HAYVANSAL YAN ÜRÜNLER ÇALIŞTAYI

Transkript

1 HAYVANSAL YAN ÜRÜNLER ÇALIŞTAYI Vet. Hekim Durmuş KAHVECİ GIDA VE KONTROL GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Veteriner Sağlık Ürünleri ve Halk Sağlığı Dairesi Veteriner Halk Sağlığı Çalışma Grubu Aralık 2014 Berlin/ALMANYA

2 Türk-Alman Çevre Yürütme Kurulu 11. Toplantısında alınan karar gereği Almanya da düzenlenen "Hayvansal Yan Ürünler ve Biyoatık Çalıştay" ına Almanya adına Çevre Bakanlığı Tarım Bakanlığı Avrupa Hayvansal Yağ İşleme ve Renderingciler Birliği Almanya Hayvansal Yan Ürünler Derneği Almanya Biyogaz Derneği Birimleri Ülkemiz adına Çevre ve Şehircilik Bakanlığı nın koordinesiyle Bakanlığımız adına Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğü ve Hayvancılık Genel Müdürlüğünden katılım sağlanmıştır.

3

4 Avrupa Yağ İşleme ve Renderingciler Derneği Hukuk Müşavirliğince, AB ve Almanya da Hayvansal yan Ürünler mevzuatları ve uygulanması (1069/2009/EC ve 142/2011/EU) hakkında bilgi verilmiştir. Yapılan değerlendirmede İnsan Tüketimi Amacıyla Kullanılmayan Hayvansal Yan Ürünler Yönetmeliği ile 1069/2009/EC uyumlu olduğu, 142/2011/EU sayılı direktifin ise kısmen uyumlu olduğu görülmüştür. Mevzuat açısından Almanya da yerel yönetimlerin, özel kuruluşların ve birliklerin sorumlulukları, HYÜ lerin toplanması, kategorilere ilişkin genel bilgiler ve istatistiki bilgiler verilmiştir.

5 BİYOGAZ TESİSLERİ; 24 Aralık 2011 tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanan İnsan Tüketimi Amacıyla Kullanılmayan Hayvansal Yan Ürünler Yönetmeliği ve bu yönetmeliğe bağlı olarak hazırlanan Hayvansal Yan Ürün Kullanan Biyogaz ve Kompost Tesislerinin Çalışma Usul İle Esaslarını İlişkin Talimat doğrultusunda değerlendirilmektedir. Ülkemizde ilgili mevzuatlarca şuan onay almış bir biyogaz tesisi bulunmamakla beraber başvuru aşamasında bulunan tesisler bulunmaktadır. Bu çalıştay kapsamında 2 Biyogaz tesisine yapılmış ziyaretle biyogaz tesislerinin üretim aşamaları hayvansal yan ürünler ilgili mevzuatlar kapsamında bu tesiste bulunması gereken gereklilikler ilgili bilgi sahibi olunmuştur.

6 Kategorilendirme (madde 7) Hayvansal yan ürünler; taşıdığı risk durumuna göre; Kategori 1 Kategori 2 Kategori 3 olmak üzere sınıflandırılmıştır.

7 Pflichtmaterial Kategorie 1: Spezifiziertes Risikomaterial (SRM), Material mit unbestimmbarem Risiko, Heim-, Zoo- Zirkus-, Labortiere, Material mit Rückständen (Umweltkontaminanten) Beispiele: verendete Rinder, Kälber von Bauernhöfen (SRM nicht entfernt) Kategorie 2: Material, das ein Tierseuchenrisiko enthalten kann (z.b. gefallene Tiere), Material mit Rückständen (Medizin, Hemmstoffe) Beispiele: Schweine, Geflügel von Bauernhöfen Freies Material Kategorie 3: Tierische Nebenprodukte von gesund geschlachteten Tieren, bei denen keine Anzeichen für übertragbare Krankheiten vorhanden sind Beispiele: Knochen, Blut, Fette aus der Schlachtung

8 KATEGORİ I Materyaller Nakledilebilir Süngerimsi Beyin Hastalıklarına Karşı Korunma ve Mücadele Yönetmeliği kapsamında hastalık şüphesi bulunan, hastalığı doğrulanan veya hastalığın eradikasyonu amacıyla itlaf edilen hayvanlar ile hastalığın izlenmesi için belirlenen materyaller Pet, sirk ve hayvanat bahçesi, deney ve bulaşıcı hastalık şüpheli yaban hayvanlarının tüm gövdeleri veya parçaları, Uluslararası taşımacılık yapan araçlardan gelen yemek atıkları, Kalıntı yönetmeliği gereği yasaklı madde içeren hayvanlardan elde edilen HYÜ ler İnsan veya hayvanlara bulaşabilecek bir hastalık etkeni taşıdığından şüphelenilen yaban hayvanlarının, deri ve postları dâhil tüm gövdeleri veya parçaları, Kategori I materyali ile karışmış kategori II veya kategori III materyali

9 KATEGORİ II Materyaller Gübre ve sindirim sistemi içeriği, İNSAN TÜKETİMİ AMACIYLA KULLANILMAYAN HAYVANSAL Hastalık belirtisi gösteren hayvanların mezbaha atıkları,(kategori 1 dışındakiler) İzin verilen düzeylerin üzerinde kalıntı içeren hayvansal yan ürünler, Yabancı cisim sebebiyle insan tüketimine uygun olmadığı belirlenen hayvansal ürünler, İhracattan geri dönüp menşe işletmenin kabul etmediği kategori I materyal dışındaki hayvansal ürünler, Kategori I ve III de yer almayan; ceninler, damızlık amaçlı olmayan oosit, embriyo, sperma ve yumurta içinde ölmüş kanatlılar ile hastalık kontrolü amacıyla öldürülen hayvanlar dâhil insan tüketimi amacı dışında ölen veya öldürülen hayvanlar ve bunların parçaları, Kategori III materyali ile karışmış kategori II materyali, Kategori I veya kategori III materyali dışındaki hayvansal yan ürünler

10 KATEGORİ III Materyaller 1-İnsanların tüketimine uygun olan; Ticari sebeplerle insan tüketimine sunulması amaçlanmayarak kesilen hayvanların karkas ve parçaları ile öldürülen av hayvanlarının gövdesi veya parçaları, Kesimhanede kesilen hayvan karkas ve parçaları, Öldürülen av hayvanı gövde ve parçaları, Ürünler üreten işletme veya tesislerde su hayvanlarından elde edilen hayvansal yan ürünler, 2-İnsan ve hayvanlara geçebilen bulaşıcı hastalık belirtisi göstermeyen; ancak insan tüketimi için reddedilmiş olan hayvan karkas veya gövdeleri ile bunların parçaları, çiftlikte kesilen kümes hayvanları ve tavşanımsılardan elde edilen hayvansal yan ürünler, canlı hayvanlardan elde edilen kan, plasenta, yün, tüy, kıl, boynuz, toynak ve çiğ süt, deniz memelileri hariç su hayvanları ve bu hayvanların parçaları, yumuşak doku veya etini içeren su kabuklularının kabukları, su ve kara omurgasızları, ölü hayvanlardan elde edilen deri ve postlar, toynak, tüy, boynuz, yün, kıl ve kürkler, kesimhanede kesimi yapılan hayvanların yağ dokusu, kanatlı kafaları,

11 Ülkemizde HYÜ işleyen kategori 1 ve kategori 2 tesisi bulunmadığından bu gruba giren HYÜ gömülerek imha edilmekte iken, Almanya da kategori 1 ve 2 materyellari (özellikle ölen hayvanlar) günlük olarak toplandığı ve en geç 24 saat içinde işleme tesislerinde işlendiği belirtilmiştir. Toplamaların işleme tesisleri tarafından toplanması durumunda aşağıdaki resimde görüldüğü gibi bir program yapılarak veya hayvancılık işletmesi sahibi tarafından yada özel toplama şirketleri tarafından yapılmaktadır. 11

12 Almanya da HYÜ lerin toplanmasının finansmanında yetiştirici, belediye, eyalet yönetimi ve sigorta şirketlerince eyaletlere göre farklılıklar arz etmektedir. Bundesland (Beispiele) Tierseuchenkasse Baden- Württemberg Land 100 % Gebietskörperschaft Bayern 33,3 % 33,3 % 33,3 % Niedersachsen 40 % 60 % Mecklenburg- Vorpommern Landwirt* (Tierhalter) 100 % Sachsen-Anhalt 25 % 25 % 50 % Thüringen 33,3 % 66,6 % *Hinweis: Landwirt muss in jedem Fall mindestens 25% der Verarbeitungskosten und Kosten der endgültigen Beseitigung (Verbrennung) selbst tragen (EU-Beihilfenrecht).

13 Özel olarak HYÜ lerin organik gübre, yakma ve birlikte yakma konusunda bilgiler verilmiştir. Organik atıkların aneorob olarak parçalanması ve bunun yenilenebilir enerjiye katkısı ve geri kazanımı hakkında bilgilendirmeler yapılmıştır. > Input > Production > Output Fallen animals High risk abattoir waste such as the brain and spinal cord from cattle Grinding Sterilisation (20 minutes at 133 ºC and 3 bar) Animal meals as fuel Animal fat as raw material for biodiesel,target groups: power plants, cement works and the biodiesel industry

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

34

35

36

37

38

39

40

41

42

43

44 SONUÇ: Biyoatıkların, özellikle hayvansal atıkların atık olarak değil geri kazanımı için öncelikle yenilenebilir enerji elde edilmesi hem halk, hem hayvan sağlığı ve hem de çevre kirliliğinin önlenmesi için biyogaz tesislerinin yapılması teşvik edilmelidir(almanyada yenilenebilir elektirik enerjisi üretimi için büyük devlet desteği verilmektedir) 13 eurocent, ayrıca biyoatık kullanıldığı için 6 eurocent teşvik verilmektedir. Ayrıca buradan üretilen yenilenebilir enerjilerin alım garantisi yanında buradan elde edilen sindirim artıkları iyi bir organik gübre ve toprak zenginleştirici olduğu için teşvikler verilmelidir. Ancak, hayvansal atıklar değerlendirilirken; halk ve hayvan sağlığına, gıda ve yem güvenilirliğine yönelik riskleri engellemek veya asgariye indirmek amacıyla sağlık kuralları ile ilgili usul ve esasları belirleyen Bakanlığımızca yayımlanan HYÜ YÖNETMELİĞİ hükümleri uygulanacaktır

45 GIDA ve KONTROL GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Veteriner Sağlık Ürünleri Ve Halk Sağlığı Daire Başkanlığı TEŞEKKÜRLER Durmuş KAHVECİ (Veteriner Hekim)