Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl: 5, Sayı: 58, Kasım 2017, s

Transkript

1 Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl: 5, Sayı: 58, Kasım 2017, s Yayın Geliş Tarihi / Article Arrival Date Yayınlanma Tarihi / The Publication Date Öğr. Gör. Begül ÖZKOCA Hitit Üniversitesi, İskilip Meslek Yuksekokulu- Geleneksel Türk Sanatlari Bölumu Corum beglzkoca@gmail.com Doç. Dr. Sinem H. ŞANLI Gazi Üniversitesi, Sanat ve Tasarim Fakultesi Geleneksel Turk Sanatlari Bolumu hsinemsanli@gmail.com ESKİYAPAR KÖYÜ CEMEVİ (ÇORUM-ALACA) DÜZ DOKUMA ÖRNEKLERİNDEN YASTIKLAR Öz Bu çalışmanın amacı Orta Karadeniz bölgesinde yer alan Çorum ili Alaca İlçesine bağlı Eskiyapar Köyü Cemevinde yer alan düz dokuma örneklerinden yastıkların incelenmesidir. Günümüzde düz dokumaların yapımı eskiye göre nispeten azalmıştır. Geleneksel yaşam koşullarının değişmesi ve farklı hayat kaygıları nedeniyle yastıklar belli mekânlar da sınırlı sayıda kullanılmaktadır. Bu sebeple elde kalanların korunması, belleklerden silinmemesi için fotoğraflanması zorunlu hale gelmiştir. Anadolu nun saklı kalmış her bir köşesindeki örneklerin düz dokumacılık literatürüne kazandırılması temel amacı ile tespiti yapılan yastıkların renk, motif, kompozisyon ve teknik özelliklerinin ayrıntılı ele alınması önem arz etmektedir. Anahtar kelimeler: Çorum, Eskiyapar Köyü, Düz Dokuma, Yastık

2 GİRİŞ PILLOWS FROM FLAT WEAVING SAMPLES FROM ESKIYAPAR VILLAGE WORSHIP HOUSE (ÇORUM-ALACA) Abstract The aim of this study is the pillows of flat woven samples in the Eskiyapar Village Worshiphouse of the Alaca District of Çorum Province in the Middle Black Sea Region. Nowadays, flat weaves, which are no longer in demand, have been replaced by many alternatives. The changing of traditional living conditions and our daily struggle makes our pillows be limited just in certain places as a memory of the past. For this reason, it is required that the rest must be photographed so that it is not erased from the memory. It is important that the color, motif, composition and technical features of the pillows which have been hidden in each part of Anatolia must be discussed deeply with the purpose of gaining them in flat weaving literature. Keywords: Çorum, Eskiyapar Village, Flat Weaving, Pillow Eskiyapar köyü, Çorum iline 56 km Alaca ilçesine ise 5 km uzaklıktadır. Köyün ekonomisi tarım ve hayvancılığa dayalıdır. Karadeniz ikliminin hakim olduğu bu köy, ilk yerleşim yeri olarak bir höyüğün üzerine kurulmuştur yıllarında köy bugünkü yerine taşınmıştır. Ankara ve Çorum müzelerince köyde kazı çalışmaları yapılmaktadır. Söz konusu çalışmalarda Eski Tunç Çağı ndan itibaren günümüze kadar kesintisiz yerleşim yeri olduğu belirlenmiştir. 492 Geçmişi oldukça eskiye dayanan Eskiyapar köyü bereketli toprakları, maharetli halkı ve geleneklerine bağlı bir köy olarak bilinmektedir. Gelenek ve göreneklerin yaşatıldığı, nesilden nesile aktarılmaya çalışıldığı, ellerinde var olan değerleri korumaya çalıştıkları yıl içerisinde belirli günlerde yaptıkları etkinliklerden anlaşılmaktadır. Var olanı korumaya çalıştıklarının en güzel örneği ise cemevinde hala kullanılmaya devam edilen özenle yapılmış kilim yastıklardır. Bu yastıklar günümüzde köyde artık dokunmasa da kullanılarak ve bakımları yapılarak korunmaktadır. Dokumanın Anadolu insanının hayatında manevi anlamda özel bir yeri bulunmaktadır. Yapılan yöreye göre değişkenlik gösteren düz dokumalarımız motifleriyle manevi kültürümüzü yansıtmaktadır. Kilimler, yer sergisi (yaygı), duvar örtüsü, perde, yük örtüsü, yastık gibi işler için kullanmaktadır (Deniz, 1998: 12). Yastıklar; insanların otururken sırtını dayaması için dokunmaktadır. Bu tür dokumalar, XIX. yy. dan öncesine ait örneklerde genellikle boyları kısadır. İçleri yün veya pamuk dolguludur. İnsanın sırtını dayanması için duvarlara dizilir, ya da gelen misafirin altına serilir. Bir bakıma minder gibi kullanılır. Zengin bir desene sahiptir. Bu nedenle ilikli kilim, cicim veya zili teknikleriyle dokunur. Özellikle zili teknikli örnekleri yaygındır. Düz dokuma yaygıların diğer çeşitlerinde kullanılan her tür desenle süslenmesine rağmen, özellikle zili teknikli örneklerinde desen daha çeşitlidir. Yastıklar bazen, motif, bazen de dokuma tekniği adıyla anılır (Deniz, 2000: 85).

3 YASTIKLARIN ÖZELLİKLERİ Motif Özellikleri Türk kilimleri; atkı yüzlü ve tersi ile yüzü ile aynı olan dokumalardır. Atkı ipliğinin aynı zamanda desen ipliği olarak kullanılması, motif zemin ilişkisinde olağanüstü düzenleme sonucu birbirini tamamlayan desenlerin meydana gelmesi ile eşsiz bir naif sanat olgusunu ifade eder (Soysaldı, 2009: 4). Yastıklar ebat olarak diğer düz dokumalarımıza nazaran küçük ebatlı örnekler olsalar da motif bakımından oldukça zengindirler. Küçük bir alan içerisinde sınırlı sayıda renk seçeneği ile muazzam motif bütünlüğü sağlanmış, eşsiz kompozisyon sistemleri kurulmuştur. Eskiyapar köyü yastık örnekleri de bu özelliklere sahip örneklerdir. Örneklerde motifler bütün zemini kaplayan ya da zeminin sistemli olarak bölünerek yerleştirilmesi ile oluşturulmuştur. Başlangıç ve bitiş yerlerinde dar bordürler vardır. Bordürler ve zemin arası düz çizgi şeklinde ayrılmıştır. Köyde toplam 9 örnek incelenmiştir bunlardan 3 ü bordürsüz, 6 sı ise bordürlüdür. Yastıkların ön yüzleri bezemeli arka yüzleri ise terk renk düz dokumadır. Örneklerde kullanılan motifler; çengelli eğri su, eli belinde, çoban iliği, göz, ersinli, pıtrak, kıvrımlı eli belinde, cingöz, koçboynuzu, parmak, dört göz, burnu benli, değirmen çarkı, gözlü pıtrak, eğri su, telli senem, bülbül bükreği, tırnaklı eğir su ve kırk kıvrımdır. Eskiyapar köyü cemevinde tespit edilen örneklerin motifleri çizelge 1 de verilmiştir. Çizelge 1. Kullanılan motifler Kullanılan motifler Sayı Çengelli eğri su 7 Eli belinde 4 Çoban iliği 4 Göz 4 Ersinli 3 Pıtrak 3 Kıvrımlı eli belinde 2 Cingöz 2 Koçboynuzu 2 Parmak 1 Dört göz 1 Burnu benli 1 Değirmen çarkı 1 Gözlü pıtrak 1 Eğri su 1 Telli senem 1 Bülbül bükreği 1 493

4 Tırnaklı eğir su 1 Kırk kıvrım 1 Not: İncelenen örneklerde birden fazla motif kullanıldığı için toplam alınmamıştır. Çizelge 1 incelendiğinde; örneklerde en fazla çengelli eğri su, eli belinde, çoban iliği ve göz motiflerinin kullanıldığı görülmektedir. Bu motiflerin çizimleri çizelge 5 de yer almaktadır. Kompozisyon Özellikleri İncelenen örneklerin zeminlerinin geometrik olarak düzenlendiği saptanmıştır. Yastıkların zeminleri birim raporun yatay ve dikey yönde simetrik tekrarı, zeminin ortadan ikiye ayrılarak oluşturulanlar ve dikey yönde eşkenar dörtgenlerin üst üste yerleştirilmiş bir düzenlemenin hakim olduğu belirlenmiştir. Kullanılan motif isimlerine göre bazı isimler alan yastıklar yörede genel olarak dik doldur ve likli dik doldur olarak adlandırılmaktadır. Bu yüzey şemaları Şekil 1, 2, 3, 4 ve 5 de yer almaktadır. 494 Şekil 1, 2, 3: Birim raporun yatay ve dikey yönde sistematik tekrarı ile oluşturulan yüzey şemaları Şekil 4: Zeminin ortadan ikiye ayrılarak oluşturulan yüzey şemaları

5 Şekil 5: Dikey yönde eşkenar dörtgenlerin üst üste yerleştirilerek oluşturulan yüzey şemaları Eskiyapar köyü cemevinde incelenen örneklerin yüzey şemaları çizelge 2 de verilmiştir. Çizelge 2. Yüzey şemaları Yüzey şemaları Sayı % Birim raporun yatay ve dikey yönde sistematik tekrarı ile oluşturulan yüzey şemaları (örnek no: 9,8,1) Zeminin ortadan ikiye ayrılarak oluşturulan yüzey şemaları (örnek no: 7,5,2) Dikey yönde eşkenar dörtgenlerin üst üste yerleştirilmesiyle oluşturulan yüzey şemaları (örnek no: 6,4,3) Toplam Çizelge 2 incelendiğinde, örneklerde yüzey şemalarının genel olarak eşit dağıldığı görülmektedir. Renk Özellikleri Yastıklarda kullanılan renkler genel olarak dokunduğu yörenin bitki örtüsü ile doğrudan bağlantılıdır. Kültüre alınmış ya da doğal olarak yetişen bitkileri doğal boyamacılıkta kullanmayı öğrenen halk zamanla farklı renkler de elde ederek dokuduğu ürünlerine ayrıca bir zenginlik katmışlardır. Dokuyucuların ustalıkla bu elde ettikleri renkleri zamanla solmayan, değişik tonlarda, parlak ve pastel olmak üzere tecrübe ettikleri, kullandıkları ve boyut kazandırdıkları örneklerde açıkça ortadadır. Örnekler genelde pastel tonlardadır. Bazılarında zemin rengi olarak koyu bir

6 ton olan siyah görülürken bir örnekte ise pembe tercih edilmiştir. Yastıkların birinde zemin renkleri solmuş, birinde ise motif ipliği rengi siyaha dönmüştür. Örneklerde kullanılan renkler; kırmızı, mavi, siyah, beyaz, turuncu, yeşil, mor, bordo, lacivert, haki yeşil, boncuk mavi, krem, hardal sarısı, fıstık yeşili, limon sarısı, sarı, gri, kahverengi ve pembedir. Eskiyapar cemevi köyünde incelenen yastıkların renkleri çizelge 3 de verilmiştir. Çizelge 3. Renk dağılımı Kullanılan renkler Beyaz 9 Siyah 8 Turuncu 8 Pembe 8 Hardal sarısı 7 Mavi 6 Kırmızı 5 Fıstık yeşili 5 Boncuk mavi 3 Bordo 2 Sarı 2 Su yeşili 1 Krem 1 Gülkurusu 1 Lacivert 1 Sayı 496 Not: İncelenen yastık örneklerinde birden fazla renk kullanıldığı için toplam alınmamıştır. Çizelge 3 incelendiğinde, en fazla beyaz, en az su yeşili, krem, gülkurusu ve lacivert kullanıldığı belirlenmiştir. Ebatları Düz dokumalarda genel olarak kullanım amacına ve ihtiyaca yönelik çeşitlenen türleri yapılacak ebadın da en önemli belirleyici unsuru olmaktadır. Büyük ebatlı olan yaygılar, yük örtüsü, karyola örtüsü ve perdelerde en ve boy oranları oldukça uzun olabilmekte ise de seccade ve yastık gibi küçük dokumalarda daha küçük olabilmektedir. Yastık örneklerinde ebatlar yöreden yöreye de değişkenlik göstermektedir. Eskiyapar köyü cemevinde incelenen yastıkların ebatları çizelge 4 de verilmiştir.

7 Çizelge 4. Ebatları Örnek No En (cm) Boy (cm) Çizelge 4 incelendiğinde, 9 örnekten birinin eni 40 cm. diğerlerinin 50 cm., boylarının ise tamamının 90 cm. olduğu belirlenmiştir. Kullanılan Hammadde Düz dokumaların sağlamlığı ve uzun ömürlü olmaları kullanılan malzemeyle doğrudan ilişkilidir. Ürünün bütünüyle kalıcı olma özelliği atkıda, çözgüde ve bezemede tercih edilen lif cinsi önemli rol oynamaktadır. Sağlam bir çözgü üzerine atılan atkı ve bezeme lifinin birbiriyle hem uyum içinde hem de aynı zamanda mukavemetlerinin yüksek olması gerekir. İncelenen yastık örneklerinde çözgüde ve atkıda pamuk ve yün, bezemelerinde ise yün kullanıldığı saptanmıştır. Teknik Türk kilimlerinin birçoğunda rastlanan en önemli teknik özellik dokuyucunun kendisine teknik sınırlama getirmeden dokuma sırasında bir kilim üzerinde birçok atkı tekniğini uygulamasıdır. İstedikleri deseni-bezemeyi oluşturabilmek, derinlik veya çarpıcı etki yaratabilmek için ilikli, eğri atkılı, ilmeli sınır atkısı ve bazen fazladan bir bezeme atkısı ile atlamalı bezeme tekniklerini bir arada uygulamışlardır (Soysaldı, 2009: 32). Yastıklar da; bir örnekte zili diğer 8 örnekte ise sık ve seyrek motifli cicim tekniklerinin kullanıldığı tespit edilmiştir. 497

8 Foto 1-2: Örnek 1 Yastık, detay, İlgili Koleksiyon Eskiyapar Köyü Cemevi Çözgüde Pamuk Yöredeki Adı Dik doldur Lif Türü Atkıda Yün Tarihlendirme 60 yıllık Bezemede Yün Dokuma Tekniği Cicim Boyutları (En x Boy) 40x90 cm 498 Kullanılan Renkler Siyah, beyaz, bordo, turuncu, hardal sarısı, pembe, lacivert, fıstık yeşili Motif Zeminde Bordürde Değirmen çarkı, cingöz Burnu benli, eğri su Motif ve Kompozisyon Özellikleri Yastığın zemini değirmen çarkı ve cingöz motifinin düzenli sıralanması ile oluşmuştur. Başlangıç ve bitiş kısmında burnu benli ve eğri su ile kenar bordürü ile tamamlanmıştır.

9 Foto 3-4: Örnek 2 Yastık, detay, İlgili Koleksiyon Eskiyapar Köyü Cemevi Lif Türü Çözgüde Pamuk Yöredeki Adı Dik doldur Atkıda Yün Tarihlendirme 70 yıllık Bezemede Yün Dokuma Tekniği Zili Boyutları (En x Boy) Kullanılan Renkler 50x90 cm. Kırmızı, pembe, fıstık yeşili, beyaz, turuncu, hardal sarısı, siyah, mavi 499 Motif Zeminde Bordürde Telli senem Göz, parmak Motif ve Kompozisyon Özellikleri Yastığın zemini telli senem motifinin tekrarı ile oluşan kompozisyona sahiptir. Sadece üst kısımda göz ve parmak motiflerinin yan yana sıralanması ile bordür oluşturulmuştur.

10 Foto 5-6: Örnek 3 Yastık, detay, İlgili Koleksiyon Eskiyapar Köyü Cemevi Lif Türü Çözgüde Pamuk Yöredeki Adı Dik doldur Atkıda Yün Tarihlendirme 50 yıllık Bezemede Yün Dokuma Tekniği Cicim Boyutları (En x Boy) Kullanılan Renkler 50x90 cm. Siyah, beyaz, kırmızı, pembe, mavi, su yeşili, hardal sarısı 500 Motif Zeminde Bordürde - Dört göz, göz, pıtrak, koçboynuzu, çoban iliği, tırnaklı eğri su Motif ve Kompozisyon Özellikleri Siyah zeminli yastık, merkezde dört göz motifinin dört kez tekrarı ile oluşan bir düzenlemeye sahiptir. Orta motifin aralarında düzensiz bir şekilde göz, pıtrak, koçboynuzu ve çoban iliği motifleri göze çarpar. Yastığın sağ kasımında tırnaklı eğri su motifi yer alır. Bu kısımda tırnaklı eğri su daha dar ve aralarında göz motifleri serpiştirilmiştir.

11 Foto 7-8: Örnek 4 Yastık, detay, İlgili Koleksiyon Eskiyapar Köyü Cemevi Lif Türü Çözgüde Yün Yöredeki Adı Likli dik doldur Atkıda Pamuk Tarihlendirme 50 yıllık Bezemede Yün Dokuma Tekniği Cicim Boyutları (En x Boy) Kullanılan Renkler 50x90 cm. Siyah, beyaz, pembe, turuncu, sarı, gül kurusu, mavi 501 Motif Zeminde Bordürde - Eli belinde, gözlü pıtrak, çengelli eğri su, çoban iliği Motif ve Kompozisyon Özellikleri Siyah zeminli yastık, merkezde eli belinde motifinin beş kez tekrarı ile oluşan bir düzenlemeye sahiptir. Yastığın sağ ve sol kısımlarında üçer adet yan yana çengelli eğri su motifi yerleştirilmiştir. Bu düzenlemenin boşluklarında gözlü pıtrak ve çoban iliği motifleri yer alır.

12 Foto 9-10: Örnek 5 Yastık, detay, İlgili Koleksiyon Eskiyapar Köyü Cemevi Çözgüde Pamuk Yöredeki Adı Dik doldur Lif Türü Atkıda Pamuk Tarihlendirme 60 yıllık Bezemede Yün Dokuma Tekniği Cicim Boyutları (En x Boy) 50x90 cm. 502 Kullanılan Renkler Siyah, beyaz, turuncu, boncuk mavi, hardal sarısı, mavi, pembe, krem Motif Zeminde Bordürde - Göz, pıtrak, eli belinde, çengelli eğri su, çoban iliği Motif ve Kompozisyon Özellikleri Yastığın zemini eli belinde motifinin dik bir şekilde üst üste yerleştirilmesi ile ikiye ayrılan bir düzenlemeye sahiptir. Zemininde pembe renk kullanılmıştır. Eli belinde motifinin sağına ve soluna simetrik şekilde çengelli eğri sular ve boşluklarına da göz, pıtrak ve çoban iliği motifleri yerleştirilmiştir.

13 Foto 11-12: Örnek 6 Yastık, detay, İlgili Koleksiyon Eskiyapar Köyü Cemevi Çözgüde Pamuk Yöredeki Adı Likli dik doldur Lif Türü Atkıda Yün Tarihlendirme 70 yıllık Bezemede Yün Dokuma Tekniği Cicim Boyutları (En x Boy) Kullanılan Renkler 50x90 cm. Pembe, turuncu, beyaz, fıstık yeşili, sarı, mavi 503 Motif Zeminde Bordürde Bülbül bükreği, çengelli eğri su, çoban iliği Ersinli Motif ve Kompozisyon Özellikleri Mavi zeminli yastık, merkezde bülbül bükreği motifinin üç kez tekrarı ile oluşan bir düzenlemeye sahiptir. Yastığın sağ ve sol kısımlarında ikişer adet yan yana çengelli eğri su yerleştirilmiştir.

14 Foto 13-14: Örnek 7 Yastık, detay, İlgili Koleksiyon Eskiyapar Köyü Cemevi Lif Türü Çözgüde Pamuk Yöredeki Adı Dik doldur Atkıda Yün Tarihlendirme 50 yıllık Bezemede Yün Dokuma Tekniği Cicim Boyutları (En x Boy) Kullanılan Renkler 50x90 cm. Kırmızı, pembe, bordo, beyaz, siyah, fıstık yeşili, turuncu, hardal sarısı, mavi 504 Motif Zeminde Bordürde Koçboynuzu, göz, cingöz Çengelli eğri su, ersinli Motif ve Kompozisyon Özellikleri Yastığın orta kısımda üç adet iri koçboynuzu motifi yer alır. Bu motifin yanında ve aralarında göz ve cingöz motiflerinin yerleştirilmesi ile oluşturulan düzenlemeye sahiptir. Başlangıç ve bitiş kısmında çengelli eğri su ve ersinli motiflerinin tekrarı ile bordür oluşturulmuştur.

15 Foto 15-16: Örnek 8 Yastık, detay, İlgili Koleksiyon Eskiyapar Köyü Cemevi Çözgüde Pamuk Yöredeki Adı Likli dik doldur Lif Türü Atkıda Pamuk Tarihlendirme 50 yıllık Bezemede Yün Dokuma Tekniği Cicim Boyutları (En x Boy) Kullanılan Renkler 50x90 cm. Hardal sarısı, turuncu, beyaz, boncuk mavi, pembe, siyah, kırmızı 505 Motif Zeminde Bordürde Kıvrımlı eli belinde, çengelli eğri su Çengelli eğri su Motif ve Kompozisyon Özellikleri Yastığın zemini şaşırtmalı düzende kıvrımlı eli belinde motifi ve etrafında çengelli eğri su motifinin tekrarı ile oluşmaktadır. Başlangıç ve bitiş kısmında çengelli eğri su kenar bordür olarak düzenlenmiştir.

16 Foto 17-18: Örnek 9 Yastık, detay, İlgili Koleksiyon Eskiyapar Köyü Cemevi Çözgüde Pamuk Yöredeki Adı Dik doldur Lif Türü Atkıda Yün Tarihlendirme 60 yıllık Bezemede Yün Dokuma Tekniği Cicim Boyutları (En x Boy) 50x90 cm. 506 Kullanılan Renkler Siyah, kırmızı, boncuk mavi, beyaz, gülkurusu, turuncu, hardal sarısı, fıstık yeşili Motif Zeminde Bordürde Kıvrımlı eli belinde, kırk kıvrım Ersinli, çengelli eğri su Motif ve Kompozisyon Özellikleri Yastığın zemini şaşırtmalı düzende kıvrımlı eli belinde ve etrafında kırk kıvrım motifinin tekrarı ile oluşmaktadır. Başlangıç ve bitiş kısmında ersinli ve çengelli eğri su bordür olarak düzenlenmiştir. Eskiyapar köyü cemevinde incelenen yastıkların motif çizimleri çizelge 5 te yer almaktadır.

17 Çizelge 5. Motif çizimleri 1-Değirmen çarkı 2- Burnu benli 3- Pıtrak 4- Telli senem 5- Göz, Tarak 6- Dört göz 7- Gözlü pıtrak 8- Çoban iliği Eli belinde 10- Eli belinde 11- Bülbül bükreği 12- Eli belinde 13- Çengelli eğri su 14- Çengelli eğri su 15- Koç boynuzu SONUÇ Milli kültür değerlerinin ve gelenek göreneklerin ayrılmaz bir parçası olan düz dokumalar hangi teknikle ve kullanım amacına göre yapılırsa yapılsın her biri oldukça kıymetlidir. Uygulama ve kullanım alanları her geçen gün azalsa da günümüze kadar gelenleri yazınsal ve görsel anlamda belgelemek gerekmektedir. Bu amaçla yapılan, bu çalışma Anadolu nun küçük bir köyündeki yastıkları ele alsa da aslında bütünün bir parçasıdır. Ülkemizin her bir köşesinde birbiriyle bağlantılı olan düz dokumalar arasında farkında ya da farkında olmadan kültür birliği gelişmiştir. Bunun en güzel örneği Soysaldı (2016, s. 459) tarafından yapılan Yozgat Dokuma Atlası adlı çalışmada; Fotoğraf: 7 de yer alan koç boynuzu motifi ile Eskiyapar köyü cemevinde tespit edilen Örnek no:7 de yer alan koç boynuzu motifinin aynı olmasıdır. Ayrıca bu çalışmada yer alan Örnek no:2 de yer alan yastık ile adı geçen aynı çalışma da Fotoğraf: 13 de eyer kaşı olarak adlandırılan motif Çorum

18 yöresinde telli senem olarak adlandırılan motifin hemen hemen aynısıdır. Bu benzerliklerin komşu olan iki ilin sıkı kültürel ilişkileri, birbirleri ile kız alıp vermeleri, hediyeleşme ve manevi etkileşimlerden kaynaklandığı sanılmaktadır. Ayrıca Yılmaz ve Koyuncu (2013, s. 96) tarafından yapılan Belenbaşı Köyü (İzmir-Buca) Düz Dokuma Örneklerinden Yastıklar adlı çalışmada Fotoğraf: 13 de yer alan yastık ile Eskiyapar köyü cemevinde tespit edilen Örnek no:1 de yer alan yastığın ana motifi aynıdır. İncelenen 9 yastık örneği Eskiyapar köyünün kültürel izlerini taşımaktadır. Yastıklar, cemevinde faaliyetler düzenlendiği zaman gelen konuklar tarafından kullanılmaktadır. Yastıklarda en fazla çengelli eğri su, eli belinde, çoban iliği ve göz motiflerinin kullanıldığı, ebatlarının ise genelde 50x90 cm. olduğu, cicim, zili tekniklerinin kullanıldığı saptanmıştır. Renkleri gözü rahatsız etmeyecek şekilde sade ve pastel tonlardadır. İçleri saz dolgulu olan yastıkların yüzey şemaları değişkendir. Birim raporun yatay ve dikey yönde simetrik tekrarı, zeminin ortadan ikiye bölünmesi ile oluşturulan ve tam ortada üst üste eşkenar dörtgenlerin yerleştirilmesi ile düzenlenmiş şemalardır. Kullanılan malzeme; en doğal haliyle çözgüde ve atkıda pamuk ve yün, bezemelerinde ise yün kullanıldığı saptanmıştır. Yastıkların zamanla kullanmadan, güneşten ve sürtünmeden dolayı bazı yerlerinin zarar gördüğü belirlenmiştir. Buna rağmen hediye yolu ile cemevine gelen yastıkların geçmişi yaşatma çabaları ile köy halkı tarafından havalandırılmaları düzenli bir şekilde yapılmaktadır. Bu yolla uzun süre kullanılmaları sağlanmaktadır. Kullanılmayan düz dokuma örnekleri ise cemevinin içerisinde yer alan yüklükte saklanmaktadırlar. KAYNAKLAR Deniz, Bekir. (1998), Ayvacık (Çanakkale) Yöresi Düz Dokuma Yaygıları (Kilim-Cicim-Zili), Atatürk Kültür Merkezi Yayınları, Ankara. Deniz, Bekir. (2000), Türk Dünyasında Halı ve Düz Dokuma Yaygılar, Atatürk Kültür Merkezi Yayınları, Ankara. Soysaldı, Aysen. (2009), Düz Dokuma Teknikleri ve Teknik Desen Çizimleri, Atatürk Kültür Merkezi Yayınları, Ankara. Soysaldı, Aysen. (2016), Yozgat Dokuma Atlası 1. Uluslararası Bozok Sempozyumu Bildirileri, Yozgat, 5-7 Mayıs 2016, s Yılmaz, Nuray ve Koyuncu, Ayşegül. (2013), Belenbaşı Köyü (İzmir-Buca) Düz Dokuma Örneklerinden Yastıklar Arış Dergisi, Sayı-9, s , Ankara. 508