TESİSAT BİLGİSİ DERSİ DERS NOTLARI

Transkript

1 TESİSAT BİLGİSİ DERSİ DERS NOTLARI 6.HAFTA Hazırlayan: Öğr. Gör. Tuğberk ÖNAL MALATYA 2016

2 1. POMPA SEÇİMİ Kapalı ısıtma devresinin pompa seçimi için iki farklı parametrenin belirlenmesine ihtiyaç vardır: 1 Isıtma sisteminin toplam debisi Pompanın debisi 2 Kapalı ısıtma sisteminin toplam basınç kaybı Pompanın basma yüksekliği Seçilen pompa, ısıtma sistemi için gerekli toplam debiyi sağlamak ve bunu yaparken de kapalı ısıtma sisteminin toplam basınç kaybını yenmek zorundadır. Şekil 1: Sürkilasyon Pompası

3 Isıtma sisteminin toplam debisi, aktarılacak toplam ısı gücü ve gidiş-dönüş sıcaklık farkı ΔT yardımıyla hesaplanır. Kapalı ısıtma sisteminin toplam basınç kaybı ise aşağıdaki tesisat elemanlarının basınç kayıplarının toplanmasıyla bulunur: -Borulardaki sürekli basınç kayıpları -Borulardaki lokal basınç kayıpları (fittingsler) -Kazan, 3-yollu vana, çek valf, pislik tutucu, termostatik vana, radyatör, v.b. tesisat elemanlarının basınç kayıpları. Toplam basınç kaybı hesaplanırken, kayıpların toplamının en fazla olduğu en uygunsuz branşman hattı (kritik devre) dikkate alınır. Pompanın çıkış ağzından başlanır, kritik devre üzerinde akış yönünde gidilerek, pompa emiş ağzına kadar tek tek bütün elemanların ve boruların basınç kayıpları toplanır. Borulardaki lokal basınç kayıpları : Sürekli kayıpların yakl. %40 ı olarak kabul edilebilir.

4 Örnek 1: 300kW ısıtma gücüne sahip ve 80/65 C sıcaklığında çalışan bir sıtma sisteminde gerekli pompanın hacimsel debisini belirleyiniz. c=4.2kj/kgk, g=1000g/lt Örnek 2: 450kW ısıtma gücüne sahip ve 90/60 C sıcaklığında çalışan bir sıtma sisteminde gerekli pompanın hacimsel debisini belirleyiniz. c=4.2kj/kgk, g=1000g/lt Not: 1 lt/sn=3,57m 3 /h

5 Örnek 3: Yanda şeması verilen ısıtma sistemi için gerekli pompayı belirleyin. Toplam ısıtma gücü: 35 kw İşletme sıcaklıkları: 75/55 C c=4.2kj/kgk, g=1000g/lt Basınç kayıpları: 1 - Termostatik vana : 1 mss (diagram) 2 - Radyatör (1000 W) : 0,05 mss (katalog) 3 - Kazan : 0,03 mss (katalog) 4 - Üç yollu vana (DN 25):0,15 mss (diagram) 5 - Boru hattı (DN32) :0,006 mss/m (diagram) Boru uzunluğunu gidiş+dönüş toplam 40 m kabul ediliniz.

6 2.Kapalı sıcak sulu ısıtma sistemlerinde emniyet donanımı Isıtma sistemleri, maksimum işletme sıcaklığını ve maksimum işletme basıncını aşmayacak şekilde bir işletme sağlayacak emniyet elemanları ile birlikte planlanmalıdır. Tesisatta kullanılan emniyet elemanlar aşağıdaki gibidir; -Emniyet ventili -Memranlı genleşme tankı -Manometre -Termometre -Emniyet termostatı -Sıcaklık dengeleyici -Boşaltma Vanası

7 2.1.Memranlı Genleşme Tankı Sıcak sulu ısıtma sistemlerinde, su ısıtıldığında hacmi artar. Kapalı sistemlerde sudaki sıcaklığa bağlı bu genleşmeyi alabilmek ve böylelikle sistemin basıncının artmasını engellemek (sistem güvenliği) için kapalı genleşme tankları kullanılır. Kapalı genleşme tankları aynı zamanda sistem basıncının azalması durumunda (örn. su kaybı) sisteme gerekli su desteğini sağlama (emniyet suyu miktarı) görevini de yerine getirir. EN standardına göre, kapalı ısıtma sistemlerinde bir membranlı genleşme tankı bulunması zorunludur.

8 Şekil 2: Membranlı Genleşme Tankı Membranlı genleşme tankı, kapalı bir genleşme tankıdır. Bu tankın gaz bölmesi azot gazı ile doldurulmuştur ve tesisat suyu ile dolu olan akışkan bölmesinden bir membranla ayrılmıştır. Burada azot dolu gaz bölmesi, mekanik bir yay gibi çalışır ve yastıklama görevi yapar.

9 2.2. Emniyet ventili (Emniyet Supabı) Membranlı emniyet ventili, kapalı sıcak sulu ısıtma sistemlerinde sistemi büyük basınç yükselmelerine karşı koruyan ilave bir emniyet elemanıdır. Şekil 3: Emniyet Ventili

10 Kapalı ısıtma sistemlerinin açık sistemlere göre üstünlükleri: 1- Kapalı ısıtma sistemlerinde tesisat suyunun hava ile teması bulunmadığından, sisteme oksijen girişi sonucu paslanma olmaz, delinmeler meydana gelmez. 2- Kapalı ısıtma sistemlerinde su buharlaşıp kaybolmadığından, ilave tesisat dolum suyunun ısıtılması nedeniyle ısıtma kayıpları oluşmaz. 3- Ayrıca kapalı ısıtma sistemlerinde ilave tesisat dolum suyu ile birlikte sisteme yeni kireç eklenmeyecektir. Bu nedenle sistemde kireçlenmeden kaynaklanan tıkanma, gerilmelere bağlı çatlama, ısınamama sorunları oluşmaz, yakıt giderleri artmaz. 4- Kapalı sistemde basınç dağılımı her noktada eşit değerde olduğundan, her radyatörün ısınması daha dengeli olur. 5- Kapalı sistemde memranlı genleşme tankı kazanın hemen yanına monte edildiğinden, açık sistemlerdeki çatıya kadar çekilen borudan, izolasyondan, işçilikten, boruların her katta kaybettirdiği alandan tasarruf sağlanır, donma tehlikesi önlenir. Ayrıca çatı ve diğer hacimler değerlendirilebilir.

11 KAYNAKLAR 1) ŞİMŞEK E. Tesisat Teknolojisi Ders Notları, ) Tesisat market dergisi (Şubat-Mart 2000 sayı:23 ve Ağustos-Eylül 2000 sayı :26). 3) Sıhhi Tesisat (Isısan yayınları 2001). 4) Mimarın tesisat el kitabı (Isısan yayınları 2003). 5) Kalorifer Tesisatı Proje Hazırlama Teknik Esasları 13. Baskı Yayın No: 84. 6) ÖZ, E.S., SIDAL, C. Sıhhi Tesisat Bilgi İşlem Yaprakları M.E.B. Yayınları, 1987, Ankara. 7) ÖZ, E.S., SIDAL C. Yapıda Sıhhi Tesisat Birsen Yayınevi, 1990, İstanbul. 8) ÖZ. E.S., UYAREL A. Güneş Enerjisi ve Uygulamaları Birsen Yayınevi, 1990, İstanbul. 9) ÖZ, E.S., BORAN, K., MENLİK T. Tesisat Hesaplama Kuralları Birsen Yayınevi, ) TMMOB MAKİNA MÜHENDİSLERİ ODASI yayın no: 122, sıhhi Tesisat Proje Hazırlama Esasları. 11) TMMOB MAKİNA MÜHENDİSLERİ ODASI yayın no: 135, Sıhhi Tesisat Proje Hazırlama Esasları. 12) Toprak Seramik Katalogları, 13) Çanakkale Seramik Katalogları, 14) Vitra Seramik Katalogları, 15) Kale Seramik Katalogları, 16) Rocakale Seramik Katalogları, 17) 18) Ege Seramik Katalogları. 19) Tesisat market derğisi (Şubat-Mart 2000 sayı:23 ve Ağustos-Eylül 2000 sayı :26) 20) 21) Tesisat Mühendisliği Hizmetleri Mesleki Denetim ve Proje Hazırlama Esasları (TMMOB) Yayın No: ) Fahrettin Sönmez, Tesisat, ) Uğur Köktürk, Sıhhi Tesisat El Kitabı, ) 25) 26) MEGEP, Sıhhi Tesisat 1, Tesisat Teknolojisi Ve İklimlendirme,2007,Ankara 27)GENÇLER S., Isıtma Tesisat Tekniğinin Temelleri, Viessmann Akademie, )