İŞ DENEYİMİNİ GÖSTEREN YENİ BİR BELGE: TEKNOLOJİK ÜRÜN DENEYİM BELGESİ

Transkript

1 BİLGİ NOTU İŞ DENEYİMİNİ GÖSTEREN YENİ BİR BELGE: TEKNOLOJİK ÜRÜN DENEYİM BELGESİ 1

2 ÖZET Bu Bilgi Notunda, iş deneyimine ilişkin yeni bir belge olan teknolojik ürün deneyim belgesi değerlendirilmiştir. Bu çerçevede konuya ilişkin olarak kamu ihale mevzuatında yer alan düzenlemeler okuyucuya aktarılmıştır. Bilgi Notu, 1/12/2015 tarihinde yürürlükte bulunan mevzuat esas alınarak hazırlanmıştır. ANAHTAR KELİMELER Firma, İhale, İş Bitirme, İş Deneyimini Gösteren Belge, Mal Alımı, Hizmet Alımı, Proje, Teknolojik Ürün Deneyim belgesi, 2

3 1. GİRİŞ 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu kapsamında gerçekleştirilen ihalelerde, ihaleye teklif veren firmanın ihale konusu iş veya benzer işlerdeki deneyimini gösteren belgesini sunması istenebilmektedir. İhale Uygulama Yönetmeliklerinde, iş deneyimini gösteren belgeler için bu belgelerin nitelikleri çerçevesinde farklı terimler (İş bitirme belgesi, iş denetleme belgesi, iş yönetme belgesi ve iş durum belgesi) kullanılmaktadır. Bununla birlikte bu belgeler genelde iş bitirme belgesi olarak bilinmektedir. 1 Ar-Ge ve yenilik projeleri ile farklı destekler kapsamında projeler yürüten ve bu çerçevede ortaya çıkan ürünleri piyasaya arz eden girişimcilerin iş bitirme belgelerinin bulunmaması nedeniyle ihalelere katılamaması uzun süre eleştirilmiş ve iş deneyimini gösteren belgeler konusunda 4734 sayılı Kanun da değişiklik yapılması talep edilmiştir. 6/2/2014 tarihli ve 6518 sayılı Kanun ile 4734 sayılı Kanun unda değişiklikler yapılmıştır. Bu değişikliklerden biri de iş deneyimini gösteren belgelere ilişkindir. Bu çerçevede Mal Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği nde (MAİUY) ve Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği nde (HAİUY) teknolojik ürün deneyim belgesine yönelik düzenlemeler yapılmıştır. Teknolojik ürün deneyim belgesi, Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından düzenlenen; mal ve hizmet alımı ihalelerinde iş bitirme olarak kullanılabilen bir belgedir. Mal ve hizmet alımı ihalelerine ilişkin mevzuatta, bedel içeren bir sözleşmeye dayalı olarak tamamlanan ve kesin kabulü gerçekleştirilen işler için yükleniciye iş bitirme belgesi düzenlenmektedir. Teknolojik ürün deneyim belgesinde ise bedel içeren bir sözleşme çerçevesinde bir mal ve hizmet satışı söz konusu değildir. 2. TEKNOLOJİK ÜRÜN DENEYİM BELGESİ DÜZENLENEBİLECEK KİŞİLER Teknolojik ürün deneyim belgesi (TÜDB) aşağıdaki gerçek veya tüzel kişiler için düzenlenebilir: Teknoloji merkezi işletmeleri, Ar-Ge merkezleri, 1 Bu Bilgi Notu nda da iş bitirme belgesi iş deneyimini gösteren bütün belgeleri içeren bir anlamda kullanılacaktır. 3

4 Kamu kurum ve kuruluşları ile kanunla kurulan vakıflar tarafından veya uluslararası fonlarca desteklenen Ar-Ge ve yenilik projeleri veya rekabet öncesi iş birliği projeleri ya da teknogirişim sermaye desteklerinden yararlananlar. Teknoloji merkezleri (teknoloji merkezi işletmeleri) ile Türkiye deki Ar-Ge merkezleri, Ar-Ge projeleri ve rekabet öncesi işbirliği projeleri ve teknogirişim sermayesine ilişkin destek ve teşviklere ilişkin usul ve esaslar, 28/2/2008 tarihli ve 5746 sayılı Araştırma ve Geliştirme Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun da düzenlenmiştir sayılı Kanun daki Ar- Ge konusunda yapılan değişikliğin daha iyi anlaşılabilmesi bu Kanun daki tanım ve düzenlemelerin incelenmesinde yarar bulunmaktadır. Teknoloji merkezi işletmeleri, Küçük ve Orta Ölçekli Sanayi Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığı (KOSGEB) tarafından 12/4/1990 tarihli ve 3624 sayılı Kanun a göre oluşturulan merkezlerdir. 3. TEKNOLOJİK ÜRÜN DENEYİM BELGESİNİN DÜZENLENME KOŞULLARI TÜDB, teknoloji merkezi işletmelerince veya Ar-Ge merkezlerince ya da Ar-Ge ve diğer destekler çerçevesinde yürütülen projeler sonucu ortaya çıkan mal ve hizmetlerin piyasaya arz edilmesinden sonra düzenlenmektedir. Ancak mallara bu belgenin düzenlenebilmesi için bu ürünün yerli malı belgesine sahip olması gerekmektedir. Malın yerli malı belgesine sahip olmaması halinde, TÜDB düzenlenmeyecektir. TÜDB için Bilim ve Teknoloji Genel Müdürlüğüne başvurulması gerekmektedir. Başvurunun ıslak imzalı ve elektronik ortamda yapılması öngörülmüştür. Başvuru sırasında eklenecek belgelere yönelik açıklamaya, Genel Müdürlüğün resmî internet sayfasından ulaşmak mümkündür. TÜDB, proje sonucunda ortaya çıkan her bir ürün için düzenlenecektir. Farklı ürünlerin birleşmesinden oluşan sistemler için tek bir TÜDB düzenlenir. Birden fazla kişinin birlikte yararlandığı rekabet öncesi işbirliği projeleri ile destekler çerçevesinde yürüttükleri çalışmalarda, TÜDB her bir kişi için ayrı ayrı düzenlenir. Bu belgenin düzenlenebilmesi için her bir başvuru sahibinin proje sonucu mal/hizmeti piyasaya arz etmesi gerekmektedir. TÜDB, belge sahibi dışındaki istekliler tarafından kullanılamaz. Bu belge devredilemez, kiraya verilemez ve satılamaz. Bir başka ifadeyle teknolojik ürün deneyim belgesi sahibi olmayan bir isteklinin bu belgenin düzenlendiği ürünü teklif etmesi sebebiyle bu belgeden yararlanması söz konusu değildir. 4

5 4. MAL ALIMI İHALELERİNDE TEKNOLOJİK ÜRÜN DENEYİM BELGESİNİN KULLANILMASI Firmalarca, mal alımı ihalelerinde iş deneyimini gösteren belge olarak TÜDB nin sunulabilmesi için bu belgenin kendi adlarına ya da ticaret unvanlarına düzenlenmesi ve belgenin düzenlendiği malın ihalede teklif edilmesi zorunludur. İsteklilerin bu koşullara uygun olarak TÜDB yi sunması halinde, ihalede istenen iş deneyimine ilişkin yeterlik kriterini sağladığı kabul edilecektir. İhalede teklif edilmeyen bir mal için düzenlenen TÜDB nin sunulması halinde, bu belgenin iş deneyimine ilişkin yeterliği sağladığı kabul edilmeyecektir. 2 İhale dokümanında benzer iş olarak kabul edilen ancak ihale konusu olmayan bir mal için düzenlenen TÜDB nin iş deneyimini gösteren belge olarak sunulması mümkün değildir. İsteklinin kendi adına ya da ticaret unvanına düzenlenmeyen 3 ancak teklif ettiği ürüne ilişkin TÜDB yi iş deneyimini gösteren belge olarak sunması mümkün değildir Kısmi teklife açık mal alımı ihalelerinde TÜDB nin kullanılması Kısmi teklife açık mal alımı ihalelerinde teknolojik ürün deneyim belgesinin sunulması durumunda, belgenin düzenlendiği malın teklif edildiği kısma yönelik iş deneyimine ilişkin yeterlik kriterinin sağlandığı kabul edilir. Kısmi teklife açık ihalelerde TÜDB nin düzenlendiği malın teklif edilmediği kısımlar için ise ayrıca iş bitirme belgesi veya MAİUY nin 46 ncı maddesinde belirtilen belgelerin (sözleşme ve bu sözleşmeye ilişkin fatura örnekleri) sunulması gerekmektedir. İstekli tarafından birden çok iş deneyimini gösteren belgenin sunulması halinde Zarf Açma ve Belge Kontrol Tutanağı nda bu hususun belirtilmesinde yarar bulunmaktadır. Kısmi teklife açık mal alımı ihalelerinde kısmın birden çok mal kaleminden oluşması durumunda, bu mallardan birine ilişkin TÜDB nin olması ve bu ürünün teklif edilmesi halinde yeterliğin sağlandığı kabul edilecektir. Bir başka ifadeyle her bir mala ilişkin TÜDB nin sunulmasına gerek bulunmamaktadır. 2 TÜDB de belge tutarı bulunmamaktadır. Belge sahibinin yararlandığı proje tutarı ya da belge konusu mal ya da hizmetin bedeliyle bağlantılı bir şekilde belge tutarına yönelik düzenleme yapılmamıştır. 3 İsteklinin tüzel kişi olması ve TÜDB sahibinin bir yıldan uzun süreli olarak bu tüzel kişiliğin %50 den fazla hissesine sahip olduğu durumlarda bu belge sunulabilir. 5

6 İhalenin tek bir mala ilişkin olması ve kısmi teklife 4 açık olması durumunda, teklif edilen mala ilişkin TÜDB nin sunulması yeterlidir. Bir başka ifadeyle sunulan belgenin her bir kısma ilişkin yeterliği sağladığı kabul edilecektir Mal alımı ihalelerinde ortak girişimlerin teknolojik ürün deneyim belgesini kullanması İş ortaklıklarında teknolojik ürün deneyim belgesini sunan ortağın, hissesi oranında ihalede istenen asgari iş deneyim tutarını karşıladığı kabul edilecektir. İş ortaklığında pilot ortağın teknolojik ürün deneyim belgesi sunması durumunda, pilot ortağın asgari iş deneyim tutarının en az %20 sini sağlaması ve diğer ortaklardan her birinin iş deneyim tutarından fazla olması koşulu aranmaz. İş ortaklığının (pilot veya özel) ortağı tarafından teknolojik ürün deneyim belgesi sunması halinde asgari iş deneyim tutarının kalan kısmının diğer ortaklardan biri, birkaçı veya tamamı tarafından karşılanması zorunludur. 5 Konsorsiyum ortağı tarafından teknolojik ürün deneyim belgesinin sunulması durumunda ise belgenin düzenlendiği malın teklif edildiği kısım veya kısımlar için iş deneyimine ilişkin yeterlik kriterinin sağladığı kabul edilecektir Mal alımı ihalesinde tekliflerin eşit olması halinde teknolojik ürün deneyim belgesinin tutarının belirlenmesi Mal alımı ihalelerinde tekliflerin eşit olması halinde ekonomik açıdan en avantalı teklif, MAİUY nin 62 nci maddesi ve idari şartnamede yapılan düzenleme esas alınarak belirlenmesi gerekmektedir. İş deneyimini gösteren belge tutarı, birden fazla istekli tarafından teklif edilen fiyatların birbirine eşit olması ve bu fiyatın da en düşük fiyat olması durumunda ekonomik açıdan en avantajlı teklifin belirlenmesine ilişkin kriterler içinde sayılmıştır. 6 4 MAİUY nin 3 üncü maddesinin birinci fıkrasının (f) bendinde kısmi teklif, Birim fiyat üzerinden teklif alınan ihalelerde; alımın birden fazla kalemden oluşması halinde, alımın niteliğine uygun olarak belirlenen bir veya birden fazla kısmına; ihale konusu alımın tek bir mala ilişkin olması durumunda ise aynı malın miktarlar itibarıyla belirlenen bir veya birden fazla kısmına verilen teklif olarak tanımlanmıştır. 5 Konuya yönelik bir örnek, yapılan düzenlemenin daha iyi anlaşılmasına katkı sağlayacaktır. Röntgen cihazı alımı ihalesinde isteklinin teklif ettiği bedelin en az %20 sinden az olmamak üzere iş deneyimini gösteren belge sunmasına yönelik düzenleme yapılmıştır. ABC Tıbbi Cihaz Ltd. Şirketi ve VYZ Tıbbi Cihaz Anonim Şirketi, iş ortaklığı olarak teklif vermiştir. ABC Tıbbi Cihaz Ltd. Şirketi pilot ortak olup iş ortaklığındaki hissesi %60 dır. İş ortaklığı, pilot ortak tarafından üretilen röntgen cihazı teklif edilmiştir. Pilot ortak bu ürüne ilişkin teknolojik ürün deneyim belgesine sahiptir. İhale bu ürünün piyasaya arz edilmesinden iki yıl sonra gerçekleştirilmiştir. İş ortaklığının teklifi (beşyüzbin) Türk lirasıdır. İş ortaklığı tarafından teklif bedellerinin %20 si olan TL tutarında iş deneyimini gösteren belge sunulmak zorundadır. İş ortaklıklarında TÜDB sunan ortağın, hissesi oranında ihalede istenen asgari iş deneyim tutarını karşıladığı kabul edilir. Pilot ortağın iş ortaklığındaki hisse oranı %60 olup pilot ortağın TL tutarında iş deneyim tutarını karşıladığı kabul edilecektir. Özel ortak olan VYZ Tıbbi Cihaz AŞ TL tutarında iş deneyimini gösteren belge sunmak zorundadır. 6 İhaleye katılımda yeterlik kriteri olarak iş deneyimini gösteren belgelerin istenilemediği veya istenmediği ihalelerde de tekliflerin eşitliği durumunda ekonomik açıdan en avantajlı teklifin belirlenmesi için iş deneyimini 6

7 İş deneyimini gösteren belge olarak teknolojik ürün deneyim belgesinin sunulması durumunda, isteklinin iş deneyimini gösteren belge tutarının ihalede istenen asgari iş deneyim tutarına eşit olduğu kabul edilecektir. Örneğin tıbbi cihaz alımı ihalesinde isteklilerin teklif ettikleri bedelin %20 si oranında iş deneyimini gösteren belge sunmaları öngörülmüştür. Bu ihalede iki istekli tarafından (birmilyon) TL teklif sunulmuş olup bu teklifler en düşük tekliflerdir. İsteklilerden biri tarafından iş deneyiminin gösteren belge olarak TÜDB sunulmuştur. Bu belgenin tutarının bu ihalede isteklinin sunmak zorunda olduğu asgari iş deneyim tutarı olan (ikiyüzbin) TL ye eşit olduğu kabul edilecektir. 7 İsteklinin iş ortaklığı olması halinde pilot ortağın TÜDB sunması durumunda, iş deneyimini gösteren belge tutarının ihalede istenen asgari iş deneyim tutarının hissesi oranına eşit olduğu kabul edilecektir. İsteklinin konsorsiyum olması halinde ise koordinatör ortağın teknolojik ürün deneyim belgesi sunması durumunda, iş deneyimini gösteren belge tutarının teklif verdiği kısma ilişkin asgari iş deneyim tutarına eşit olduğu kabul edilecektir. Koordinatör ortak tarafından farklı kısımlara farklı teknolojik ürün deneyim belgelerinin sunulması ya da diğer iş deneyimini gösteren belgelerin sunulması durumunda ise tutarı yüksek olan belge dikkate alınacaktır. 5. HİZMET ALIMI İHALELERİNDE TEKNOLOJİK ÜRÜN DENEYİM BELGESİNİN KULLANILMASI Hizmet alımı ihalelerinde de teknolojik ürün deneyim belgesi iş deneyimini gösteren belge olarak kullanılabilecektir. Mal alımı ihalelerinde bu belgenin kullanılabilmesi için belgenin düzenlendiği malın teklif edilmesi zorunluluğunun bulunmasına karşın hizmet alımlarında böyle bir zorunluluk bulunmamaktadır. İsteklilerce, iş deneyimini gösteren belge olarak adlarına ya da ticaret unvanlarına düzenlenen teknolojik ürün deneyim belgesinin sunulabilmesi için belgenin düzenlendiği hizmetin ihale dokümanında tanımlanan ihale konusu iş veya benzer işe uygun olması zorunludur. İsteklilerin koşullara uygun teknolojik ürün deneyim belgesini sunması halinde, hizmet alımı ihalesinde istenen iş deneyimine ilişkin yeterlik kriterini sağladığı kabul edilecektir. İş gösteren belge tutarı değerlendirme kriteri olarak belirlenebilir. Bu ihalelerde isteklilerce sunulması gereken iş deneyiminin gösteren belge oranına yönelik bir düzenleme olmaması sebebiyle TÜDB nin tutarının belirlenme imkânı bulunmamaktadır. Bu nedenle iş deneyimini gösteren belgelerin istenilmediği ya da istenmediği ihalelerde, teklifinin eşitliği halinde sunulan TÜDB nin değerlendirilmesinin mümkün olmadığı görüşündeyiz. 7 Teklifleri birbirine eşit olan ve iş ortaklığı olmayan her iki isteklinin TÜDB sunması durumunda bu belgelerin tutarlarının birbirine eşit olması sebebiyle uygulamada ekonomik açıdan en avantajlı teklifin belirlenmesinde güçlük ortaya çıkacağı görüşündeyiz. 7

8 ortaklığında teknolojik ürün deneyim belgesini sunan ortağın kendisine ait iş deneyim tutarına ilişkin asgari yeterlik kriterini karşıladığı kabul edilir. Konsorsiyum ortağının teknolojik ürün deneyim belgesini sunması halinde ise belgeyi sunduğu kısım veya kısımlar için ihalede istenen iş deneyimine ilişkin yeterlik kriterini sağladığı kabul edilecektir. Ekonomik açıdan en avantajlı teklifin sadece fiyat esasına göre belirlendiği hizmet alımı ihalelerde, birden fazla istekli tarafından teklif edilen fiyatın en düşük ve eşit fiyat olması durumunda, ekonomik açıdan en avantajlı teklifin belirlenmesine ilişkin kriterler HAİUY nin 63 üncü maddesinde düzenlenmiştir. Bu kriterler içinde ihalede sunulan iş deneyimini gösteren belge tutarı ya da teknolojik ürün deneyim belgesi yer almamaktadır. 6. TÜDB SAHİBİ KİŞİNİN KURDUĞU VEYA ORTAĞI OLDUĞU TÜZEL KİŞİLİĞİN BU BELGEYİ KULLANMASI TÜDB sahibi kişinin kurduğu veya ortağı olduğu tüzel kişiliğin ihalelerde bu belgeyi kullanabilmesi için belge sahibi kişinin ihale tarihi itibariyle en az bir yıldır tüzel kişiliğin yarısından fazla hissesine sahip olması ve mal alımı ihalelerinde belgenin düzenlendiği malın teklif edilmesi zorunludur. Ayrıca ortaklık oranı ve süresine ilişkin şartların sağlandığını gösteren ortaklık durum belgesinin sunulması zorunludur. 7. TÜR VE UNVAN DEĞİŞİKLİĞİ SONRASI TÜDB NİN KULLANILMASI TÜDB ye sahip ticari işletmenin 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu na göre tür veya unvan değiştirmeleri halinde, değişiklikten önce sahip olunan teknolojik ürün deneyim belgesi, tür veya unvan değiştirmiş şirket tarafından kullanılabilir. Örneğin TÜDB sahibi limited şirket, anonim şirkete dönüşmüş ise teknolojik ürün deneyim belgesinden yararlanılabilinir. 8. TÜDB NİN KULLANILMA SÜRESİ İstekliler tarafından ilk ilan veya davet tarihinden geriye doğru son beş yıl içinde piyasaya arz edilen ürünler ile ilk ilan veya davet tarihinden sonra piyasaya arz edilen ürünlere ilişkin TÜDB, iş deneyimini gösteren belge olarak sunulabilir. 8

9 BİR BAKIŞTA TEKNOLOJİK ÜRÜN DENEYİM BELGESİ TÜBD, Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Bilim ve Teknoloji Genel Müdürlüğünce düzenlenir. Mallara TÜDB nin düzenlenebilmesi için bu ürünün yerli malı belgesine sahip olması gerekmektedir. Malın yerli malı belgesine sahip olmaması halinde, TÜDB düzenlenmeyecektir. Mal alımı ihalelerinde iş deneyimini gösteren belge olarak TÜDB nin sunulabilmesi için bu belgenin firmanın adına ya da ticaret unvanına düzenlenmesi ve belgenin düzenlendiği malın ihalede teklif edilmesi zorunludur. İhalede teklif edilmeyen bir mal için düzenlenen TÜDB nin sunulması halinde, bu belgenin iş deneyimine ilişkin yeterliği sağladığı kabul edilmeyecektir. Kısmi teklife açık mal alımı ihalelerinde teknolojik ürün deneyim belgesinin sunulması durumunda, belgenin düzenlendiği malın teklif edildiği kısma yönelik iş deneyimine ilişkin yeterlik kriterinin sağlandığı kabul edilir. TÜDB, belge sahibi kişiler dışındaki istekliler tarafından kullanılamaz. Bu belge devredilemez, kiraya verilemez ve satılamaz. TÜDB, düzenlendiği mal veya hizmetin piyasaya arz edildiği tarihten itibaren beş yıl boyunca kullanılabilir. Hizmet alımı ihalelerinde de teknolojik ürün deneyim belgesi iş deneyimini gösteren belge olarak kullanılabilecektir. İsteklilerce, iş deneyimini gösteren belge olarak adlarına ya da ticaret unvanlarına düzenlenen teknolojik ürün deneyim belgesinin sunulabilmesi için belgenin düzenlendiği hizmetin ihale dokümanında tanımlanan ihale konusu iş veya benzer işe uygun olması zorunludur. İstekli tarafından koşullara uygun teknolojik ürün deneyim belgesinin sunulması halinde, mal veya hizmet alımı ihalesinde iş deneyimine ilişkin yeterlik kriterinin sağladığı kabul edilecektir. TÜDB ye sahip ticari işletmenin 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu na göre tür veya unvan değiştirmeleri halinde, değişiklikten önce sahip olunan teknolojik ürün deneyim belgesi, tür veya unvan değiştirmiş şirket tarafından kullanılabilir. 9

10 10