Bilgisayar Dersi Notları1 1

Transkript

1 A. BİLGİSAYARIN TANIMI VE TEMEL ÇALIŞMA PRENSİBİ Bilgisayar, kullanıcı tarafından giriş birimleriyle verilen sözel ve sayısal verileri işleyerek çıkış birimleri aracılığı ile kullanıcısına sunan elektronik aygıtların genel adıdır. Başka bir tanımla bilgisayar, kendisine verilen bilgileri(veri) işleyen,onlarla mantıksal ve aritmetiksel işlemler yaparak sonuçlar üreten elektronik bir makinedir. Günümüzde bilgisayar genel olarak, eğitim, iletişim, tıp, ticaret, bankacılık, eğlence alanlarında ve de bilimsel araştırmalarda sıkça kullanılmaktadır. Günlük hayatımıza belkide farkında olmadığımız kadar çok yararlandığımız bilgisayarların yüzlerce türü vardır. Örneğin Mikro Bilgisayarlar, özel bir amaç için programlanmış genel olarak bir tek çipten ibaret olan bilgisayarlardır ve evlerimizdeki televizyon, müzik seti, buzdolabı, fırın gibi elektronik eşyalar içersinde yer alırlar. Ancak bizi daha çok ilgilendiren, evlerde, okullarda ve işyerlerinde yaygın bir şekilde kullanılan PC ler, (Personal Computer) yani kişisel bilgisayarlardır. Kişisel Bilgisayarlarda Çalışma Mantığı Bilgisayar kullanımında en önemli unsur İNSAN dır. Bilgisayar bildiğimiz gibi bir bilgi işleme makinesidir. Ancak kendi başına düşünemeyeceğinden bilgiler kullanıcısı tarafından girilir. Kendisine girilen bilgileri çok hızlı bir şekilde işleyerek çıktılara dönüştürür. Bu tanımdan bilgisayarda bilgi işlemenin giriş, işleme ve çıktı olmak üzere 3 aşamada gerçekleştiğini söyleyebiliriz. GİRİŞ İŞLEME ÇIKTI Klavye Kasa Ekran (Monitör) Fare Yazıcı Optik Okuyucular Joystick (Oyun Çubuğu) 1. Veri Giriş Aşaması: Bu aşama, kullanıcının bilgisayara bilgileri girdiği aşamadır. Bilgi girişi, klavyeden, fareden yapılabileceği gibi bilgisayara Internet veya CD den program yükleme şeklinde de olabilir. Sonuçta bilgisayara yüklenen programda bir insan tarafından yazıldığına göre bilgisayarın asla düşünemediğini ve insan olmadan hiçbir işe yaramayacağını söyleyebiliriz. Bilgisayara bilgi girişi genelde klavye ve fare ile yapılır. Bunun yanında oyun oynarken kullanılan ve joystick denilen aygıt yine bir veri giriş aracıdır. Süper marketlerden alışveriş yaparken kasiyerlerin kullandığı barkod okuyucular da veri giriş birimidir, çünkü satın aldığımız bir ürünün üzerinde yazılı olan numarayı bilgisayara girer. 2. Veri İşleme Aşaması: Bilgisayar bu aşamada girilen bilgiyi kullanılan programın amacına göre işler. Örneğin barkod okuyucu ile girilen numarayı kendisine daha önceden girilmiş olan fiyat listesi ile karşılaştırarak fiyatını bulur. Yada kelime işlemcilerle yazı yazılırken bir tuşa bastığınızda tuşu tanır ve ekrana o tuşun üzerinde yazılı olan karakteri basar. 3. Çıktı Aşaması: Bilgisayarın işlediği bilgiyi çıktı birimlerini kullanarak kullanıcıya bildirmesi aşamasıdır. Yine barkod okuyucu örneğini alırsak bu aşama, bilgisayarın fiyatları toplayıp kağıda dökmesi ve fatura haline getirmesi aşamasıdır. Bilgisayar Çeşitleri Bilgisayarların kullanıldıkları alanlara ve iş ortamlarına göre boyut ve kapasiteleri farklılık göstermektedir. Bu farklılıklara göre bilgisayarları şöyle sıralayabiliriz: a. Ana Bilgisayar: Genellikle diğer bilgisayarlara hizmet vermek ama-cıyla kullanılan çok güçlü bilgisayarlardır. Bu bilgisayarlar diğer bilgisayarlara hizmet vermelerinden dolayı kapasiteleri ve hızları çok büyük olan, diğer bir deyişle sunucu bilgisayarlardır. b. Mini Bilgisayar: PDA (Personel Dijital Assistant) olarak da adlandırılan mini bilgisayarlar, kullanıcının kendine ait işlemlerini yapabilecek kapasite ve hıza sahip olan bilgisayarlardır. Boyutları çok küçük olan bu mini bilgisayarlar normal bir bilgisayarın yaptığı işlemleri minimum seviyede ya-pabilmekte ve yapılan işlemleri kaydedebilmektedir. Günümüzdde kullanılan tablet bilgisayarlar mini bilgisayarlardır. Bilgisayar Dersi Notları1 1

2 c. Ağ (Network) Bilgisayarı:Bir ağa bağlı olarak çalışan bilgi-sayarlara ağ bilgisayarı veya ter-minal bilgisayar denir. Ağa bağlı bütün bilgisayarlar kendi kaynaklarını ortak olarak kullanabildikleri gibi dosya paylaşımı da yapabilirler. ç. Kişisel Bilgisayar: Günümüzde çok yaygın olarak kullanılan bilgisayar türüdür. PC (Personel Computer) olarak da ifade edilir. Genellikle evlerde kullanılmasının yanı sıra ofislerde ve iş ortamlarında da rahatlıkla kullanılmaktadır. d. Dizüstü Bilgisayar: Bu tür bilgisayarlar boyutlarının küçüklüğü, taşınabilir olmaları ve belli bir süre itibarıyla enerjiye ihtiyaç duymama-larından dolayı yaygın olarak kullanılmaktadır. Kişisel bilgisayarların yapabildiği birçok işlemi yapabilmekte ve her geçen gün bu özellikleri artmaktadır. Bilgisayarlar Arasındaki Farklılıklar Günümüzde kullanılan bilgisayarları birbirinden ayıran belli başlı özellikler vardır. Bu özelliklerin başlıcaları kapasite, hız ve maliyet olarak ifade edilebilir. Şimdi bu özellikleri inceleyelim: a. Kapasite: Bu özellik bilgisayarın byte (bayt) olarak saklayabileceği veri miktarını gösterir. Bilgisayarlar kullanıldıkları alanlara göre kapasiteleri bakımından birbirinden farklılık göstermektedirler. Örneğin, bir şirketin ana bilgisayarının kapasitesi Tb(Terabyte) larla ifade edilirken evimizde kullandığımız kişisel bilgisayarımızın kapasitesi Gb (Gigabyte) lar seviyesindedir. Bilgisayarda kapasiteyi belirleyen donanım harddisk (sabitdisk)dir. b. Hız: Bilgisayarın hızı denilince ilk akla gelen donanım elemanı işlemcinin hızıdır. Bir bilgisayarda hızı belirleyen faktör yalnızca işlemci değildir. Bununla beraber RAM in hızı, anakart veri yolunun hızı ve sabit diskin hızı da bilgisayarın hızını etkileyen faktörlerdendir. Hız birimi MHz (Megaherzt) olarak ifade edilir ve 1 saniyede yapılan işlem sayısını gösterir. c. Maliyet: Bilgisayarın maliyeti; kapasitesi, hızı ve boyutlarına göre farklılık göstermektedir. Bir bilgisayar alırken öncelikle bilgisayarı nerede, hangi amaç doğrultusunda ve ne tür programlarla kullanacağımıza karar vermeliyiz. Yapacağımız işe, kullanacağımız programlara ve bilgisayarın özelliklerinegöre bilgisayarların maliyetleri değişiklik gösterir. d. Genel Kullanıcıları: Bilgisayar tasarımları ve kapasiteleri yapılırken insanların ihtiyaçları göz önüne alınmış ve bununla birlikte farklı alanlarda, farklı boyut ve kapasiteye sahip bilgisayarlar ortaya çıkmıştır. Piyasa her iş ve amaca uygun bilgisayar bulmak mümkündür. Örneğin, evde veya okulda kullanmak için masaüstü bilgisayar ideal iken sürekli seyahat hâlinde olan kişiler için dizüstü bilgisayar çözüm olmaktadır. Bir öğrencinin işlerinde kullanacağı bilgisayar ile çizim yapan bir mimarın kullanacağı bilgisayar özellik olarak farklıdır. Kapasite Ölçü Birimleri Bit: Bilgisayarda bütün veriler ikilik sayı sistemine göre ifade edilir. Bunun nedeni 0 veya 1 ile ifade edilen elektriksel durumdur. Bunu bir elektrik devresinden akımın geçmesine benzetebiliriz. Devreye akım verilince durum kapalı ve 1 olur. Akım kesilince durum açık veya 0(sıfır) olur. Böylece devreden geçen elektrik sinyalleri 0 ve 1 in kombinasyonları şeklinde düşünülebilir. Bilgisayarda en küçük bilgi, akımın açık veya kapalı olması yani durumun 1 veya 0 olması ile meydana gelir. A harfinin ikilik sayı sisteminde şeklinde gösterildiğini varsayalım. A= Bit Byte: 1, byte, 8 bit büyüklüğünde bir kapasitedir. Bu bilgisayarda bir harf veya sayıyı gösterebilecek büyüklüklüktedir. Klavyeden girilen her karakter bellekte bellekte 1 Byte lık yer tutar. Özet olarak; A karakteri = 1 Byte A karakteri = 8 Bit Örneğin MASA kelimesi; 4 byte lık(32 bitlik) bir bilgidir. Bilgisayar Dersi Notları1 2

3 1 Byte=8 Bit 1 KB (Kilo Bayt)=1024 Byte 1 MB (Mega Bayt)=1024 KB 1GB (Ciga Bayt)=1024 MB 1 TB (Tera Bayt)=1024 GB dır BİLGİSAYARI OLUŞTURAN ÖĞELER Bilgisayarı oluşturan öğeleri genel olarak ikiye ayrılır. Bunlar; a. Donanımlar: Bilgisayarı oluşturan, gözle görünür, elle tutulur bütün parçalara denir. Bunlar arasında klavye, fare, monitör, kasa, yazıcı, tarayıcı ve kasa içersinde bulunan parçalar (işlemci, saklama birimleri, güç kaynağı, RAM hafıza çipleri, bağlantı kabloları) bulunur. b. Yazılımlar: Bilgisayar içersinde yüklenen her türlü programı ifade eder. İşletim sistemi ve uygulama yazılımları (Paint, Wordpad, Word, Excel, Windows Gezgini... vs). Bilgisayar Dersi Notları1 3

4 Tablo 1. Bilgisayarı Oluşturan Öğeler BİLGİSAYAR DONANIMLAR (Parçalar) YAZILIMLAR (Programlar) Giriş Birimleri Sistem Birimleri Çıktı Birimleri Saklama Birimleri Sistem Yazılımları Uygulama Yazılımları Klavye İşlemci Ekran (Monitör) Sabit Disk İşletim Sistemi Paket Yazılımlar Fare RAM Bellek Yazıcı 3,5" Disket BIOS Özel Yazılımlar Barkod Okuyucu Güç Kaynağı Çizici (Plotter) CD Sürücüler Sürücüler Tarayıcı PORT'lar Hoparlör CD - ROM Web Kamerası Sistem Kartları CD-RW (Kaydedici) Mikrofon Ekran (Grafik) Kartı DVD - ROM Optik Okuyucu Ses Kartı ZİP Sürücü Joystick (Oyun Çubuğu) Ethernet Kartı USB Bellek Faks / Modem Kartı Hafıza Kartları Kablolar Anakart Bilgisayar Dersi Notları1 4

5 Şimdi önceki sayfada yer alan şemaya göre bilgisayarı oluşturan öğeleri tek tek açıklayalım. 1. DONANIMLAR Bildiğimiz gibi donanım denince akla bilgisayarın gözle görünür elle tutulur her türlü parçası gelir. Bunun yanında kasa içersindeki birimler ve bilgisayarlar için standart olmayan özel amaçlar için geliştirilmiş çizici, barkod okuyucu gibi cihazlarda donanım sınıfına girmektedir. A. Giriş Birimleri Bilgisayarla iletişim kurulmasını sağlayan ve istenilen bilgilerin bilgisayara girilmesini sağlayan donanımlardır. i. Klavye: Bilgisayarla yazı yazmaya yarayan ve daktiloya benzeyen alettir. Yabancı diller için düzenlenmiş türüne Q Klavye, Türk alfabesine göre düzenlenmiş olanına F Klavye denir. Klavye girişine takılır. ii. Fare: Bilgisayarın kolayca yönetilmesi için geliştirilmiş hemen hemen en ucuz parçasıdır. Pek çok şekli ve türü bulunan fare, basit yapısına rağmen bugünkü bilgisayarların en önemli parçasıdır. Fare girişine takılır. iii. Barkod Okuyucu: Özel bir tarayıcı türüdür. Süper marketlerde ve pek çok çeşit ürünün bulunduğu büyük mağazalarda satın alınan malların üzerindeki bar kodunu okutmak için kullanılır. Çalışma mantığı oldukça basittir. Ürün üzerindeki barkod çizgileri, barkodun altında yazılı olan numarayı belirtecek şekilde özel yazıcılarla hazırlanır. Barkod okuyucu bu numarayı okur ve bilgisayara girer. Bilgisayar okunan bu numarayı daha önceden veri tabanına kaydedilmiş fiyat listesiyle karşılaştırarak ürünün fiyatını bulur ve ekrana çıkarır. iv. Tarayıcı: Fotoğraf, grafik, çizim, resim... gibi kağıt üzerinde yer alan bilgilerin bilgisayara girilmesinde kullanılır. Bir fotokopi makinesi gibi çalışır. v. Web Kamerası: Hareketli video görüntülerinin bilgisayara girilmesinde kullanılır. Normal bir kamera gibi çalışır. vi. Mikrofon: Bilgisayara dışardan ses kaydedilmesini sağlar. Kablosunun ucundaki jack çıkışı ses kartındaki girişe uyduğu sürece bilgisayara her türlü mikrofon bağlanabilir. vii. Optik Okuyucu: Genellikle büyük sınav merkezlerinde sınav kağıdı okumada kullanılan bir tür tarayıcıdır. viii. Joystick (Oyun Çubuğu): Bilgisayarda oyunlar oynarken kullanılan ve fare ile aynı mantıkla çalıştığı halde çubuk şeklinde özel bir yapısı olan alettir. Ses kartındaki joystick girişine takılır. B. Sistem Birimleri Bilgisayara girilen bilgileri işleyen birimlerdir. Yani bir nevi bilgisayarı bilgisayar yapan parçalar bunlardır diyebiliriz. i. İşlemci: Bilgisayarın her türlü işlemini gerçekleştiren ve yöneten en önemli parçasıdır. Bilgisayarın hızı, işlemcinin modeli ile doğrudan alakalıdır. Ek bilgi olarak üç bölümden oluştuğunu (Merkez işlem birimi, Matematik yardımcı işlemci ve Cache (ön) bellek) söyleyebiliriz. Anakart üzerindeki işlemci yuvasına takılır. Veriler ve komutlar merkezi işlem biriminde ikilik sayı sistemine dönüştürülerek işlenir. ii. RAM Bellek: (Rastgele Erişimli Bellek)Programların çalıştırılması için saklama birimlerinden çağırılıp yüklendiği bilgisayarın çalışma hafızasıdır. Ne kadar büyük olursa bilgisayar o kadar rahat çalışacaktır. Anakartta RAM yuvalarına takılır. Bilgisayar açıkken kullanılabilir, bilgisayar kapatıldığında sakladığı veriler silinir. iii. Güç Kaynağı: Kasa içersinde bilgisayara şebekeden gelen elektriği gerekli birimlere dağıtan birimdir ve satın alınan boş kasa ile birlikte gelir. Buradaki bir arıza yada kısa devre bilgisayarda ciddi hasarlara neden olabilir. iv. PORT lar: Bilgisayara dışardan takılan cihazlar için kasada bulunan girişlerdir. LPT, COM ve USB türleri mevcuttur. LPT genellikle Yazıcı ve tarayıcı için (ayrıca laplink bağlantısı ile başka bilgisayarlara bağlanmak için); COM Modem gibi iletişim cihazları için kullanılır. USB ise yeni bir teknolojidir ve web kameraları ile özel modemlerin bağlantısı için kullanılır. v. Sistem Kartları: Her biri özel bir amaç için üretilmiştir. Kasa içersindeki anakarta takılırlar. - Ekran Kartı: Sistemden aldığı sinyalleri alıp görüntüye dönüştürerek monitöre ileten karttır. Normalde anakarta takıldığı halde bazı sistemlerde anakart üzerinde bir çip olarak yer alabilmektedir. - Ses Kartı: Sistemden aldığı sinyalleri sese dönüştürerek hoparlöre ileten, yada dışardan gelen sesleri bilgisayarın anlayabileceği hale getiren karttır. Normalde anakarta takıldığı halde bazı sistemlerde anakart üzerinde bir çip olarak yer alabilmektedir. Bilgisayar Dersi Notları1 5

6 vi. - Ethernet Kartı: Yerel ağ (birbirine yakın olan bilgisayarlarla kurulan ağ) üzerindeki bilgisayarların birbiri ile haberleşebilmesini sağlar. - Faks / Modem Kartı: Bilgisayarın telefon hattı üzerinden başka bilgisayarlarla yada faks makineleriyle haberleşmesini ve bilgi alışverişinde bulunabilmesini sağlayan özel bir karttır. Bilgisayarın içersinden anakarta takılan (Internal) modelleri yaygındır. Ancak dıştan (External) kablo ile bağlanan modemler daha verimli ve hızlıdır. Temel çalışma mantığı bilgisayardan aldığı bilgileri telefon hattı üzerinden geçebilecek şekilde kodlayarak paketlemek, yada telefon hattı üzerinden paketlenmiş olarak gelen bilgileri bilgisayarda kullanılabilir verilere çevirmektir. Kablolar: Kasa içersinde ve dışında yer alan donanımları birbirine bağlamak için kullanılır. C. Çıktı Birimleri Bilgisayarın ürettiği bilgileri kullanıcına göstermek için kullandığı birimlerdir. i. Ekran (Monitör): Ekran kartından gelen sinyalleri görüntüye dönüştürerek gösteren televizyona benzeyen cihazdır. İnç (2.5 cm) başına düşen nokta sayısı ekranın çözünürlüğünü verir. Normal bir bilgisayar ekranının görüntü çözünürlüğü bir televizyonunkinin yaklaşık 10 katıdır. Buda yaklaşık 10 kat daha net görüntü demektir. Kullanıcı amacına göre monitör seçer. Mimarlar ve çizim yapan grafiker, reklamcı gibi meslek grupları yüksek çözünürlüklü ve büyük ekranları tercih ederler. Monitörler kasadaki ekran kartında yer alan monitör (VGA Video Graphich Adaptor ) girişine takılır. ii. Yazıcı: Bilgisayarda bilgileri kağıda dökmek için kullanılan yazıcıların başlıca türleri nokta vuruşlu, mürekkep püskürtmeli ve lazerdir. Ancak yine değişik amaçlar için kullanılan değişik türde baskı cihazları vardır. Örneğin Dergi, kitap, broşür basımında kullanılan ve oldukça pahalı olan Off Set makineleri aslında yazıcıdır. Yazıcılar kasadaki LPT portuna takılır. iii. Çizici: Tabela işi ile uğraşan reklamcıların kullandığı bir tür yazıcıdır. Yapıştırmalı folyo kağıtları üzerindeki iğne ile çizerek kalıplar halinde çıkartma yazılar ve şekiller üretir. iv. Hoparlör: Bilgisayarda ses kartı tarafından üretilen seslerin kullanıcı tarafından duyulmasını sağlar. D. Saklama Birimleri Bilgisayarların belkide en kullanışlı özelliği üretilen bir bilgiyi saklayabilmesidir. Bunun için kullandığı birimlere saklama birimleri denir. Manyetik yapılılar; sabit disk, disket ve ZIP sürücüler, optik yapılılar CD sürücülerdir. i. Sabit Disk: Bilgisayarın merkez saklama birimidir ve en yüksek saklama kapasitesine sahiptir. İç yapısı üst üste dizili manyetik diskler şeklindedir. Her bir manyetik disk izlerden ve sektörlerden oluşur. Sabit disk içersinde her bir disk başına 2 tane okuma kafası (iğne) düşmektedir. Kasa içersinde yer alır ve anakarttaki Primary Master portuna bağlanır. ii. Disket: Saklama kapasitesi oldukça düşüktür (1.44 MB) ve çok yavaş çalışır. Ancak küçük dosyaları bir bilgisayardan diğer bir bilgisayara taşımak için kullanılır. 3.5 lik Floppy Diskler ve disket sürücüleri şimdilik bütün bilgisayarlarda standarttır. iii. CD Sürücüler (CD ROM / CD RW / DVD): Sürücü; cd ve dvdleri okuyan cihazlar için kullanılan isimdir. CDler saklama kapasitesi standart MB arasında olan oldukça kullanışlı saklama birimleridir. CD ROM sürücü yalnızca CD lerde kayıtlı hazır bilgileri okur. Ancak bir CD RW (Writeryazıcı) Kayıt cihazınız varsa bilgisayarınızdaki her türlü veriyi CD ye kaydederek saklamanız mümkündür. CD Kaydedici cihazlar her türlü CD yapabilir ve çoğaltabilir. DVD sürücüler ise yeni bir teknolojidir. Genellikle film CD si amaçlı olarak kullanılan DVD, ekranda oynamakta olan filmin sesinin, dilinin, altyazısının ve hatta kamera açısının değiştirilebileceği, yeni yaygınlaşan üstün bir saklama birimi türüdür. Sıkıştırması ile 8 saatlik bir filmin tek bir CD de toplanabilmesine olanak verir. Cd çeşitleri: CD-ROM( Yalnızca okunabilir), CD-R (yazılabilir), CD-RW (tekrar Yazılabilir) Dvd çeşitleri: DVD-ROM( Yalnızca okunabilir), DVD-R (yazılabilir), DVD-RW (tekrar Yazılabilir) ZIP Sürücüler: Sıkıştırma teknolojisi kullanılarak üretilmiş olan ZIP sürücüler disketle kapasite ve hız haricinde aynıdır. Kapasiteleri MB tır. 2. YAZILIMLAR Bilgisayara yüklenen her türlü programa yazılım denir. Virüslerde yazılımdır. Bazı yazılımlar olmadan bilgisayar donanımları hiçbir işe yaramaz. A. Sistem Yazılımları Bilgisayar Dersi Notları1 6

7 Temelde bilgisayarı çalıştıran ve donanımların birbirleriyle haberleşmesini sağlayan yazılımlardır. Bunlar tür yazılımlar olmadan bilgisayarı çalıştırabilmek mümkün değildir. i. BIOS: (basic input/outout system)anakartta bir çipte yüklü olan küçük bir programdır, ancak bilgisayarın çalışmasında önemli bir rol üstlenir. Bilgisayarın açılışında çalışma ortamlarını ve bilgisayarı testten Award Modular BIOS v.4.23 geçirir. Kendisine daha önceden yapılmış olan Intel Pentium IV CPU found ayarlar doğrultusunda bilgisayarın donanımlarını CPU Clock at 1400 Mhz testten geçirir. Bilgisayarın kontrolü için gerekli RAM Test: 256 MB OK olan giriş birimlerinin (klavye ve farenin) bağlı olup Detecting IDE Drives: olmadığını, sistemde ne kadar RAM olduğunu, Primary Master: Quantum Bigfoot RAM lerin sağlam olup olmadığını kontrol eder. Secondary Master: Not Found Primary Slave: Creative CD 52X Daha sonra ise saklama birimlerini algılayarak Secondary Slave: Yamaha CD-RW 8824 işletim sistemi bilgilerini nereden alacağını denetleyen BIOS, eğer bir sorunla karşılaşırsa SYSTEM TEST OK. hemen kullanıcıyı uyararak gerekli düzeltmelerin Windows xp Başlıyor... yapılmasını ister. Daha sonra kendisine kaydedilmiş olan sıra ile saklama birimlerinde işletim sistemini arar bulur ve yükleyerek bilgisayarı çalışır duruma getirir. (Ayarlar değiştirilmediği takdirde BIOS, işletim sistemini sırası ile önce diskette, sonra sabit diskte, en son olarakta CD-ROM da arar)... ii. İşletim Sistemi: Kullanıcıların amaçlarına uygun olarak seçilerek bilgisayara yüklenen yazılımlardır. Bugün kullanılan kişisel bilgisayarların çoğunda Microsoft firmasının ilkini 1985 yılında (1.0) çıkarttığı Windows işletim sistemi kullanılmaktadır. Windows ile birlikte bilgisayar kullanımı uzmanların tekelinden çıkmış ve artık günümüzde neredeyse her evde televizyon veya buzdolabı gibi standart olmuştur. İşletim sistemleri, kullanıcının isteklerini bilgisayara, bilgisayarın gereksinimlerini kullanıcıya sunan arabirimlerdir. Bilgisayarlar birazdan açıklanacak olan uygulama yazılımları olmaksızın çalışır, ancak işletim sistemi olmadan çalışamaz. iii. Sürücüler: Bir anlamda donanımların kendilerini işletim sistemine tanıtmak için kullandıkları kimlikleridir diyebiliriz. Her donanımın kendisini Windows ortamında çalıştırabilmek için Windows altındaki Drivers klasörüne kopyalamak zorunda olduğu sürücüleri vardır. Bu sürücüler ilgili donanımın kutusunun içindeki bir Disket veya CD içersinden bilgisayara yüklenir. Sürücüler yüklenmezse o donanım çalışmaz. Örneğin yeni aldığınız bir ses kartını bilgisayarınıza taktığınızda Windows bu donanımı tanımıyorsa, aldığınız ses kartı ile birlikte gelen sürüleri bilgisayarınıza yüklemek zorundasınız. B. Uygulama Yazılımları Kullanıcının amacına göre bilgisayara yüklenen ve işletim sistemi tarafından çalıştırılan yazılımlardır. i. Özel Yazılımlar: Bunlar tek bir amaç için yazılmış programladır. Örneğin Paint yazılımı bilgisayarda yalnızca çizim yapmak için kullanılır. Paint ile müzik dinlemek mümkün değildir. Winamp ile müzik dosyaları çalıştırılır. Winamp bir ortam yürütücü programdır. Winamp ile muhasebe tutulmaz. ii. Paket Yazılımlar: Birden çok iş gören, yada birden fazla programı bünyesinde barındıran yazılımlardır. Bunlara en güzel örnek Microsoft Office program paketidir. Word (Kelime İşlemci), Excel (Hesap Tablosu), Access (Veri Tabanı), Binder (Ciltçi), Powerpoint (Sunu hazırlama), Outlook ( yönetimi) programlarını bünyesinde bulundurarak bilgisayarı ofisinde kullanan kişilerin her türlü ihtiyacına cevap vermektedir. C. Programlama Dilleri Bir işi bilgisayara yaptırmak için ona verilen emirleri belli bir mantıksal sürece uygun olarak düzenlemek gerekir. Bu sayede oluşturduğumuz emir listesine kaynak kod denir. Kullanılan bu kodlayama ait kurallar bütününe programlama dili denir.bilgisayarın hangi durumda ne yapacağını belirleyen programların(yazılımların) bilgisayarın anlayacağı dilde ifade edilebilmesi için C, C++, Pascal, Java, Basic gibi programlama dilleri gereklidir. Bilgisayar Dersi Notları1 7

8 ESC F1 F2 F3 F4 F5 F6 F7 F8 F9 F10 F11 F12 Wake Up Sleep Power * + TAB! 1 CAPS LOCK ^ $ % & ( ) =? X / G Ğ I O D R N H P Q W U İ E A Ü T K M L Y Ş BACK SPACE ENTER Print Screen SysRq İnsert Delete Scroll lock Home End Pause break Page up Page down Num Lock 7 Home / * PgUp + > J Ö V C Ç Z S B : ; SHİFT SHİFT <., CTRL ALT SPACE BAR ALT CTRL 1 End 0 İns 2 3 Pgdn. del ENTER Windows pencere Fare sağ tuşu ESC Verilen komutu iptal eder. ENTER Onaylama tuşudur. Yazı Programlarında imleci bir satır aşağı indirir. Excel de bir alt hücreye geçiş sağlar. SPACEBAR Boşluk bırakma tuşudur. Yazı yazma programlarında 1 defadan fazla basmak yanlış olur. Her noktalama işaretinden sonra boşluk bırakılır. CAPS LOCK Büyük ve küçük harf yazmak için kullanılır. BACK SPACE Yapılan son işlemi geri almak için kullanılır. Örneğin internette gezinirken bir önceki sayfaya geçiş yapmak için. Yazı yazma programlarında imlecin sol tarafındaki bir karakteri siler. TAB Sekme tuşudur. Birden fazla boşluk bırakmak istediğimizde bu tuşa basarız.(space bar tuşuna basmayalım.). Excel de bir sonraki hücreye geçmek içinde kullanılır. SHİFT Tek başına kullanılmaz. Birden fazla görevi olan tuşlarda üstteki simgenin çıkmasını sağlar. Örneğin ünlem işareti. Üzerisindeki ok işareti de bize ne işe yaradığının kopyasını vermektedir. ALT GR Tek başına kullanılmaz. Birden fazla görevi olan tuşlarda sağ alttaki simgenin çıkmasını sağlar. Örneğin ALT Tek başına işlem yapmaz. Menülerdeki altı çizili olan harfle beraber basarsak o menü açılır. Dosya- Düzen- Görünüm, ALT la beraber D harfine basarsak dosya, Z harfine basarsak düzen menüsü açılır. CTRL Tek başına işlem yapmaz.nerdeyse bütün tuşlarla ayrı ayrı görevi vardır. CTRL tuşuyla C ye basarsak kopyalama, V ile yapıştır, X ile kesme, Z ile geri alma,s ile kaydetme,p ile yazdırma gibi. WİNDOWS PENCERE Başlat menüsünün açılmasını sağlar. Eğer fareniz işlem yapmıyorsa bu tuşu kullanabilirsiniz. FARE TUŞU Fareniz çalışmıyorsa bu tuşu ile farenin sağ tuşuymuş gibi kullanabilirsiniz. Ok tuşları ile hareket edip, Enter tuşuyla onaylama yaparsanız fareyi kullanmanıza gerek bile kalmaz. DELETE Silme tuşumuzdur. Bilgisayardan ne silmek istiyorsak hepsini bu tuş ile yapabiliriz.(backspace ile değil). Ayrıca yazı yazma programlarında imlecin sağ tarafındaki bir karakteri siler. HOME İmleci bulunduğu satırın başına getirir. END İmleci bulunduğu satırın sonuna getirir. PAGE UP Yazıda imleci bir ekran veya bir sayfa yukarı götürür. PAGE DOWN Yazıda imleci bir ekran veya bir sayfa aşağı götürür. İNSERT Bu tuşa basıldığında yazılan karakter imlecin sağındaki karakteri siler ve onu yerine geçer. Siz yazı yazarken sağ taraftaki karakter sürekli siliniyor ise İNSERT tuşuna başmışsınız demektir. NUM LOCK Tuşunuz basılı ise artık sol taraftaki sayıları kullanamaz, tuşun üzerindeki ikinci görevleri yapmasını sağlamışınız demektir. 7 yerine home, 1 yerine End, Nokta yerine Delete gibi