T.C. MALTEPE ÜNİVERSİTESİ DERSLİK 3 REVERBERASYON SÜRESİ HESAPLAMA BEGÜM KETENCİ

Transkript

1 T.C. MALTEPE ÜNİVERSİTESİ DERSLİK 3 REVERBERASYON SÜRESİ HESAPLAMA BEGÜM KETENCİ

2

3 Okulda Gürültü Gürültü insanın zihnî ve fizikî faaliyetlerine menfî tesir eder. Öğretmeni iyi takip edemeyen öğrenci, dersten kopar; bu durum süreklilik kazandığında, öğrenci sınıf içinde yalnızlaşır ve asosyal davranışlar sergilemeye başlar. Her ortamın, orada en küçük bir ses çıkmadığı durumda bile dışarıdan gelen belli, bir gürültü seviyesi vardır. Buna geri-plân (background) gürültü denir. Çevreden kaynaklanan bu gürültünün daha az olduğu sınıflarda dersin sağlıklı şekilde takip edildiğini ortaya koyan araştırmalar vardır. Bilhassa zihnî faaliyetlerin yapıldığı herhangi bir ortamda geri-plân gürültünün çeşitli izolasyon tedbirleriyle içeriye ulaşmasının engellenmesi çok önemlidir.

4

5 Okullardaki gürültünün kaynağı kısmen dış ortam, kısmen de bina içindeki seslerdir. Sınıf veya koridorun fizikî yapısı akustik açıdan uygun olmadığında bu gürültü engellenemez. Dolayısıyla, sınıf ve koridorlarda gün boyunca gürültü ile yaşamak zorunda kalan öğretmen ve öğrencilerde, zamanla gürültü kaynaklı rahatsızlıklar görülmektedir. Amerikan Millî Standardı nda (ANSI S ) sınıflardaki geri-plân gürültünün 40 dba yı geçmemesi gerektiği bildirilmektedir. Çevredeki Gürültünün Değerlendirilmesi ve İdaresi Yönetmeliği nde Türkiye de sınıflarda maksimum geri-plân gürültüsü 45 dba olarak belirtilmiştir.

6 Sınıflardaki gürültü seviyesinin ders esnasında ve teneffüslerde dba aralığında değiştiği tespit edilmiştir. Gürültü dozimetresi ile yapılan ölçümlere göre, 80 dba da 7,5 saat kalmak, % 100 doza tekabül ederken; 90 dba seviyesindeki bir gürültülü mekânda 8 saat boyunca bulunmak, % 300 lük bir gürültü dozuna mârûz kalınması mânâsına gelir.

7 Gürültüsüz mekân tasarımı Akustik çözümler iki bölümde incelenebilir. Birincisi, eğitim mekânının yerinin seçiminden, sınıf içine asılacak panonun cinsine kadar çeşitli uygulamalarla; ikincisi ise, mevcut eğitim mekânlarında gürültüyü azaltmak için alınabilecek tedbirlerle ilgilidir. Okul binaları için şehir gürültü haritaları incelenerek, bölgenin gürültü açısından en uygun yeri seçilmelidir. Okullar şehirde yoğun trafiğin olduğu bölgelerden uzakta inşa edilmeli veya şehir trafiği okulların yerleşimine göre düzenlenmelidir. Binanın mutlaka bir akustik tasarım projesi bulunmalıdır. Uzun, yüksek ve birbirine paralel koridorlardan kaçınılmalıdır. Büyük yüzey alanlarına sahip mekânlarda ses daha büyük hacimde yansımakta ve kuvvetlendirilmektedir. Koridorların taban, tavan ve duvar yüzeyleri sert malzemelerle kaplanmamalıdır. Yumuşak sıvalar ve boyalar tercih edilmelidir. Yüzeylerin düzgün olması sesin yansımasına sebep olacağından pürüzlü yüzeyler tercih edilmelidir.

8 Sınıflarda yumuşak yüzeyli mobilyaların kullanılması pratik olmamakla birlikte sesin yutulmasını sağlayacağından ve yansıma süresini uzatacağından dolayı belli yaş grupları için tavsiye edilebilir. Zeminde halı kullanılabilirse daha iyi olur. Halı yüksek frekans sesleri yuttuğu gibi, sandalye, sıra ve masa gibi eşyaların gıcırtısını da engeller. Bunlara rağmen sınıfta halı kaplama akustik açıdan en iyi çözüm sayılmaz. Bu ancak kreşlerde ve anaokullarında uygulanabilecek bir tedbir olabilir. Düşük ve orta frekanslardaki gürültülerin yutulması için ses yutucu geniş yüzeyli malzemelere gerek vardır. Bunlar genellikle tavana asılan akustik kaplamalar olup, en yaygın kullanılanları elyaftan veya şeker kamışı lifinden yapılan ince delikli panellerdir. Fiberglas yalıtım panelleri de ses yutucudur. Bu malzemelerin sağlığa zararlı ve yanıcı olmamasına dikkat edilmelidir

9 Maltepe Üniversitesi Arşiv

10 Maltepe Üniversitesi Arşiv

11

12

13

14

15 Audimute akustik duvar panelleri mükemmel akustik sağlama amaçlı ve geri dönüşümlü malzemeler le yapılan doğal çevre dostu panellerdir Audimute ses yalıtımı panelleri nin özelliği eko-ctex emme malzeme sinin gazete karışımlı geri dönüşümlü pamuk ve selüloz lifleri nden oluşmasıdır

16 Eko-C-tex tamamen doğal malzeme, hurda ürünün üretimi sırasında elde edilmiştir. Akustik verimlilik: 125 Hz Hz Hz K Hz K Hz K Hz 1.11 NRC 1.00

17 Mevcudun yarısı sınıfta iken 500hz 1000hz 500hz 1000hz Si ai ai si. ai si. ai 1 148,5 0,01 0,02 1,48 2, ,13 0,01 0,02 0,951 1,9 3 93,27 0,02 0,03 1,86 2,79 4 7,92 0,03 0,02 0,23 0,15 5 1,98 0,17 0,09 0,33 0, ,37 0,01 0,01 0,61 0, ,18 0,02 0,04 0,80 1,60 8 5,19 0,01 0,01 0,05 0,05 9 1,04 0,67 0,74 0,69 0, ,92 0,1 0,2 0,79 1, ,9 0,46 0,46 9,61 9,61 TOPLAM 483,4 17,4 22,19 ai:ses yutuculuk değeri si:alan (m²)

18 Lw =Ses gücü seviyesi Lp=Ses basınç seviyesi Q=Kaynağın konumuna bağlı olarak kabul edilen değer r=ses kaynağına olan uzaklık R=Oda sabiti VERİLER Lp=70 r=2 Q=2 500 hz için ses gücü seviyesi : (Lw) a=( si. ai)/ si a =17,4/483,4=0,03599 R=(si.a)/(1-a) R=(483,4.0,03599)/(1-0,03599) R=18,0394 Lp=Lw+10log10[(Q/4πr²)+(4/R)] 70=Lw-10log10[(2/4.3,14.4)+(4/18,0394)] Lw=70-(-5,009510) Lw=75,009510

19 1000 hz için ses gücü seviyesi : (Lw) a=( si. ai)/ si a =22,19/483,4=0, R=(si.a)/(1-a) R=(483,4. 0,045904)/(1-0,045904) R=23,2575 Lp=Lw+10log10[(Q/4πr²)+(4/R)] 70=Lw-10log10[(2/4.3,14.4)+(4/23,2575)] Lw=70-(-6,740996) Lw=76,740996

20 RT=Reverberasyon süresi V=Hacim A=Eş değerli ses emme alanı =( si. ai) V=351,98 m³ A=( si. ai)=17,4(500 hz için) A=( si. ai)=22,19(1000 hz için) 500 hz için reverberasyon süresinin hesaplanması RT=(0, ,98)/17,4 RT=3, hz için reverberasyon süresinin hesaplanması RT=(0, ,98)/22,19 RT=2,553798

21 Mevcudun tamamı sınıfta iken 500hz 1000hz 500hz 1000hz Si ai ai si. ai si. ai 1 148,5 0,01 0,02 1,48 2, ,13 0,01 0,02 0,951 1,9 3 93,27 0,02 0,03 1,86 2,79 4 7,92 0,03 0,02 0,23 0,15 5 1,98 0,17 0,09 0,33 0, ,37 0,01 0,01 0,61 0, ,18 0,02 0,04 0,80 1,60 8 5,19 0,01 0,01 0,05 0,05 9 1,04 0,67 0,74 0,69 0, ,92 0,1 0,2 0,79 1, ,1 0,46 0,46 18,44 18,44 TOPLAM 502,6 26,23 31,02 ai:ses yutuculuk değeri si:alan (m²)

22 Lw =Ses gücü seviyesi Lp=Ses basınç seviyesi Q=Kaynağın konumuna bağlı olarak kabul edilen değer r=ses kaynağına olan uzaklık R=Oda sabiti VERİLER Lp=70 r=2 Q=2 500 hz için ses gücü seviyesi : (Lw) a=( si. ai)/ si a =26,2/502,6=0, R=(si.a)/(1-a) R=(502,6.0,052128)/(1-0,052128) R=27,6407 Lp=Lw+10log10[(Q/4πr²)+(4/R)] 70=Lw-10log10[(2/4.3,14.4)+(4/27,6407)] Lw=70-(-7,339704) Lw=77,339704

23 1000 hz için ses gücü seviyesi : (Lw) a=( si. ai)/ si a =31,06/502,6=0, R=(si.a)/(1-a) R=(502,6. 0,061798)/(1-0,061798) R=33,1058 Lp=Lw+10log10[(Q/4πr²)+(4/R)] 70=Lw-10log10[(2/4.3,14.4)+(4/33,1058)] Lw=70-(-7,941895) Lw=77,941895

24 RT=Reverberasyon süresi V=Hacim A=Eş değerli ses emme alanı =( si. ai) V=351,98 m³ A=( si. ai)=26,23(500 hz için) A=( si. ai)=31,06(1000 hz için) 500 hz için reverberasyon süresinin hesaplanması RT=(0, ,98)/26,23 RT=2, hz için reverberasyon süresinin hesaplanması RT=(0, ,98)/31,06 RT=1,824493

25 What is acoustıc panels/youtube

26 Akustik duvar paneli kullanıldıktan sonra 500hz 1000hz 500hz 1000hz Si ai ai si. ai si. ai 1 148,5 0,01 0,02 1,48 2, ,13 1,10 1,12 104,64 106, ,27 0,02 0,03 1,86 2,79 4 7,92 0,03 0,02 0,23 0,15 5 1,98 0,17 0,09 0,33 0, ,37 0,01 0,01 0,61 0, ,18 0,02 0,04 0,80 1,60 8 5,19 0,01 0,01 0,05 0,05 9 1,04 0,67 0,74 0,69 0, ,92 0,1 0,2 0,79 1, ,9 0,46 0,46 9,61 9,61 TOPLAM 483,4 121,09 126, hz için 1, hz için 1,12 dir.

27 500 hz için ses gücü seviyesi : (Lw) a=( si. ai)/ si a =121,09/483,4=0, R=(si.a)/(1-a) R=(483,4.0,250496)/(1-0,250496) R=161,5588 Lp=Lw+10log10[(Q/4πr²)+(4/R)] 70=Lw-10log10[(2/4.3,14.4)+(4/161,5588)] Lw=70-(-11,899961) Lw=81,899961

28 V=351,98 m³ A=( si. ai)=121,09(500 hz için) A=( si. ai)=126,83(1000 hz için) 500 hz için reverberasyon süresinin hesaplanması RT=(0, ,98)/121,09 RT=0, hz için reverberasyon süresinin hesaplanması RT=(0, ,98)/126,83 RT=0,446808

29 ROOM MODES FREE -FREE BAR lx=7m ly=14,18 lz=3,3 ROOM MODES ROOM MODES ROOM MODES 1 NOKTA İÇİN 2 NOKTA İÇİN 3 NOKTA İÇİN l=1/2 l=1 l=3/2 lx=l/2 lx=l lx=(3/2)l l=2.lx l=lx l=(3/2).7 l=2.7 l=7 m l=10,5 m l=14 m l=7 m l=10,5 m fx=c/l fx=c/l fx=c/l fx=340/14 fx=340/7 fx=340/10,5 fx=24,28hz fx=48,57hz fx=32,38hz l=1/2 l=1 l=3/2 ly=l/2 ly=l ly=(3/2)l l=2.ly l=ly l=(3/2).14 l=2.14 l=14 m l=(3/2).14 l=28 m l=14 m l=21m fy=c/l fy=c/l fy=c/l fy=340/28 fy=340/14 fy=340/21 fy=12,14hz fy=24,28hz fy=16,19hz l=1/2 l=1 l=3/2 lz=l/2 lz=l lz=(3/2)l l=2.lz l=lz l=(3/2).3,3 l=2.3,3 l=3,3 m l=4,95m l=6,6 m l=3,3 m l=4,95m fz=c/l fz=c/l fz=c/l fz=340/6,6 fz=340/3,3 fz=340/4,95 fz=51,51hz fz=103,03hz fz=68,68hz

30 ROOM MODES SIMPLY SUPPORTED- FREE BAR lx=7m ly=14,18 lz=3,3 ROOM MODES ROOM MODES ROOM MODES 1 NOKTA İÇİN 2 NOKTA İÇİN 3 NOKTA İÇİN l=1/4 l=3/4 l=5/4 lx=l/4 lx=(3/4)l lx=(5/4)l l=4.lx l=(4/3).7 l=(4/5).7 l=4.7 l=9,3 m l=5,6 m l=28 m l=9,3 m l=5,6 m fx=c/l fx=c/l fx=c/l fx=340/28 fx=340/9,3 x=340/5,6 fx=12,14hz fx=36,55hz fx=60,71hz l=1/4 l=3/4 l=5/4 ly=l/4 ly=(3/4).l ly=(5/4)l l=4.ly l=(4/3).14 l=(4/5).14 l=4.14 l=18,6 m l=11,2 m l=56 m l=18,6 m l=11,2 m fy=c/l fy=c/l fy=c/l fy=340/56 fy=340/18,6 fy=340/11,2 fy=6,07hz fy=18,27hz fy=30,35 Hz l=1/4 l=3/4 l=5/4 lz=l/4 lz=(3/4)l lz=(5/4)l l=4.lz l=(4/3).3,3 l=(4/5).3,3 l=4.3,3 l=4,4 m l=2,64m l=13,2 m l=4,4 m l=2,64 m fz=c/l fz=c/l fz=c/l fz=340/13,2 fz=340/4,4 fz=340/2,64 fz=25,75hz fz=77,27hz fz=128,78hz

31 ROOM MODES SIMPLY SUPPORTED -SIMPLY SUPPORTED BAR lx=7m ly=14,18 Lz=3,3 ROOM MODES ROOM MODES 2 NOKTA İÇİN 3 NOKTA İÇİN l=1/2 l=1 lx=l/2 lx=l l=2.7 l= lx l=14 m l=7 m fx=c/l fx=c/l fx=340/14 fx=340/7 fx=24,28 Hz fx=48,57hz l=1/2 l=1 ly=l/2 ly=l l=2.14 l= lx l=28 m l=14 m fy=c/l fy=c/l fy=340/28 fy=340/14 fy=12,14 Hz fy=24,28 Hz l=1/2 l=1 lz=l/2 lz=l l=2.3,3 l= lz l=6,6 m l=3,3 m fz=c/l fz=c/l fz=340/6,6 fz=340/3,3 fz=51,51 Hz fz=103,03 Hz

32 Kaynaklar 1. Evans, G.W. & Lepore, S.J., (1993). Nonauditory effects of noise on children: A critical review. Children s Environments, 10(1), pp Evans, G.W. & Maxwell, L., (1997). Chronic noise exposure and reading deficits: The mediating effects of language acquisition. Environment and Behavior, 29(5), pp American National Standard ANSI S Acoustical Performance Criteria, Design Requirements, and Guidelines for Schools. 4. Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği, (2002/49/EC) 5. Z. Karabiber, E. Çelik, Dersliklerin akustik yönden öznel ve nesnel olarak değerlendirilmesi üzerine bir çalışma, 6.Ulusal Akustik Kongresi, T.Talayman, E. Ayder, H. T. Belek, Öğrenim kalitesinin arttırılmasına yönelik bir sınıf akustiği uygulaması, 6.Ulusal Akustik Kongresi, 2002.