İman Amel İlişkisi Gönderen Kadir Hatipoglu - Şubat :00:00

Transkript

1 İman Amel İlişkisi Gönderen Kadir Hatipoglu - Şubat :00:00 İMAN AMEL İLİŞKİSİ İman Nedir? Sözlükte iman, inanmak ve tasdik etmek demektir ki, bu imanın genel manasıdır. İmanın bu genel anlamında kullanıldığı âyetler vardır. Istılahta iman, Peygamberimizin Allah tarafından getirdiği kesin olarak bilinen her şeyde onu tasdik etmek ve doğruluğuna inanmaktır. Bu imanın özel manasıdır. İman deyince de bu anlaşılır. Nitekim Kur'an-ı Kerim'de: ام ن الر س ول ب م ا ا ن ز ل ا ل ي ه م ن ر ب ه و ال م ؤ م &#16 06; ون "Peygamber ve mü'minler ona Rabbinden indirilene inandı." (Bakara, 2/285) buyurulmuştur. İman Ne ile Gerçekleşir? İmanda etkili olan organ veya organlar hangileridir? Bu konuda farklı değerlendirmeler olmakla beraber, imanda etkili olan organ kalptir. Bir kimse, Peygamberimizi, Allah tarafından getirdiği kesin olarak bilinen her şeyde kalbi ile tasdik ediyor ve doğruluğuna inanıyorsa -bunu her hangi bir sebeple dili ile ikrar etmese de- Allah katında mü'mindir. Diliyle ikrar ettiği halde kalbi ile tasdik etmiyorsa, bu kimse her ne kadar insanlar yanında mü'min ise de, Allah katında gerçekten inanmış değildir. Nitekim Kur'an-ı Kerim'de şöyle buyurulmuştur: و م ن الن اس م ن ي ق ول ام ن ا ب الل ه و ب ال ي و &#16 05; ال اخ ر و م اه م ب م ؤ م نين&#16 14; "İnsanlardan öyle kimseler vardır ki Allah'a ve âhiret gününe iman ettik derler, halbuki onlar mü'min değillerdir." (Bakara, 2/8) ق ال ت ال ا ع ر اب&#16 15; ام ن ا ق ل ل م ت ؤ م ن وا و لك ن ق ول وا ا س ل م ن ا و ل م ا ي د خ ل ال ايم ان

2 فى ق ل وب ك م ''Bedeviler, 'İman ettik' demektedirler. (Ey Muhammed) de ki, 'Siz iman etmediniz fakat İslâm olduk deyin, çünkü iman henüz kalplerinize girmedi." (Hucurat, 49/14) Büyük Müfessir Mücahid (H ) bu âyet-i kerimenin, Medine yakınında bulunan Benî Esed İbn-i Huzeyme kabilesi hakkında nâzil olduğunu söylemiştir. Bu kabile ganimet hevesiyle müslüman olduklarını söylemişlerdi. Bunlar bir kıtlık yılında Medine'ye gelmişler şehâdet kelimesini söylemişler ve Peygamberimize: - Biz, filân oğulları ve filân oğulları gibi size savaş açmadık, âilelerimizle geldik" dediler. Bu sözleri ile Peygamberimizden kendilerine sadaka yardımı yapılmasını istiyorlardı. Bunun üzerine bu âyet-i kerime indi. (Âlûsî, Ruhu'l-Meânî, Beyrut, c. XXVI, s.167, Mısır, 1353 H.) Âyet-i kerime, Peygamberimize, onlara söyle. "siz iman etmediniz" çünkü iman yalnız dil ile ikrardan ibaret değil, yürekten inanmaktır. Dil ile ikrar, dünyada müslüman olduğunun bilinmesi ve kendisine (cenaze namazını kılmak ve müslüman mezarlığına defnetmek gibi) İslâm hükümlerinin uygulanması için, gereklidir. Eş'arî'lerin ihtiyarı da budur. Ebû Mansûr Mâturidî de bu görüştedir. (Şerh-u Fıkhi'l-Ekber, s. 69) "İman, kalp ile tasdik ve dil ile ikrardır" meşhur sözün anlamı da budur. Yoksa Allah katında mü'min olması için kalp ile tasdik yeterlidir. Sonuç olarak, iman kalp ile tasdikten ibarettir. Dil ile ikrar ise başkalarının onu mü'min olarak tanımaları ve öldüğünde cenaze namazını kılmaları ve müslüman mezarlığına defnetmeleri gibi İslâm hükümlerinin ona uygulanması için gereklidir. İmanın Geçerli Olmasının Şartları İmanın sahih ve makbul olması için üç şartın bulunması gereklidir. 1. İman ümitsizlik halinde olmamalıdır. Hayatı boyunca inanmamış olan bir insanın, yaşama ümidi kalmayıp can çekişme halinde iman etmesi geçerli değildir. Nitekim Kur'an-ı Kerim'de şöyle buyurulmuştur: و ل ي س ت الت و ب ة ل ل ذين ي ع م ل ون الس ي ات&#16 16; ح ت ى ا ذ ا ح ض ر ا ح د ه م ال م و ت ق ال ا ن ى ت ب ت ال آن و ل اال ذي&#16 06; ي م وت ون و ه م ك ف ار ا ولئ ك ا ع ت د ن ا ل ه م ع ذ اب ا ا ليم ا "Günah işleyip de kendisine

3 ölüm gelince 'işte ben şimdi tövbe ettim' diyen kimsenin tövbesi kabul edilmez. Kâfir olarak ölenlerin de tövbesi kabul edilmez. İşte bunlara ahirette can yakıcı bir azap hazırlamışızdır." (Nisa, 4/18) 2. İnanmış olan bir kimse, dinin kesin hükümlerinden, her hangi birini inkar edici söz ve davranışlarda bulunmamalıdır. Meselâ, dinin hükümlerinden olduğu kesin olan namaz, oruç, hac ve zekât gibi bir hükmü inkâr eden, Allah böyle bir şey farz kılmadı artık bugün için bunlara gerek yoktur diyen kimse -Allah korusun imanını kaybetmiş olur. Çünkü dinin hükümleri bir bütündür, bunlardan birini inkar etmek hepsini inkar etmek demektir. Ancak dinin bütün hükümlerine inandığı halde bunlardan bazılarını yapmayacak olursa dinden çıkmış olmaz. İnkar başka yapmamak başkadır. 3. Dindeki hükümlerin hepsinin güzel olduğunu kabul etmeli ve bunların arasında bir ayırım yapmamalıdır. İman Artar ve Eksilir mi? İmanın artması ve eksilmesi diye bir şey olmaz. Bu noktada imanın gerçekleşmesi için hiç kimse arasında hatta peygamber olanla olmayan arasında bir fark yoktur. Bir kimse ya inanmıştır veya inanmamıştır. Ancak imanın kuvvetli ve zayıf olması açısından farklılık vardır. Peygamberimizin imanı ile her hangi birimizin imanı kuvvetlilik açısından aynı değildir. İmanda böyle bir farklılığın bulunduğuna âyet ve hadislerde de işaret edilmiştir. Nitekim Kur'an-ı Kerim'de: ا ن م ا ال م ؤ م ن &#16 08;ن ال ذين ا ذ ا ذ ك ر الل ه و ج ل ت ق ل وب ه م و ا ذ ا ت ل ي ت ع ل ي ه م اي ات ه ز اد ت ه م ايم ان ا و ع لى ر ب ه م ي ت و ك ل &#16 08;ن Mü'minler ancak onlardır ki, Allah anıldığı zaman yürekleri titrer. Allah'ın âyetleri kendilerine okunduğu zaman bu, onların imanını artırır (kuvvetlendirir) ve onlar yalnız Rablerine dayanır ve güvenirler. (Enfal, 8/2) İmanın kuvvet ve zayıf kabul edeceğine İbrahim (a.s.)'ı örnek vermek mümkündür. O, Allah'ın dostu olma şerefi ile şereflenmiş bir peygamber olduğu halde şöyle demişti: و ا ذ ق ال ا ب رهيم ر ب ا ر نى ك ي ف ت ح ي ال م و تى Ey Rabbim! Ölüyü nasıl dirilttiğini bana göster. Allah ona: ق ال ا و ل م

4 ت ؤ م ن Yoksa inanmadın mı? buyurdu. İbrahim: ق ال ب لى و لك ن ل ي ط م ئ ن&#16 17; ق ل بى İnandım, fakat kalbim iyice yatışsın (için istiyorum) dedi. (Bakara, 2/260) Böylece Hz.İbrahim, görmeden inandığı bu olayı gözleri ile gördükten sonraki imanının daha kuvvetli olacağı ifade edilmiştir. İman İle Amel Arasındaki İlişki İman ve amel, bir bütünü oluşturan parçalar değil, ayrı ayrı şeylerdir. Çünkü Kur'an-ı Kerim'de: ا ن ال ذين ام ن وا و ع م ل وا الص ال ح ا&#15 78; و ا ق ام وا الص لوة و ات و ا الز كوة ل ه م ا ج ر ه م ع ن د ر ب ه م و ل ا خ و ف ع ل ي ه م و ل ا ه م ي ح ز ن ون "İman edip iyi işler yapan, namaz kılan ve zekât verenler var ya onların mükafatları Rableri katındadır. Onlara korku yoktur, onlar üzüntü de çekmezler." (Bakara, 2/277) buyurulmuş, amel, iman üzerine atfedilmiştir. Arapça gramer kuralına göre ancak ayrı ayrı manada olan şeyler birbirine atfedilebilirler. Daha açık bir ifade ile eğer amel imanın bir parçası olsaydı "İman edenler" ifadesinden sonra "iyi iş yapanlar" denmesine gerek kalmazdı. وعن أبى هريرة: عبدالرحمن بن ص خر الدوسى ) رع( أن رسول الل ه قال: إذا أح س ن أح د ك م إس لام ه فكل حسنة يعمل ها ت ك ت ب له بعشر أم ثال ها إلى سبعمائة ضع ف وكل

5 سيئة يعملها ت كت ب بمثلها حتى ي لقى الل ه تعالى (5)- Ebu Hüreyre (r.a) hazretleri anlatıyor: Hz. Peygamber (a.s) buyurdular ki: "Sizden biri içiyle dışıyla Müslüman olursa, yaptığı her bir hayır en az on mislinden, yedi yüz misline kadar sevabıyla yazılır. İşlediği her bir günah da sâdece misliyle yazılır. Bu hâl, Allah'a kavuşuncaya kadar böyle devam eder." (Buhârî, İman 31; Müslim, İman 205, (129)). İman ile amel, ayrı ayrı şeyler olmakla beraber aralarında çok sıkı bir ilişki vardır. Sözün başında şunu belirtmeliyiz ki; İman, cennete girmeye, amel ise cehennemden kurtuluşa vesiledir. İman amelin makbul olma şartı, salih amel de imanın kemalini işaretidir. Küpün içinde ne varsa dışa o sızar; kazanın üstündeki kaymak içinde kaynayanın cinsindendir. م ن ع م ل س ي ئ ة ف ل ا ي ج زى ا ل ا م ث ل ه ا و م ن ع م ل ص ال ح ا م ن ذ ك ر ا و ا ن ثى و ه و م ؤ م ن ف ا ولئ ك ي د خ ل ون ال ج ن ة ي ر ز ق ون فيه ا ب غ ي ر ح س اب "Her kim bir kötülük yaparsa, ona ancak yaptığının bir misli ile ceza verilir. Erkek veya kadın, her kim de mümin olarak iyi bir amel işlerse, işte onlar cennete girerler. Orada kendilerine hesapsız rızık verilir." (Mü'min, 40/40) و ال ذين ك ذ ب وا ب اي ات ن ا و ل ق اء ال اخ ر ة ح ب ط ت ا ع م ال ه &#16 05; ه ل ي ج ز و ن ا ل ا م ا ك ان وا ي ع م ل ون

6 Âyetlerimizi ve ahiretteki karşılaşmayı inkâr edenlerin amelleri hepten boşa gitmiştir. Çekecekleri ceza kendi yaptıklarından başkası mı olacaktır? (Araf, 7/147) ا ن ال ذين ام ن وا و ع م ل وا الص ال ح ا&#15 78; ا ن ا ل ا ن ضيع ا ج ر م ن ا ح س ن ع م ل ا İman edip de güzel davranışlarda bulunanlar var ya, şüphe yok ki biz öyle güzel işler yapanların mükafatını zayi etmeyiz. (Kehf, 18/30) وعن كعب بن عجرة (رع) قال: ]قال ل ى رسول الل ه :. ي ا ك ع ب بن ع ج ر ة : الص لا ة ب ر ه ان و الص و م ج ن ة ح ص ين ة و الص د ق &#15 77; ت ط ف ئ الخ ط يئ ة ك م ا ي ط ف ئ الم اء الن ار ي ا ك ع ب ابن ع ج ر ة : إن ه ي ر ب و ل ح م ن ب ت م ن س ح ت إلا ك ان ت الن ار أو لى ب ه [. (1733)- Ka'b İbnu Ucre (r.a) anlatıyor: "Resulullah (a.s) bana şunu söyledi:"ey Ka'b İbnu Ucre,! Namaz bürhandır. Oruç sağlam bir kalkandır. Sadaka hataları söndürür, tıpkı suyun ateşi söndürdüğü gibi. Ey Ka'b İbnu Ucre! Haramla biten bir ete mutlaka ateş gerekir." [Tirmizî, Salât 433. (614); Nesâî, Bey'ât 35, 36, (7, 160).] وعن أبى مال ك الاش عرى (رع)

7 قال: ]ق ال ر س ول الل ه : ال و ض وء ش ط ر الايمان و ال ح م د لل ه ت م لا ال م يز ان &#15 48; و س ب ح ان الل ه و ال ح م د لل ه ت ملا ن م ا ب ي ن الس م اء و الار ض والص لا ة ن ور والص د ق ة&#16 15; ب ر ه ان و الص ب ر ض ي اء و ال ق رآن ح ج ة ل ك أو ع ل ي ك ك ل الن اس ي غ د و ف ب اي ع ن ف س ه ف م ع ت ق ه&#16 14;ا أو م وب ق ه ا[. (4672)- Ebu Malik el-eş'arî (r.a) anlatıyor: "Resulullah (a.s) buyurdular ki:"abdest imanın yarısıdır. Elhamdülillah mizanı doldurur; sübhanallah velhamdülillah arz ve sema arasını doldurur; namaz nurdur; sadaka bürhandır; sabır ziyadır; Kur'an ise lehine veya aleyhine bir hüccettir. Herkes sabahleyin kalkar, nefsini satar; kimisi kurtarır kimisi de helak eder." [Müslim, Taharet 1, (223); Tirmizî, Da'avat 91, (3512); Nesaî, Zekat 1, (5, 5-6).] ا ل ذى خ ل ق ال م و ت و ال ح يوة ل ي ب ل و ك&#16 15;م ا ي ك م ا ح س ن

8 ع م ل ا و ه و ال ع زيز ال غ ف ور O, hanginizin daha güzel iş yapacağınızı denemek için ölümü ve hayatı yarattı. O, üstündür, bağışlayandır. (Mülk, 67/2) الم () ا ح س ب الن اس ا ن ي ت ر ك وا ا ن ي ق ول وا ام ن ا و ه م ل ا ي ف ت ن ون İnsanlar, imtihandan geçirilmeden, sadece "İman ettik" demeleriyle bırakılıvereceklerini mi sandılar? (Ankebut, 29/1-2) ف ال ي و م ل ا ت ظ ل م ن ف س ش ي ا و ل ا ت ج ز و ن ا ل ا م ا ك ن ت م ت ع م ل ون Artık bugün hiç kimseye zerre kadar zulmedilmez. Ancak yaptıklarınızın cezasını çekeceksiniz. (Yasin, 36/54) عن اب ن عمر (ر عنهما) قال: قال رسول الل ه (صعم): أ م ر ت ان أ ق اتل الناس حت ى يشهد وا أن لا إل ه إ لا الل ه وأن م حم دا رسول الل ه وي ق يم وا الصلا ة وي ؤت وا الز كاة فإذ ا ف ع ل وا ذ لك ع ص م وا من ى

9 د م ائهم و أم و ال ه&#16 15;م إ لا بحق الاس لام وحس اب ه م عل ى الل ه (37)- İbn-i Ömer (r.a) anlatıyor: "Hz. Peygamber (a.s): "Ben insanlar Allah'tan başka ilâhın olmadığına, Muhammed'in de Allah'ın elçisi olduğuna şehâdet edinceye, namaz kılıncaya, zekât verinceye kadar onlarla savaş etmekle emrolundum. Bunları yaptılar mı, kanlarını, mallarını bana karşı korumuş (emniyet altına almış) olurlar. İslâm'ın hakkı hâriç. Artık (samimi olup olmadıklarına dair) durumları Allah'a kalmıştır" (Buhârî, İmân 17; Müslim, İman 36, (22)) عن أبي هريرة (رع): أن رسول الل ه (صعم) قال : أ لا أد ل ك م ع لى م ا ي م ح و الل ه ب ه الخ ط اي ا و ي ر ف ع ب ه الد ر ج ات&#16 16; قال وا: ب لى ي ا ر سول الل ه. قال : إس ب اغ الو ض وء ع لى الم ك ار ه &#15 48; و ك ث ر ة الخ ط ا إلى الم س اج د &#15 48; و ان ت ظ ار&#16 15; الص لا ة ب ع د الص لا ة فذلك م الر ب اط فذل ك م الر ب اط فذل ك م الر ب اط. (3578)- Ebû Hüreyre (r.a) anlatıyor: "Resulullah (a.s) buyurdular ki: "Allah'ın hataları silmeye ve dereceleri yükseltmeye vesile kıldığı şeyleri size söyleyeyim mi?" "Evet ey Allah'ın Resûlü, söyleyin!" dediler. Bunun üzerine saydı:"zahmetine

10 rağmen abdesti tam almak. Mescide çok adım atmak. (Bir namazdan sonra diğer) Namazı beklemek. İşte bu ribâttır, işte bu ribâttır, işte bu ribâttır." [Müslim, Tahâret 41, (251); Muvatta, Sefer 55, (1, 161); Tirmizî, Tahâret 39, (52); Nesâî, Tahâret 106.] عن أ ب ي ه ر ي ر ة ر ض ى الل ه ع ن ه ق ال : ]ق ال ر س ول لل ه ص ل ي الل ه ع ل ي ه و س ل م إ ن الل ه لا ي ن ظ ر إ ل ى ص و ر ك م و أ ج س اد &#16 03; م و ل ك ن ي ن ظ ر إ ل ى ق ل وب ك م و أ ع م ال &#16 03; م. الت ق و ى ه ه ن ا الت ق و ى ه ه ن ا الت ق و ى ه ه ن ا و ي ش ير إ ل ى ص د ر ه. أ لا لا ي ب ع ب ع ض ك م ع ل ى ب ع ض و ك ون وا ع ب اد الل ه إ خ و ان ا. و لا ي ح ل ل م س ل م أ ن

11 ي ه ج ر أ خ اه ف و ق ث لاث (3312)- Hz. Ebu Hüreyre (r.a) anlatıyor: "Resulullah (a.s) buyurdular ki: Allah sizin suretlerinize ve kalıplarınıza bakmaz, fakat kalplerinize ve amellerinize bakar. Takva şuradadır-eliyle göğsünü işaret etti-:sakın ha! Birinizin satışı üzerine satış yapmayın. Ey Allah'ın kulları kardeş olun. Bir müslümanın kardeşine üç günden fazla küsmesi helâl olmaz." [Buharî, Nikâh 45, Edeb 57, 58, Ferâiz 2; Müslim, Birr 28-34, ( ); Ebu Dâvud, Edeb 40, 56, (4882, 4917); Tirmizî, Birr 18, (1928).] Allah ancak olgun müminlerden razı olur. Olgun mümin olmak için de yalnız inanmak yeterli değildir. İman ile birlikte ibadet etmek ve güzel ahlâka sahip olmak gerekir. Hiç şüphe yok ki ibadet, imanın bir göstergesidir. Ayrıca kurtuluş vesilesidir. Nitekim Asr Suresinde imanla beraber salih amel insanı ziyandan kurtaran unsur olarak zikredilmiştir: و ال ع ص ر () ا ن ال ا ن س ان&#16 14; ل فى خ س ر () ا ل ا ال ذين ام ن وا و ع م ل وا الص ال ح ا&#15 78; و ت و اص و &#15 75; ب ال ح ق و ت و اص و &#15 75; ب الص ب ر () Asra yemin olsun ki, İnsan mutlaka ziyandadır. Ancak iman edenler, salih amel (iyi işler) işleyenler, birbirlerine hakkı tavsiye eden ve sabrı tavsiye edenler bunun dışındadır. (Asr, 103/1-2-3) Sadece inandım demek yeterli değildir. Kalpteki iman ışığının sönmemesi için ibadet de gereklidir. İbadet yapmayan kimsenin kalbindeki iman yavaş yavaş zayıflar ve Allah korusun günün birinde sönebilir. Bu ise insan için en büyük bir kayıptır. İman nurunun söndüğü bir gönül, insan için bir yük olmanın ötesinde bir anlam taşımaz. Büyük Şair merhum M. Akif ne güzel söylemiş: İmandır o cevher ki, İlâhî ne büyüktür. İmansız olan paslı yürek sinede yüktür." İman ile amel ayrı ayrı şeyler olunca, akla şöyle bir soru gelir. Farz olan ibadetleri yapmamak, Allah'ın yasakladığı büyük günahları işlemek imanı nasıl etkiler? Başka bir ifade ile farz olan ibadetleri yapmayan ve büyük günah işleyen kimse imandan çıkar mı? Bu konuda farklı görüşler olmakla beraber Ehl-i Sünnetin görüşü, farz olan ibadetleri yapmamak ve büyük günah işlemek insanı dinden çıkarmaz, günahkâr yapar. Dinden çıkmak başka, günahkâr olmak başkadır. Nitekim Ashab-ı Kiram'dan Ebû Zerr (r.a.) şöyle demiştir: وعن أبى ذر: ج ندب بن ج نادة

12 الغ فارى ) رع( أن النبى (صعم) قال: أتانى جبريل عليه السلام فبش ر نى أنه م ن م ات م ن أ م ت ك لا ي ش ر ك بالل ه شيئا دخل الج ن ة. ق لت : و إن ز ن ى وإن سر ق قال: وإن زنى وإن سر ق. ق لت : وإن زنى وإن سر ق قال: وإن زنى وإن سر ق. ثم قال في الرابعة : على ر غم أنف أبى ذر (7)- Ebu Zerri l-gıfârî (r.a) hazretleri anlatıyor: Hz. Peygamber (a.s) buyurdular ki: "Bana Cebrâil (a.s) gelerek "Ümmetinden kim Allah'a herhangi bir şeyi ortak kılmadan (şirk koşmadan) ölürse cennete girer" müjdesini verdi" dedi. Ben (hayretle) "zina ve hırsızlık yapsa da mı?" diye sordum. "Hırsızlık da etse, zina da yapsa" cevabını verdi. Ben tekrar: "Yani hırsızlık ve zina yapsa da ha!" dedim. "Evet, dedi, hırsızlık da etse, zina da yapsa!" Hz. Peygamber (a.s) dördüncü keresinde ilâve etti: "Ebu Zerr in burnu sürtülse de cennete girecektir." (Buhârî, Tevhid 33; Müslim, İman 153, (94); Tirmizî, İman 18, (2646)). Şu hadisi şerif de büyük günah ile imanın bir arada bulunabileceğini ifade etmektedir: Ubade b. es-samit (r.a.) şöyle demiştir: Peygamberimiz etrafında bir topluluk olduğu halde şöyle demiştir: ''Allah'a ibadette O'na hiç bir şeyi ortak koşmamak, hırsızlık yapmamak, zina etmemek, çocuklarınızı öldürmemek, kendiliğinizden uyduracağınız bir yalanla kimseye bühtan etmemek, hiç bir ma'rufda isyan etmemek üzere bana biat ediniz. İçinizde sözünde duran olursa onun ecri Allah'a aittir. Bu dediklerimden birini yapıp da ondan dolayı dünyada azaba uğrarsa bu ona keffaret olur. Bunlardan birini yapıp da yaptığı işi Allah Teâlâ örterse işi Allah'a kalır; isterse onu affeder isterse ona azap eder" buyurdu, biz de bu şart üzerine kendisine biat ettik". (Buhari, İman, 11; Müslim, Hudut, 10) VAAZIN DEVAMI islam ve Hayat,Güncel Vaaz ve Hutbeler