umhurbaflkan iken, Kendi ste iyle Kimya Ö rencisi Oldu

Transkript

1 C umhurbaflkan iken, Kendi ste iyle Kimya Ö rencisi Oldu Çankaya Köflkü nde Cumhurbaflkan smet nönü, 1942 y l nda hergün sabah akflam büyük bir dikkat ve merakla Hitler in Rusya topraklar ndaki ilerlemesini izlerken ayr ca, Hitler in arma an olarak gönderdi i laboratuvarda ayn dikkat ve merakla haftada iki gün, ikifler saat kimya dersleri al yordu. Cumhurbaflkan nönü nün Çankaya Köflkü ndeki ö retmeni Kimya Profesörü Dr. Avni Refik Bekman n 85 yafl ndaki o lu Nermi Refik Bekman, 71 y ll k bu s rr ve babas n n Cumhurbaflkan Ö rencisi ile derste çekilen çok özel fotograflar n Bütün Dünya okurlar yla paylaflt. Ö renci Cumhurbaflkan nönü nün bu fotograflar n ve Mete Akyol un röportaj n izleyen sayfalar m zda bulacaks n z. Röportaj: METE AKYOL smet nönü nün 71 Y ll k S rr : İkinci Dünya Savafl 'n n baflrol oyuncusu Alman Ordular, Bat Avrupa ülkelerinin üzerinden bir silindir a rl yla geçtikten sonra savafl n ac - mas z alevleriyle y llar nda Rusya' y "kas p kavurmufllar", büyük avlar Mosko- 35

2 va'ya sald rmadan önce flimdi bir yandan nefes nefese yorgunluk atmaya, bir yandan kuvvet toplamaya çal fl yorlard. A yn günlerde Almanya'n n baflkenti Berlin'de Hitler de "iki ifli bir anda" yap yor, o da bir yandan baflkent Moskova'y yok edip, Rusya'y ele geçirmeye haz rlan rken, bir yandan da baflkent Ankara'n n koluna girerek Türkiye'nin dostlu unu kazanma giriflimlerine haz rlan yordu. Cumhurbaflkan smet nönü' nün, 1942 y l na de in yaflam süresince gerçeklefltirebilmeye olanak bulamad bu merak, "kimya ö renmek" idi. Hitler'in Moskova'y nas l bir yöntemle yok edebilece ini yaln zca kendi de il, tüm dünya ülkeleri biliyordu; fakat Ankara'yla nas l kolkola girebilece ini dünyada kendi d fl nda tek kifli bilmiyordu. Çünkü Hitler'in böyle bir niyeti oldu unu birkaç kifli d fl nda dünyada kimse bilmiyordu ve... Sizin bu sat rlar okudu unuz 71 y l sonras na de- in de, kimse bilmeyecekti. fiimdi bir de siz bileceksiniz: Hitler, Türkiye Cumhurbaflkan smet nönü'nün çok büyük bir s rr n ö renmiflti. Cumhurbaflkan nönü'nün yaflam boyunca karfl konulmas güç bir duyguyla gidermek istedi i en büyük merak n n ne oldu unu ö renmekle kalmam fl, bu büyük merak n gidermek için haftada iki akflam, özel önlük giyip, Cumhurbaflkanl Köflkü'nde özel ders almakta oldu unu da ö renmiflti. 36 Hitler, nönü nün özel önlük giyip, Cumhurbaflkanl Köflkü'nde özel kimya dersi almakta oldu unu da ö renince ona bir kimya laboratuvar arma an etmiflti.

3 smet nönü ve Dr. Avni Refik Bekman Çankaya Köflkü ndeki kimya derslerinden birinde. smet nönü hakk ndaki bu "çok özel" ve "çok gizli" bilgiye Hitler, Almanya'n n Ankara Büyükelçisi Von Papen arac l yla sahip olmufl, bu ola anüstü baflar s nedeniyle büyükelçisini ödüllendirmiflti. Cumhurbaflkan smet nönü' nün, 1942 y l na de in yaflam süresince gerçeklefltirebilmeye olanak bulamad bu merak, "kimya ö renmek" idi. Milli E itim Bakan Hasan Ali Yücel'e açt bu s rr n : "Kimya ö renmek istiyorum" dedi. "Bana ders verecek, kimya ö retecek iyi bir kimya ö retmeni istiyorum" Sonra da ekledi: "Eminim siz bilirsiniz böyle bir kifliyi..." Bakan Hasan Ali Yücel, duraksamadan bir ç rp da yan tlad Cumhur- baflkan 'n n iste ini: "Say n Dr. Avni Refik Bekman' öneririm, Say n Cumhurbaflkan m" dedi ve bu kifli hakk nda bildiklerini s ralad : B irinci Dünya Savafl döneminden önce Devlet taraf ndan Almanya' ya gönderilmifl, Lisede dil ö reniminden sonra Berlin Üniversitesi'ne girmifltir. Onbir y l sonra iki doktora sahibi olarak yurda dönmüfltür. Liselerde okuttu umuz kimya ders kitaplar n n yazar d r. Fakat Ankara Üniversitesi'nde henüz Fen Fakültemiz olmad ndan, Gazi Terbiye Enstitüsü'nde kimya ö retmenli i yapmaktad r." Cumhurbaflkan nönü'nün daveti üzerine Milli E itim Bakan Hasan 37

4 smet nönü, ö retmeni Dr. Avni Refik Bekman n bir kimya deneyini ilgi ile izliyor. Ali Yücel'in Çankaya Köflkü'ne götürüp, tan flt rd Avni Refik Bekman, Çankaya Köflkü' nün bir odas nda kurdu u laboratuvarda haftada iki gün, ö rencisi Cumhurbaflkan nönü'- ye kimya dersi vermifltir. "Babam, haftada iki gün saatleri arasında Cumhurbaflkan smet nönü'ye kimya dersi verirdi, birlikte deneyler yaparlard." Babas hakk nda verdi i bilgileri, bu tümceyle sürdürdü 85 yafl ndaki "Babam, haftada iki gün saatleri aras nda Cumhurbaflkan smet nönü'ye kimya dersi verirdi, birlikte deneyler yaparlard." 38 o lu nflaat Yüksek Mühendisi Nermi Refik Bekman. Ve Cumhurbaflkan nönü ile babas aras ndaki bu "ö retmen-ö renci" iliflkisi s rr n ö renen Hitler'in, savaflta Prof. Dr. Avni Refik Bekman n Cumhurbaflkan nönü ye kimya dersi verdi i bilgisini ve dersteki fotograflar n bizle paylaflan o lu nflaat Yüksek Mühendisi Nermi Refik Bekman

5 Dr. Avni Bekman n kurdu u ve Profesör olarak ilk dersi verdi i Fen Fakültesi nin aç l fl haberi 9 Kas m 1943 tarihli Ulus Gazetesi nde.(solda) Günümüzde e itim vermeye devam eden Ankara Fen Fakültesi binas (altta) Türkiye'yi yan na çekebilmek için, bir dostluk gösterisi olarak nönü'ye arma an n da aç klad : "Savafl n hararetli günleri olmas - na karfl n Hitler, Cumhurbaflkan m za arma an olarak bir kimya laboratuvar gönderdi. Laboratuvar Çankaya Köflkü'ne babam kurmufltu." Bir s r da ben aç klayay m: Cumhurbaflkan smet nönü, hemen her ders sonras kendisine ev ödevleri veren ö retmenine, ö rencili ini baflar yla tamamlad ktan sonra, bu kez kendi bir ödev verdi: Dr. Avni Refik Bekman'a, Ankara Üniversitesi bünyesinde bir Fen Fakültesi kurmas ödevini verdi. Cumhurbaflkan nönü, Dr. Avni Refik Bekman'a yaln zca bu "ülke görevi"ni vermekle yetinmedi, Hitler'in kendisine arma an olarak gönderdi i kimya laboratuvar n da, onun kuraca Fen Fakültesi'ne kendi arma- an olarak verdi. Kurdu u Ankara Fen Fakültesi - nin aç l fl yla Profesör ünvan n da kullanmaya bafllayan Prof. Dr. Bekman, fakültenin 8 Kas m 1943 günü yap lan aç l fl töreninde Milli E itim Bakan Hasan Ali Yücel'in konuflmas ndan sonra kürsüye geldi, Ankara Fen Fakültesi'nde ilk dersi verdi. Karfl s ndaki en ön s rada, eski ö rencisi Cumhurbaflkan smet nönü oturuyor ve... bir yandan eski ö retmeninin verdi i bu dersi dinliyor, bir yandan da Cumhurbaflkan kimli iyle ülke ödevi verdi i bir ayd n n, görevini baflar yla yerine getirdi ine tan kl k ediyordu. 39