TRKGM(2002/01) BİRİNCİ BÖLÜM Genel Hükümler

Transkript

1 Sanayi ve Ticaret Bakanlığından: Ev Tipi Buzdolapları, Derin Dondurucular, Buzdolabı Derin Dondurucular ve Bunların Bileşimlerinin Enerji Etiketlemesine İlişkin Tebliğ Amaç TRKGM(2002/01) BİRİNCİ BÖLÜM Genel Hükümler Madde 1- Bu Tebliğin amacı; enerji kullanımının en aza indirilmesini temin için, elektrik enerjisi ile çalışan ev tipi buzdolapları, derin dondurucular, buzdolabı derin dondurucular ve bunların bileşimlerinin enerji etiketlemesiyle ilgili kuralları ve performans standartlarını belirlemektir. Kapsam Madde 2- Bu Tebliğ, akümülatör gibi başka enerji kaynaklarıyla çalışabilen cihazlar, emme prensibiyle çalışan ev tipi soğutucu cihazlar ve sipariş usulü ile imal edilen cihazlar hariç olmak üzere, elektrik enerjisiyle çalışan ev tipi buzdolaplarını, derin dondurucuları, buzdolabı derin dondurucuları ve bunların bileşimlerini kapsar. Dayanak Madde3- Bu Tebliğ, 4077 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanunun 14 ve 31 inci maddelerine dayanılarak hazırlanmıştır. Tanımlar Madde 4- Bu Tebliğde geçen; a) Bakanlık: Sanayi ve Ticaret Bakanlığını, b) Genel Müdürlük: Tüketicinin ve Rekabetin Korunması Genel Müdürlüğünü, c) İmalatçı: Bu Tebliğ kapsamındaki ürünleri imal eden veya bunlara adını, ticari markasını veya ayırt edici işaretini koyarak kendini imalatçı olarak tanıtan gerçek veya tüzel kişiyi; imalatçının Türkiye dışında olması halinde, imalatçının nam ve hesabına hareket etmek üzere üretici tarafından yetkilendirilen temsilcisini; Türkiye de bir yetkili temsilcisinin bulunmaması halinde ise ithalatçıyı veya ürünün tedarik zincirinde yer alan ve faaliyetleri ürünün güvenliğine ilişkin özelliklerini etkileyen gerçek veya tüzel kişiyi, d) Satıcı: Kamu kurum ve kuruluşları da dahil olmak üzere tüketiciye mal ve hizmet sunan, toptancı/perakendeci veya bu Tebliğ kapsamına giren ürünleri satan, kiralayan, taksitli satışa sunan, promosyoncu veya nihai kullanıcıya tedarik eden gerçek veya tüzel kişiyi, e) İthalatçı: Bu Tebliğ kapsamındaki yurt dışında üretilen cihazları satış amaçlı ithal eden ve 4077 sayılı Kanundan doğan sorumluluklarını üstlenerek ve Kanunun gereklerini yerine getirerek ürünün üzerine Enerji Etiketi ni koyarak, ithal edip piyasaya arz eden gerçek veya tüzel kişiyi, f) Yetkili temsilci: İmalatçının yerine onu temsille görevlendirilen gerçek veya tüzel kişiyi,

2 g) Enerji etiketi: İmalatçı/ithalatçı veya yetkili temsilcisi tarafından elektrikli cihazın (mamulün) önüne veya üstüne bu mümkün değilse ambalajının üzerine ayrıca tanıtım ve kullanım kılavuzuna, kolayca görülebilen, silinmeyen ve kolayca okunabilecek şekilde, enerji etiketi değerlerinin yer aldığı bilgileri içeren açıklayıcı bir belgeyi, h) Belgelendirme kuruluşu: Belirtilen standartlara veya teknik düzenlemelere uygunluğun belgelendirilmesini yapan, enerji etiketindeki değerlerin imalatçının beyan değerleriyle doğruluğunu standartlardaki muayene ve deneylerle kontrolünü yapan Bakanlıkça belirlenen, yetkilendirilmiş yurtiçi kuruluş ve/veya kuruluşları, ı) Cihaz: Ek 4 de yer alan ürünleri, j) Bilgi formu: Ürünle ilgili bilgileri içeren standart tabloyu, k) Diğer gerekli kaynaklar: bu Tebliğ kapsamına giren ürünlerin, normal kullanım şartlarında tükettikleri su, kimyasal madde veya diğer maddeleri, l) Ek bilgi: Bu Tebliğ kapsamına giren ürünlerin, enerji veya diğer gerekli kaynakların kullanımıyla ilgili veya bunların değerlendirilmesinde kullanılabilecek ve sözkonusu ürünün performansıyla ilgili diğer bilgileri, m) Uyumlaştırılmış standart: Referans numarası Avrupa Toplulukları Resmi Gazetesinde yayımlanmış olan standardı Türk Standardı olarak uyumlaştıran standardı, ifade eder. İKİNCİ BÖLÜM İmalatçının ve satıcının yükümlülükleri, teknik dosya, etiket, fiş, piyasaya arzın yasaklanması, uzaktan satış ve bildirimler Madde 5- İmalatçı; satacağı, promosyonunu yapacağı, kiralayacağı, taksitli satışa sunacağı veya nihai kullanıcıya tedarik edeceği bu Tebliğ kapsamı ürünlerle ilgili fiş veya etiketlerde, tüketicilerin bilgilenmesini teminen, elektrik enerjisi, diğer enerji çeşitleri ve diğer gerekli kaynakların tüketimine ilişkin bilgiler ile ek bilgileri, belirtir. Bu Tebliğ yürürlüğe girmeden önce üretilmiş cihazlar ile ikinci el cihazlar için etiket ve fiş zorunluluğu yoktur. İmalatçı, etiket veya fişlerde yer alan bilgilerin doğruluğunun saptanmasına yeterli olacak şekilde teknik dosya oluşturur. Teknik dosya aşağıdaki bilgileri içerir. a) İmalatçının adı, adresi, telefonu varsa adresi b) Cihazın tanımı, c) Modelin ana tasarım özellikleri, ilgili teknik resimler dahil olmak üzere, özellikle enerji tüketimini etkileyen üniteler hakkında bilgi, d) TS EN 153 sayılı standarda veya bu standart ile uyumlu diğer standartlara göre yapılan test raporları, e) Varsa, uygulama talimatları

3 İmalatçı, teknik dosyada yer alan tüm belgeleri; son ürünün, yurt içinde üretiliyor ise üretildiği, ithal ise ithal edildiği tarihten itibaren 5 yıl süreyle muhafaza etmek ve istenilmesi halinde yetkili kuruluşlara ibraz etmekle yükümlüdür. Madde 6-Enerji etiketinin düzenlenmesinden cihazın imalatçısı ile satıcısı müştereken sorumludur. Etiket, Ek- I de belirtildiği gibi düzenlenmeli ve cihazın ön veya üst dış bölümüne yerleştirilmelidir. Etikette yer alan bilgiler kolayca okunabilecek ve silinmeyecek şekilde ve Türkçe olmalıdır. Madde 7- Fişin içeriği ve biçimi, Ek -II de belirtilen şekilde olmalıdır. Madde 8- Satış, kiralama veya taksitli alışveriş teklifinin, posta, sipariş veya katalog gibi yazılı iletişim yolu ile ve/veya tüketicinin ürünü göremeyeceği başka bir yolla yapılması halinde, yazılı iletişim Ek- III de yer alan tüm bilgileri içermelidir. Madde 9- Bir cihazın, enerji verim sınıfı Ek- V Tablo I de belirtildiği gibi olmalıdır. Madde 10- İmalatçı tarafından piyasaya arz edilen veya arz edilmesi hedeflenen cihazların, imalatçı tarafından düzenlenen belgede belirtilen ve bu Tebliğde yer alan özelliklere uymadığının tespit edilmesi halinde Bakanlık, bu cihazların piyasaya arzını engelleyici önlemleri alır. Ceza hükümleri ÜÇÜNCÜ BÖLÜM Ceza hükümleri, diğer hükümler, yürürlük ve yürütme Madde 11- Bu Tebliğe aykırı hareket edenler hakkında, 4077 sayılı Kanun un idari para cezası ile ilgili hükümleri uygulanır. Denetim Madde 12- Kanun un ve bu Tebliğ in uygulanmasında Bakanlık müfettişleri ile kontrolörler ve Genel Müdürlükçe görevlendirilecek diğer personel; denetleme, inceleme ve araştırma yapmaya yetkilidir. Yürürlük Madde 13- Bu Tebliğ yayımı tarihinden 6 ay sonra yürürlüğe girer. Yürütme Madde 14- Bu Tebliğ hükümlerini Sanayi ve Ticaret Bakanı yürütür.

4 EK I ETİKET Etikette yer alacak bilgiler aşağıdaki şekilde olmalıdır. I. İmalatçının adı veya ticari markası, II. İmalatçının model tanımı,

5 III. Cihazın enerji verim sınıfı EK- V e uygun olarak belirlenecektir. Uygun harf ilgili ok işareti ile aynı hizaya yazılacaktır. IV. Bir ürüne Avrupa Topluluğu Konseyi nin 880/92/EEC sayılı Direkife istinaden Topluluk çevre etiketi ödülü verilmesi halinde, çevre ödülü işareti söz konusu direktifte belirtilen kurallara uymak kaydıyla ürüne iliştirilebilir V. Enerji Tüketimi, 5 inci maddenin üçüncü fıkrasının (d) bendinde belirtilen standarda uygun olarak ve kwh /yıl cinsinden açıklanabilir. (24 saatteki tüketim x 365) belirtilecektir. VI. Yıldız vererek belirtilmesi gerekmeyen (çalışma sıcaklığı > -6 C olan) tüm gıda saklama bölümlerinin net depolama hacmi toplamı. VII. Yıldız vererek belirtilmesi gereken (çalışma sıcaklığı -6 C olan) tüm dondurulmuş gıda saklama bölümlerinin net depolama hacmi toplamı. VIII. Belirtilen standartlara göre dondurulmuş gıda saklama bölmesinin yıldız sayısı. Bu bölme için yıldız verilmesi gerekmiyorsa bu satır boş bırakılacaktır. IX. Gürültü seviyesi (desibel cinsinden) Etiketin belirli bazı özellikleri aşağıda gösterilmiştir. Kullanılan renkler: CMYK: Cyan(yeşilimsi mavi), magenta (morumsu kırmızı), sarı, siyah. Örnek: 07X0: %0 cyan, % 70 magenta, % 100 sarı, % 0siyah. Ok İşaretleri: -A: X0X0, -B: 70X0, -C: 30X0, -D: 00X0, -E: 03X0, -F: 07X0, -G: 0XX0, Çerçeve rengi X070 olacaktır. Tüm yazılar siyahtır. Zemin beyazdır.

6 EK- II FİŞ Fiş aşağıdaki bilgileri içerecektir. Bu bilgiler, aynı imalatçı tarafından imal edilen çeşitli cihazları kapsayan bir form halinde verilebilir, aşağıda belirtilen sıraya göre veya cihazın tanımının yanında yer alacaktır. 1. Satıcının adı veya ticari markası, 2. Satıcının model tanımı, 3. Ek- IV de belirtildiği şekilde cihazın (mamül) kategorisi 4. Ek- V de tanımlanan şekilde enerji verim sınıfı. Enerji verim sınıfı, A' dan (çok verimli) G' ye (az verimli) kadar harflerden oluşan bir ölçekte gösterilir. Bu bilgi bir tablo içinde verilecekse başka bir biçimde belirtilir, fakat A dan (çok verimli) G' ye (az verimli) kadar harflerden oluşan ölçekte verilmesi gerekir. 5. Varsa, Çevre Koruma Sembolü (çiçek) konur. 6. Enerji tüketimi belirtilen standartlara uygun olarak ancak kwh cinsinden (24 saatteki tüketim x 365) şu şekilde belirtilecektir: "enerji tüketimi yılda XYZ kwh, 24 saat için yapılan standart test sonucunda hesaplanmıştır. Fiili enerji tüketimi (E), cihazın nasıl kullanıldığına ve nerede bulunduğuna bağlıdır." 7. Belirtilen standartlara göre hesaplanmış taze gıda maddeleri depolama bölmesi (5 C) net depolama hacmi belirtilmelidir (Ek- IV deki 8 ve 9 sınıfı cihazlar için yazılmaz). 8. Belirtilen standartlara göre hesaplanmış dondurulmuş gıda maddeleri depolama bölmesi net depolama hacmi (Ek-IV deki 1, 2 ve 3 sınıfı cihazlar için yazılmaz. 3. sınıf cihazlarda "buzluk" net hacmi yazılır). 2 ve 10. sınıfı cihazlarda belirtilen standartlara göre hesaplanmış 7 ve 8. her bir bölmenin net hacmi belirtilmelidir. 9. Belirtilen standartlara göre, dondurulmuş gıda maddeleri bölmesinin yıldız sayısı.(eğer varsa). 10. Belirtilen standartlarda yer alan tanımlamalara uygun ise "no frost" terimi buraya yazılabilir. 11. Belirtilen standartlara göre "sıcaklık artma süresi" olarak tanımlanan "Elektrik kesilmesi güvenliği Zh" belirtilmelidir. 12. Belirtilen standartlara göre hesaplanmış "dondurma kapasitesi" kg/24 saat cinsinden belirtilmelidir. 13. Belirtilen standartlara göre "iklim sınıfı"belirtilecektir.

7 14. Gerekiyorsa gürültü, (standardına göre hesaplanmış ) belirtilecektir. Cihazla tek bir taze gıda maddeleri depolama bölmesinden ve tek bir dondurulmuş gıda maddeleri depolama bölmesinden başka bölmeler de varsa 7,8,9,10,11, 12 ve13 üncü hanelere ek satırlar konulabilir ve bu bölmelerle ilgili bilgiler yazılabilir. Bu durumda bölmelerin isimleri ve listelenme sırası uyumlu olacaktır. Bir bölmenin tasarım sıcaklığı yıldız sistemine uymuyorsa ya da standart taze gıda maddeleri bölmesinin sıcaklığına (5 C) uymuyorsa, tasarım sıcaklığı yazılacaktır. Etikette yer alan bilgileri belirtmek için etiketin renkli veya siyah/beyaz bir kopyası fişe eklenebilir. Bu durumda sadece fişe dahil edilmesi gereken ek bilgiler fişe yazılacaktır. EK- III POSTA İLE SİPARİŞ VE DİĞER UZAKTAN SATIŞ YÖNTEMLERİ Bu yönetmelikle belirtilen posta ile sipariş katalogları ve diğer basılı ve/veya elektronik iletişimlerde aşağıda belirtilen bilgiler yine aşağıda belirtilen sıraya göre yazılacaktır: l. Enerji verim sınıfı 2. Enerji tüketimi 3.Taze gıda maddeleri bölmesinin net hacmi 4. Dondurulmuş gıda maddeleri bölmesinin net hacmi 5. Yıldız sayısı 6. Gürültü Fişte başka bilgiler de belirtilecekse, Ek- II ye göre belirtilen biçimde olacaktır ve yukarıda verilen tabloya fiş için belirtilen sıraya göre yazılacaktır. Yukarıda belirtilen bilgilerin baskı büyüklüğü ve harf büyüklüğü okunaklı olacaktır. EK- IV CİHAZ TİPLERİ Bu yönetmelik kapsamına giren cihazlar, aşağıdaki kategorilere ayrılır.

8 Kategor i Ürün 1 Ev tipi (kiler) buzdolabı (Düşük sıcaklık bölmeleri olmayan) 2 Ev tipi buzdolabı / soğutucu (5 C ve/veya 12 C bölmeleri olan) 3 Ev tipi buzdolabı (Yıldızsız düşük sıcaklık bölmeleri olan) 4 Ev tipi buzdolabı ( * düşük sıcaklık bölmeleri olan) 5 Ev tipi buzdolabı ( ** düşük sıcaklık bölmeleri olan) 6 Ev tipi buzdolabı ( *** düşük sıcaklık bölmeleri olan) Ev tipi buzdolabı / derin dondurucu ( *(***) düşük sıcaklık 7 bölmeleri olan) 8 Ev tipi dikey derin dondurucu 9 Ev tipi yatay derin dondurucu 10 Çok kapılı veya diğer soğutucu cihazlar ya da yukarıda belirtilen kategorilere girmeyen ev tipi gıda maddeleri dondurucuları EK- V ENERJİ VERİM SINIFI Cihazın enerji verim sınıfı aşağıda yer alan tablo 1 e uygun olarak belirtilecektir. Tablo 1 Enerji verimlilik indeksi (I) Enerji verimlilik sınıfı I < 55 A 55 I < 75 B 75 I < 90 C 90 I < 100 D 100 I < 110 E 110 I < 125 F 125 I G Enerji Verimlilik İndeksi ( I ) aşağıdaki şekilde hesaplanır. Yüzde( % ) ile ifade edilir.

9 I (Enerji verimlilik indeksi) = E (Cihazın yıllık enerji tüketimi) (*) / Est (Cihazın standart yıllık enerji tüketimi) (**) (*) Cihazın yıllık enerji tüketimi (E) belirtilen standartlara uygun olarak kwh /yıl cinsinden (24 saatteki tüketim x 365) belirtilecektir. TSEN 153 e göre ölçülecektir. (**) "Cihazın standart yıllık enerji tüketimi"(est) (kwh / yıl olarak ifade edilir.) Est = M x DH+N DH = Düzeltilmiş net hacim (litre) M ve N değerleri aşağıda yer alan tablo 2 ye göre alınır. Tablo 2 Cihazın sınıfı M N 1. Ev tipi buzdolabı 0, Buzdolabı-soğutucu 0, Yıldızsız buzdolabı 0, Tek yıldızlı buzdolabı * 0, Çift yıldızlı buzdolabı ** 0, Üç yıldızlı buzdolabı *** 0, Buzdolabı- derin dondurucu *(***) 0, Dikey derin dondurucu 0, Yatay derin dondurucu 0, Çok kapılı veya diğer soğutucu cihazlar ( 1 ) ( 1 ) (1) Bu cihazlar için M ve N değerleri, en düşük sıcaklıktaki bölmenin sıcaklık ve yıldız sayısı gözönüne alınarak Tablo 3 e göre belirlenir.

10 Tablo 3 En soğuk bölümün sıcaklığı Eşdeğer sınıfı M N > -6 C Tablo II de 1/2/3 ile sınıflanan ev tipi buzdolapları 0, C * Tablo II de 4 ile sınıflanan ev tipi buzdolapları 0, C ** Tablo II de 5 ile sınıflanan ev tipi buzdolapları 0, C *** Tablo II de 6 ile sınıflanan ev tipi buzdolapları 0, C *(***) derin dondurucu kapasitesiyle Tablo II de 7 ile sınıflanan ev tipi buzdolapları 0, Buzdolapları değişik sıcaklıklarda tutulan değişik bölmelerden oluşur. Bu bölmeler enerji tüketimini değişik şekilde etkiler. Buzdolabının elektrik tüketimi düzeltilmiş hacmin bir fonksiyonudur. Düzeltilmiş hacim de değişik bölme hacimlerinin ağırlıklı toplamıdır. Böylece düzeltilmiş hacim (DH) şöyle ifade edilebilir. DH = å Vc x Wc x Fc x Cc Her bölme için Vc : Her bölmenin net hacmi(lt) (litre) Wc = (25 -Tc) / 20 Tc : Her bölmenin tasarım sıcaklığı ( C) Fc : Bir faktör olup zorlamalı iç hava dolaşımı ile soğutularak buzlanmayan tip bölmeler için 1.2, Diğer bölmeler için 1 olarak alınan faktör. Cc : Tropik iklim sınıfı için ve buzdolabının bölme özelliklerine göre değişen aşağıda verilen bir katsayıdır. Cc Kiler bölmesi 1,35 Taze gıda bölmesi 1,30 0 derece bölmesi..1,25

11 Yıldızsız bölmesi.1,25 Tek yıldız (*) bölmesi 1,20 2 yıldız (**) bölmesi 1,15 3 (***) ve 4 yıldız (****) bölmesi 1.10