BİLGİSAYARIN TEMEL BİLEŞENLERİ

Transkript

1 BİLGİSAYARIN TEMEL BİLEŞENLERİ Öğr. Gör. Özge Öztimur Karadağ 1

2 Bilgisayarın Tanımı 2

3 Bilgisayarın Tanımı Bilgisayar belirli komutlara göre veri işleyen ve depolayan bir makinedir. 2

4 Bilgisayarın Temel Özellikleri Bilgisayarın veri işlemede kullandığı temel işlemler: Veri girişi Aritmetik ve mantıksal işlemler Veri saklama Veri çıkışı 3

5 Bilgi İşleme Döngüsü GİRİŞ Giriş Birimleri İŞLEM Merkezi İşlem Birimi ÇIKIŞ Çıkış Birimleri DEPOLAMA Depolama birimi 4

6 Girdi Bilgi işleme döngüsü sırasında bilgisayar kullanıcı ya da bir program tarafından gelen veriyi alır. 5

7 İşleme Bilgisayarın aldığı veriyi bilgiye dönüştürmesi işlemidir. İki çeşit işlem mevcuttur: Aritmetik işlemler 3+4 = 7 Mantıksal İşlemler 6>2 6

8 Depolama Bilgisayar yaptığı işlemlerin sonucunu disk, bellek veya başka depolama aygıtlarına kaydeder. Depolama işlemi ile kaydedilen bilginin daha sonra kullanılması sağlanır. İki depolama türü vardır: Geçici depolama (bellek) Kalıcı depolama (sabit disk, cd vb.) 7

9 Çıktı Bilgisayarın ürettiği bilgiyi kullanıcılara göstermesi için kullanılır Yazı, rakam, grafik, ses vb. 8

10 Bilgisayarı Oluşturan Öğeler BİLGİSAYAR Donanım Yazılım Temel Birimler (Sistem Donanımları) Çevre Birimleri Sistem Yazılımları Uygulama Yazılımları Mikro İşlemci Bellek Ana Kart Monitör Klavye Fare Ekran Kartı 9

11 Donanım 10

12 Donanım Bilgisayarı oluşturan fiziksel parçaların tamamıdır. 10

13 Donanım Bilgisayarı oluşturan fiziksel parçaların tamamıdır. 10

14 Donanım Bilgisayarı oluşturan fiziksel parçaların tamamıdır. Gözle görülen ve dokunulabilen parçalar bilgisayar donanımını oluşturur. 10

15 Yazılım 11

16 Yazılım Hem bilgisayar sistemini oluşturan donanım birimlerinin yönetimi hem de kullanıcıların işlerini yapmak için gerekli olan programlardır. 11

17 Çevre Birimleri - Giriş Birimleri Klavye Fare Tarayıcı Mikrofon Web kamerası 12

19 Çevre Birimleri - Giriş Birimleri Klavye Tarayıcı Mikrofon Web kamerası 12

20 Çevre Birimleri - Giriş Birimleri Klavye Tarayıcı Mikrofon Web kamerası 12

22 Çevre Birimleri - Giriş Birimleri Klavye Fare Tarayıcı Mikrofon 12

24 Çevre Birimleri - Çıkış Birimleri 13

25 Çevre Birimleri - Çıkış Birimleri Monitör 14,17 1 inch = 2.54cm 13

26 Çevre Birimleri - Çıkış Birimleri Monitör 14,17 1 inch = 2.54cm 13

27 Çevre Birimleri - Çıkış Birimleri Monitör 14,17 1 inch = 2.54cm Yazıcı 13

28 Çevre Birimleri - Çıkış Birimleri Monitör 14,17 1 inch = 2.54cm Yazıcı 13

29 Çevre Birimleri - Çıkış Birimleri Monitör 14,17 1 inch = 2.54cm Yazıcı Hoparlör 13

30 Sistem Donanımları Merkezi İşlem Birimi(CPU, Mikro İşlemci) Bilgisayar Sisteminin temel yönetim birimidir. Komutları işler, hesaplamaları yapar, bilgisayarın içindeki bilgi akışını kontrol eder ve yönetir. İki temel bileşeni vardır; aritmetik-mantık birimi ve denetim birimi Hızı önemlidir. Birimi Hertz (Hz) dir. 1 saniyede yapılan işlem sayısını ifade eder. Örn: 3Hz saniyede 3 işlem yapıldığını ifade eder. 14

31 Sistem Donanımları İşlemci Hızı Günümüz bilgisayarlarında hız Örn: 450 MHz olan bir işlemci saniyede işlem yapmaktadır. 3GHz olan bir işlemci saniyede işlem yapmaktadır. İşlemcilere örnek: Pentium 4 3.6GHz, Core i7 2.8GHz 15

32 Sistem Donanımları Anakart Bilgisayarı oluşturan bütün bileşenlerin üzerine takıldığı ve bilgisayar parçalarının birbirleriyle haberleşmesine imkan tanıyan karttır. Anakart üzerindeki bileşenler: Mikroişlemci slotları Bellek slotları (RAM) ROM bellek (BIOS) Chipset (Veriyolları, devreler) Genişleme yuvaları 16

33 Sistem Donanımları Ana Bellek(RAM-Random Access Memory) RAM in özellikleri bilgisayarın hızını ver performansını etkiler Bellek (RAM) büyüdükçe bilgisayarın bir işi yapma hızı ve aynı anda yapabileceği iş sayısı artar. Bellek birimi: byte. 17

34 Byte " " " " " 1 Bit (Binary Digit) "0 veya 1 8 Bit 1 Byte 1024 Byte 1 KB 1024 KB 1 MB 1024 MB 1 GB 1024 GB " 1 TB 18

35 Sistem Donanımları ROM (Read Only Memory) Salt okunur bellek ROM'lara genellikle kontrol programları yüklenir ve bilgisayarlar ilk açıldığı anda yürütülen işlemler bu programların denetiminde yapılır. Bu belleklerdeki bilgiler elektrik kesilse dahi kaybolmaz. 19

36 Sistem Donanımları Depolama Birimleri İki depolama türü vardır: Geçici depolama Bellek (RAM) Kalıcı depolama Sabit disk, cd, dvd, flash bellek 20

37 Sistem Donanımları Kalıcı Depolama Birimleri Manyetik: Sabit disk, disket Optik: Optik bir diskin yansıtan yüzeyi üzerine lazer kullanılarak veri yazılması veya okunması. CD-ROM CD-R : CD-Recordable (700 MB) CD-RW: CD ReWritable DVD (Digital Video Disk) (4.7-16GB) Blu-ray (25-50 GB) Flash: Elektriksel olarak silinip yeniden programlanabilen kalıcı bellektir. Verinin bir bilgisayardan diğerine kolay biçimde aktarımını sağlar. (hafıza kartları, usb, flash bellekler) 21

38 Güç Kaynağı Bilgisayar birimlerinin ihtiyacı olan elektrik enerjisini uygun voltaj değerleriyle sağlayan birimdir. 22

39 Portlar (Bağlantı Noktaları) Genellikle bilgisayarların arka kısımlarında bulunan ve harici donanımları (fare, yazıcı, tarayıcı) bilgisayara bağlamaya yarayan soketlerdir. 23

40 Portlar PS/2: Klavye ve fare bağlamak için kullanılan portlardır. Seri Port: Aynı anda sadece bir bitlik verinin transfer edildiği bağlantı noktalarıdır. Modemlerbirimlerini seri portlar üzerinden bağlayabiliriz. Paralel Port: 25 pinlik D şeklindeki bağlantı noktasıdır. Bir pinden aynı anda 8 bitlik veri transfer edilebilir. Genellikle yazıcı bağlamak için kullanılır. USB Port: Universal Serial Bus" kelimesinin kısaltmasıdır. USB'nin türkçesi "Evrensel Seri Veriyolu"dur. USB dış donanımların bilgisayar ile bağlantı kurabilmesini sağlayan seri yapılı bir bağlantı biçimidir. Son sürümü 3.0'dır. 600 MByte/sn'lik aktarım hızı vardır 24

41 Ön Bellek(Cache Memory) RAM belleğin hızı CPU hızından düşüktür. RAM in bu hız düşüklüğüne Cache Bellek yardımcı olur ve RAM ile CPU arasındaki veri transferlerinde görev yapar, hızı dengeler. 25

42 EKRAN (Monitör) Görüntü nasıl oluşur? Ekran boyutu Çözünürlük Pixel Dot-pitch Ekran çeşitleri: CRT (Cathode Ray Tube) LCD (Liquid Crystal Display) Plazma LED (Light-Emitting Diode) 26

43 Ekran Kartı Bilgisayarın görüntü vermesini sağlayan birimdir. Harici ya da onboar (ana-kart chipseti içerisinde) onboard olabilir. Harici ekran kartları ana kart üzerindeki genişleme yuvalarına yerleştirilir. 27

44 Ses Kartı Karta bağlanan hoparlör sayesinde ses elde etmemizi sağlar. Harici ses kartları ana kart üzerindeki genişleme yuvalarına yerleştirilir. 28

45 Ethernet Kartı Bilgisayarın bir ağ ile iletişim kurmasını sağlar. Ethernet kartı anakart üzerindeki genişleme yuvalarına yerleştirilerek bilgisayar ağlarında bulunan diğer bilgisayarlarla veri alış-verişini sağlamakta kullanılır. Ağda bulunan bilgisayarları birbirinden ayırt etmek için kendilerine özgü MAC adresleri kullanılır. 29

46 Modem Telefon hattını kullanarak internete bağlanmayı sağlar. Dijital sinyalleri ses sinyallerine ve ses sinyallerini dijital sinyallere dönüştürür. Modemler birim zamanda gönderebildikleri veri miktarı ile sınıflandırılırlar. Bu miktar bit/saniye (bit/s) olarak ölçülür. 30

47 UPS Uninterruptible power supply Elektrik kesintisi durumunda bilgisayarın kesintisiz olarak bir süre çalışmasını sağlar. 31

48 Yazıcı Çeşitleri: Nokta vuruşlu Mürekkep püskürtmeli (kartuş kullanılır) Lazer (toner kullanılır) 32

49 Wi-Fi: Kablosuz ağ. İngilizce wireless fidelity kelimelerinin ilk iki harfi kullanılarak kısaltılmıştır. Bluetooth: Kablo bağlantısını ortadan kaldıran radyo frekans teknolojisinin adıdır. 33

50 KLAVYE 34

51 KLAVYE Yardım 34

52 KLAVYE Yardım Yeniden adlandırma 34

53 KLAVYE Yardım Yeniden adlandırma Ara penceresini ekrana getirir 34

54 KLAVYE Yardım Yeniden adlandırma Ara penceresini ekrana getirir Yenile 34

55 KLAVYE Tuşlar ve Görevleri Fonksiyon Tuşları F1 - Yardım F2 F3 F5 - ESC Tuşu: Yeniden adlandırma Ara penceresini ekrana getirir Yenile 34

56 KLAVYE Tuşlar ve Görevleri Fonksiyon Tuşları F1 - Yardım F2 F3 F5 - Yeniden adlandırma Ara penceresini ekrana getirir Yenile ESC Tuşu: (Escape) Uygulamayı iptal etmeyi ya da programdan çıkmayı sağlar. 34

57 KLAVYE ENTER Tuşu: Komut ve işlemleri onaylamak için kullanılır. Kelime işlemci programlarında alt satıra geçmeyi sağlar. TAB Tuşu: İmlecin belirli bir uzunluk bırakarak ilerlemesini sağlar. Caps Lock Tuşu: Devamlı olarak büyük harf ya da küçük harf ile yazmayı sağlar. 35

58 KLAVYE Shift Tuşu: Tek başına bir anlam ifade etmez. Caps lock tuşu yanık ise küçük, sönük ise büyük harf yazmayı sağlar. Klavyedeki ikincil karakteri yazdırmayı sağlar. Shift tuşu ile beraber basıldığında rakamların üzerinde bulunan karakterleri yazdırır. 36

59 KLAVYE Shift Tuşu: Tek başına bir anlam ifade etmez. Caps lock tuşu yanık ise küçük, sönük ise büyük harf yazmayı sağlar. Klavyedeki ikincil karakteri yazdırmayı sağlar. Shift tuşu ile beraber basıldığında rakamların üzerinde bulunan karakterleri yazdırır. ALT GR Tuşu: Klavyedeki üçünü karakterleri yazdırmayı sağlar. 36

60 KLAVYE 37

61 KLAVYE CTRL Tuşu: Tek başına kullanılmaz. Genellikle kullanılan program tarafından desteklenen kısayol tuşu olarak kullanılır. 37

62 KLAVYE CTRL Tuşu: Tek başına kullanılmaz. Genellikle kullanılan program tarafından desteklenen kısayol tuşu olarak kullanılır. Ctrl + X -> Kes Ctrl + C -> Kopyala Ctrl + V -> Yapıştır Ctrl + Z -> Geri al Ctrl + A -> Tümünü seç 37

63 KLAVYE CTRL Tuşu: Tek başına kullanılmaz. Genellikle kullanılan program tarafından desteklenen kısayol tuşu olarak kullanılır. Ctrl + X -> Kes Ctrl + C -> Kopyala Ctrl + V -> Yapıştır Ctrl + Z -> Geri al Ctrl + A -> Tümünü seç Ctrl + S ->Kaydet Ctrl + P -> Yazdır Ctrl + W ->Belgeyi kapatır Ctrl +Esc ->Başlat Menüsünü açar 37

64 KLAVYE ALT Tuşu: Tek başına kullanımı yoktur. Kullanılan program tarafından desteklenen işleri yapar. Alt + F4 -> Açık olan pencereyi kapatır Alt + Tab -> Açık olan penceler arasında geçiş yapar Alt + D ->Programın dosya menüsünün açılmasını sağlar. Back space tuşu: İmlecin solundaki karakterleri silmek için kullanılır. 38

65 KLAVYE WİN tuşu: Masa üstündeki başlat menüsünü açmak için kullanılır. Win + E - windows gezgini Win + R - Çalıştır Win + F - Ara Win + D - Simge durumuna küçült Win + M - Simge durumuna küçültür. 39

66 KLAVYE Print Screen Tuşu: Ekrandaki görüntünün fotoğrafını çeker. Ekrandaki görüntüyü hafızasına kopyalar. İNSERT tuşu: Üzerine yaz ya da araya ekleme işleminde kullanıyoruz. Araya girme tuşudur. Bu tuşa basıldığında yazılan karakter imlecin sağındaki karakteri siler ve onun yerine geçer. HOME tuşu:imleci bulunduğu satırın başına götürür. 40

67 KLAVYE END Tuşu: İmleci bulunduğu satırın sonuna götürür. Scroll Lock Tuşu: Kaydırma çubuklarının görevinin klavyeden yapılmasını sağlar. Num Lock Tuşu: Sağ bölmede bulunan rakamları aktif veya pasif hale getirir. Space Bar (Boşluk) tuşu Page Up Tuşu: İmleci bir önceki sayfaya götürür. Page Down Tuşu: İmleci bir sonraki sayfaya götürür. 41