Yapı Malzemeleri Yönetmeliği kapsamında kabloların sınıflandırılma yöntemi. Terry Journeaux Teknik Danışman Prysmian Group

Transkript

1 Yapı Malzemeleri Yönetmeliği kapsamında kabloların sınıflandırılma yöntemi Terry Journeaux Teknik Danışman Prysmian Group Member CLC JWG M/ CLC TC20 CLC TC20 WG10

2 CPR kapsamında Kablo Tedariki İçerik Giriş CPR kapsamındaki yeni yükümlülükler AVCP sistemleri ve onaylanmış kuruluşların rolü Yangına tepki performansı için standartların gelişimi Genişletilmiş uygulama (EXAP) kuralları Yangına dayanım performansı standartların için gelişimi CPR kapsamında kabloların CE işareti ve etiketlenmesi Uygulama takvimi Sonuç 2

3 CPR kapsamında Kablo Tedariki Giriş Temmuz 2013'ten itibaren tüm Avrupa Birliği ülkelerinde kanun halinde uygulamak üzere, Yapı Malzemeleri Direktifinden (CPD), Yapı Malzemeleri Yönetmeliğine (CPR) geçilmiştir. CPR, bina ve altyapı dahil olmak üzere, herhangi bir yapıda kullanılacak kabloların yangına tepki ve yangına dayanım performansı gerekliliklerini içerir. CPR, kabloların hangi performansı sağlaması gerektiğini belirtmez. Güvenlik seviyelerini belirlemek ulusal sorumluluktur: CPR, yapılarda kullanılan kabloların yangına karşı performans beyanlarını ve CE işaretlemesini zorunlu kılar. 3

4 CPR kapsamında Kablo Tedariki CPR nin amacı nedir? Yapı Ürünleri Yönetmeliği (CPR), kendi performansları ile ilgili olarak yapı malzemeleri hakkında güvenilir bilgi sağlamaktır. Bu, yapı malzemelerinin performansını düzenli bir şekilde değerlendirilmesini sağlayan metotları tanımlayan ortak teknik bir dil ile sağlanır. Bu yöntemler uyumlaştırılmış teknik şartnamelerde açıklanmıştır. Bu ortak dil aşağıdaki durumlarda kullanılacaktır: Üreticiler, kendi ürünlerinin performansını bildirirken Üye ülkelerin yetkilileri, gereksinimleri belirlerken Kullanıcılar ( mimarlar, mühendisler, yapıcılar,...) yapı işlerinde amaçlanan kullanım için en uygun ürünü seçerken. Not: Bu bilgiler ec.europa.eu adresinden alınmıştır. Bu adreste daha detaylı bilgiye ulaşabilirsiniz. 4

5 CPR kapsamında Kablo Tedariki Kabloların hangi temel özellikleri CPR kapsamındadır? Kablolar için üç temel özellik uyumlaştırılmış ürün standartlar kapsamındadır: Yangına tepki Yangına dayanım Tehlikeli maddelerin salınımı Bunlar yapı işleri için temel gereksinimleri destekleyen: Yangın durumunda güvenlik Hijyen, sağlık ve çevre Kabloların diğer performans özellikleri, ilgili diğer direktiflerin ve yönetmelik hükümlerine tabi olabilir, örneğin Alçak Gerilim Direktifi (LVD) CABLES CABLES Terry Terry Journeaux Journeaux 23 October March

6 CPR kapsamında Kablo Tedariki Kablolar için, yangın anında güvenlik gereklilikleri nelerdir? Yapı, yangının çıkma durumuna karşı aşağıda belirtildiği şekilde dizayn ve inşaa edilmelidir: yapı içerisinde yangın ve dumanın, oluşması ve yayılması sınırlandırılmalı yangının komşu yapılara yayılması önlenmeli Yapıda bulunanlar binadan çıkabilmeli veya başkaları tarafından kurtarılabilir olmalı kurtarma ekiplerinin güvenliği sağlanmalı CABLES CABLES Terry Terry Journeaux Journeaux 23 October March

7 CPR kapsamında Kablo Tedariki Yeni yükümlülükler Üreticiler için ithalatçı ve dağıtıcılar da dahil Düzenleyiciler için "de facto" düzenleyiciler de dahil Kullanıcılar için düzenlenmiş ve düzenlenmemiş uygulama kullanımı da dahil CABLES 2014 Terry Journeaux 23 October

8 CPR kapsamında Kablo Tedariki Üreticiler için yeni yükümlülükler Performans bildirgesinin uygun standartlar ve onaylanmış kuruluş kullanarak hazırlanması Performans beyanını belirtilen formata uygun olarak düzenlenmesi Performans beyanı ile pazara sunduğu ürün performansının aynı olması CE işaretini ve beraberindeki bilgilerin belirtilen formatta olması İthalatçı ve dağıtıcılar da pazara sunulan rünlerin CPR gereksinimlerini sağladığından emin olması için gerekli önlemleri alması CABLES CABLES Terry Terry Journeaux Journeaux 23 October March

9 CPR kapsamında Kablo Tedariki Düzenleyiciler için yeni yükümlülükler Kablolar için ulusal düzeyde yangın performansı düzenleyen olup olmadığını belirlemek Belirlenen uygulamada hangi performans sınıfının geçerli olacağına karar vermek Herhangi bir yeni ulusal düzenlemede ortak Avrupa Sınıfı (Euroclasses) performanslarını kullanmak Mevcut ulusal sınıflara karşı gelen yeni sınıflandırmayı belirlemek Geçiş süresince, mevcut düzenlemeleri, yeni Avrupa Sınıfı performanslarına uygun olarak değiştirmek Yükümlülükler ayrıca bazı de facto düzenleyiciler için de geçerlidir (tekel işletmeciler) CABLES 2014 Terry Journeaux 23 October

10 CPR kapsamında Kablo Tedariki Kullanıcılar için yeni yükümlülükler Yeni Euroclass performanslarını bilmek Ürün performansı hakkında bilgi kaynağı olarak Performans Beyanını (DoP) kullanabileceğinden haberdar olmak Yürürlükteki geçerli yasal düzenleme gerekliliklerin farkında olmak Düzenlenmiş ve düzenlenmemiş uygulamalar dahil, amaçlanan kullanıma en uygun ürünü seçmek Mevcut Avrupa standartları ve uluslararası standartlarda tanımlanan performanslar ile yeni ortak "classes" performansları arasındaki ilişkiyi anlamak CPR da tesisatlandırmaya ilişkin herhangi bir değişiklik olmadığını bilmek CABLES CABLES Terry Terry Journeaux Journeaux 23 October March

11 CE işaretlemesi kabloların yangına tepki performansı Sınıflandırma, test yöntemleri ve AVCP systemleri Euroclass (ca) Sınıflandırma kriteri Ek Kriterler AVCP Sistem A B1 B2 C D E EN ISO 1716 Yanma Brüt Isı EN Isı Salımı Alev Yayılması EN Alev İlerlemesi EN Alev İlerlemesi Duman Üretimi (s1a, s1b, s2, s3) EN50399/EN Asitlik (a1, a2, a3) EN Alev Damlaması (d0, d1, d2) EN ürün belgelendirme kuruluşu (3. parti) tarafından numunelerin denetim testi ile başlangıç tip testi ve fabrika denetim ve fabrika üretim kontrolü (FPC) -Üretici tarafından FPC 3-3. kurum tarafından belirtilmiş laboratuarda başlangıç tip testi -Üretici tarafından FPC F 4 - başlangıç tip testi ve üretici tarafından FPC 11

12 CE işaretlemesi kabloların yangına tepki performansı Ürün Standardı EN Performans Beyanı Üreticinin, her ürün için Performans Beyanı hazırlamak gibi bir yasal yükümlülüğü vardır. Performans Beyanı ürünün, kullanım amacını ve beyan performans (Sınıf) tarafından verilen temel niteliklerini (yangın performansı) tanımlar. Kablolar için sistem 1+ kapsamında Performans Beyanı esas alınır: üretici tarafından fabrika üretim kontrolü ve daha fazla fabrika testi onaylanmış ürün belgelendirme kuruluşu tarafından verilen performans süreklilik belgesi Kablolar için sistem 3 kapsamında Performans Beyanı esas alınır : fabrika imalat kontrolü üretici tarafından yapılmaktadır Tip test bazında ürün tipinin belirlenmesi onaylanmış bir test laboratuarı tarafından gerçekleştirilir Her durumda, Performans Beyanı yönetmelikte gerekli bilgileri içerecektir ve model sunumunu takip etmelidir Performans beyanı yazılı veya elektronik ortamda (web sitesinde) mevcut olacaktır. 12

13 CE işaretlemesi kabloların yangına tepki performansı AVCP şeması ÜRETİCİ Yapı işlerinde yangına tepki performansı konusunda genel uygulamalar için kablolar - Ürün kapsam dahilinde mi? Yangına Tepki Sınıfı - Hedef Sınıf? Performansın Değişmezliğinin Değerlendirilmesi ve Doğrulanması (AVCP) Onaylanmış ürün belgelendirme kuruluşu System1+ Class A B1 B2 C System 3 Class D E Onaylanmış test laboratuarı Fabrika Üretim Kontrol (FPC) 13

14 CE işaretlemesi kabloların yangına tepki performansı AVCP şeması Onaylanmış Ürün Belgelendirme Kuruluşu EXAP prosedürleri kullanarak başlangıç tip testi için numune belirlemek (uygunsa) ve numune seçmek CLC/TS EXAP rapor hazırlamak (uygunsa) Uygun yangın testleri yapmak EN ISO 1716 EN EN EN EN Yangına tepki sınıfını belirlemek EN Üretici FCP ve üretim tesisinin, ürün tipi ve ilk denetleme performans sürekliliği sertifikasını verir Performans Beyanı EN Sürekli gözetim ve FPC'nin değerlendirilmesi Numunelerin Denetim testleri

15 CE işaretlemesi kabloların yangına tepki performansı AVCP şeması Onaylanmış Test Laboratuvarı EXAP prosedürleri kullanarak başlangıç tip testi için numune belirlemek (uygunsa) Üretici numune seçer CLC/TS EXAP rapor hazırlamak (uygunsa) Uygun yangın testleri yapmak EN EN EN EN Üretici Yangına tepki sınıfını belirlemek EN Performans Beyanı EN CE marking EN 50575

16 Yangına tepki performansı için standarların devamı Zorunlu ürün ve destekleyen standartların kapsamı ve durumu EN Güç, kontrol ve haberleşme kabloları Yapı işlerinde yangına tepki performansı konusunda genel uygulamalar için kablolar Yangına tepki performansı gerekliliklerini belirtir. Yangına tepki performans sınıflarının test metotlarını belirler. Güç kabloları / kontrol ve haberleşme kabloları ile fiber optik kabloları kapsar. Diğer ilgili kablo standartlarında/ şartnamelerinde, elektrik, mekanik ve çevresel gereklilikleri yerine geçmez 2014 te Yayımlandı EN Yapı malzemelerinin ve yapı elemanlarının yangın sınıflandırması Part 6:Elektrik kablolarında yangına tepki testlerinden veri kullanarak sınıflandırma Elektrik kabloları için yangına tepki sınıflandırma prosedürü sağlar Tüm güç, kontrol ve haberleşme kablolarını kapsar te Yayımlandı TS Elektrik kabloları Test sonuçlarını kapsamlı uygulama Güç kabloları için EN ve EN test sonuçlarının kapsamlı uygulama prosedürü ve kuralları verir. EN ile birlikte kullanılır te Yayımlandı Yangına tepki için yetkilendirilmiş (M/443) standart EN (Ürün standardı) Destekleyen standartlar TS (EXAP) EN (Sınıflandırma) Destekleyici test yöntemleri EN EN EN EN EN ISO

17 Yangına tepki performansı için standarların devamı Test yöntemi standartlarının durumu EN Yanma sırasında kablo malzemesinden açığa çıkan gazların testleri Part 2: İletkenlik ve aside ( PH ölçümü ile) belirleme 2014 te Yayımlandı Parallel vote of IEC Teknik eşdeğer ve EN yerine geçmektedir EN Alev yayılması testi sırasında kablolarda ısı yayma ve duman üretimi ölçümü - Test cihazı, prosedürleri, sonuçları 2011 de Yayımlandı Amendment 1 due 2016 EN Yangın koşullarında elektrik ve fiber optik kablolarla üzerinde yapılan testler Part 1-2: Tek izoleli tel veya kabloda dikey alev ilerleme testi - 1 kw Ön karışımlı alev Prosedürü 2014 te Yayımlandı Parallel vote of IEC Yeni sürümü 2015/2016 olarak bekleniyor. EN Tanımlanmış koşullar altında yanan Kablolarıın duman yoğunluğu ölçümü Part 2: Test prosedürü ve şartlari 2005 te Yayımlandı +A1:2013 Parallel vote of IEC EN ISO 1716 Yapı ürünleri için yangına tepki testleri Yanma brüt ısısının tayini (kalorifik değer) 2010 da Yayımlandı Yangına tepki için yetkilendirilmiş (M/443) standart Destekleyici test yöntemleri EN EN EN EN EN ISO

18 Yangına tepki performansı için standarların devamı Test sonuçlarını kapsamlı uygulama Durum güncellemesi Sınıflandırma sürecinin etkin çalışması için test sonuçların genişletilmiş uygulamasını kapsayan kapsamlı kuralların gerekli olduğu yaygın olarak kabul edilmektedir. TS yayınlanan sürümü güç kabloları ile sınırlandırılmıştır ve EN test üzerinde yoğunlaşmaktadır. Güç, kontrol ve (fiber optik kablolar dahil) haberleşme kablolarla kapsayan yeni bir baskı hazırlık aşamasındadır. Yeni içerikte olması beklenenler "Aile" tanımının netleştirilmesi EN ilişkin kuralların netleştirilmesi Tüm kablolar için E Sınıfını kapsayan belirli kurallar EN50399 fiber optik kablo için genişletilmiş testlerin kuralları Dairesel olmayan kablolar için kurallar EN testleri için kurallar Yorumların kabulü 18

19 CE işaretlemesi kabloların yangına dayanım performansı Sınıflandırma, test yöntemleri ve uygunluk teyidi P sınıflandırma (tüm kablolar) (Büyük ölçekli fırın testi) pren test 15, 30, 60, 90 and 120 dakikalık sınıflandırma Uygunluk teyidi system 1+ PH Sınıflandırması ( küçük kablolar için) (doğrudan alev sıkışma testi) EN testi 15, 30, 60, 90 and 120 dakikalık sınıflandırma Uygunluk teyidi system 1+ Note: EN Komisyon Kararında tanınmıyor ve sınıflandırma için kullanılamaz 19

20 Yangına dayanım performansı için standarların devamı Zorunlu ürün ve destekleyen standartların kapsamı ve durumu pren XXXXX Güç, kontrol ve haberleşme kabloları Yapı işlerinde yangına dayanım performansı konusunda genel uygulamalar için kablolar Güç kaynağının devamlılığının sağlanmasının gerektiği yerlerde yangına tepki performansı gerekliliklerini belirler. Yangına tepki performans sınıflarının test metotlarını belirler. Güç kabloları / kontrol ve haberleşme kabloları ile fiber optik kabloları kapsar. Diğer ilgili kablo standartlarında/ şartnamelerinde, elektrik, mekanik ve çevresel gereklilikleri yerine geçmez Hazırlanma aşamasında. pramd EN Yapı malzemelerinin ve yapı elemanlarının yangın sınıflandırması Part 3: Bina hizmet tesisatlarında kullanılan ürün ve unsurların yangın dayanım test verileri kullanılarak sınıflandırılması Güç, kontrol ve haberleşme kabloları için yangın dayanım sınıflandırma prosedürü sağlar. Hazırlanma aşamasında. Yangına dayanım için yetkilendirilmiş (M/443 and M/117) standartlar pren XXXXX (Ürün standartı) Destekleyen standartlar pramd EN (Sınıflandırma) Destekleyici test yöntemleri(exap) EN EN 50577

21 Yangına dayanım performansı için standarların devamı Test yöntemi standartlarının kapsamı ve Durum EN acil devrelerinde kullanılmak üzere korumasız küçük kabloların yangına dayanıklılık için test yöntemi 2000 de yayımlandı, 2006 da revize edildi Gözden geçirilmiş ve iyileştirilmiş baskı en geç 2015 yılında bekleniyor. 20 mm çap ve 2,5 mm² iletken boyutu geçmeyen kabloların PH sınıflandırma elde etmek için küçük ölçekli test yöntemi kullanılır. EN Elektrik kabloları Korunmasız Elektrik kablolar için yangın dayanımı testi (P classification) 2015 te yayımlanması bekleniyor Büyük ölçekli fırın test yöntemi herhangibir kablonun p sınıflandırılmasını elde etmek için kullanılır. 120 dakika süre ile, standart zaman / sıcaklık eğrisine maruz kalır Fırın içerisinde U or S bükme pozisyonunda yatay veya dikey olabilir. Başarısızlık kriterleri test gerilimini sürdürebilmek için kablonun yüklenememesi ve/veya iletkenin kopmasıdır. Yangına dayanım için yetkilendirilmiş (M/117) standartlar Destekleyici test yöntemleri EN pren Başvurulan test prosedürleri Veri kabloları pren (revizyon) Optik kablolar pren

22 CE işaretlemesi kabloların yangına tepki performansı Ürün standardı EN CE İşareti CPR hükümlerini ele alan Yasal gereklilikler (System 1+) Ürün etiketi üzerinde işaretleyecek CE işareti, ürünün belgelendirme kuruluşunun belirlenmesi, Performans Bildirgesi'nin referans numarası, Performans sınıf,... vb. CPR hükümlerini ele alan Yasal gereklilikler (System 3) Etiketi üzerinde işaretleyecek CE işareti, onaylanmış test laboratuarının belirlenmesi, Performans Bildirgesi'nin referans numarası, Performans sınıf,... vb. 22

23 CE işareti kablo yangın performansı Kabloların işaretlenmesi CE işareti ilgili mevzuata uyumlu olduğunu belirtir ve "ortak" Pazar için pasaporttur. CE işaretlemesinin zaten Alçak Gerilim Direktifi altında yapılan ve imalatçının kendi beyanına göre yapılması yeterli olurken, CPR kapsamında E sınıfı için dahi üçüncü kuruluşların müdahelesi gerekir. Uygulanabilir uyumlaştırılmış ürün standartları EC (Yürürlük tarihi) tarafından onaylandığında CE işareti CPR altında mümkün olacaktır.ürünlerin yangına dayanım standartları henüz yayımlanmadı. Standartlar hazır olduğu zaman, gönüllü sertifikalandırmaları mümkün olacaktır. Performans beyanı hazırlanmıştır, CE işaretleme sürece takılı kalmamalıdır. Uyumlaştırılmış standartların kapsamındaki sınırlı sayıda ürünler için performans beyanı hazırlamak gerekmektedir. (örneğin, özel belirli bir düzene cevaben yapılan) 23

24 CPR CE işaretleme Zaman çizelgesi yangına tepki CPR yangına tepki CE işaretleme yönünde adımlar EN50575 released for Final Vote EN50575 CENELEC tarafından yayımlama CE işaretleme bu noktada mümkün CE işaretleme bu noktada zorunlu Genelde yaklaşık 6 ay Genelde yaklaşık 9 ay Genelde 1 yıl, 3 yıl da olabilir Kullanabilirlik tarihi Bu tarih sonraki adımları belirliyor Uygunluk tarihi EN listed in OJEC of 10/07/2015 with a DoA of 01/12/2015 Eş-varlık dönemi sonu tarihi 01/12/2016 Olarak OJEU de listelenen 24

25 CPR CE işaretleme Zaman çizelgesi yangına tepki En son güncellenme tarihi (September 2015) 1 Aralık 2015 uygulamanın başlangış tarihi, Avrupa Komisyonu tarafından detaylandırılan şartlara göre belirlenmişti. Şu ana kadar Avrupa Komisyonu ndan resmi bir bilgi gelmemesine rağmen, Yapı Malzemeleri Komisyonu nun 24 Eylül 2015 teki toplantısında rapor edildiği üzere, Avrupa Komisyonu yukarıda belirtilen şartların tam olarak sağlanmadığını ve gecikmenin ihtimal dahilinde olabileceğini dikkate almadı Aynı zamanda raporlarda CEN/CLC'nin olağanüstü sorunları çözmekle görevli olduğu belirtilmektedir. Bazı raporlar yeni performans beyanının Temmuz 2016 öncesinde olmayacağını belirtmektedir. Endüstri CEN/CLC ve EC den acil açıklama bekliyor. 25

26 CPR kapsamında Kablo Tedariki Sonuçlar Yangına tepki performansı kablolarının CE işaretlenmesi için gerekli tüm standartlar CPR altında yayınlanır. EN için uygulanma tarihi 01. Aralık 2015 olarak belirlenmiştir fakat gecikme olabilir. Performans Beyanı ve CE işaretlemesi yasal bir durumdur. Üçüncü taraf belgelendirmesi zorunludur Euroclass yapısı yangın performansı beyanı için ortak bir zemin oluşturur. Kablo yangın performansı daha yüksek görünürlük verecektir, CPR kapsamında performans deklerasyonu yapmak gerekir. Yönetmeliğin içerisine Euroclasses Uygulanması Ulusal konudur. Yangına dayanım standartları için en az 1 yıl vardır. 26

27 Teşekkürler Herhangi bir sorunuz var mı?