Bilimsel ve Teknik Dokümantasyon. Yrd. Doç.Dr. Özlem Bayram

Transkript

1 Bilimsel ve Teknik Dokümantasyon Yrd. Doç.Dr. Özlem Bayram

2 Enformason Teknolojisi: Đnternet Bilgisayar ağı: Birden fazla bilgisayar arasındaki programların paylaşılabilmesine izin veren bir iletişim ortamı (LAN, WAN,MAN) Đnternet: Ağların ağı Bugün dünya düzeyinde milyonlarca bilgisayarın bağlandığı bir ortamdır. Đnternet, bu bilgisayarların yüksek haberleşme hızı sağlayan fiber optik ağ ile birbirleri arasındaki TCP/P protokolü uyarınca iletişimin sağlandığı ortama verilen addır. Đnternet ortamında e-posta ve veri ve program dosyalarının transferine olanak sağlanmaktadır.

3 WWW: Elektronik dosyalara erişim (metin,görüntü,ses, sayısal veri içeren) E-Posta kullanımı Film, video, video-konferans,liste oluşturma vb faaliyetlerin gerçekleşmesi

4 Enformason Teknolojisi: Đnternet Protokoller ve diğer erişim ortamları HTTP Domain name ile FTP ftp:ftp.demo.acikarsiv/ Telnet : Đnternete bağlı bilgisayar programlarında çalışma olanağı Gopher: Menü sistemiyle URL : Evrensel adres

5 Elektronik veritabanları ile çevrimiçi kataloglarda kayıtlı bilgiye erişimi sağlayan World Wide Web de Đnternet aracılığı ile erişim sağlanmaktadır. Dijital (sayısal) kütüphane Elektronik Kütüphane Sanal Kütüphane Duvarsız Kütüphane E-Kütüphane Arama Motorları Elektronik bilgi depolama, işleme ve belge & bilgi sağlama OPAC (Çevrimiçi katalog erişimi) Bilgi arama & Sorgulama Elektronik yayıncılık E-Referans

6 Đnternette bilgiye erişim üç temel yolla gerçekleşmektedir: Arama motorları (search engine) Hiyerarşik konu dizinleri (Directory) Üst arama motorları (Meta seacrh engine)

7 Tanım: Arama motoru web üzerinde kayıtlı bilgiye anahtar terim, tamlama ve konu dizini tercihlerini kullanarak erişimi hedefleyen gelişmiş bilgisayar yazılımlarıdır. Arama motorları, doğal dil kullanılarak hiç bir komut kullanılmadan bile belirli ölçüde bilgiye erişim sağladığı için basit sorgulamalar için kullanımı kolay ve ilk adımda özel bilgi ve beceri gerektirmemektedir. Boole Komutları: Arama motorlarında en çok kullanılan mantıksal işleçlerdir : OR (VEYA): Bu işleç sorguda geçen tüm terimlerin geçtiği belgelerin tümüne ya da en az bir tanesine erişim sağlar. Ankara OR Đstanbul

8 AND (VE): Bu işleç kullanılarak sorgulanan terimlerin geçtiği belgelerin tümüne erişim sağlar. Ankara ve Đstanbul NOT (DEĞĐL): Đstenmeyen terimlerin geçtiği belgelere Okullar NOT Đlkokullar

9 AltaVista Excite Infoseek Lycos Search Yahoo Google Scirus Teoma http: //teoma.com

10 Bazı Google Özelliklerini Uygulama Aramada varsayılan (default) AND işleci: Ve (AND) işleci gerektiren yerde and sözcüğünü yazmaya gerek yoktur ; çünkü Google sıralanan sorgu sözcükleri arasında otomatik olarak ve işleci varmış gibi arama yapmak üzere programlanmıştır. Soyağacı : * Sembolü, önüne geldiği kelimenin ek almış anlamlı bütün hallerinin geçtiği belgelere erişim sağlar. Çiçek* sorgusu ile içinde çiçekler, çiçeklik ve çiçekçi geçen belgelere erişmek mümkü

11 (+) ve (-) Kullanımı: Bu sembolleri kullanmadan önce boşluk vermeyi unutmayınız. Tasarımcı -Web sorgusu web ile ilişkili tasarımcı dışında kalan ve içinde tasarımcı sözcüğünün geçtiği tüm belgelere erişim sağlar. Tamlama sorgusu: çocuk programları bilgi teorisi araştırma kütüphaneleri evcil hayvanlar......

12 Gelişmiş sorgulama: Google sorgulamada tercihe bağlı olarak dil sınırlaması ve /veya dosya formu gibi sınırlamalara izin vermek yanında karmaşık ve kapsamlı sorgulamalar için gelişmiş sorgulama seçeneği de sunmaktadır. Hiyerarşik konu dizinleri (Directory) : Yahoo ve Google da oluşturulmuş konu dizinleri web ortamında kayıtlı bilgiyi belirli konu ya da konu grupları altında sınıflandırmaktadır. Bu anlamda sorgulama konusunda hiç bir fikri olmayan kişiler konu dizinini kullanarak da aradıkları bilgiye erişim olanağını kullanabilirler.

13 Çoklu arama motorları : Çoklu arama motorlarını kullanarak arama yapar. Aşağıdaki arama motorlarının tümünü aynı anda kullanarak sorgulamaya olanak tanır: Google Yahoo Ask Jeeves About LookSmart Teoma Overture FindWhat