PROJENİN AMACI : Saçaklarda oluşan buz sarkıtlarını önlemek

Transkript

1 PROJE ADI : Buz Sarkıtları PROJENİN AMACI : Saçaklarda oluşan buz sarkıtlarını önlemek GİRİŞ : Literatür araştırmalarına göre bu projeye benzer bir çalışmaya rastlanmamış. Soğuk bir memleketin kışın yaşadığı zorluklardan birisi, yağan karın bir süre sonra güneşin etkisiyle eriyip saçaklarda sarkıtlara neden olmasıdır. Kar sularının gün içinde eriyip donması, dev buz sarkıtlarının oluşmasına neden olmaktadır. Buz sarkıtları yayalar için tehlike saçmaktadır. Bu proje ile saçaklar ısıtarak sarkıt oluşumu engellenmeye çalışılacaktır. İzolasyonda kullanılacak kauçuk köpük; kullanım yeri ve amacına göre farklı boyut ve teknik özelliklerde boru ve levha olarak üretilmektedir. Kauçuk köpük ün ısı iletkenlik değeri çok düşüktür. Kullanım sıcaklığı -60/1050 C aralığındadır. (1) ( Şekil : 1) Tek serpantinli boyler çalışma prensibi; Silindirik bir tank içinde serpantin borular ile donatılmış bir nevi ısı değiştiricidir. Bunlar sıcak su ihtiyacı için kullanılacaktır. Boylerler prensip olarak(serpantin) boru içlerinde sıcak su geçerken dış kısımda ısıtılacak olan soğuk suya ısısını vererek kendisini soğutur ve suyu ısıtır(2). Boylerler yardımcı bir ısı kaynağından faydalanarak depolanan suyun ısıtılmasını sağlar. ( Şekil :2) Bu ısı kaynakları kat kaloriferi, merkezi ısıtma sistemi, güneş enerjisi ya da jeotermal enerji olabilir. Kara ikliminin hüküm sürdüğü bölgelerde gece ve gündüz arasındaki belirgin sıcaklık farkları, kar yağışı ile birleşince ortaya ciddi sorunlar çıkmaktadır. Öğle güneşi çatıda sıcaklığı karın erime noktasına taşımakta, gece ise sıcaklık suyun donma noktasının altına düşmektedir. Gündüz eriyen kar sonu oluşan su alttaki kar tarafından azar azar emilmektedir. Üst tabakadaki eriyen kar suyunu emen alt kısımlardaki kar tabakası sıkışmakta (yoğunlaşır) ve çökmektedir. Bunun yanında oluşan buz-su karışımı dereleri ve inişleri bloke etmektedir. Akşama doğru sıcaklığın düşmesi ile de bu sulu kar donmaktadır. Erime- donma çevriminin günlerce yinelenmesi sonucunda çatı üzerinde buz tabakası olmaktadır. Bu buz saçaklarda sarkıtları oluşturmaktadır. Binaların çatılarından aşağı doğru oluşan sarkıtların zararlarından korunmak için yayalar kaldırımlarda değil, caddelerde yürüyeceklerdir. Araç trafiği engellenecektir. Trafik kazaları meydana gelecektir. ( Şekil : 3) Yayaların saçak sarkıtlarının zararlarından korunması için Belediyeler ve insanlar tarafından sarkıtlar kazma, kürek ve uzun çubuklarla düşürülmeye çalışılmaktadır. Gün boyu kent merkezinde dolaşan yada alo 110 a gelen ihbarları değerlendiren itfaiye erleri, sepetli itfaiye merdiveni ile çatılara ulaşıyor ve kazmalarla buzları kırıyorlar. (Şekil :4 ) Belediyeler için ek bir iş olmaktadır. Çoğu zaman vatandaş evinin camından vücudunun bir kısmını dışarı sarkıtarak, sarkıtları düşürmeye çalışmaktadır. Bu durumda da sarkıtları düşürmeye çalışırken, kendisini bekleyen tehlikenin farkında değildir. Dengesini kayb edip düşebilecek ya da kafasına buz kütlesi düşebilecektir. Erzurum da binaların çatı saçaklarında dev buz sarkıtları ilginç görüntüler oluşturdu. Sıfırın altında olmak üzere gündüzleri 20, geceleri ise 30 dereceye düşen soğuklar nedeniyle binaların saçaklarında dev buz kütleleri meydana geldi bu sarkıtlar can ve mal güvenliğini tehdit

2 etmeye başladı. Geçen yıl Erzurum da 30 kişi, üzerlerine buz düşmesi sonucu yararlanmış ve 8 araçta da ağır hasar meydana gelmişti (4) şeklindeki haberleri sıkça duyarız. ( şekil : 5 ) Erzurum Meteoroloji Bölge Müdürlüğünün 28 Aralık 2002 verilerine göre yılları arasında 32 yılda Erzurum da yaşanan en düşük sıcaklık 37.2 C dir. (5 ) 18 Ocak 2009 tarihinde Erzurum Büyükşehir Belediyesi İtfaiye Daire Başkanlığının buz kırma timi çatılarda 3 metre uzunluğunda buz sarkıtlarının oluştuğu, can ve mal kaybına yol açmaması için çaba harcıyor (4) ( şekil : 6) Binaların kalorifer bacalarının çatıya açıldığı alanda bacadan çıkan dumanın etkisi ile karlanma ve buzlanma oluşmamaktadır. Yeraltında çekilen ısı tesisat borularının geçtiği yerlerde de karlanma ve buzlana görülmemektedir. UYGULANACAK YÖNTEM: Sarkıt oluşumunun engellenmesi için en üst kattaki daireye çıkan kalorifer tesisatından çatı kısmına bir boru çekilecektir. Çatıya boyler kurulacaktır. Çatıya çekilen boru Boylerin su girişine bağlanacaktır. En üst duvarın saçak altına gelen kısmının ortasında bir oluk açılacaktır. Oluğun içerisi kauçuk köpükten bir levha ile izole edilecektir. Kauçuk köpük izolasyonu ısı kaybını en aza indirebilmek için kullanılacaktır. Kalorifer kazanından çıkıp, ısıtma tesisatı aracılığı ile çatıya kadar gelen su boylere girdikten sonra boylerin çıkışına boru bağlanacaktır. Duvar üzerinde açılan ve izole edilen oluğa borular döşenecektir. Saçakların duvar üzerine tam olarak oturtulmasına dikkat edilecektir. Boşluk olması durumunda ısı kaybı artacaktır. Borular döşendikten sonra tekrar en üst kattaki daireye indirilerek kalorifer tesisatının dönüş sistemine bağlanılacaktır. Devir daim yapılarak kazanda ısınan su tesisatta dolaşarak boylere kadar çıkacaktır. Boyler den de üst duvar ile saçak arasında döşenen borularla saçakların altından geçerek saçakların ısınması sağlanılacaktır. Saçaklarda buz oluşumu böylelikle engellenmiş olacaktır. ( şekil : ) SONUÇ : Sarkıt oluşumu engellenecektir. İnsanların sarkıt düşme korkusu olmayacaktır. Vatandaş kaldırımda rahatça yürüyebilecektir. Trafik rahatlayacaktır. Yerel yönetimlerin iş gücü hafifleyecektir. Sarkıtları kırmak için olabilecek düşme ve yaralanma tehlikesi olmayacaktır. Buz sarkıtlarının saçaklara verdiği zarar engellenmiş olacaktır. KAYNAKÇALAR : 1. www. izocam.com 2. www. baykangroup.com 3. Erzurum Meteoroloji Bölge Müdürlüğü verileri 4. Can Haber Ajansı Erzurum yerel Al bayrak gazetesi tarihli haber TEŞEKKÜR : Proje Koordinatörü Prof. Dr. Mehmet AY, Projemize katkılarından dolayı danışmanlarımız Prof. Dr. Musa ŞAHİN, Prof. Dr. Mustafa SOYLAK, Yard.Doç. Dr. Ahmet ESENKAYA hocalarımıza ve katılımcı meslektaşlarımıza teşekkür eder saygılar sunarız.

3 Y.İ.B.O ÖĞRETMENLERİ ( FEN VE TEKNOLOJİ FİZİK, KİMYA,BİYOLOJİ VE MATEMATİK ) PROJE DANIŞMANLIĞI EĞİTİMİ ÇALIŞTAYI ÇALIŞTAY HAZİRAN 2009 (TÜSSİDE- GEBZE ) BUZ DEVRİ GRUBU KİMYA PROJESİ HAZIRLAYANLAR MEMET SAİT ÇETİN MEHMET SATIK DANIŞMANLAR PROF.DR. MUSA ŞAHİN PROF.DR. MUSTAFA SOYLAK

4 (Şekil : 1 )

5 (Şekil : 2)

6

7 (şekil : 3 )

8 ( şekil : 4 )

9 (Şekil : 5 )

10 (şekil : 6 )

11 Şekil : 7 )

12

13 ( Şekil :8)

14 (şekil : 9 )

15

16 Şekil :10