MAL MÜ AV RL K MESLE

Transkript

1 MAL MÜ AV RL K MESLE SMMM Nevzat AKKAYA ASMMMO Oda Sekreteri ANKARA Ocak 2016

2 2 Mali Müşavirlik Mesleği Ankara SMMMO

3 Ankara SMMMO Mali Müşavirlik Mesleği 3 SERBEST MUHASEBECİ MALİ MÜŞAVİR MESLEĞİNE BAKIŞ Ülkemizde mali müşavirlik mesleği köklü bir geçmişe sahip olmasına rağmen yasal statüsüne 13 Haziran 1989 tarihinde 3568 Sayılı Serbest Muhasebeci Mali Müşavir ve Yeminli Mali Müşavirlik Kanunu ile kavuşmuştur Sayılı meslek yasamız, mesleğimize kimlik ve kişilik kazandırmıştır. Birçok eksiklikleri bulunmasına karşın 3568 sayılı meslek yasası, ekonomik gereklilikleri karşılamaya yönelik çıkarılan bir yasa olarak mesleğimizin yapılanmasında önemli bir kilometre taşı olmuştur sayılı meslek yasasının amacı, işletmelerde faaliyetlerin ve işlemlerin sağlıklı ve güvenilir bir şekilde işleyişini sağlamak, faaliyet sonuçlarını ilgili mevzuat çerçevesinde denetlemeye, değerlendirmeye tabi tutarak gerçek durumu ilgililerin ve resmi mercilerin istifadesine tarafsız bir şekilde sunmak ve yüksek mesleki standartları gerçekleştirmek üzere Mali Müşavirlik ve Yeminli Mali Müşavirlik mesleğini, hizmetlerini ve mesleki kuruluşları düzenlemek. Bu Kanun hükümlerine göre meslek icrasına hak kazananlara Serbest Muhasebeci Mali Müşavir, Yeminli Mali Müşavir denir. Mali Müşavirlik Mesleğinin Sözlükteki Tanımı İşletmelerin ekonomik, mali ve hukuki durumları ile vergiye ilişkin işlemlerini muhasebe kurallarına, gerçeklere ve yasalara uygunluk açısından inceleyerek görüşünü ilgililere bildiren bir meslek dalıdır ve bu işleri yapan kişiye de mali müşavir denir.

4 4 Mali Müşavirlik Mesleği Ankara SMMMO Muhasebecilik ve Mali Müşavirlik mesleğinin konusu 3568 sayılı meslek yasasının 2 inci maddesinde aşağıdaki gibi tanımlanmıştır Gerçek ve tüzelkişilere ait teşebbüs ve işletmelerin; Genel kabul görmüş muhasebe prensipleri ve ilgili mevzuat hükümleri gereğince, defterlerini tutmak, bilanço, kâr-zarar tablosu ve beyannameleri ile diğer belgelerini düzenlemek ve benzeri işleri yapmak. Muhasebe sistemlerini kurmak, geliştirmek, işletmecilik, muhasebe, finans, malî mevzuat ve bunların uygulamaları ile ilgili işlerini düzenlemek veya bu konularda müşavirlik yapmak. Yukarıdaki bentte yazılı konularda, belgelerine dayanılarak, inceleme, tahlil, denetim yapmak, malî tablo ve beyannamelerle ilgili konularda yazılı görüş vermek, rapor ve benzerlerini düzenlemek, tahkim, bilirkişilik ve benzeri işleri yapmak. Yukarıda sayılan işleri; bir işyerine bağlı olmaksızın yapanlara serbest muhasebeci malî müşavir denir Meslek Mensubunun yaptığı işler Serbest iş yapan gerçek ve tüzel kişilerin, resmi ve özel kurumların gelirlerini ve giderlerini, çeşitli adlardaki (yevmiye defteri,işletme defteri, serbest meslek kazanç defteri vb.) defterlere kaydeder. Kişi veya kuruluşların yükümlü oldukları vergi beyannamelerini düzenler. Kişi ve kuruluşlar adına vergi daireleri ile uzlaşma işlemlerini gerçekleştirir, özel kurumların Sosyal Sigortalar Kurumu ile ilişkilerini düzenler. Gerçek ve tüzel kişilere ait işletmelerin, muhasebe sistemlerini kurar, geliştirir, işletmecilik, muhasebe, finans, mali mevzuat ve bunların uygulamaları ile ilgili işlerini düzenler veya bu konularda danışmanlık yapar. Belgelere dayanarak inceleme ve denetim yapar, mali tablo ve beyannamelerle ilgili konularda yazılı görüş bildirir, rapor düzenler, tahkim, bilirkişilik vb. işleri yapar. Vergi, fon, gecikme faizi ve cezalar hakkındaki uyuşmazlık işlerini çözümler.

5 Ankara SMMMO Mali Müşavirlik Mesleği 5 Şirketlerin ortaklık ve tasfiye işlemlerini yerine getirir. Vergi İdare Mahkemeleri ve adli yargıda, sermaye artırımı ve bankalara sunulan bilançoların incelenmesi vb. konularda bilirkişilik yapar. Kamu kurumları ile teşebbüs ve işletme sahipleri arasında hakemlik yapar. Fizibilite raporları hazırlar (Yatırımlar, ilaç fiyatları tespit ve değerlendirilmesi, sermaye piyasası kurulu ve diğer kuruluşlarca yaptırılacak muhasebe denetim işlemlerinde, fon kaynaklı kredilere ilişkin tespit işlemlerinde vb.).

6 6 Mali Müşavirlik Mesleği Ankara SMMMO

7 Ankara SMMMO Mali Müşavirlik Mesleği 7 MESLEK MENSUBU OLMA KOŞULLARI tarihinde Resmi Gazetede yayımlanan 3568 sayılı Kanunda Ticaret Liseleri ve Maliye Meslek liseleri mezunları ile (A/a) bendinde belirtilen konularda önlisans seviyesinde öğrenim görmüş adaylar staj başvurusu yapabilmekte ve serbest muhasebecilik unvanı almakta idiler. Ancak tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanan 5786 sayılı Kanun un 19. Maddesi ile Serbest Muhasebecilik ibaresi madde metninden çıkarılmış ve Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik ve Yeminli Mali Müşavirlik Kanununun adı Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik ve Yeminli Mali Müşavirlik Kanunu olarak değiştirilmiştir. Bu değişiklikten sonra, Ticaret Lisesi ve Maliye Meslek Liseleri mezunları ile (A/a) bendinde önlisans seviyesinde öğrenim görmüş adayların staj başvuruları kabul edilmemektedir. Staj başvurusu yapılabilmesi için kanunun 4. maddesindeki genel şartlar ile 5/A-a maddesindeki öğrenim şartlarını taşımaları gerekmektedir. Serbest Muhasebeci Mali Müşavir stajına başlayabilmek için Kanunun 4. maddesindeki genel şartlar ile 5/A-a maddesindeki öğrenim şartlarını taşımak, Staj Yönetmeliğin 7. maddesinde belirtilen staja giriş sınavından en az 60 puan almak ve Birlik tarafından belirlenen staj giderlerini yatırmış olmak gerekir Madde 4: a. T.C. vatandaşı olmak (yabancı serbest muhasebeci mali müşavirler hakkındaki hüküm saklıdır). b. Medeni hakları kullanma ehliyetine sahip bulunmak c. Kamu haklarından mahrum bulunmamak. d. Türk Ceza Kanununun 53 üncü maddesinde belirtilen süreler geçmiş olsa bile; kasten işlenen bir suçtan dolayı bir yıl veya daha fazla süreyle hapis cezasına ya da affa uğramış olsa bile devletin güvenliğine karşı suçlar, Anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine karşı suçlar, milli savunmaya karşı suçlar, devlet sırlarına karşı suçlar ve casusluk, zimmet, irtikap, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, güveni kötüye kullanma, hileli iflas, ihaleye fesat karıştırma, edimin ifasına fesat karıştırma, suçtan kaynaklanan mal-

8 8 Mali Müşavirlik Mesleği Ankara SMMMO varlığı değerlerini aklama veya kaçakçılık suçlarından mahkûm olmamak. e. Ceza veya disiplin soruşturması sonucunda memuriyetten çıkarılmış olmamak. f. Meslek şeref ve haysiyetine uymayan durumları bulunmamak. Madde 5-A a. Hukuk, iktisat, maliye, işletme, muhasebe, bankacılık, kamu yönetimi ve siyasal bilimler dallarında eğitim veren fakülte ve yüksekokullardan veya denkliği Yükseköğretim Kurumunca tasdik edilmiş yabancı yükseköğretim kurumlarından en az lisans seviyesinde mezun olmak veya diğer öğretim kurumlarından lisans seviyesinde mezun olmakla beraber bu fıkrada belirtilen bilim dallarından lisansüstü seviyesinde diploma almış olmak b. En az üç yıl staj yapmış olmak. c. Serbest muhasebeci mali müşavirlik sınavını kazanmış olmak. d. Serbest muhasebeci mali müşavirlik ruhsatını almış olmak. Staja Giriş Sınavı için başvurular, her yılın Nisan, Ağustos ve Aralık aylarında yapılır. Staja Giriş SınavıANKARA ÜNİVERSİTESİ tarafından TEST usulu yapılmaktadır. Staja Giriş Sınavı Konuları ve Konulara Göre Soru Sayıları 2016 yılında yapılacak ilk Staja Giriş Sınavı ndan itibaren (bu sınav dahil), 1. Sınavda 30 adet Genel Kültür ve Yetenek, 100 adet Alan Bilgisi olmak üzere toplam 130 adet soru yer alacaktır. 2. Sınavın değerlendirilmesinde, Genel Kültür ve Yetenek soruları % 20, Alan Bilgisi soruları % 80 oranları ile dikkate alınacaktır. 3. Sınavın Genel Kültür ve Yetenek bölümünde yer alan sınav konularına Yabancı Dil eklenmiştir. 4. Yabancı dil konusu, Almanca, Fransızca yada İngilizce dillerini kapsayacaktır. 5. Sınava katılacak adaylar, sınav başvurularında Almanca, Fransızca yada İngilizce dillerinden hangisini tercih ettiklerini belirteceklerdir.

9 Ankara SMMMO Mali Müşavirlik Mesleği yılından önce, dosya açtırarak sınav başvurusunda bulunmuş ve sınavlarda başarılı olamamış adaylar; bu dosyalarına bağlı sınav hakları çerçevesinde yabancı dil konusundan sorumlu olmaksızın mevcut düzenlemelere göre sınava katılmaya devam edebileceklerdir yılından önce, dosya açtırarak sınav başvurusunda bulunmuş ve sınavlarda başarılı olamamış adaylar; diledikleri takdirde tarihinden itibaren uygulanacak olan yabancı dili de kapsayan sınava katılabileceklerdir. Adaylar bu tercihlerini sınav başvurularında belirteceklerdir. 8. Sınavlarda başarılı olamama nedeniyle, 2015 yılının son sınavını takiben yeniden dosya açtıracak olan adaylar Yabancı Dil konusunu da kapsayan yeni düzenlemelere göre sınava katılacaklardır TARİHİNEKADARUYGULANACAK STAJA GİRİŞ SINAVIKONULARI ve YÜZDELİKDAĞILIMLARI SınavKonuları SoruDağılımı ve Değerlendirmedeki Oran SınavKonuları GenelKültürveYetenek 15% GenelKültürveYetenek TARİHİNDENİTİBARENUYGULANACAK STAJAGİRİŞSINAVIKONULARI ve SORUSAYILARI Değerlendirme Oranı Türkçe Türkçe 8 Matematik Matematik 8 AtatürkİlkeleriveİnkılapTarihi AtatürkİlkeleriveİnkılapTarihi 20% 6 YabancıDil 8 Almanca Fransızca İngilizce SoruSayısı AlanBilgisi 85% AlanBilgisi 100 Muhasebe vedenetim 50% Muhasebe vedenetim 58 FinansalMuhasebeveŞirketlerMuh. MuhasebeStandartları 15% 5% FinansalMuhasebe Finansal Muhasebe MuhasebeBilgiSistemi 26 UluslararasıMuhasebeKuruluşları TürkiyeMuhasebeStandartları MaliyetMuhasebesi 8% MaliyetMuhasebesi 8 Mali TablolarAnalizi 7% Mali TablolarAnalizi 8 Denetim 15% Denetim 16 EkonomiveMaliye 10% EkonomiveMaliye 12 80% Ekonomi 5% Ekonomi 6 Maliye 5% Maliye 6 Hukuk 25% Hukuk 30 MeslekHukuku MeslekHukuku MeslekHukukuMesleki DeğerlerveEtik 6 İş ve SosyalGüvenlikHukuku İş ve SosyalGüvenlikHukuku 6 VergiHukuku VergiHukuku 6 TicaretHukuku TicaretHukuku 6 BorçlarHukuku BorçlarHukuku 6 ToplamSoruSayısı 120 ToplamSoruSayısı

10 10 Mali Müşavirlik Mesleği Ankara SMMMO Staja Giriş Sınavına İlişkin Genel Hususlar Staja Giriş Sınavında ilk girişinde başarılı olamayanlar sınav sonuçlarının ilanı tarihinden itibaren 3 yıl içerisinde açılacak 9 sınava daha girebilirler. Bu sınav haklarını süresi içinde kullanmayanlar veya başarılı olamayanlardan dileyenler yeniden staj dosyası açtırarak sınavlara katılabilirler. Staja Giriş Sınavında başarılı olanlar sınav sonucunun açıklandığı tarihten sonraki staja başlama döneminden itibaren 3 yıl içerisinde staja başlayabilirler. Bu süre içerisinde staja başlamayanların sınav sonucu geçersiz sayılarak, dosyası işlemden kaldırılır Staj Süresi ve Stajın Başlatılmasına İlişkin Temel İlkeler 3568 sayılı Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik ve Yeminli Mali Müşavirlik Kanunu ile Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik Staj Yönetmeliği hükümlerine göre; 1. Staj süresi 3 yıldır. 2. Staja Giriş Sınavında başarılı olan aday meslek mensuplarının stajları Mayıs, Eylül ve Ocak aylarının ilk 10 günü içerisinde başlatılır. 3. Stajın bir işyerinde sigortalı çalışarak yapılması zorunludur. Staj süresinin hesabı Sosyal Güvenlik Kurumu na yapılmış bildirimlerde yer alan çalışma günlerine göre yapılır. Bu kapsamda, ay 30 gün, yıl ise 360 gün olarak değerlendirilir. 4. Staj sırasında, stajın yapıldığı işyeri dışında, çalışılması yasaktır. Bunun kontrolü, staj sırasında yapılan denetimler ve sigortalı hizmet dökümü ile yapılmaktadır. Birden fazla işyerinde sigortalı (çift sigorta) olan adayların stajları bu süreyi kapsayacak şekilde uzatılır. SMMM Mesleki Yeterlilik Sınavına Kabul Şartları ve Sınav Konuları Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik sınavına girebilmek için, aday meslek mensubunun stajı tamamlamış ve yanında veya denetim ve gözetiminde staj yaptığı meslek mensubundan staj değerlendirme notu ola-

11 Ankara SMMMO Mali Müşavirlik Mesleği 11 rak en az 100 üzerinden 80 almış olması gerekir. 1. Finansal Muhasebe, 2. Finansal Tablolar ve Analizi, 3. Maliyet Muhasebesi, 4. Muhasebe Denetimi, 5. Vergi Mevzuatı ve Uygulaması, 6. Hukuk; Ticaret Hukuku, Borçlar Hukuku, İş Hukuku, SSK ve Bağ- Kur Mevzuatı, İdari Yargılama Hukuku, 7. Muhasebecilik ve Mali Müşavirlik Meslek Hukuku. 8. Sermaye Piyasası Mevzuatı.(2015/1. Dönem Staja Giriş Sınavında başarılı olarak stajını başlatan adayları kapsar) SMMM Sınav Notları ve Sınavda Başarı Oranları Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik sınavında başarılı olmak için her konudan 100 üzerinden en az 50 almak şartıyla, sınavın tüm konularının notları toplanır ve aritmetik ortalaması alınır. Başarılı sayılmak için bu ortalamanın en az 60 olması gerekir. Yanında staj yapılan meslek mensubu tarafından verilen tezkiye not ortalaması ayrı bir ders gibi ortalamaya dahil edilir. Staja Giriş Sınavında Odamızda başarı oranı %15 dir. Ancak adayların 3 yıllık sınav süreçlerinde başvuru yapan adayların %80 i bu sınavda başarılı olmaktadır. SMMM Mesleki Yeterlilik Sınavlarında başarı oranımız %40-50 arası değişmektedir. Ancak adayların 3 yıllık sınav süreçlerinde sınavlara katılan adayların %80-90 ı bu sınavda başarılı olarak SERBET MUHASEBECİ MALİ MÜŞAVİRLİK RUHSATINI almaya hak kazanır.

12 12 Mali Müşavirlik Mesleği Ankara SMMMO

13 Ankara SMMMO Mali Müşavirlik Mesleği 13 MALİ MÜŞAVİRLİK MESLEĞİNİN GELECEĞİ 3568 sayılı meslek yasa ile mali müşavirlik mesleği 1989 yılında yasal statüye kavuşmuştur. Gençler arasında mali müşavirlik mesleğine oldukça yoğun bir talep bulunmakta ve meslek mensubu sayısı her geçen gün hızla artmaktadır. Mali Müşavirlik mesleği Doktorluk ve avukatlık mesleğinden sonra en çok tercih edilen meslek konumuna gelmiştir. Önümüzdeki yıllarda yukarda bahsettiğimiz meslek dallarını sollayarak batı ülkelerindeki gibi kariyer meslek haline gelecektir. Bağımsız denetim Bağımsız denetim, işletmelerin yıllık finansal tablo ve diğer finansal bilgilerinin, bu tablo ve bilgiler için belirlenen kriterlere (örneğin, uluslararası finansal raporlama standartlarına) uygunluğu ve doğruluğu hususunda, makul güvence sağlayacak yeterli ve uygun bağımsız denetim kanıtlarının elde edilmesi amacıyla, genel kabul görmüş bağımsız denetim standartlarında öngörülen gerekli tüm bağımsız denetim tekniklerinin uygulanarak, defter, kayıt ve belgeler üzerinden denetlenmesi ve değerlendirilerek rapora bağlanmasını ifade eder. Finansal tabloların bağımsız denetiminin amacı; finansal tabloların finansal raporlama standartları doğrultusunda bir işletmenin finansal durumunu ve faaliyet sonuçlarını tüm önemli yönleriyle gerçeğe uygun ve doğru bir biçimde gösterip göstermediği konusunda bağımsız denetçinin görüş bildirmesini sağlamaktır. Bağımsız denetimin, hem denetlenen firmaya, hem de kamuya ve devlete yararları söz konusudur. Yönetime doğru bilgi akışı sağlar. Yönetime mali tablolarla ilgili olarak tahmin ve analiz yapmasında, geleceğe ait sağlıklı kararlar almasında yardımcı olur. Finansal tabloların gerçeği yansıtıp yansıtmadığını gösterir. İşletme yönetimi ve çalışanlarının hile yapmasının önlenmesine yardımcı olur. Bağımsız denetimden geçmiş mali tablolar ile işletmenin düşük maliyetli finansman bulması kolaylaşır.

14 14 Mali Müşavirlik Mesleği Ankara SMMMO Bağımsız dış denetimden geçen bir şirkette tüm ortakların haklan daha iyi korunmuş olur. Kimler Bağımsız Denetçi Olabilir? Resmi Gazete Tarihi: tarih ve sayılı Resmi Gazete yayımlanan Bağımsız Denetim Yönetmeliği nin 14 üncü maddesinde a. Hukuk, iktisat, maliye, işletme, muhasebe, bankacılık, kamu yönetimi ve siyasal bilgiler dallarında eğitim veren fakülte ve yüksekokullardan veya denkliği Yükseköğretim Kurulunca tasdik edilmiş yabancı yükseköğretim kurumlarından en az lisans seviyesinde mezun olması veya diğer öğretim dallarından lisans seviyesinde mezun olmakla beraber bu fıkrada belirtilen bilim dallarından en az lisansüstü seviyesinde diploma almış olması, b. Meslek mensubu olması, c. Türkiye de yerleşik olması, d. Medeni hakları kullanma ehliyetine sahip bulunması, e. 15 inci maddede belirtilen uygulamalı mesleki eğitimi tamamlamış olması, f. 16 ncı maddede belirtilen denetçilik sınavında başarılı olması, g. 26/9/2004 tarihli ve 5237 sayılı Türk Ceza Kanununun 53 üncü maddesinde belirtilen süreler geçmiş olsa bile; kasten işlenen bir suçtan dolayı bir yıl veya daha fazla süreyle hapis cezasına ya da affa uğramış olsa bile devletin güvenliğine karşı suçlar, anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine karşı suçlar, zimmet, irtikâp, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, güveni kötüye kullanma, hileli iflas, ihaleye fesat karıştırma, edimin ifasına fesat karıştırma, suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama veya kaçakçılık suçlarından mahkûmiyeti olmaması, h. Faaliyet izninin daha önce Kurum tarafından 42 nci maddenin birinci fıkrasının (c) bendi dışındaki bentlerinden biri nedeniyle iptal edilmemiş olması, i. Bağımsız denetim mesleğinin gerektirdiği şeref ve haysiyete uymayan bir durumunun bulunmaması, olumsuz bir itibara sahip olmaması şartlarını taşıması gerekir. (2) Denetçi olmak isteyen meslek mensupları birinci fıkradaki şartları sağladıklarını gösteren bilgi ve belgelerle birlikte Kuruma başvuruda

15 Ankara SMMMO Mali Müşavirlik Mesleği 15 bulunurlar. Başvurular şahsen veya görev alınan denetim kuruluşu aracılığıyla yapılır. Kurum tarafından gerekli şartları taşıdığına karar verilen başvuru sahipleri gerekli harç ve ücretleri ödemeleri ve Kuruma tescil talebinde bulunmaları halinde sicile kayıt ve ilan edilirler. Tescil işleminden sonra bu kişilere Bağımsız Denetçi Belgesi, denetçi kimliği ve denetçi mührü verilir. (3) Belirli alanların düzenlenmesi ve denetlenmesinden sorumlu kurum, kurul veya kuruluşların görüşlerini alarak, bu alanlarda denetim faaliyetinde bulunacak denetçiler için Kurum ilave şartlar belirleyebilir. MALİ MÜŞAVİRLERE YENİ İŞ ALANLARI 6102 sayılı Türk Ticaret Kanununa göre bakanlar kurulunca belirlenen şirketler bağımsız denetime tabi olacaktır. Bağımsız denetim yetkisi alan meslek mensupları bağımsız denetime tabi olan firmaları Türkiye Denetim Standartları çerçevesinde denetlemeye yetkilidirler. Mahkemelerde mali konularda, sosyal güvenlik mevzuatı konularında, TTK ve sair konularda bilirkişilik yapmak. ADLİ MUHASEBE Adli muhasebe, hukuk, muhasebe, denetim, psikoloji, kriminoloji, grafoloji bilimlerinin iç içe geçtiği yeni bir bilim dalıdır. Adli muhasebe; muhasebesel yönü ağır basan olayların, hukuksal ihtilafların, çözümünü araştıran Türkiye için yeni, gelişmiş ülkelerde yaklaşık 100 yıla yakın tarihi olan bir çalışma alanıdır. Uzman tanıklık (bilirkişi tanıklığı), Dava destekleri, Hile, yolsuzluk, suistimal, denetçiliği olmak üzere üç değişik alt uzmanlık bölümüne ayrılmaktadır.

16 16 Mali Müşavirlik Mesleği Ankara SMMMO