthquake database increase with every new earthquake and there exist many studies performed with several different earthquake records, there is no general opinion about which characteristics of an earthquake effect the reaction of a building. For this reason, there still exists a requirement to studies about determining the effect of characteristics of earthquakes on structural response. In this study, nonlinear time history analysis of a reinforced concrete high rise building are performed by using two different record sets with different peak values, that are recorded from near field. From the results of the analyses, shear force, moment and interstory drift ratio values are obtained for each storey level. When the results obtained from each set are compared to each other, it is observed that shear force, moment and interstory drift ratio of the building increase as the peak ground velocity (PGV) value of the earthquake increase. Keywords: High rise building, near field, peak ground velocity (PGV) Dr., Kocaeli Üniversitesi, Kocaeli, serkanengintr@yahoo.com Doç.Dr., Kocaeli Üniversitesi, Kocaeli, fuadokay@yahoo.com Doç.Dr., Kocaeli Üniversitesi, Kocaeli, kbeyen@kocaeli.edu.tr

2 GİRİŞ Yapıların analizinde kullanılan en güvenilir yöntem, zaman tanım alanında analiz (ZTAA) yöntemi kabul edilmesine rağmen, bu analiz yönteminden elde edilen sonuçların güvenilirliği, analizde kullanılan ivme kaydının özelliklerine bağlıdır. Bu sebeple ZTAA yönteminde kullanılacak deprem kayıtlarının, analizi yapılacak yapı ve yapının inşa edileceği alana uygun özellikler taşıması son derece önemlidir (Celep ve Kumbasar, ). Doğası gereği, oluşan her bir depremin değişik pek çok karakteristik özelliği bulunmakta ve her bir deprem hareketinden elde edilen tepe yer ivmesi (PGA), tepe yer hızı (PGV), tepe yer deplasmanı (PGD) ve frekans içeriği gibi pek çok özelliği farklı olabilmektedir. Bahsedilen bu farklı deprem özelliklerinin de yapının vereceği tepkiyi ne şekilde etkilediği hala tam olarak bilinememektedir (Bommer ve Acevedo, ). İlk deprem kaydının gerçekleştirildiği andan bu yana dünya çapında pek çok yerden kaydedilmiş kayıtların sayısı binlerle ifade edilen rakamlara ulaşmıştır. Araştırmacılar, kaydedilen bu yer PGA, PGV, PGD ve frekans içeriği gibi pek çok, deprem karakteristik özelliklerini, yaratacağı olası hasar potansiyeline göre gruplandırmışlardır. Bu gruplandırmaya rağmen deprem kaydının hangi özelliğinin ne tür yapıda nasıl bir etki yaratacağına ilişkin bir genelleme yapılması henüz mümkün olamamaktadır. Bu sebeple analizi yapılacak bir yapının niteliğine göre deprem kaydının seçilebilmesi için saha ve yapıya özel çalışmaların yapılmasını gerektirmektedir (Anderson ve Bertero,, Aplied Technology Council (ATC), ). Yapılan bu çalışmada tepe yer hızı (PGV) değişen yakın sahadan kaydedilmiş ivme kayıt grupları oluşturulmuş ve bu kayıtlar kullanılarak tipik bir betonarme yüksek yapının zaman tanım alanında analiz (ZTAA) yöntemi ile doğrusal olmayan analizleri gerçekleştirilmiş, gerçekleştirilen analizler sonucunda yapının kat seviyelerindeki kesme kuvveti, eğilme momenti ve göreceli kat ötelemesi değerleri elde edilmiştir. Elde edilen bu veriler ile ayrı ayrı kesme kuvveti, eğilme momenti ve göreceli kat ötelemesi - kat seviyesi değişimi eğrileri oluşturularak PGV değişiminin yapı tepkisine etkileri tartışılmıştır. Yapı Analitik Modelinin Oluşturulması ANALİTİK ÇALIŞMA Çalışma için tipik bir çerçeve ve perde duvarlardan oluşan betonarme bina seçilmiştir. Bu tipik binanın beton basınç dayanımı f ck = MPa, boyuna ve enine donatı akma dayanımı f y = MPa olarak alınmıştır. Binanın önem katsayısı I=, deprem yükü azaltma katsayısı R=, etkin yer ivmesi katsayısı A o =, ve zemin karakteristik periyotları T A =,, T B =, (Z zemin sınıfı) alınarak kolonların düşey yük değerlerini elde etmek amacıyla doğrusal bir dinamik analiz gerçekleştirilmiştir. Bu analizde,, kn/m olarak alınan zati yüklere (G),, kn/m olarak alınan hareketli yüklerin (Q) % u eklenerek elde edilen arttırılmış yük, döşemeler üzerine etki ettirilmiştir. Çalışmada yapısının kat adedi, her bir katın yüksekliği h f = m, yapının kısa kenar (x doğrultusu) açıklığı üç adet, bu doğrultudaki akslar arası mesafe, m, uzun kenar (y doğrultusu) açıklığı beş adet, bu doğrultudaki akslar arası mesafe m, döşeme kalınlığı, m, -. katlardaki kiriş boyutları b w =, m, h k =, m, -. katlardaki kolon boyutları b=, m, h=, m, -. katlardaki kiriş boyutları b w =, m, h k =, m, -. katlardaki kolon boyutları b=, m, h=, m ve çekirdek perdesinin uzun doğrultusunun kalınlığı, m, kısa doğrultusunun kalınlığı ise, m, perde etriye aralığı, m olarak alınmıştır. Çalışma yapısının kat planı Şekil de, perde kesitlerin donatı yerleşimi Şekil de, kolon ve kiriş kesitlerin donatı yerleşimi Şekil de verilmiştir. Bu koşullar altında gerçekleştirilen doğrusal dinamik analiz sonucunda binanın düşey elemanlarına gelen eksenel yükler elde edilmiş ve binanın iki doğrultusundaki hakim periyotları T x =, sn, T y =, sn olarak bulunmuştur. Beton davranışı için sargılı ve sargısız Mander beton modeli (Mander vd.,, ), betonarme kesitlerde yer alan donatılar için ise Türk Deprem Yönetmeliği de tanımlanmış olan donatı çeliği davranış modeli kullanılmıştır.

3 Şekil. Çalışma binasının kat planı Şekil. Bina perdeleri donatı yerleşimi Bahsedilen kesit analizleri sonucunda yapı elemanlarının akma ve göçme eğriliği ile akma momenti değerleri belirlenmiştir. Tüm bu veriler ile SAPNL analiz programında yapının analitik modeli oluşturulmuştur. Şekil. (a) -. kat; (b) -. kat kiriş donatıları; (c) -. kat; (d) -.kat kolon donatıları yerleşimi (Uzunluklar: cm) Kolon, kiriş ve perde elemanlar analitik modelde çubuk elemanlar olarak tanımlanmış, tanımlanan farklı tipteki her bir elemanın kapasite diyagramları (XTRACT, ) kesit analiz programı ile elde edilmiştir. Kesit analizi için gerekli olan kolon ve perde eksenel yükleri lineer dinamik analiz sonucunda elde edilmiştir. Yapı modelinde perdeler çubuk eleman kabul edildiği için, kesit analizinde perdelerin kapasite diyagramları bu kabule göre hesaplanmıştır. Kirişlerde kapasite eğrisi eksenel yük sıfır alınarak belirlenmiştir.

4 Deprem Kayıtlarının Seçimi Çalışmada kullanılan deprem kayıtları Pacific Earthquake Engineering Research Center (PEER) tarafından oluşturulan veri tabanından seçilmiştir. Seçilen kayıtlar her biri yedi adet deprem kaydından oluşan iki gruba ayrılmıştır. İlk grupta yer alan kayıtların PGV değerleri cm/sn ile cm/sn (PGV - ), ikinci grupta yer alan kayıtların PGV değerleri ise cm/sn ile cm/sn (PGV - ) arasında değişecek şekilde ayrılmıştır. Seçilen kayıtların elde edildiği zemin sınıfları C (kayma dalgası hızı m/sn ve m/sn arasında) ve D (kayma dalgası hızı m/sn ve m/sn arasında) gruplarında yer almaktadır. Gruplarda yer alan kayıtları üreten depremlerin moment büyüklükleri M w =, ile M w =, arasında değişmekte, ayrıca kaydın alındığı noktanın depremin odak noktasına olan mesafesi R, km den daha yakın olmaktadır. Seçilen kayıtlardan PGV - grubunda yer alanlar aşağıda yer alan Tablo de verilmiştir. Bu gruptaki kayıtlar için R mesafesi, km ile, km arasında, PGV değerleri ise, cm/sn ile, cm/sn arasında değişmektedir. PGV - grubunda yer alan kayıtlar Tablo de verilmiştir. Bu gruptaki kayıtlar için R mesafesi, km ile, km arasında, PGV değerleri ise, cm/sn ile, cm/sn arasında yer almaktadır. Tablo. PGV - grubu deprem kayıtları Deprem İstasyon Bileşen Zemin Sınıfı M w R (km) PGV (cm/s) Tabas-Iran (TI-D) Dayhook LN C,,, Northridge (N-HCC) Hollyw. Cold.C. C,,, Chi-Chi (CC-TCU) TCU N C,,, ImperialVall (IV-C) Chihuahua D,,, Northridge (N-CP) Canoga Park D,,, Kobe (K-K) KJMA D,,, Chi-Chi (CC-ALS) ALS E C,,, Tablo. PGV - grubu deprem kayıtları Deprem İstasyon Bileşen Zemin Sınıfı M w R (km) PGV (cm/s) Kocaeli (K-S) Sakarya C,,, Imperial Vall. (IV-BC) Bonds Corner D,,, Chi-Chi (CC-CHY) CHY N C,,, Imperial Vall. (IV-ECA) El Centro Ar.# D,,, Düzce (D-B) Bolu D,,, Kocaeli (K-D) Düzce D,,, Düzce (D-D) Düzce D,,, Gerçekleştirilen Analizler ve Elde Edilen Veriler Oluşturulan yapı analitik modeli üzerinde, seçilen deprem kayıtları kullanılarak zaman tanın alanında doğrusal olmayan tek doğrultulu analiz gerçekleştirilmiştir. Bu analizde doğrusal olmayan malzeme ve geometri değişimleri dikkate alınarak kesit hasarlarının kesit uç bölgelerindeki mafsallarda biriktiği kabul edilmiş ve deprem yüklemesi yapının uzun kenarına dik doğrultuda yapılmıştır. Analizde Newmark sayısal integrasyon yöntemi yaklaşımına göre hesap yapılmış, yapı kritik sönüm oranı ise, olarak kabul edilmiştir. Analizler sonucunda bina etkin modları ile bina düğüm noktalarında oluşan deplasmanlar (U) ve dönmeler (R) elde edilmiştir. Analizlerde kütle katılım oranının yönetmeliklerde verilen koşulları sağladığı görülmüştür.

5 T (U,R) T (U,R) Şekil. Bina T ve T mod şekilleri PGV değerleri değişen kayıtlar ile yapılan analizlerden elde edilen yapı tepkisinin her bir kattaki değişimini görebilmek amacıyla her bir kayıt için Kesme Kuvveti (V), Eğilme Momenti (M) ve Göreceli Kat Ötelemesi (δ) değerlerinin Kat Seviyesi (N) ile değişimi grafikleri elde edilmiştir. Her kayıt için oluşturulan eğrilerin ortalaması alınarak elde edilen o gruba ait ortalama değerler de ayrıca gösterilmiştir. Aşağıda sunulan Tablo de, PGV - grubunda yer alan depremlerin kullanıldığı analizlerden elde edilen maksimum kesme kuvveti, moment ve göreceli kat ötelemesi değerleri verilmiştir. Tablo. PGV - grubu kayıtları analiz sonuçları V max PGV - grubu deprem kayıtları knx knm x δ max - Tabas-Iran (TI-D),,, Northridge (N-HCC),,, Chi-Chi (CC-TCU),,, Imperial Vall (IV-C),,, Northridge (N-CP),,, Kobe (K-K),,, Chi-Chi (CC-ALS),,, ORTALAMA,,, Tablo de görüldüğü üzere PGV değeri en küçük olan Tabas-Iran depremi Dayhook (TI-D) kaydında maksimum kesme kuvveti değeri V max =,x kn, PGV değeri en büyük olan Chi-Chi depremi, ALS (CC-ALS) kaydında ise V max =,x kn olarak gerçekleşmiştir. Benzer olarak PGV değeri en küçük olan TI-D kaydında maksimum moment değeri M max =,x knm, PGV değeri en büyük olan CC-ALS kaydındaki M max =,x knm olarak gerçekleşmiştir. PGV değeri en küçük olan TI-D kaydında elde edilen maksimum göreceli kat ötelemesi değeri δ max =,x - iken, CC-ALS kaydındaki δ max =, x - olarak gerçekleşmiştir. Şekil de PGV - grubunda yer alan deprem kayıtlarından elde edilen kat seviyesi - kesme kuvveti, eğilme momenti ve göreceli kat ötelemesi değişimi eğrileri verilmiştir. Şekillerde açık renkli gösterilen eğriler grupta yer alan yedi adet depremin her birinin sonuçlarını, koyu renkli eğri ise grubun ortalamasını ifade etmektedir. Şekil (a) da verilen kat seviyesi - kesme kuvveti değişimi eğrilerine göre TI-D kaydında V max binanın en alt katında,x kn, en küçük kesme kuvveti değeri (V min ) ise,x kn olarak en üst katta meydana gelmiştir. Grupta en büyük PGV değerine sahip olan CC-ALS kaydında V max =,x kn olarak yapının en alt katında, V min ise,x kn olarak en üst katta gerçekleşmiştir. M max

6 Kat Seviyesi Analiz Sonuçları Ortalama Kesme Kuvveti, V ( x kn) (a),, Moment, M ( x knm) (b)..... Göreceli Kat Ötelemesi, δ x - (c) Şekil. PGV - kayıt grubu Kat Seviyesi (a) Kesme Kuvveti; (b) Moment; (c) Göreceli Kat Ötelemesi değişimleri Şekil (b) de verilen eğilme momenti değişimi eğrilerinden TI-D kaydında oluşan M max =, x knm olarak bina en alt katında, M min =, x knm olarak en üst katta oluştuğu gözlenmektedir. CC-ALS kaydında ise M max =, x knm olarak en alt katta, M min ise, x knm olarak en üst katta meydana gelmiştir. Şekil (c) de verilen göreceli kat ötelemesi değişimi eğrilerinden TI-D kaydında oluşan δ max =,x -, δ min ise,x - olarak gerçekleşmiştir. CC-ALS kaydında ise δ max =,x -, δ min ise,x - olarak gerçekleşmiştir. Aşağıda verilen Tablo de, PGV - grubunda yer alan depremlerin kullanıldığı analizlerden elde edilen maksimum kesme kuvveti, moment ve göreceli kat ötelemesi değerleri gösterilmiştir. Buna göre PGV değeri en küçük olan K-S kaydında V max =,x kn, PGV değeri en büyük olan D-D kaydında ise V max =,x kn olarak gerçekleşmiştir. Moment değerlerine bakıldığında K-S kaydındaki M max değerinin,x knm, D-D kaydındaki M max değerinin ise.,x knm olarak gerçekleştiği görülmektedir. PGV değeri en küçük olan K-S kaydından elde edilen δ max =,x - iken, D-D kaydındaki δ max =,x - olmuştur. Şekil de PGV değeri cm/sn ile cm/sn arasında değişen PGV - grubunda yer alan deprem kayıtlarından elde edilen kat seviyesi - kesme kuvveti, eğilme momenti ve göreceli kat ötelemesi değişimi eğrileri verilmiştir. Şekil (a) da verilen kat seviyesi - kesme kuvveti değişimi eğrilerine göre en küçük PGV değerine sahip Kocaeli depreminin Sakarya (K-S) kaydında elde edilen maksimum kesme kuvveti olan V max değerinin binanın en alt katında,x kn, en küçük kesme kuvveti olan V min değerinin ise,x kn olarak en üst katta meydana gelmiştir. Grupta en büyük

7 PGV değerine sahip olan Düzce depreminin, Düzce istasyonundan alınmış D-D kaydında V max =,x kn olarak yapının en alt katında, V min ise,x kn olarak en üst katta gerçekleşmiştir. Şekil (b) de verilen eğilme momenti değişimi eğrilerinden K-S kaydında oluşan M max =,x knm olarak en alt katta, M min =,x knm olarak en üst katta oluştuğu gözlenmektedir. D-D kaydında ise M max =.,x knm olarak en alt katta, M min ise,x knm olarak en üst katta meydana gelmiştir. Şekil (c) de verilen göreceli kat ötelemesi değişimi eğrilerinden K-S kaydında oluşan δ max değerinin,x -, δ min değerinin ise,x - olarak gerçekleşmiştir. PGV değeri en büyük olan D-D kaydında δ max =,x -, δ min ise, x - olarak gerçekleşmiştir. Tablo. PGV - grubu kayıtları analiz sonuçları V max PGV - grubu deprem kayıtları knx knm x δ max - Kocaeli (K-S),,, Imperial Vall. (IV-BC),.,, Chi-Chi (CC-CHY),,, Imperial Vall. (IV-ECA),.,, Düzce (D-B),.,, Kocaeli (K-D),,, Düzce (D-D),.,, ORTALAMA,.,, M max Setlerden elde edilen kesme kuvveti ve eğilme momenti değerleri bir arada değerlendirildiğinde deprem kaydının PGV değeri arttıkça elde edilen etkilerin artma eğiliminde olduğu ve maksimum değerlerini yapı en alt katında, minimum değerlerini ise yapı en üst katında aldığı gözlenmektedir. Göreceli kat ötelemesi değerlerine bakıldığında ise yine deprem kayıtlarının PGV değerlerinin artışı ile birlikte göreceli kat ötelemesi değerlerinin artma eğiliminde olduğu gözlenmekte, ancak göreceli kat ötelemelerinin maksimum değerini kesme kuvveti ve eğilme momentleri gibi yapı en alt katında değil,.katında aldığı göze çarpmaktadır.

8 Kat Seviyesi Analiz Sonuçları Ortalama,,,..... Kesme Kuvveti, V ( x kn) (a) Moment, M ( x knm) (b) Göreceli Kat Ötelemesi, δx - (c) Şekil. PGV - kayıt grubu Kat Seviyesi, (a) Kesme Kuvveti; (b) Moment; (c) Göreceli Kat Ötelemesi değişimleri ANALİZ VERİLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ Deprem yönetmeliklerinde (TDY, ve ASCE, ) zaman tanım alanında analiz için çoğunlukla yedi ve üzerindeki sayıda deprem kaydının ortalamasının alınması ile kontrol edilecek yapı parametresine ulaşılması istenmektedir. Bu bölümde her grup için elde edilen ortalama kesme kuvveti, eğilme moment ve göreceli kat ötelenmesi, kat seviyesi eğrileri birbirleri kıyaslanarak tartışılmıştır. Şekil de bu kıyaslamaya ilişkin eğriler verilmiştir. Şekil (a) da verilen kat seviyesi, kesme kuvveti değişimlerinin kıyaslandığı grafikte yer alan açık renkli eğri PGV - kayıt grubunun, koyu renkli eğri ise PGV - kayıt grubunun ortalamasını göstermektedir. Burada verilen PGV - grubu ortalama en büyük kesme kuvveti değeri (V max ) yapının en alt katında,x kn olarak gerçekleşmiştir. Bu eğrideki minimum kesme kuvveti değeri (V min ) ise yapının en üst katında,x kn olarak elde edilmiştir. PGV - grubunun ortalaması olarak elde edilen eğride ise V max yapının en alt katında,x kn olmuştur. Bu eğride elde edilen V min ise yine yapının en üst katında oluşmuş ve, x kn değerini almıştır.

9 Kat Seviyesi PGV- PGV-,,..... Kesme Kuvveti, V( x kn) (a) Moment, M ( x knm) (b) Göreceli Kat Ötelemesi, δ x - (c) Şekil. PGV değeri değişen kayıt gruplarından elde edilen (a) Kesme Kuvveti; (b) Moment; (c) Göreceli Kat Ötelemesinin kat seviyelerindeki değişimlerinin kıyaslanması Şekil (b) da verilen kat seviyesi, eğilme momenti değişimlerinin kıyaslandığı grafiğe göre PGV - grubu için ortalama M max yapının en alt katında,x knm, M min ise yapının en üst katında,x knm olarak elde edilmiştir. PGV - grubunun ortalaması olarak elde edilen eğride ise M max yine en alt katta.,x knm, M min ise en üst katta,x knm olarak gerçekleşmiştir. Şekil (c) de verilen kat seviyesi, göreceli kat ötelemesi kıyaslandığı grafiğe göre PGV - grubu için ortalama δ max yapının. katında,x -, δ min ise yapının en alt katında,x - olarak elde edilmiştir. PGV - grubunun ortalaması olarak elde edilen eğride ise δ max yine yapının. katında,x -, δ min yapının en alt katında,x - olarak gerçekleşmiştir. Kıyaslamaya ilişkin olarak sunulan grafiklerden PGV artışı ile birlikte elde edilen iç kuvvet ve göreceli kat ötelemelerinin arttığı görülmekle birlikte, artışın ne düzeyde olduğu ortaya konamamaktadır. Bu sebeple iki grubun sayısal olarak kıyaslamasına ilişkin grafikler oluşturulmuş ve oluşturulan grafikler Şekil de verilmiştir. Şekil (a) da PGV - grubundan elde edilen kesme kuvvetlerinin PGV - grubundan elde edilenlerle kıyaslandığı eğri verilmiştir. Buna göre PGV - grubunda elde edilen kat kesme kuvveti yapının en alt katında PGV - grubundan elde edilenlere göre % daha büyük olmuş ve bu değer kesme kuvvetleri arasında oluşan maksimum fark olmuştur. Şekil (b) de verilen eğilme momenti eğrisine göre PGV - grubundan elde edilen moment değerleri yapının en alt katında % oranında daha büyük olmuştur. Şekil (c) de verilen göreceli kat ötelemesi eğrisine göre PGV - grubundan elde edilen değerler arasındaki fark yapının. katında en büyük değerini almış ve bu katta PGV - grubunda oluşan göreceli kat ötelemeleri PGV - grubuna göre % daha büyük olmuştur.

10 Kat Seviyesi PGV- PGV değişimine göre V fark (%) (a) PGV değişimine göre M fark (%) (b) PGV değişimine göre δ fark (%) (c) Şekil. PGV değeri değişen kayıt gruplarından elde edilen (a) Kesme Kuvveti; (b) Moment; (c) Göreceli Kat Ötelemesi değişimlerinin oransal olarak kıyaslanması SONUÇLAR Deprem kaydı tepe yer hızı (PGV) değişiminin yüksek yapılara etkisinin incelenmesi hedeflenen bu çalışmada PGV değeri cm/sn ile cm/sn arasında değişen (PGV - ) ve cm/sn ile cm/sn arasında değişen (PGV - ) iki farklı kayıt grubu oluşturulmuştur. Oluşturulan bu gruplarda yer alan kayıtlar kullanılarak betonarme yüksek bir yapının zaman tanım alanından doğrusal olmayan analizleri gerçekleştirilmiştir. Yapılan analizler çerçevesinde, iki grup analizden elde edilen sonuçlar kıyaslandığında, PGV - grubundan elde edilen kesme kuvvetlerinin PGV - grubundakilere göre % i, kat eğilme momentlerinin % i, göreceli kat ötelemelerinin ise % ı aşan oranlarda daha yüksek gerçekleştiği belirlenmiştir. PGV değerine göre oluşturulan deprem kayıtlarından elde edilen kesme kuvveti, eğilme moment ve göreceli kat ötelemesi sonuçları bir arada değerlendirildiğinde kaydın PGV değeri arttıkça yapıda oluşan iç kuvvetler ile ötelenmelerin kayda değer oranlarda arttığı görülmektedir. Bu sebeple yüksek yapıların zaman tanım alanında doğrusal olmayan dinamik analizinde kullanılacak deprem kayıtlarının PGV değerinin olabildiğince yüksek seçilmesi yararlı olacaktır.

11 KAYNAKLAR Anderson JC, Bertero VV, Uncertainties in establishing design earthquakes, Journal of Structural Engineering (ASCE),, (), -. Applied Technology Council (ATC), Tentative Provisions for the Development of Seismic Regulations for Buildings, ATC-, Redwood City, California,. ASCE, American Society of Civil Engineers, Minimum Design Loads for Buildings and Other Structures, Standard ASCE/SEI -, Reston, VA.. Bommer JJ and Acevedo AB, The Use of Real Earthquake Accelerograms as Input to Dynamic Analysis, Journal of Earthquake Engineering,, (), -. Celep Z, Kumbasar N, Yapı Dinamiği ve Deprem Mühendisliğine Giriş, Sema Matbaacılık, İstanbul,. Mander JB, Priestley MJN and Park R, Observed stress-strain behaviour confined concrete, Journal of Structural Engineering (ASCE),, (), -. Mander JB, Priestley MJN and Park R, Theoretical Stress-Strain Model for Confined Concrete, Journal of Structural Engineering (ASCE),,, -. Pacific Earthquake Engineering Research Center Strong Motion Database, Türk Deprem Yönetmeliği (TDY), Bayındırlık ve İskan Bakanlığı, Ankara,. XTRACT v.. Section Analysis Program (), Educational Version, Imbsen Software Systems, CA.