GÜZELLİK VE SAÇ BAKIM HİZMETLERİ

Transkript

1 T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI GÜZELLİK VE SAÇ BAKIM HİZMETLERİ KARBOKSİTERAPİ-MEZOTERAPİ- LİPOLİZ VE LAZER İLE VÜCUT BAKIMI 815SBG033 Ankara, 2011

2 Bu modül, mesleki ve teknik eğitim okul/kurumlarında uygulanan Çerçeve Öğretim Programlarında yer alan yeterlikleri kazandırmaya yönelik olarak öğrencilere rehberlik etmek amacıyla hazırlanmış bireysel öğrenme materyalidir. Millî Eğitim Bakanlığınca ücretsiz olarak verilmiştir. PARA İLE SATILMAZ.

3 İÇİNDEKİLER AÇIKLAMALAR...iii GİRİŞ...1 ÖĞRENME FAALİYETİ MEZOTERAPİ Tanımı Etkileri Mezoterapinin Deriye Etkileri Mezoterapide Kullanılan İlaçlar Mezoterapi Tabancası Uygulama Alanları Kozmetik Uygulama Alanları Tıbbi Uygulama Alanları Uygulamanın Uygun Olmadığı Durumlar Destekleyici Bakımlar...10 UYGULAMA FAALİYETİ...12 ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME...14 ÖĞRENME FAALİYETİ KARBOKSİTERAPİ Tanımı Etkileri Uygulama Alanları Hastalık Tedavisine Yönelik Kullanım Alanları Kozmetik Amaçlı Kullanım Alanları Uygulamanın Uygun Olmadığı Durumlar Karboksiterapi Uygulama Tekniği Karboksiterapinin Selülitli Doku Üzerine Etkileri Destekleyici Bakımlar...21 UYGULAMA FAALİYETİ...22 ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME...24 ÖĞRENME FAALİYETİ LİPOLİZ Tanımı Etkileri Uygulama Alanları Uygulamanın Uygun Olmadığı Durumlar Destekleyici Bakımlar...28 UYGULAMA FAALİYETİ...29 ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME...31 ÖĞRENME FAALİYETİ LAZER İLE VÜCUT BAKIMI...32 i

4 4.1. Tanımı Etkileri Çeşitleri Uygulama Alanları Dermatolojide Uygulama Alanları Kozmetik Amaçlı Uygulama Alanları Uygulamanın Uygun Olmadığı Durumlar Destekleyici Bakımlar...37 UYGULAMA FAALİYETİ...38 ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME...41 MODÜL DEĞERLENDİRME...43 CEVAP ANAHTARLARI...47 KAYNAKÇA...49 ii

5 AÇIKLAMALAR AÇIKLAMALAR KOD 815SBG033 ALAN DAL/MESLEK MODÜLÜN ADI MODÜLÜN TANIMI SÜRE 40/24 ÖN KOŞUL YETERLİK MODÜLÜN AMACI EĞİTİM ÖĞRETİM ORTAMLARI VE DONANIMLARI ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME Güzellik ve Saç Bakım Hizmetleri Vücut Bakımı Cilt Bakımı/Vücut Bakım Elemanı - Cilt Bakımı Elemanı Karboksiterapi-Mezoterapi-Lipoliz ve Lazer ile Vücut Bakımı Kozmetik amaçlı karboksiterapi-mezoterapi-lipoliz ve lazer ile vücut bakımı yöntemleri, etkileri, uygulama alanları ve uygun destekleyici kozmetik bakımlar ile ilgili bilgi ve becerilerin kazandırıldığı öğrenme materyalidir. Vücut Bakımı Kozmetikleri Vücut Analizi modüllerini başarı ile tamamlamak Mezoterapi, karboksiterapi, lipoliz ve lazer ile vücut bakımı uygulamalarında sağlık personeline yardımcı olmak Genel Amaç Gerekli ortam ve araç gereç sağlandığında kozmetik amaçlı mezoterapi, karboksiterapi, lipoliz ve lazer ile vücut bakımı uygulamalarında sağlık personeline yardımcı olabileceksiniz. Amaçlar 1. Mezoterapi uygulamasına yardımcı olabileceksiniz. 2. Karboksiterapi uygulamasına yardımcı olabileceksiniz. 3. Lipoliz uygulamasına yardımcı olabileceksiniz. 4. Lazer ile vücut bakımı uygulamasına yardımcı olabileceksiniz. Bakım yatağı örtüsü, galoş, tıbbi eldiven, karboksiterapi ve lazer cihazı, steril mezoterapi ve lipoliz iğneleri, dezenfektan, pamuk ve flaster Modül içinde yer alan her öğrenme faaliyetinden sonra verilen ölçme araçları ile kendinizi değerlendireceksiniz. Öğretmen modül sonunda ölçme aracı (çoktan seçmeli test, doğru-yanlış testi, boşluk doldurma vb.) kullanarak modül uygulamaları ile kazandığınız bilgi ve becerileri ölçerek sizi değerlendirecektir. iii

6 iv

7 GİRİŞ Sevgili Öğrenci, GİRİŞ Günümüzde kozmetik amaçlı tıbbi uygulamalar, sıklıkla tercih edilmektedir. Bu uygulamalar, tıp doktorları tarafından uygulamakta olup güzellik elemanları ve vücut bakım elemanları işleme yardımcı olabilmekte, uygulamaları destekleyici kozmetik bakımları planlayıp uygulamaktadırlar. Bu modülde, kozmetik amaçlı tıbbi vücut bakımı uygulamalarından mezoterapi, lipoliz, karboksiterapi ve lazer yöntemleri, tanımları, etkileri, kullanım alanları, kullanılmasının uygun olmadığı durumlar ve uygun destekleyici bakımlar açısından ele alınmıştır. Modül sonunda öğrendiğiniz bilgi ve becerilerle, cilt bakımı ve vücut bakımı dallarındaki çalışmalarınızda hatasız bir şekilde kozmetik amaçlı tıbbi vücut bakımı uygulamalarına yardımcı olabileceksiniz. 1

8 2

9 ÖĞRENME FAALİYETİ 1 AMAÇ ÖĞRENME FAALİYETİ 1 Bu öğrenme faaliyeti ile gerekli ortam ve araç gereç sağlandığında mezoterapi uygulamalarında, sağlık personeline yardımcı olabileceksiniz. ARAŞTIRMA Hastanelerin dermatoloji ve plastik ve rekonstrüktif cerrahi ünitelerine giderek mezoterapi hakkında bilgi edininiz. Edindiğiniz bilgileri sınıfta arkadaşlarınızla paylaşınız Tanımı 1. MEZOTERAPİ Mezoterapi ağrı veya hastalıkları vücutta bulundukları yere lokal olarak uygulanan mikro enjeksiyonlar yoluyla kontrol altına alan ya da tedavi eden bir tıbbi uygulamadır. Latince "meso=orta" ve "terapi=tedavi" kelimelerinden meydana gelmiş olup "orta deri tedavisi" anlamındadır de Dr. Michel Pistor ın tesadüfen geliştirdiği mezoterapi, 1987 de Fransız Tıp Akademisi tarafından tıbbi bir tedavi yöntemi olarak kabul edildiğinden bu yana, tüm dünyada yaygın olarak uygulanmaya başlanmıştır. Mezoterapide, klasik farmakolojik ya da homeopatik ilaçlar, vitaminler, mineraller, aminoasitler ve enzimler bir kokteyl hâlinde ufak miktarlar ile deri altına (dermis) enjekte edilmektedir. Homeopati benzer ile tedavi prensibini temel alan, hastalık belirtilerine benzer etki gösteren ilaçlarla uygulanan bir alternatif tedavi yöntemine verilen isimdir. Şekil 1.1: Mezoterapide deri altına enjeksiyon yapılması 3

10 Kullanılan çok ince iğneler sayesinde, ağrı, minimal düzeydedir, gelip geçici, anlık, hafif bir yanma gibidir. Verilen ilaç karışımı içinde, tedavide nöralterapik etkinliği olan lokal anesteziler olması enjeksiyon sonrası bir-iki saniye tam bir ağrısızlık da sağlar. Seans bitiminde hasta rahatça günlük aktivitelerine dönebilir. İğneli mezoterapi oldukça etkili bir tedavi yöntemi olmasına rağmen hastaların birçoğunda iğne korkusu yaşanmaktadır. İşlemin özellikle saçlı deri ve yüzde ağrılı olması gibi dezavantajları tedavilerin yarım kalmasına neden olabilmektedir. Bu yan etkilerin hissedilmemesi için geliştirilen TMT (transkütanöz mezodermik tedavi) sistemi iğne kullanmadan özel bir cihaz yardımı ile aynı tedavilerde uygulanır. İğnesiz mezoterapi sistemi elektroporasyon (elektrik atımları yardımıyla, hücre zarının geçirgenliğini değiştirme) ve elektroforez (bir sıvı içinde asılı duran yüklü katı taneciklerin uygulanan bir elektrik alanın etkisiyle hareket etmeleri) yoluyla çalışmaktadır. Düşük voltajlı elektriksel akımla oluşan mikroskobik kanallar ve elektriksel kutuplaşma yardımı ile tedavide kullanılan ajanlar hedef dokuya iletilmektedir. İyonize edilmiş ilaçların, elektriksel olarak yüklenerek elektroporasyon teknolojisi ile dokulara yedirilmesiyle gerçekleşir. İğnesiz mezoterapi ile iğne, ağrı, kanama, enfeksiyon gibi yan etkiler olmaksızın selülit, anti-aging, doğum ve kilo alıp vermeler sonucu oluşan çatlaklar, güneş lekeleri ve cilt sıkılaştırma tedavisi yapılmaktadır Etkileri Ağız yoluyla ya da kas veya damar içine yapılan enjeksiyonlar yoluyla alınan ilaçların, alınan miktarlarının tümü ilgili hedef organa kadar ulaşamamaktadır. Çünkü ilaçların emilimi sırasında bir kısmı emilmeden parçalanarak atılır. Bu yüzden alınan ilacın etkisi sınırlı kalmaktadır. Ayrıca sistemik yolla alınan ilaçlar kan yoluyla tüm vücuda yayılabildiği için hastalıkla ilgisi olmayan ancak o ilaçtan etkilenebilen diğer organ ya da dokularımızı da etkileyecektir ve istenmeyen yan etkiler oluşabilecektir. Mezoterapi yöntemi ile sadece sorunlu bölgeye küçük miktarlarda yapılan mikroenjeksiyonlarla uygulanır. Çok ince ve kısa iğne uçları ( 4 6 mmlik 29-30g iğneler ) kullanılmaktadır. Hissedilen ağrı iğnelerin boyutlarına paralel olarak değişir. Bununla birlikte uygulama sahası dezenfekte edildikten sonra lokal anestezik spreyler aracılığı ile uyuşturularak tüm hissin kaybolması da sağlanabilir. Mezoterapi uygulaması tedaviye alınan bölgeye, problemin büyüklüğüne ve tedaviye kişisel yanıta göre 2-3 aydan bir yıla kadar değişmektedir. Mezoterapi uygulama sıklığı haftada bir-iki keredir. Mezoterapinin temelde iki tür etki mekanizması vardır: 4

11 Vurma (çarpma) etkisi Vücuda batırılan herhangi bir iğne de olsa histamin ve makrofaj adını verdiğimiz savunucu hücreler, vücuda giren yabancı maddeye karşı savunma için buraya hücum eder. Bu, bölgedeki damarların önce büzülmesine ardından genişlemesine neden olur. Farmakolojik etki Genişleyen damarlar sayesinde verilen ilaçlar etkilerini daha hızlı gösterir. Yani lipoliz adını verdiğimiz yağların parçalanması, fazla ödemin (suyun) atılması, yağ hücrelerini hapseden fibrin (kanın pıhtılaşmasında önemli rol oynayan protein) dokularının parçalanması, lenf ve kılcal toplardamarların geçirgenliğinin artması söz konusudur. Mezoterapinin özellikle dermis tabakasına uygulanmasının nedenleri şunlardır: Mezoderm (orta deri) tabakasından köken alır. Cildin fonksiyonel tabakasıdır. Zengin damar ağı vardır. Kıl folikülü, duyu sinirleri, bağ doku hücreleri, ter bezleri vb. unsurları içerir. Derin dokuların yansıma alanlarını, duyu sinirlerinin etkilediği deri alanlarını içerir. Lezyonlara yakınlığı vardır Mezoterapinin Deriye Etkileri Kollajen yapımını arttırmaktadır. Kollajen örgüdeki zamanla, kilo değişimleri veya gerilmeler sonucu oluşan bozulmalar tamir edilir. Kollajen, kendisinin katına kadar su tutabilmektedir ve böylece cildin sağlıklı görünümü olan nemli-dolgun-canlı hâli ortaya çıkmaktadır. Mezoterapi, elastin yapımını arttırarak cildin toplanması ve kırışıklıkların azalmasını sağlayabilir. Mezoterapide kullanılan karışımın içerisindeki lipolitik yani yağ dokusunu eritici ilaçlar ile bölgesel zayıflama sağlanabilir. Selülitteki ana problem olan mikro dolaşım ve lenfatik dolaşımdaki bozulmaları mezoterapi düzeltebilir. Nöral terapi etkisi ile bölgesel dolaşım bozukluklarını uzun vadeli olarak düzeltebilir. Nöral terapi, lokal anesteziyle uygulanan sinirsel, hormonal, hücresel, psişik bir düzenleme sistemi ile etkisi olan bir tedavi yöntemidir Mezoterapide Kullanılan İlaçlar Mezoterapide kullanılan ilaçlar çok çeşitlidir. Bu ilaçlar T.C. Sağlık Bakanlığının onayladığı, eczanelerde satılan, çoğu bitkisel ve ilaç niteliğindeki ürünlerdir. Bu ürünlerin içeriklerine göre mezoterapi iki kısımda incelenmiştir: 5

12 Klasik mezoterapi: İlaç niteliğindeki ürünler, vitamin ve mineral kombinasyonları, lokal analjezikler vs.nin kullanıldığı mezoterapidir. Omeo-mezoterapi: Tamamen doğal ve bitkisel ürünlerden oluşan tedavi protokollerini kapsayan mezoterapidir. Mezoterapide önemli olan husus, yapılacak karışımda kullanılan ilaçların; farmakolojik özelliklerini, birbirleri ile olan etkileşimlerini ve yan etki potansiyellerini iyi bilen bir tıp doktoru tarafından karıştırılıp uygulanmalarıdır Mezoterapi Tabancası Mezoterapi uygulamalarında kolay kullanım ve kesintisiz enerji sağlamak amacıyla mezoterapi tabancaları kullanılır Uygulama Alanları Resim 1.1: Mezoterapi tabancası Mezoterapi, tıptan estetiğe birçok alanda kullanılmasına rağmen, temel olarak bir tamamlayıcı tıp yöntemidir. Tıbbi ve kozmetik amaçlı uygulamalarda, iğneli mezoterapinin mutlaka homeopati dalında eğitimli bir doktor tarafından yapılması gerekir. Son zamanlarda iğnesiz mezoterapi olarak bilinen yöntem ise doktorların yanı sıra bu alanda eğitimli ve deneyimli güzellik uzmanlarınca da hekim gözetiminde uygulanabilmektedir. 6

13 Kozmetik Uygulama Alanları Saçlı deri mezoterapisi Resim 1.2: Mezoterapinin tıbbi uygulama alanları Saç dökülmesini normal seviyeye indirmek, saçları daha kaliteli, daha parlak, daha canlı hâle getirmek ve bir miktar da yeni saç çıkışını aktif hâle getirmek için uygulanan bir yöntemdir. Biotin, bepanthen, çinko, kükürt, selenyum ve saç dökülmesi için masaj yapılarak kullanılan bazı ilaçlar, doğrudan doğruya saç derisine enjekte edilir. Böylece saç derisinde kan dolaşımı hızlanır, saç sağlığında düzelme görülebilir. Seanslar dökülmenin derecesine göre 3 ay ile 1 yıl arasında devam eder. 7

14 Resim 1.3: Saçlı deriye mezoterapi uygulaması Sellülit mezoterapisi Hidro-lipodistrofinin tedavisinde tek başına veya kombine tedavilerde (LPG, elektroterapi, pressoterapi, karboksiterapi ile birlikte) olumlu sonuçlar alınmaktadır. Cildin dermis tabakasına enjekte edilen karışım, dermis altında yer alan tabakaya (hipodermis) rahatlıkla iner. Verilen karışımın etkileri şunlardır: Bölgesel kan akımını ve lenf akımını arttırır. Enjekte edilen ilaç kokteyli sayesinde, orta derinin üzerine hapsolmuş ve vücut tarafından kullanılamayan yağ hücreleri, serbestleşip dolaşıma katılır ve enerji olarak kullanılır. Portakal kabuğu görüntüsünden sorumlu olan fibröz sert bağların kopmasına neden olur. Lenfatik drenajı arttırır. Kollajen yapımını uyarır. Bölgesel inceltme mezoterapisi Deri altı yağ dokusu hücrelerinde birikmiş olan fazla yağın lipolizle yakılması ve ciltteki gevşeklik/sarkmaların rehabilitasyonudur. Tek başına veya kombine tedavilerde (LPG, elektro-terapi, pressoterapi, karboksiterapi ile birlikte), özellikle bacak, kol, yüz, göbek ve çevresi yağların yıkımında kullanılır. 4-6 mm derinliğe ulaşan enjeksiyonlar ile mezoterapi daha derin uygulanır. Bazı hastalarda geçici kaşıntı olabilir. Seanslar yaklaşık dakika sürmektedir. Herhangi bir yan etki görülmemekle birlikte, nadiren 1-2 günde geçen morluklar gözlemlenebilir. Resim 1.4: Mezoterapi uygulaması 8

15 Yüz mezoterapisi Bu tedaviye genel olarak mezolifting adı verilir. Cildi canlandırmak, hücre metabolizmasını arttırıp yaşlanmayı geciktirmek için yapılır. Mezoterapi ilaçları kısa vadede (birkaç hafta) parlaklık ve canlılık; uzun vadede (birkaç ay) dolgu etkisi yaratır. Cildi beslemek için kullanılan serumlar deriden masaj yapılarak sürüldüğünde tam olarak emilmeyebilir. Ama bu ilaçlar mezoterapi ile deri içine verildiğinde, hedefine ulaşır. Uygulama sırasında cilt altına genellikle; A, D, E gibi antioksidan vitaminler, selenyum, ginko biloba, enginar özü (articol), Asitil-L Carnitin, meyve asitleri (glikolik asit), dolgularda kullanılan ve bir nem tutucu olan hyaluronic asit gibi çeşitli maddeler ve somon balığı DNA'sı verilir. Alın, göz çevresi, yanaklar, dudak kenarı, dudak üzeri, boyun ve ellere uygulanır. Boyun bölgesinde gıdı yağları ve sarkmalar üzerinde etkili olabilmektedir. Derin kırışıklıklarda ilaçlar biraz daha derine verilir. Yüz mezoterapi uygulamasının etkileri şunlardır: Cilt gerginliğini artırır. Kırışıklıkları ve açık gözenekleri azaltır. Kollajen üretimini arttırır. Hücre metabolizmasını hızlandırır. Yaşlanmayı geciktirir. Derm tabakasının yoğunluğunu uyarır. Akneli ciltlerin mezoterapi ile tedavisi Mezoterapi, akne tedavisinde temel bir yöntemdir. Deri altına retinoik asit (A vitamini), C vitamini, antibiyotikler, salisilatlar (aspirinin ana maddesi) ve çinko enjekte edilerek uygulanır. Antibiyotik, salisilatlar ve A vitamini doğrudan doğruya sivilceleri tedavi eder. Çinko yağ dengesini düzeltir. C vitamini ise hücre yenilenmesini hızlandırarak iz kalmasını önler. Cilt çatlakları (stria) mezoterapisi Gebelikte, kilo alıp-vermelerde, ergenlikte, yaşlanmayla oluşan cilt kuruluğunun, inceliğinin, nemsizliğinin ve çatlaklarının tedavisinde mezoterapi uygulanabilmektedir. Mezoterapi ile derinin orta tabakasını tümüyle yeniden yapılandırma iddiasında bulunulamaz ama bu sorun kısmen düzeltilebilir. Çatlaklar henüz pembe-mor bir renkteyken veya doğumdan hemen sonra mezoterapi ile azaltılabilir. Bu tedavide C vitamini, A vitamini veya X DNA gibi karışımlar kullanılır. Sedefleşmiş çatlaklar tedavi edilemez. 9

16 Tıbbi Uygulama Alanları Spor sakatlıkları Genel tıp Kronik ağrılı durumlar Cilt hastalıkları Zayıflama Varis 1.4. Uygulamanın Uygun Olmadığı Durumlar Böbrek rahatsızlıklarında, Kanı sulandırıcı tedavi altındaki hastalarda, Hemofili gibi kanında pıhtılaşma problemi olanlarda, Deri enfeksiyonunda, Aktif uçuk (herpes) enfeksiyonu veya uçuk yatkınlıkta, Psoriazis te (Sedef hastalığı), Gebelikte, Emzirme döneminde, Felç durumunda, İnsülin bağımlı şeker hastalığında, Kanserde, Çoklu ilaç tedavisi gerektiren kalp hastalığında, Bağışıklık sistemi hastalıklarında, Alerjik reaksiyonlar bulunan kişilerde mezoterapi uygulanmaz Destekleyici Bakımlar Yapılan uygulamanın daha kısa sürede daha başarılı sonuçlar vermesi için bazı destek bakımlara ihtiyaç duyulabilir. Mezoterapi uygulamalarına destek tıbbi uygulamalar; karboksiterapi ile diyet ve egzersiz takipleridir. Destek kozmetik bakımları ise vücut analizi sonuçlarına göre mezoterapi uygulamasını yapan hekimle iş birliği içinde belirlenmelidir. Uygulamanın amaçlarına ve kişinin durumuna göre elektro terapi, vakum-basınç uygulamaları, masaj ve kozmetik ürünlerle bakım yöntemlerinden biri veya birkaçı destekleyici bakım olarak planlanabilir. Tüm destekleyici kozmetik bakımlar aşağıdaki sorulara verilecek cevaplara göre planlanmalıdır: Müşterinin isteği/ şikâyeti nedir? Vücut analizi sonuçlarına göre müşterinin durumu ve sorunu nedir? Müşteriye hangi tıbbi bakım yöntemi veya yöntemleri uygulanacaktır? Bu yöntemlerin etkisini güçlendirici, hızlandırıcı veya (varsa) yan etkilerini azaltıcı destekleyici kozmetik bakımlar nelerdir? 10

17 Müşterinin genel sağlık durumu ve cilt yapısı bu kozmetik bakımların yapılmasına uygun mudur? İstenilen sonuca en kısa yoldan ulaşabilmek için tıbbi, kozmetik ve destekleyici bakımları, vücut analizini, egzersiz ve beslenme düzenlemesini içeren kapsamlı bir planın, konusunun uygulama yetkili uzmanlarıyla yapılması ve uygulanması gerekir. Karar vericiler sorunun kapsamına göre değişebilir. Örneğin kilo problemi olmayan bir kişiye bölgesel inceltme amacıyla bir bakım planı hazırlanırken beslenme uzmanının bulunması gerekmeyebilir ama kilonun eşlik ettiği bir selülit sorununu gidermeye yönelik bakım planı, mutlaka beslenme ve egzersiz uzmanlarıyla birlikte yapılmalıdır. 11

18 UYGULAMA FAALİYETİ UYGULAMA FAALİYETİ Mezoterapi işleminde sağlık personeline yardımcı olunuz. İşlem Basamakları Kişisel temizliğinizi yapınız. Ortamın temizliğini yapınız. Araç gereci hazırlayınız. Öneriler Hijyen kurallarına uyunuz. Dikkatli olunuz. Enjektör iğne uçlarını her zaman kapalı tutunuz. Düzenli olunuz. Çalışma alanının fiziki ortamını düzenleyiniz. Müşterinizi uygulama yapacağınız bölüme alınız. Müşterinize uygulama yapılacak bölgeye uygun bir kullanımlık malzeme (bone, önlük, iç çamaşırı, terlik vb.) veriniz. Eğer soyunması gerekiyorsa bunun için müşterinize uygun bir yer gösteriniz ve rahat hazırlanabilmesi için yalnız bırakınız. Müşterinizden hazırlandığı bilgisini aldıktan sonra uygulama yatağına alınız. Sağlık personelini çağırınız. Uygulama boyunca sağlık personelinin yönlendirmeleri doğrultusunda işleme yardımcı olunuz. Uygulama sonunda müşterinizi uygulama yatağından kaldırınız. Müşterinizin bir kullanımlık ürünleri çıkarması ve giyinmesi için özel bölüme alınız ve yalnız bırakınız. Müşterinizden hazırlandığı bilgisini aldıktan sonra sağlık personeliyle görüştürmek veya dinlendirmek üzere ilgili birime alınız. Çalışma ortamını temizleyiniz. Nazik olunuz. Güler yüzlü olunuz. Kişisel mahremiyete saygılı olunuz. Gerektiğinde ve müşteri talep ettiğinde yardıma hazır olunuz. Hijyen kurallarına uyunuz. 12

19 KONTROL LİSTESİ Bu faaliyet kapsamında aşağıda listelenen davranışlardan kazandığınız beceriler için Evet, kazanamadıklarınız için Hayır kutucuklarına ( X ) işareti koyarak kontrol ediniz. 1. Kişisel temizliğinizi yaptınız mı? 2. Ortamın temizliğini yaptınız mı? 3. Araç-gereci hazırladınız mı? Değerlendirme Ölçütleri Evet Hayır 4. Çalışma alanının fiziki ortamını düzenlediniz mi? 5. Müşterinizi uygulama yapacağınız bölüme aldınız mı? 6. Müşterinize uygulama yapılacak bölgeye uygun bir kullanımlık malzeme (bone, önlük, iç çamaşırı, terlik vb.) verdiniz mi? 7. Eğer soyunması gerekiyorsa bunun için müşterinize uygun bir yer gösteriniz ve rahat hazırlanabilmesi için yalnız bıraktınız mı? 8. Müşterinizden hazırlandığı bilgisini aldıktan sonra uygulama yatağına aldınız mı? 9. Sağlık personelini çağırdınız mı? 10. Uygulama boyunca sağlık personelinin yönlendirmeleri doğrultusunda işleme yardımcı oldunuz mu? 11. Uygulama sonunda müşterinizi uygulama yatağından kaldırdınız mı? 12. Müşterinizin bir kullanımlık ürünleri çıkarması ve giyinmesi için özel bölüme aldınız ve yalnız bıraktınız mı? 13. Müşterinizden hazırlandığı bilgisini aldıktan sonra, sağlık personeliyle görüştürmek veya dinlendirmek üzere ilgili birime aldınız mı? 14. Çalışma ortamını temizlediniz mi? DEĞERLENDİRME Değerlendirme sonunda Hayır şeklindeki cevaplarınızı bir daha gözden geçiriniz. Kendinizi yeterli görmüyorsanız öğrenme faaliyetini tekrar ediniz. Cevaplarınızın tümü doğru ise Ölçme ve Değerlendirme ye geçiniz. 13

20 ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME Aşağıdaki soruları dikkatlice okuyunuz ve doğru seçeneği işaretleyiniz. 1. Mezoterapi;..., vücutta bulundukları yere lokal olarak uygulanan... yoluyla kontrol altına alan ya da tedavi eden bir tıbbi uygulamadır. Yukarıdaki cümlede boş bırakılan yere uygun ifadeler, aşağıdaki şıklardan hangisinde tam ve doğru olarak verilmiştir? A) Ağrı veya hastalıkları, mikro enjeksiyonlar B) Hastalıkları, ilaçlar C) Ağrıları, bitkiler D) Ağrı ve yaraları, mikro enjeksiyonlar 2. İğnesiz mezoterapi sistemi hakkında aşağıdaki bilgilerden hangisi doğrudur? A) İğnesiz mezoterapide yalnızca, elektrik atımları yardımıyla hücre zarının geçirgenliğini değiştirmek anlamına gelen elektroporasyon tekniği kullanılır. B) İğnesiz mezoterapide yalnızca, bir sıvı içinde asılı duran yüklü katı taneciklerin, uygulanan bir elektrik alanın etkisiyle hareket ettirilmesi anlamına gelen elektroforez tekniği kullanılır. C) İğnesiz mezoterapide elektroporasyon ve elektroforez teknikleri birlikte kullanılır. D) Yukarıdakilerin hepsi yanlıştır. 3. Kozmetik amaçlı tıbbi uygulamalarda, iğneli mezoterapiyi uygulayacak olan tıp doktorunun ek olarak hangi alanda eğitimli olması gerekir? A) Psikiyatri alanında B) Homeopati (benzeri ile tedavi) alanında C) Spor hekimliği alanında D) Beslenme alanında 4. İğnesiz mezoterapi yöntemi, hekimlerin yanı sıra bu alanda eğitimli ve deneyimli...tarafından...uygulanabilmektedir. Yukarıdaki cümlede boş bırakılan yere uygun ifadeler, aşağıdaki şıklardan hangisinde tam ve doğru olarak verilmiştir? A) Doktorlar, güzellik uzmanı gözetiminde B) Güzellik uzmanları, tek başına C) Hemşireler, hekimle birlikte D) Güzellik uzmanları, hekim gözetiminde 14

21 5. Mezoterapinin selülitli dokuya etkisi aşağıdakilerden hangisidir? A) Bölgesel kan akımını ve lenf akımını arttırır, kollajen yapımını uyarır. B) Enjekte edilen ilaç kokteyli sayesinde, orta derinin üzerine hapsolmuş ve vücut tarafından kullanılamayan yağ hücreleri, serbestleşip dolaşıma katılır ve enerji olarak kullanılır. C) Portakal kabuğu görüntüsünden sorumlu olan fibröz sert bağların kopmasına neden olur. D) Hepsi 6. Deri altı yağ dokusu hücrelerinde birikmiş olan fazla yağın lipolizle yakılması ve ciltteki gevşeklik/sarkmaların rehabilitasyonudur. Tek başına veya kombine tedavilerde (L.P. G., elektro-terapi, pressoterapi, karboksiterapi ile birlikte), özellikle bacak, kol, yüz, göbek ve çevresi yağlarının yıkımında kullanılır. Yukarıdaki cümleler, mezoterapinin hangi kulanım alanını tanımlamaktadır? A) Bölgesel incelme mezoterapisi B) Yüz mezoterapisi C) Selülit mezoterapisi D) Çatlak (stria) mezoterapisi 7. Mezolifting nedir? A) Mezoterapide kullanılan cihazın adıdır. B) Yüz mezoterapisidir. C) Selülit Mezoterapisidir. D) Lifting cihazının adıdır. 8. Çatlak (stria) mezoterapisi hakkında aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? A) Çatlaklar henüz pembe-mor bir renkteyken mezoterapi ile azaltılabilir. B) Hamilelik çatlakları doğumdan hemen sonra mezoterapi ile azaltılabilir. C) Sedefleşmiş çatlaklar mezoterapi ile tamamen tedavi edilebilir. D) Mezoterapi, uygun tıbbi ve kozmetik yöntemlerle desteklenirse daha başarılı sonuçlar alınır. 9. Aşağıdakilerden hangisi mezoterapi uygulamalarına destek kozmetik uygulamalardan biri değildir? A) Elektroterapi B) Peeling C) Vakum-basınç uygulamaları D) Masaj 15

22 10. Mezoterapi uygulamalarına destek kozmetik uygulamalara karar verirken aşağıdakilerden hangisi göz önüne alınmalıdır? A) Vücut analizi sonuçlarına göre tespit edilen sorun B) Uygulanan/ karar verilen kozmetik amaçlı tıbbi bakım yöntemine uygun kozmetik bakım yöntemlerinin neler olduğu C) Müşterinin genel sağlığının ve cilt yapısının bu yöntemlerin uygulanmasına uygun olup olmadığı D) Yukarıdakilerin hepsi DEĞERLENDİRME Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karşılaştırınız. Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap verirken tereddüt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri dönerek tekrarlayınız. Bütün cevaplarınız Evet ise bir sonraki öğrenme faaliyetine geçiniz. 16

23 ÖĞRENME FAALİYETİ 2 AMAÇ ÖĞRENME FAALİYETİ 2 Bu öğrenme faaliyeti ile gerekli ortam ve araç gereç sağlandığında karboksiterapi uygulamalarında, sağlık personeline yardımcı olabileceksiniz. ARAŞTIRMA Hastanelerin dermatoloji ve plastik ve rekonstrüktif cerrahi ünitelerine giderek, karboksiterapi hakkında bilgi edininiz. Edindiğiniz bilgileri sınıfta arkadaşlarınızla paylaşınız Tanımı 2. KARBOKSİTERAPİ Karboksiterapi, saf karbondioksit (CO2) gazının tedavi amacıyla derialtına enjekte edilerek dolaşımın ve dokudaki bölgesel metabolizmanın hızlandırılması işlemidir. CO2 gazı, 1930 (Royat termallerinde, Fransa) yılından itibaren tıbbın hizmetinde kullanılmaktadır. Son yıllarda gittikçe artan bir şekilde selülit, cilt çatlakları ve cildin gençleştirilmesi tedavilerinde yer bulan bir uygulamadır. Karbondioksitin lipolitik yani yağ eritici etkisi yanında selülitli bölgede bozulmuş olan kan dolaşımını arttırıcı etkisi vardır. Cilt üzerindeki toparlayıcı, sıkılaştırıcı, çatlakları giderici, cilt esnekliğini ve nemliliğini arttırıcı etkileri ilk seanslarda belirmeye başlar. Karboksiterapi selülit tedavisi yanında bölgesel yağ fazlalıklarını gidermede, kombinasyon tarzı uygulamalarda yer bulur. Karboksiterapi ile LPG, elektroterapi, pressoterapi ve mezoterapi kombine edilebilir. Deri altına ve enjeksiyon yöntemiyle uygulama yapıldığından tıbbi fakat cerrahi olmayan bir yöntem olarak kabul edilmektedir Etkileri Uygulama son derece basit olmakla birlikte, karbondioksit gazının cilt altı doku içine 30G'lık (0.3 mm) bir enjektörle enjekte edilmesi prensibine dayanır. Enjekte edilen gaz, bölgedeki doku tarafından emilir. Uygulama ile birlikte; 17

24 Cilt altı mikro-dolaşımda damar genişlemesi artar. Kılcal damar kan akışı artar ve hızlanır. Yeni kılcal damar oluşumu gözlenir. Yağ eritici (lipolitik) etki oluşur. Yüzeye yakın dokularda oksijen kullanma potansiyeli artar. Fazla suların atılması ile su toplanmasının düzenlenmesi sağlanır. ph dengesi sağlanır. Doku yenilenmesini uyarılır. Kas tonüsünün (sertliğinin) artışı sağlanır. Bağ dokusunun ana elemanı olan kollajen ve elastin sentezi artar. Karbondioksit oksijene göre 20 kat daha hızlı dağılan bir gazdır. Uygulama sonrası bölgeye çevre dokulardan daha fazla oksijen gelir ve dolaşım hızlanır. Karbondioksit hızla bölgeden uzaklaştırılır. Zehirli olamayan bir gazdır. Kapalı batın ameliyatlarında (safra kesesi, yumurtalıklar ve diğer batın içi organlar için yapılan laparoskopik yani kapalı ameliyatlarda) batının şişirilmesi amacıyla batın içine litrelerce karbondioksit gazı verilir. Verilen gaz dokularda hiçbir zarar oluşturmaz. Karboksiterapi sırasında, verilen yarım-bir litre kadar gazın dokulara bir zararı olmaz. İlk görülen etki, bölgesel kızarıklık-sıcaklık oluşmasıdır. Görülen kızarıklık, dolaşımın artmasının sonucudur. Bölgesel cilt altı uygulama ile uygulanan yerde dolaşımın, oksijenleşmenin ve metabolizmanın artışı, selülit görünümünde azalma sağlanır Uygulama Alanları Karboksiterapi uygulaması tıbbi bir uygulamadır. Uygulamanın amacı ise hastalık tedavisine yönelik veya kozmetik olabilmektedir Hastalık Tedavisine Yönelik Kullanım Alanları Deri grefti öncesi ve sonrası tedavisinde Deri grefti: Üzerinde açılan tam kat yaralar veya derin yanıklar sonrasında deriyi yenileyen katman olan dermis kaybolduğu için yara yerini kapatabilmek amacıyla aynı kişinin sağlam olan başka bir deri bölgesinden (genellikle kulak arkası, kasık ile bacak arası, baldır bölgesi veya gövdeden) özel bir soyucu alet ile o bölgenin dermisinin bir miktarı kalacak şekilde alınan, epidermis ve dermis içeren deri katmanıdır. Damar bilimi angiology de Organik ve fonksiyonel atardamar hastalıkları Yaşlılığa bağlı damar sertleşmeleri Şeker hastalığına bağlı kılcal damar hastalıkları 18

25 Romatolojide ( Romatizmal hastalıkları inceleyen tıp dalı ) Otoimmün artrit Yoğun artrit Androlojide Dermatolojide o Psoriasis (sedef) o Mikrodolaşım bozukluğuna bağlı ülserler o Diabete bağlı ülserler o Varise bağlı ülserler Spor hekimliğinde Spor aktivitesini ve performansını artırmak amacıyla kullanılmaktadır Kozmetik Amaçlı Kullanım Alanları Kırışıklık, deri sarkmaları ve elastikiyet kayıplarında Boyun, dekolte ve yüz ovalinin sıkılaştırılması, kırışıklık giderilmesi ve inceltilmesinde, El ve yüz cildinin sıkılaştırılmasında ve kırışıklıkların giderilmesinde, Gevşek ve sarkık göğüs cildinin toparlanmasında kullanılır. Hamilelik, ergenlik, hızlı uzama ve kilo alma sonrası oluşan erken dönem deri çatlaklarında (stria) Vücut şekillendirmede o o o o o Vücut yağının azaltılmasında, Bölgesel incelmede, Liposuction öncesinde ( tıbbi yolla yağın çekilmesi), Liposuction sonrası kontur düzeltmede, Selülit ve bölgesel yağlanmaların tedavisinde tek başına veya kombine olarak kullanılmaktadır. Resim 2.1: Kalça ve karın bölgesinde karboksiterapi uygulaması 19

26 2.4. Uygulamanın Uygun Olmadığı Durumlar Kalp krizi geçirmiş veya ileri düzey kalp hastası olanlarda, Kan pıhtılaşması bozukluğu olanlarda, Böbrek yetmezliği olanlarda, Kangren olanlarda, Hamile ve emziren kadınlarda, İnsüline bağımlı ileri düzey diyabetli (şeker hastası) olanlarda, İnme/felç (stroke ve iskemik atak) hikâyesi olanlarda, Yeni kanser hikâyesi olanlarda, Kanama hastalığı (hemofili) olanlarda, Yüksek tansiyonu olanlarda karboksiterapi uygulanamaz. Karboksiterapi uygulamalarında görülen yan etkiler ise şöyle sıralanabilir İğneye bağlı etkiler o Korku, o Hafif ağrı, o Sterilizasyona dikkat edilmezse enfeksiyon görülebilir. Tekniğe bağlı etkiler CO2 gazına bağlı krepitasyon (deri altında çıtırdama sesi), Hafif şişkinlik, Hafif morluk ve hassasiyet oluşabilir. Tüm belirtiler tedaviden 1-2 saat sonra kaybolur. Hasta, uygulamadan hemen sonra günlük aktivitesine dönebilmektedir Karboksiterapi Uygulama Tekniği Karboksiterapide kullanılan CO2 gazı, medikal yani tıbbi bir gazdır. Özel bir cihaz ve özel filtreler aracılığı ile problemli bölgelere uygulanır. Kullanılan çok ince iğneler steril ve sadece o kişiye aittir ve sadece bir seansta kullanılır. Uygulama sırasında hafif bir sıcaklık/yanma hissi dışında ağrı yok gibidir. Resim 2.2: Karboksiterapi cihazı 20

27 2.6. Karboksiterapinin Selülitli Doku Üzerine Etkileri Karboksiterapi ile verilen karbondioksit gazı, yağ dokusu ve cilt altı tabakasında mikro dolaşımı ve metabolik olayları arttırır. Kılcal damarlarda kan akış miktarı ve akış hızını artar. Böylece problemli bölgedeki metabolik artıkların uzaklaşması hızlanır. Karboksiterapinin yağ dokusu eritici etkisi vardır. Dokulara oksijen akışını arttırır. Kollajen ve elastin yapımını da bir miktar uyarır. Dokudaki kötü görünüme neden olan fibrotik bantları açabilir Destekleyici Bakımlar Bölgesel yağ fazlalıkları ve selülit tedavisinde karboksiterapi yöntemi LPG yöntemi veya lenf drenaj yöntemiyle kombine edilerek çok daha iyi sonuçlar elde edilebilmektedir. Çatlak ve yara izlerinin tedavisinde ise mezoterapi ile yapılan kombinasyon çok daha iyi sonuçlar vermektedir. 21

28 UYGULAMA FAALİYETİ UYGULAMA FAALİYETİ Karboksiterapi işlemine yardımcı olunuz. İşlem Basamakları Öneriler Hijyen kurallarına uyunuz. Dikkatli olunuz. Düzenli olunuz. Kişisel temizliğinizi yapınız. Ortamın temizliğini yapınız. Araç gereci hazırlayınız. Çalışma alanının fiziki ortamını düzenleyiniz. Müşterinize uygulama yapılacak bölgeye uygun bir kullanımlık malzeme (bone, önlük, iç çamaşırı, terlik vb.) veriniz. Soyunması ve işleme hazırlanması için müşterinize uygun bir yer gösteriniz ve rahat hazırlanabilmesi için yalnız bırakınız. Müşterinizden hazırlandığı bilgisini aldıktan sonra uygulama yatağına alınız. Sağlık personelini çağırınız. Uygulama boyunca sağlık personelinin yönlendirmeleri doğrultusunda işleme yardımcı olunuz. Müşterinizi uygulama yatağından kaldırınız. Müşterinizin bir kullanımlık ürünleri çıkarması ve giyinmesi için özel bölüme alınız ve yalnız bırakınız. Müşterinizden hazırlandığı bilgisini aldıktan sonra sağlık personeliyle görüştürmek veya dinlendirmek üzere ilgili birime alınız. Çalışma ortamını temizleyiniz. Nazik olunuz. Müşterinize, işleme hazırlanırken üzerindeki tüm metal takı ve aksesuarı çıkarmasını hatırlatınız. Kişisel mahremiyete saygılı olunuz. 22

29 KONTROL LİSTESİ Bu faaliyet kapsamında aşağıda listelenen davranışlardan kazandığınız beceriler için Evet, kazanamadıklarınız için Hayır kutucuklarına (X) işareti koyarak kontrol ediniz. 1. Kişisel temizliğinizi yaptınız mı? 2. Ortamın temizliğini yaptınız mı? 3. Araç-gereci hazırladınız mı? Değerlendirme Ölçütleri Evet Hayır 4. Çalışma alanının fiziki ortamını düzenlediniz mi? 5. Müşterinizi uygulama yapacağınız bölüme aldınız mı? 6. Müşterinize uygulama yapılacak bölgeye uygun bir kullanımlık malzeme (bone,önlük, iç çamaşırı,terlik vb.) verdiniz mi? 7. Eğer soyunması gerekiyorsa bunun için müşterinize uygun bir yer gösteriniz ve rahat hazırlanabilmesi için yalnız bıraktınız mı? 8. Müşterinizden hazırlandığı bilgisini aldıktan sonra uygulama yatağına aldınız mı? 9. Sağlık personelini çağırdınız mı? 10. Uygulama boyunca sağlık personelinin yönlendirmeleri doğrultusunda işleme yardımcı oldunuz mu? 11. Uygulama sonunda müşterinizi uygulama yatağından kaldırdınız mı? 12. Müşterinizin bir kullanımlık ürünleri çıkarması ve giyinmesi için özel bölüme aldınız ve yalnız bıraktınız mı? 13. Müşterinizden hazırlandığı bilgisini aldıktan sonra sağlık personeliyle görüştürmek veya dinlendirmek üzere ilgili birime aldınız mı? 14. Çalışma ortamını temizlediniz mi? DEĞERLENDİRME Değerlendirme sonunda Hayır şeklindeki cevaplarınızı bir daha gözden geçiriniz. Kendinizi yeterli görmüyorsanız öğrenme faaliyetini tekrar ediniz. Cevaplarınızın tümü doğru ise Ölçme ve Değerlendirmeye geçiniz. 23

30 ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME Aşağıdaki soruları dikkatlice okuyunuz ve doğru seçeneği işaretleyiniz , saf karbondioksit (CO2) gazının tedavi amacıyla deri altına enjekte edilerek; dolaşımın ve dokudaki bölgesel metabolizmanın hızlandırılması işlemidir. Yukarıdaki cümlede boş bırakılan yere gelmesi gereken en uygun terim aşağıdakilerden hangisidir? A) Mezoterapi B) Karboksiterapi C) Lipoterapi D) Mezolift 2. Aşağıdakilerden hangisi karboksiterapinin etkilerinden değildir? A) Cilt altı mikro dolaşımda damar genişlemesi artar. B) Yağ eritici (lipolitik) etki oluşur. C) Doku yenilenmesi azaltılır. D) Bağ dokusunun ana elemanı olan kollajen ve elastin sentezi artar. 3. Aşağıdakilerden hangisi karboksiterapinin dermatolojideki kullanım alanlarındandır? A) Psoriasis (sedef) B) Diyabete bağlı ülserler C) Varise bağlı ülserler D) Hepsi 4. Aşağıdakilerden hangisi karboksiterapinin kozmetik amaçlı kullanım alanlarından biri değildir? A) Mikro dolaşım bozukluğuna bağlı ülserler B) Kırışıklık, deri sarkmaları ve elastikiyet kayıpları C) Vücut şekillendirme D) Deri çatlakları (stria) 5. Kanama hastalığı (hemofili) olanlarda, neden karboksiterapi uygulanmaz? A) Hemofili hastalarında bu yöntem başarısız olduğu için B) Hemofili hastalarının karbondioksite alerjileri olduğu için C) İşlem enjeksiyon (iğne) ile uygulandığı ve kanama riski olduğu için D) Hepsi 24

31 6. Bölgesel yağ fazlalıkları ve selülit tedavisinde karboksiterapi,... yöntemi veya...yöntemiyle kombine edilerek çok daha iyi sonuçlar elde edilebilmektedir. Yukarıdaki cümlede boş bırakılan yere gelmesi gereken en uygun terimler aşağıdakilerden hangisidir? A) LPG, lenf drenaj B) Lenf drenaj, solaryum C) LPG, peeling D) Lenf drenaj, peeling DEĞERLENDİRME Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karşılaştırınız. Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap verirken tereddüt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri dönerek tekrarlayınız. Cevaplarınızın tümü doğru ise bir sonraki öğrenme faaliyetine geçiniz. 25

32 ÖĞRENME FAALİYETİ 3 AMAÇ ÖĞRENME FAALİYETİ 3 Bu öğrenme faaliyeti ile gerekli ortam ve araç gereç sağlandığında lipoliz uygulamalarında, sağlık personeline yardımcı olabileceksiniz. ARAŞTIRMA Hastanelerin dermatoloji ve plastik ve rekonstrüktif cerrahi ünitelerine giderek lipoliz uygulamaları hakkında bilgi edininiz. Edindiğiniz bilgileri sınıfta arkadaşlarınızla paylaşınız Tanımı 3. LİPOLİZ 1995 yılında Brezilya da uygulanmaya başlayan lipoliz, yağ hücrelerinde depolanan yağların kimyasal olarak parçalanması, eritilmesi ve enerji olarak vücuda verilmesi olayıdır. Resim 3.1: Lipoliz uygulaması İstenmeyen bölgesel yağlanmanın tedavisinde kullanılan lipoliz uygulamasının amacı yağ hücresindeki geçirgenliği artırmaktır. Yöntem olarak mezoterapiye benzemekle birlikte, mezoterapide daha fazla ilaç ya da doğal madde karışımı kullanılmaktadır. Lipoliz işleminde ise daha az sayıdaki maddenin saf ve çok miktarda uygulanması söz konusudur. Ayrıca mezoterapide hücre içindeki yağın eritilmesi hedeflenirken lipolizde bazen hücrenin zarının parçalanması dolayısıyla yağ hücrelerinin de eridiği görülmektedir. Uygulamada ilaç kullanılması, Tedavi amacı taşıması, 26

33 Deri altına ve enjeksiyon yöntemiyle uygulanması nedeniyle tıbbi bir uygulamadır. Günümüzde lipolizde yağ yakıcı madde olarak soya bitkisinden elde edilen fosfatidil kolin maddesi kullanılmaktadır. Bazı doku canlandırıcı ve kan akışını artırıcı ajanlar da eklenerek elde edilen karışım, özel iğneler yardımıyla belli aralıklarla deri altına enjekte edilerek uygulanmaktadır. (Bütün dünyada olduğu gibi ülkemizde de T.C. Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğünün Konu: Lipoliz (Soya) Uygulamaları, tarih ve B100TSH / sayılı yazısında da belirtildiği gibi estetik amaçla lipostabil ve benzeri fosfatidilkolin içeren soya yağı kökenli ilaçların kullanımı yasaklanmıştır.) 3.2. Etkileri Sellülit ve lokal yağlanma durumlarında problem ödem, kan dolaşımında zorluk gibi sebeplerle yağ dokusunun depolama ve harcama görevinin bozulmasıdır. Bu bozulma sonucunda hücre zarı geçirgenliği azalır ve depolardaki yağları ihtiyaç hâlinde vücudun kullanmasına izin vermez. Lipoliz temel olarak yağ hücrelerindeki zarların geçirgenliklerini değiştirerek yağ hücrelerinin tamamen deforme edilip ortadan kaldırılması ya da hücre zarının geçirgenliğini artırarak yağ içeriğinin dışarıya çıkarılması ile ilgili bir mekanizmadır. Yöntem kilo vermeyi değil; bazı bölgelerde yerleşmiş ve fazla oldukları vücut analiziyle tespit edilen yağ depolarının eritilmesini amaçlar. Lesitin ve ana maddesi olan fosfatidilkolin, vücudumuzda yağları parçalamaktan sorumlu olan, safra kesesi tarafından yapılan safranın içinde bulunmaktadır. Tıpta ayrıca kolesterol tedavisinde kullanılan bu maddelerin, enjeksiyonla deri altındaki yağ tabakasına fazla miktarda ve saf olarak verilmesi sonucunda, buradaki yağ hücrelerinin, yağ yapısında olan hücre zarlarının geçirgenliği artmakta, bazen de hücre zarı erimektedir. Aynı zamanda hücre içerisinde depo hâlde bulunan yağ da eriyerek dolaşıma katılmaktadır. Yöntemin tartışmaya açık olan noktası ise dolaşıma katılan ve vücudun metabolizmasını olumsuz etkileyebilecek miktarda olan bu yağların vücuttan nasıl atılacağıdır. Bazı araştırmacılar bu yağların karaciğerde parçalanarak ter, idrar, gaita veya lenf dolaşımı yoluyla kısa sürede (2 hafta) vücuttan atıldığını iddia etmektedir. Fakat bu konuda kesin sonuçlara ulaşabilmek için daha fazla bilimsel araştırma yapılması gerektiği açıktır Uygulama Alanları Bu uygulama daha çok karın, yüz, baldırın iç tarafı, sırt ve kalçalar gibi yumuşak vücut yağının bulunduğu bölgelerde uygulanmaktadır. Sellülitin meydana getirdiği portakal kabuğu görünümünün yok edilmesinde de kullanılmaktadır. 27

34 Yüz bölgesinde Göz torbaları Yanaklar Boyun ve çene altı Vücut bölgesi yağ azaltma ve selülit tedavilerinde Basen ve üst uyluk yağ birikimlerinde Uyluk iç kısımları Alt uyluk yağ birikimleri Erkek ve kadınlarda bel kısmı Karın, göbek, alt ve üst bel kısımları Kol ön ve arka kısımları Sırt kısımları Diz iç kısımları Lipoma da: (Lipoma: Yağ dokusunun tümoral kitlesine denir.) Vücudun her yerindeki yağ bezelerinin tedavisinde lipoliz yönteminden yararlanılmaktadır Uygulamanın Uygun Olmadığı Durumlar 18 yaşından küçük hastalar, Gebe veya emziren kadınlar, Şeker hastaları, Karaciğer veya böbrek bozukluğu olan hastalar, İleri düzey kalp hastaları, Yeni kanser hikâyesi olan hastalar, Kanama bozukluğu (hemofili) olan hastalar, İnme veya felç geçirmiş hastalar, Hastalık enfeksiyonu kapmış kişiler için lipoliz uygulaması yapılmamalıdır Destekleyici Bakımlar Tedavinin etkinliğini daha da artırmak ve hızlandırmak istenirse karboksiterapi, mezoterapi, manyetik alan tedavileri gibi diğer tıbbi uygulamalarla kombinasyonlar yapılabilmektedir. Uygulamanın amacına göre uzmanları tarafından hazırlanan diyet ve egzersiz programı ile de desteklenebilir. Destekleyici kozmetik işlemler ise pressoterapi, masaj ve vücut analizidir. 28

35 UYGULAMA FAALİYETİ UYGULAMA FAALİYETİ Lipoliz uygulamasına yardımcı olunuz. İşlem Basamakları Kişisel temizliğinizi yapınız. Ortamın temizliğini yapınız. Araç-gereci hazırlayınız. Çalışma alanının fiziki ortamını düzenleyiniz. Müşterinizi uygulama yapacağınız bölüme alınız. Müşterinize uygulama yapılacak bölgeye uygun bir kullanımlık malzeme (bone, önlük, iç çamaşırı, terlik vb.) veriniz. Eğer soyunması gerekiyorsa bunun için müşterinize uygun bir yer gösteriniz. Müşterinizden hazırlandığı bilgisini aldıktan sonra uygulama yatağına alınız. Sağlık personelini çağırınız. Uygulama boyunca sağlık personelinin yönlendirmeleri doğrultusunda işleme yardımcı olunuz. Uygulama sonunda müşterinizi uygulama yatağından kaldırınız. Müşterinizin bir kullanımlık ürünleri çıkarması ve giyinmesi için özel bölüme alınız ve yalnız bırakınız. Müşterinizden hazırlandığı bilgisini aldıktan sonra sağlık personeliyle görüştürmek veya dinlendirmek üzere ilgili birime alınız. Çalışma ortamını temizleyiniz. Öneriler Hijyen kurallarına uyunuz. Dikkatli olunuz. Enjektör iğne uçlarını her zaman kapalı tutunuz. Düzenli olunuz. Nazik olunuz. Güler yüzlü olunuz. Kişisel mahremiyete saygılı olunuz. Gerektiğinde ve müşteri talep ettiğinde yardıma hazır olunuz. 29

36 KONTROL LİSTESİ Bu faaliyet kapsamında aşağıda listelenen davranışlardan kazandığınız beceriler için Evet, kazanamadıklarınız için Hayır kutucuklarına (X) işareti koyarak kontrol ediniz. 1. Kişisel temizliğinizi yaptınız mı? 2. Ortamın temizliğini yaptınız mı? 3. Araç gereci hazırladınız mı? Değerlendirme Ölçütleri Evet Hayır 4. Çalışma alanının fiziki ortamını düzenlediniz mi? 5. Müşterinizi uygulama yapacağınız bölüme aldınız mı? 6. Müşterinize uygulama yapılacak bölgeye uygun bir kullanımlık malzeme (bone,önlük, iç çamaşırı,terlik vb.) verdiniz mi? 7. Eğer soyunması gerekiyorsa bunun için müşterinize uygun bir yer gösteriniz ve rahat hazırlanabilmesi için yalnız bıraktınız mı? 8. Müşterinizden hazırlandığı bilgisini aldıktan sonra uygulama yatağına aldınız mı? 9. Sağlık personelini çağırdınız mı? 10. Uygulama boyunca sağlık personelinin yönlendirmeleri doğrultusunda işleme yardımcı oldunuz mu? 11. Uygulama sonunda müşterinizi uygulama yatağından kaldırdınız mı? 12. Müşterinizin bir kullanımlık ürünleri çıkarması ve giyinmesi için özel bölüme aldınız ve yalnız bıraktınız mı? 13. Müşterinizden hazırlandığı bilgisini aldıktan sonra sağlık personeliyle görüştürmek veya dinlendirmek üzere ilgili birime aldınız mı? 14. Çalışma ortamını temizlediniz mi? DEĞERLENDİRME Değerlendirme sonunda Hayır şeklindeki cevaplarınızı bir daha gözden geçiriniz. Kendinizi yeterli görmüyorsanız öğrenme faaliyetini tekrar ediniz. Bütün cevaplarınız Evet ise bir sonraki Ölçme ve Değerlendirmeye geçiniz. 30

37 ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME Aşağıdaki soruları dikkatlice okuyunuz ve doğru seçeneği işaretleyiniz. 1. Aşağıdakilerden hangisi Lipolizin temel etkilerindendir? A) Yağ hücrelerindeki zarların geçirgenliklerini arttırmak B) Hücre içerisindeki yağı hücre dışına çıkarmak C) Yağ hücrelerini tamamen deforme edilip ortadan kaldırmak D) Yukarıdakilerin tümü 2. Aşağıdakilerden hangisi lipolizin tıbbi bir işlem olarak kabul edilmesinin nedeni olamaz? A) Uygulamanın kozmetik amaçlı olması B) Uygulamada ilaç kullanılması C) Tedavi amacı taşıması, D) Deri altına ve enjeksiyon yöntemiyle uygulanması 3. Lipoliz yönteminin tartışmaya açık olan noktası aşağıdakilerden hangisidir? A) Geçirgenliği artan hücre zarlarının eski hâllerine nasıl döneceği B) Eritilerek dolaşıma katılan yağların vücuttan nasıl atılacağı C) Yöntemin maliyetinin çok yüksek olması D) Yöntemin diğer yöntemlerle birlikte kullanılamaması 4. Lipoliz uygulamasının etkinliğini daha da artırmak ve hızlandırmak istenirse aşağıdaki uygulamalardan hangisiyle kombinasyon yapılamaz? A) Karboksiterapi B) AHA ile derin soyma işlemleri C) Mezoterapi D) Manyetik alan tedavileri 5. 5.Aşağıdakilerden hangisi Lipoliz uygulamalarında destekleyici kozmetik işlemlerdendir? A) Pressoterapi B) Vücut analiz C) Masaj D) Hepsi DEĞERLENDİRME Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karşılaştırınız. Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap verirken tereddüt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri dönerek tekrarlayınız. Cevaplarınızın tümü doğru ise bir sonraki öğrenme faaliyetine geçiniz. 31

38 ÖĞRENME FAALİYETİ 4 AMAÇ ÖĞRENME FAALİYETİ 4 Bu öğrenme faaliyeti ile gerekli ortam ve araç gereç sağlandığında lazer ile vücut bakımı uygulamalarında, sağlık personeline yardımcı olabileceksiniz. ARAŞTIRMA Hastanelerin dermatoloji ve plastik ve rekonstrüktif cerrahi ünitelerine giderek, lazer ile vücut bakımı uygulamaları hakkında bilgi edininiz. Edindiğiniz bilgileri sınıfta arkadaşlarınızla paylaşınız Tanımı 4. LAZER İLE VÜCUT BAKIMI "Light amplification by stimulated emission of radiation" ın baş harflerinden oluşan İngilizce laser kelimesinin Türkçe kullanımı "lazer"dir. Yoğunlaştırılmış ışık enerjisi yayılımı anlamına gelmektedir yılında ABD de Theodore H. Maiman tarafından keşfedilmiştir. Tek renkli, oldukça düz, yoğun, aynı fazlı paralel dalgalar hâlinde hareket eden çok yüksek enerjili ışık demetine lazer denir. Doğada var olmayan, üretilen en gelişmiş ve en son keşfedilen ışık kaynaklarından biridir. Işığın uygun ortamda ilave enerji ile güçlendirilmesi ile lazer ışını oluşur. Lazer ışığı normal ışıktan farklı bir yapıdadır. Bu farklılıkları inceleyecek olursak: Normal ışık her tarafa yayılırken; lazer tek doğrultuda yayılır. Normal ışık tüm renklerin karışımından oluşurken lazer ışığı hangi dalga boyunda oluşturulmuşsa o dalga boyuna ait renktedir veya renksizdir. Normal ışığın dalgaları ışık kaynağından uzaklaştıkça düzensizleşirken lazer ışığının dalgaları çok uzaklara bile kaynaktan çıktığı gibi bir düzen içinde gider. Normal ışık insan cildinde yüzeysel seviyede kalırken lazer ışığı insan cildini geçerek daha derinlere ulaşabilmektedir. 32

39 Resim 4.1: Lazer ışığı ile normal ışık arasındaki yayılma, renk tayfı ve düzenlilik farkı Tüm bu özellikleriyle lazer, güçlü, kontrol edilebilen ve deyim yerindeyse disiplinli bir ışıktır Etkileri Lazer ışını doku üzerine düştüğünde dokunun özelliklerine bağlı olarak üç farklı olay gerçekleşmektedir. Yansıma: Deriye verilen lazer ışınını bir kısmı, deri üzerinden yansır fakat buraya enerji bırakmaz. Enerjinin bırakılmaması, bölgenin bu ışından zarar görmemesi olarak açıklanabilir. Geçirgenlik: Lazer ışını, dokudan geçtiğinde, bir kısmı dokuya dağılır fakat enerji bırakmaz. Absorbsiyon: Lazer ışını tüm enerjisini, deri katmanlarındaki hedeflenen absorbsiyon (emme) bölgesine yani sorunlu bölgeye bırakarak burada ısınmaya neden olur. Bunun sonucunda hedef ya imha edilmiş ya da değişime uğramış olur. Isı seviyesinin derideki etkisi, hangi seviyede lazer enerjisine ihtiyaç olduğunu gösterir. Örneğin amaç cilt gerginleştirmek ise kolajen üreten hücreleri çok fazla ısıtmadan değişime uğratabilecek bir lazer enerjisine ihtiyaç duyulacaktır. Epilasyon içinse çok daha yüksek bir enerji ile kıl papillasındaki üretici hücreleri yok etmek gerekecektir. 33