Kontroller program ara birimi (user interface) oluşturmada kullanılan nesnelerdir.

Transkript

1 Kontroller Kontroller program ara birimi (user interface) oluşturmada kullanılan nesnelerdir. Standart kontrol İşlevi Simge PictureBox Resim kutusu. Bitmap, Icon, GIF resimlerin gösterilmesini sağlar. Label Etiket. Sadece bilgi vermek ya da görüntü olarak form üzerinde durur. Genellikle metin kutularının adlarını göstermek için kullanılır. TextBox Metin kutusu. Veri girişi için kullanılan bir kontroldür. Hemen hemen bütün programlarda kullanıcılardan veri girişi, değiştirme yapması gereken alanlar gerekir. Metin kutusu bu amaçla kullanılır. Frame Çerçeve. Kontrolleri gruplamak için kullanılır. CommandButton CheckBox OptionBox ComboBox ListBox HScrollBar VScrollBar Timer DriveListBox DirListBox FileListBox Shape Line Image Data OLE Komut düğmesi. Bir işlemin başlatılmasını sağlar. Genellikle fare ile üzerine tıklanarak kullanılır. İşaret kutusu. Bir seçim yapmayı sağlar. Seçenek kutusu. Seçim yapmayı sağlar. Açılan kutu. Liste. Birçok elemanı liste biçiminde göstermek için kullanılır. Yatay kaydırma çubuğu. Yatay olarak kullanılan kaydırma çubuğu. Dikey kaydırma çubuğu. Dikey olarak kullanılan kaydırma çubuğu. Zaman saati. Zamanın takip edilmesini sağlar. Sürücü listesi. Sistemdeki sürücüleri listeler. Dizin listesi. Sistemdeki dizinleri (klasörleri) listeler. Dosya listesi. Bir dizin içindeki dosyaları gösterir. Şekil. Şekil çizmeyi sağlar. Çizgi. Düz çizgi çizmek için kullanılır. Resim gösterme. Sadece resimleri göstermek için kullanılır. Data. Verileri göstermek için kullanılır. OLE. Başka bir uygulamadan nesne bağlamaya yarar. Uyarı Nesnelerinin birçok özelliği benzer biçimde kullanılır. FontName, Fontsize, ForeColor gibi özellikler TextBox veya ComboBox gibi nesnelerde benzer şekilde kullanılır.

2 Picture Box (Resim Kutusu) Resim göstermek amacıyla kullanılan nesnedir. Picture Özelliği Picture özelliği Picture box içindeki resmi belirtir. Bu özellik aracılığı ile değişik resim dosyaları form üzerinde görüntülenebilir. Picture özelliği ile bir resmi çalışma zamanında yüklemek için LoadPicture fonksiyonu kullanılır. Picture1.Picture=LoadPicture ( c:\resim.bmp ) Label (Etiket) Form üzerinde bilgi gösterilmesini sağlar. Bir Textbox a açıklama veya hesaplanan bir değerin gösterilmesi için kullanılır. Caption Özelliği Label (etiket) kontrolünün içeriğini temsil eder. Genellikle Textbox a açıklama şeklinde kullanılan Caption özelliği, sadece verileri içinde kullanılır. Label1.Caption= İstatistik Bölümü Label1.Caption=ad AutoSize Özelliği Etiket nesnesinin boyutlarının içerdiği bilgiye göre otomatik olarak boyutlandırılmasını sağlar. Standart olarak False değerini atanmış olan etiket nesnesi boyutlarını otomatik olarak ayarlamaz. Bu işlem True değeri atanarak sağlanır. Label2.AutoSize=True Label2.AutoSize=False WordWrap Özelliği Etiket nesnenin içerdiği bilgiyi bir sonraki satıra kaydırılıp kaydırılmamasını ayarlayan özelliktir. True ve False değerlerini kabul eder. Label3.WordWrap=True Textbox (Metin Kutusu) Bilgi girişi için kullanılan nesnedir. Metin kutusu veri girişi sırasında standart olarak silme, değiştirme, kesme kopyalama yapıştırma, birden çok satır girme özelliklerine sahiptir. Text Özelliği Metin kutusunun içerdiği bilgiye erişmek veya bir değer atamak için kullanılan özelliktir. Textbox1.Text= Ahmet Label1.Caption=Textbox1.Text Alignment Özelliği Metin kutusunun içerdiği bilginin metin kutusu içerisinde sağa, sola veya ortaya hizalanmasını sağlayan özelliktir.

3 Textbox1.Alignment=0 Left Justify Sola dayalı yazım Textbox1.Alignment=1 Right Justify Sağa dayalı yazım Textbox1.Alignment=2 Center Ortalanmış yazım MultiLine Özelliği Metin kutusuna birden çok satır girilebilmesini sağlayan özellik. True ve False değerlerini alabilir. False değeri atandığında metin kutusuna sadece bir satırlık bilgi girişi yapılması sağlanır. ScrollBars Özelliği MultiLine özelliği True olarak değer aldığında etkin olan bu özellik, metin kutusu içinde yazılan çok satırlı bilginin sınırlı metin kutusu alanı içerisinde kaydırma yapılarak görülmesini sağlar. PasswordChar Özelliği Kullanıcıdan gizli bilgi girilmesi istendiği durumlarda girilen bilginin istenen bir karakter aracığı ile görünmesinin engellenerek girilmesini sağlar. Textbox1.PasswordChar= * Locked Özelliği Metin kutusunun taşıdığı bilgi üzerinde değişiklik yapılması istenmiyorsa bu özelliğe True değeri atanarak kullanılır. Standart ayar olarak False değeri atanmıştır, yani metin kutusunun taşıdığı değerler üzerinde değişiklik yapmaya izin verilmiştir. Textbox1.Locked=True Textbox1.Locked=False Metin kutusu kilitlidir. Metin kutusu değişiklik yapılmasına açıktır. Font Özelliği Metin kutusunda kullanılan yazı tipini belirleyen özelliktir. Sistemde kurulu olan tüm font tipleri kullanılabilir. Font özellikleri şu şekilde belirlenebilir. Textbox1.FontName= Arial Textbox1.FontBold=True Textbox1.FontSize=10 Kullanılacak olan font tipi Arial dir. Font tipi kalın formatta yazılacaktır. Düz yazım False değeri atanarak sağlanır. Font 10 punto büyüklüğünde yazılacaktır. ToolTipText Özelliği Metin kutusu hakkında kısa bilgi vermek istendiğinde kullanılan özelliktir. Fare işaretçisi metin kutusu üzerine odaklandığında, bu özelliğe atanan değer bilgi olarak gösterilir. Textbox1.ToolTipText= Bu bir metin kutusudur.

4 Frame (Çerçeve) Kontrolleri gruplamak amacıyla kullanılan bir nesnedir. Çerçeve içinde bulunan nesnelerin Visible, Enabled gibi özellikleri aynı anda düzenlenebilir. Command Button (Komut Düğmesi) Caption Özelliği Komut düğmesinin üzerinde bilgi görüntülenmek amacıyla kullanılan özelliktir. Bilgi üzerinde & işareti kullanıldığı zaman hemen yanında karakter komut düğmesi için o karakter kısa yol olarak atanır. Command1.Caption= TAMAM Command1.Caption= $VAZGEÇ Command1Butonun çalışması (aksi belirtilmedikçe işletim sisteminin ayarlarına göre) ALT tuşu ile birlikte v tuşuna basıldığında sağlanır. Style Özelliği Bu özellik ile komut düğmesinin resimli olup olmayacağı belirlenir. Sadece 0 ve 1 değerlerini alır. Command1.Style=1 veya 2 Picture Özelliği Komut düğmesinin Picture özelliği style özelliği ile birlikte çalışır. Style özelliğinin 1 değerini alması durumunda bu özellik kullanılarak komut düğmesi üzerine resim yerleştirilebilir. Ayrıca iki özellik daha söz konusudur. Komut düğmesinin pasif (Enavled=True) olması durumunda göstermesi istendiği resim ve komut düğmesi basılı tutulurken göstermesi istendiği resimde belirlenebilmektedir. Bunlar sırasıyla DisabledPicture ve DownPicture özellikleridir. Enabled Özelliği Bazı durumlarda komut düğmesinin pasif ve aktif olması istendiğinde bu özelliğe true ve false değerleri atanarak istenen durum sağlanır. Command1.Enabled=True Command2.Enabled=False

5 CheckBox (İşaret Kutusu) Bir veya daha fazla seçim yaptırmak istenmesi durumunda kullanılan seçim nesnesidir. İşaret kutusunun üç durumu söz konusudur: 0 işaretsiz (seçilmemiş), 1 işaretli (seçilmemiş) ve 2 belirsiz. Belirtilen değerler nesneye Value özelliği kullanılarak atanabilir veya nesnenin seçim durumu okunabilir. CheckBox1.Value=0 CheckBox2.Value=2 Option Button (Seçenek Düğmesi) Çoktan tek seçimin söz konusu olduğu durumlarda kullanılan nesnedir. En az iki veya daha çok seçenek grubundan bir tanesinin seçilmesi prensibiyle çalışır. Value Özelliği Nesnenin value özelliği sadece True ve False değerlerini alabilir. True değerini alması seçenek düğmesinin seçildiği anlamına gelmektedir. Option1.Value=True veya False ComboBox (Bileşik Kutu) Çoktan tek seçimin söz konusu olduğu durumlarda kullanılan, seçim öğelerini açılan bir liste içinde gösteren bir nesnedir. Style Özelliği Bileşik kutunun tipini ve çalışma şeklini belirleyen özelliktir. Üç değere sahiptir: 0 DropDownCombo, 1 Simple List ve 2 DropDownList. Sırasıyla içerdiği öğeleri açılarak listeleyen ve kullanıcı tarafında bilgi girişi kabul edebilen, açılmadan ancak bilgi girişi kabul edebilen ve ön ayar olarak kabul edilen açılan ancak bilgi girişi kabul etmeyen ComboBox türleridir. Text Özelliği Metin kutusunun text özelliğindeki gibi, fakat listede o anda seçili olan öğenin içerdiği metni ileten özelliktir.

6 ListIndex Özelliği Liste içinde seçili olan öğenin listedeki sıra numarasını ileten özelliktir. Liste sırası 0 değerinden başlar ve listedeki öğe sayısının bir eksiğine kadar devam eder. ListCount Özelliği ComboBox nesnesinin listesinde barındırdığı öğe sayısını veren özelliktir. ListBox (Liste Kutusu) Birçok öğeyi liste haline göstermek için kullanılan nesnedir. Text Özelliği Metin kutusunun text özelliğindeki gibi, fakat listede o anda seçili olan öğenin içerdiği metni ileten özelliktir. ListIndex Özelliği Liste içinde seçili olan öğenin listedeki sıra numarasını ileten özelliktir. Liste sırası 0 değerinden başlar ve listedeki öğe sayısının bir eksiğine kadar devam eder. ListCount Özelliği ListBox nesnesinin listesinde barındırdığı öğe sayısını veren özelliktir. Sorted Özelliği Nesnenin içerdiği öğelerin sıralı olarak listelenmesini sağlayan özelliktir. Sadece True ve False değerlerini alır.

7 MultiList Özelliği ListBox nesnesinin içerdiği öğelerde birden çok seçim söz konusu olduğunda MultiList özelliğine 1 Simple veya 2 Extended değeri atanarak sağlanır. 0 None değeri atandığında çoklu seçim özelliği iptal edilmiş olur. Horizontal/Vertical ScrollBar (Yatay/Dikey Kaydırma Çubukları) Nesnelerin veya uygulamada yer alan formların üzerinde sağa/sola veya yukarı/aşağı kaydırma gerektiren durumlarda kullanılan nesnedir (kontrol). Value Özelliği Kaydırma çubuğunun aldığı değeri iletmek veya değer atamak için kullanılan özelliktir. Kaydırma çubuğunun kaydırma aralığı max ve min değerleri ile belirlenir. Örneğin Form1 nesnesinin arka plan rengi kaydırma çubuğu ile sadece yedi temel renk kullanılarak değiştirilmek istendiğinde min değeri 0, max değeri 7 olarak belirlenir. Kaydırma çubuğu bir birim kaydırıldığında value özelliğinin aldığı değere göre Form1 nesnesinin arka plan rengi değişir. Timer (Zaman Kontrolü) Program içinde zamanın (saati) kullanılmasını sağlar. Tasarım anında eklenen bu kontrol, çalışma alında formun üzerinde gözükmemektedir. Enabled Özelliği Sadece True ve False değerleri alan bu özellik zamanın başlamasını ve durmasını sağlar. Interval Özelliği Saatin çalışma periyodunu belirleyen özelliktir mili saniye aralığında değişen değerler bu kontrol (nesne) değişik zaman aralıklarıyla çalışan uygulamalar yaratılmasını sağlar. Örneğin zamanın saniye olarak görünmesi isteniyorsa interval özelliğine 1000 değeri atanmalıdır.

8 DriveListBox (Sürücü Listesi) Sistemdeki sürücülerin listelenmesi istendiğinde kullanılan kontroldür. Aktif olan sürücüye ulaşılmak istendiğinde bu kontrolün Drive özelliği kullanılır. DirectoryListBox (Dizin Listesi) Sistemde yer alan sürücülerdeki dizinlerin (klasör) listelenmesi istendiğinde kullanılan kontroldür. Seçilen sürücü üzerindeki dizinlerin listelenmesi bu kontrolün (nesne) Path özelliği kullanılarak gerçekleştirilir. FileListBox (Dosya Listesi) Seçilen sürücüdeki aktif dizin (klasör) içindeki dosyalar listelenmek istendiğinde kullanılan nesnedir. Aktif dizindeki dosya adlarına ulaşmak için kontrolün FileName özelliğinden yararlanılır. Listelenecek dosyalarda filtreleme yapılmak isteniyorsa, örneğin sadece MS Word dosyaları listelenmek isteniyorsa, kontrolün Pattern özelliğinden yararlanılır. NOT DriveListBox, DirectoryListBox ve FileListBox kontrolleri genellikle beraber kullanılır. Özellikle sabit disk üzerinde dosya arama, listeleme, açma, kaydetme vb. işlemleri yapmak için bu kontrollerden yararlanılır. Shape (Şekil) Uygulamalarda grafik şekillerin oluşturulması sağlayan kontroldür. Shape Özelliği Altı adet şekilden birinin seçilerek kullanılmasını sağlar. Bu özellik 0 5 aralığında değer alır. Değer Şekil 0 Dikdörtgen 1 Kare 2 Elips 3 Çember 4 Oval Dörtgen 5 Oval Kare FillStyle Özelliği Bu özellik çizilen şeklin içi doldurulmak istenirse kullanılacak desenin belirlenmesini sağlar. Değer Desen 0 Tam Dolu 1 Nesnenin Zemin Rengi 2 Yatay Çizgi 3 Dikey Çizgi 4 Sola Eğik 5 Sağa Eğik 6 Kareli 7 Çapraz

9 Line (Çizgi) Form üzerine çizgi çizilebilmesini sağlayan nesnedir. Bu kontrolün en önemli özellikleri X1, X2, Y1 ve Y2 dir. Bunlardan X1 ve Y1 çizginin başlangıç noktasının koordinatlarını ve X2 ve Y2 ise bitiş noktasının koordinatlarını belirler. Image (Resim) PictureBox kontrolü ile benzer özelliklere sahip olan Image kontrolü daha az yeteneğe sahiptir. Bu nedenle daha az sistem gereksinimine ihtiyaç duyar. Daha az detaylı grafiklerle çalışıldığında kullanılabilir. Picture Özelliği Bu özellik kontrolün form üzerinde görüntüleyeceği resmi belirtir. Bu özellikle bir resim yüklemek için PictureBox ta olduğu gibi LoadPicture fonksiyonu kullanılır. Data (Veri) Data kontrolü diğer uygulamalarda yaratılmış veritabanlarına erişim sağlamak amacıyla kullanılan kontroldür. OLE (Nesne Birleştirme) Bu kontol OLE teknolojisini destekleyen iki uygulama arasında bağlantı kurulmasını sağlar. Bu kontrol aracılığı ile bir uygulama ile bağlantı kurulduğunda veri transferi yapmak veya bağlantı sağlanan uygulamadaki veriyi kullanmak mümkün olmaktadır. Action Özelliği Kontrolün bu özelliği çeşitli işlemlerin yapılmasını sağlar. Değer İşlevi Metot 0 Gömülü nesne yaratır. CreateEmbed 1 Bir dosyada bağlı nesne yaratır. CreateLink 4 Nesneyi panoya kopyalar. Copy 5 OLE kontrolüne panodan veri yapıştırır. Paste 6 OLE kontrolüne panodan veriyi günceller. Update 7 Nesneyi üzerinde işlem yapmak için açar. DoVerb 9 Nesneyi kapatır. Close 10 Belirtilen nesneyi siler. Delete 11 Nesneyi veri dosyasına kayıt eder. SaveToFile 12 Nesneyi dosyadan yükler. ReadFromFile 14 Insert Object iletişim kutusunu görüntüler. InsertObjDlg 15 Paste Special iletişim kutusunu görüntüler PasteSpecialDlg 17 Nesnenin desteklediği işlemleri günceller. FetchVerbs 18 Bir nesneyi OLE 1.0 formatında kayıt eder. SaveToOle1File Bazı Ortak Özellikler Left Özelliği Bu özellik, ilgili nesnenin (kontrol) (örneğin TextBox nesnesi) iç sol kenarını ile ilgili nesneyi taşıyan nesnenin (örneğin Form nesnesi) sol tarafı arasındaki uzaklığı döndürür veya ayarlar.

10 Text1.Left = Form1.Width / 4 Burada, metin nesnesinin sol tarafı, form nesnesinin sol tarafından, formun genişliğinin dörtte biri kadar uzağa yerleştiriliyor. Top Özelliği Bu özellik, ilgili nesnenin (kontrol) (örneğin OptionBox nesnesi) iç üst kenarı ile ilgili nesneyi (öreğin Frame nesnesi) taşıyan nesnenin üst kenarı arasındaki uzaklığı döndürür veya ayarlar. Option1.Top = Frame1.Height / 3 Burada, seçenek kutusunun sol tarafı, çerçeve nesnesinin üst tarafından, yüksekliğinin üçte biri kadar aşağıya yerleştiriliyor. Height (Yükseklik) ve Width (Genişlik) Özellikleri Height Özelliği Height (yükseklik) özelliği nesnelerin yüksekliğini döndürürür veya ayarlar. Bu özellik, formlarda ve kontrollerde bazı değişlikler gösterir. Width Özelliği Width (genişlik) özelliği nesnelerin genişliğini döndürürür veya ayarlar. Bu özellik, formlarda ve kontrollerde bazı değişlik gösterir. Form Nesnesi Form nesnesinin Height (yükseklik) ve Width özellikleri, nesnenin en dış noktasından (formun kenarlıkları ve başlık çubuğuda dahil) ölçülür. Kontol Nesnesi Kontollerin (nesneler) Height (yükseklik) ve Width özellikleri, kontrollerin çerçevelerinin çeşitli genişlikte olmasından dolayı çerçevelerinin orta noktalarından ölçülür. NOT Height özelliği DriveList için ve ComboBox nesnesinin Stye özelliği 0 Dropdown Combo veya 2 Dropdown List olarak ayarlandığında değiştirilemez. ScaleHeight ve ScaleWidth Özellikleri Bu iki özellik sırasıyla ilgili nesnenin kenarlıkları ve varsa başlık çubuğu katılmadan sadece boyutlandırılabilen iç kısmının yükseklik ve genişlik değerlerini döndürür veya ayarlar. Bu özellikler sadece Form, MDI Form ve Picturebox nesneleri için geçerlidir.

11