T.C. KAMU DENETÇİLİĞİ KURUMU (OMBUDSMANLIK) TAVSİYE KARARI

Transkript

1 T.C. KAMU DENETÇİLİĞİ KURUMU (OMBUDSMANLIK) ŞİKAYET NO : 2015/4912 KARAR TARİHİ : 26/03/2016 TAVSİYE KARARI ŞİKAYETÇİ : ŞİKAYET EDİLEN İDARE : 1-Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü (Re sen) 2- Tapu ve Kadastro 4. Bölge Müdürlüğü (Re"sen) 3- Tapu Müdürlüğü ŞİKAYETİN KONUSU : Şikayet başvurucusunun tapu işlemlerinde yapılan ŞİKAYET BAŞVURU TARİHİ : I. USÛL A. Şikâyet Başvuru Süreci usulsüzlük iddiası nedeniyle ödenmek zorunda kalınan bedelin tarafına iadesi ve sorumluların belirlenerek gerekenin yapılması talebi hakkındadır /10/2015 tarihinde e-başvuru yoluyla yapılan şikayet başvurusu ve ekleri, evrak numarası ile kayıt altına alınmıştır. Şikayet başvurusunun karara bağlanması için 28/3/2013 tarihli ve mükerrer sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Kamu Denetçiliği Kurumu Kanununun Uygulanmasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmeliğin 41/1-a maddesi ve İmza Yetkileri Yönergesinin 7 nci maddesinin birinci fıkrasının (e) bendi uyarınca, şikayetin incelenmesine ve araştırmasına geçilmiş, 16/03/2016 tarihli Tavsiye Kararı Önerisiyle Kamu Başdenetçisine sunulmuştur. B. Ön İnceleme Süreci 2. Şikayet başvurusunun ön incelemesinde; başvurucunun 08/07/2015 tarihli ilk şikayet başvurusunun diğer şartları taşıdığı ancak 6328 sayılı Kamu Denetçiliği Kurumu Kanunu'nun 17 nci maddesinin dördüncü fıkrası ve anılan Yönetmeliğin 12 nci maddesi uyarınca 06/01/1982 tarih ve 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nda öngörülen idari başvuru yolları ile özel

2 kanunlarda yer alan zorunlu idari başvuru yollarının tüketilmemiş olduğu gerekçesiyle başvuru ve eklerinin bahsi geçen Yönetmeliğin 20 nci maddesinin ikinci fıkrasına göre, Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğüne gönderilmesine /2015 tarihinde karar verilmiştir. Gönderme kararı üzerine /2015 tarihinde Tapu ve Kadastro.. Bölge Müdürlüğünce başvurucuya Tapu Müdürlüğünün talimatlandırıldığı bildirilmekle birlikte, başvurucu şikayet konusunun çözülmediğini belirterek 07/10/2015 tarihinde Kurumumuza tekrar başvurmuştur. 3. Yapılan ön inceleme neticesinde, şikâyet konusunun Kurumumuzun görev alanına girdiği, şikâyetçinin menfaat ihlali koşulunu taşıdığı, idari başvuru yollarının tüketildiği, şikâyetin süresinde yapıldığı ve diğer ön inceleme konularında da bir eksiklik olmadığı, bu nedenle şikâyetin inceleme ve araştırmasına engel bulunmadığı tespit edilmiştir. II. OLAY VE OLGULAR A. Şikayetçinin Konu Hakkındaki Açıklamaları ve İddiaları 4. Şikayet başvurucusu;. ili. ilçesi Mahallesi.. ada.. parseldeki 451 metrekare arsa üzerinde eşinden veraset yoluyla intikal eden bir eve sahip olduğunu, numaralı komşu parselden 458 metrekare arsayı da satın alarak. yılında müteahhit. ile kat karşılığı inşaat sözleşmesi yaptıklarını ve bu sözleşme gereği arsa tapularını bahsi geçen müteahhide devrettiğini, müteahhit. nin bu iki arsayı.. ada parselde birleştirmiş olduğunu, yine müteahhit tarafından.. ada.. parseldeki arsanın bankaya ipotek gösterilerek bankadan kredi çekilmiş olduğunu, 4.1. Müteahhit. nin, taşınmaz üzerinde bulunan evini yıktırmasına rağmen inşaata başlamayarak sözleşmenin gereğini yerine getirememesi üzerine müteahhit aleyhine Asliye Hukuk Mahkemesinde açılan tapu iptali ve tescil davasının /.. tarih,.. sayılı kararı ile kabulüne karar verildiğini ve davalı müteahhidin temyiz dilekçesini geri çekmesiyle kararın kesinleştiğini, 4.2. Bu sırada, müteahhit lehine banka ipoteği altında olan şikayet konusu taşınmazın banka kredisinin ödenmemesi üzerine alacaklı banka tarafından icra marifeti ile satışa çıkarıldığını, ancak başvurucu tarafından manevi değeri bulunduğundan bahisle /2015 tarihinde açılan ihaleye girilerek, /2015 tarihinde cebri satış yoluyla tekrar satın alındığını, bu işlemlerden sonra. Tapu Müdürlüğüne gidildiğinde söz konusu arsanın daha önce yevmiye defterine geçirilmediği için mevcut olmadığının ve tapu masrafı ödenmeden herhangi bir işlem yapmanın da mümkün olmadığının söylendiğini, 4.3. Şikayete konu işlemin gerçekleştiği tarihlerde Tapu Müdürü olarak çalışan. nin, tapuyla ilgili yapması gereken ödemeleri sahte makbuz karşılığında aldığını ancak yevmiye defterine kayıt yapmadığını, böylece yapılan ödemelerin resmi kayıtlarda görünmediğini ve bu konuyla ilgili soruşturma başlatıldığını, aynı bölgede ve aynı tapu görevlisi tarafından,. ilçesinde en az kişinin tapusuyla ilgili buna benzer mağduriyetin yaşandığını ve bu hususla ilgili soruşturmaların devam ettiğini, 4.5. Bu sebeplerle, taşınmazı üzerinde tasarrufta bulunabilmek için daha önce yapmış olduğunu iddia ettiği ancak kayıt altına alınmayan tapuyla ilgili masrafları faiziyle birlikte tekrar ödemek

3 durumunda kaldığını belirterek, usulsüzlük iddiası sebebiyle ödenen bedelin iadesini ve sorumlular hakkında gereğinin yapılmasını talep etmektedir. B. İdarenin Şikayete İlişkin Açıklamaları 5. Tapu Kadastro Genel Müdürlüğünden konuyla ilgili /2015 tarihli ve. sayılı bilgi ve belge talebi yazımıza./2015 tarihli ve. sayılı yazıyla cevap verilmiş, ancak ilgili yazı Kurumumuza ulaşmadığından /2015 tarihli ve sayılı yazıyla tekrar bilgi ve belge talebinde bulunulmuş olup, /2015 tarihli ve. sayılı cevabi yazıda özetle; şikayet konusuyla ilgili sicillerin mahallinde tutulması nedeniyle istemiş olduğumuz bilgi ve belgelerin ilgili Bölge Müdürlüğü ve Tapu Müdürlüğünden temin edilmesi gerektiği, söz konusu diğer tüm bilgi ve belgelerin Bölge Müdürlüğü marifetiyle mahallinden temin edilerek doğrudan Kurumumuza iletilmesi yönünde Tapu ve Kadastro.. Bölge Müdürlüğüne ayrıca talimat verildiği belirtilmiştir. 6. Tapu ve Kadastro 4. Bölge Müdürlüğünce./2015 tarihli ve. sayılı bilgi ve belge talebi yazımıza istinaden gönderilen./2015 tarihli ve. sayılı cevabi yazıda özetle; konuyla ilgili olarak Tapu Müdürlüğünün bilgilendirildiği belirtilerek, yazı ekinde Bölge Müdürlüğünce yapılan Bölge denetimiyle ilgili bilgiler, aralarında şikayet dosyasında bahsi geçen.. nin de yer aldığı personele ilişkin denetim raporları gönderilmiş,./2015 tarihli ve. sayılı yazımıza istinaden gönderilen./2016 tarihli ve. sayılı cevabi yazı ile de. ( ) Cumhuriyet Başsavcılığı Muhabere Bürosu yazısı ve ekleri, bahsi geçen taşınmaza ait bilgiler ve resmi senetler, teftiş raporları, Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü Müfettişliğinin yazısı ve eklerinin Kurumumuza iletildiği görülmüştür. 7.. Tapu Müdürlüğünden./2015 tarihli ve. sayılı bilgi ve belge talebi yazımıza istinaden gönderilen./2015 tarihli ve. sayılı yazı ile./2015 tarihli ve. sayılı cevabi yazılarda özetle; şikayet konusu taşınmaza ilişkin işlemlerin. tarafından hazırlandığı, ancak hak sahibinin. tarih ve.. yevmiyeli işleminin yevmiye defterine kaydedilmediği, başvurucunun tapuya ilişkin masrafları ödediğine ilişkin herhangi bir kayda rastlanılamadığı ve bu şekilde birden fazla işleme rastlanılması sonucunda konunun. Bölge Müdürlüğüne ve Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü Teftiş Kurulu Başkanlığına bildirildiği, Bölge Müdürlüğünün talimatı sonucunda konunun araştırılması için araştırma ve inceleme komisyonu oluşturulduğu ve bu komisyonun. nin görev yaptığı dönemdeki yevmiye defterinde kaydı bulunmayan, harç ve döner sermaye ücreti yatırılmayan ya da eksik yatırılan işlemleri tespit etmesi sonucu durumun Bölge Müdürlüğünce. Valiliğine ve. Cumhuriyet Başsavcılığına bildirildiği,. Cumhuriyet Başsavcılığınca konuyla ilgili soruşturma başlatıldığı, ayrıca şikayet konusu taşınmaza ilişkin olarak. Mal Müdürlüğü ve Döner Sermaye İşletmesi hesaplarına yatırılmış her hangi bir harç ve döner sermaye kaydına ulaşılamadığından Mal Müdürlüğü ve Döner Sermaye İşletmesince işlem taraflarından yeniden tapu harcı ve döner sermaye ücreti tahsilinin yapıldığı belirtilerek, yazı ekinde tahsilat tutarına ilişkin tapu harçları ve döner sermaye dekontları gönderilmiştir. 8. Asliye Hukuk Mahkemesi tarafından./2015 tarihli ve. sayılı yazımıza istinaden gönderilen./2015 tarihli ve. sayılı cevabi yazı ile. sayılı kesinleşme şerhli gerekçeli karar

4 gönderilmiş olup, anılan kararda özetle; davacı ın kat karşılığı inşaat sözleşmesi kapsamında 2 adet taşınmazını davalı (müteahhit). nin mülkiyetine geçirdiği, davalının bu taşınmazları 43 ada 61 parselde birleştirdiği, ancak davalının söz konusu sözleşmeden doğan yükümlülüğünü yerine getirememesi sonucunda davalı aleyhine tapu iptali ve tescili davası açıldığı, davacının açmış olduğu davanın kabul edilerek şikayet dosyasına konu taşınmazın. adına tescilinin iptal edilerek adına tapuya kayıt ve tesciline karar verildiği ve bu kararın /2015 tarihinde kesinleştiği belirtmiştir. C. Olaylar 9. Şikayet başvurucusu tarafından şikayet başvurusuna eklenen belgeler ile ilgili idarelerle yapılan yazışmalar sonucunda elde edilen bilgi ve belgeler birlikte değerlendirildiğinde; yılında İli İlçesi Mahallesi.. ada.. parseldeki 451 metrekare arsa üzerinde eşinden veraset yoluyla intikal eden taşınmaza sahip olan başvurucunun tapu harcını ödediği, numaralı komşu parselden 458 metrekare arsayı da satın alarak 2011 yılında müteahhit... ile kat karşılığı inşaat sözleşmesi yaptığı ve bu sözleşme gereği arsa tapularını bahsi geçen müteahhide verdiği, 9.3. Müteahhit. nin bu iki arsayı.. ada.. parselde birleştirdiği, bankadan aldığı krediyi ödeyememesi sonucunda ipotek altında olan arsanın yapılan icra takibi sonucunda banka tarafından satışa çıkartıldığı, 9.4. Başvurucu tarafından manevi değeri bulunduğundan bahisle /2015 tarihinde açılan ihaleye girilerek /2015 tarihinde cebri satış yoluyla arsanın tekrar satın alındığı, 9.5. Tapu Müdürlüğüne gidildiğinde söz konusu arsanın daha önce tapu masrafları ödenmesine rağmen yevmiye defterine geçirilmediği için mevcut olmadığının anlaşılması üzerine, başvurucu tarafından tekrar taşınmazla ilgili Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü Döner Sermaye İşletmesine 83 TL, 2,878,40 TL vergi harcı ve 5,686,50 TL gecikme faizi ile ara toplamda 8,564,90 TL olmak üzere genel toplamda 8,647,90 TL ödeme yapıldığı, 9.6. ilçesinde birçok kişinin tapusuyla ilgili buna benzer mağduriyet yaşanması üzerine Bölge Müdürlüğünün talimatı sonucunda, konunun araştırılması için araştırma ve inceleme komisyonu oluşturulduğu ve bu komisyonun.. nin görev yaptığı dönemdeki yevmiye defterinde kaydı bulunmayan, harç ve döner sermayesi yatırılmayan ya da eksik yatırılan işlemlerin varlığını tespit etmesi sonucunda durumu. Valiliğine ve Cumhuriyet Başsavcılığına bildirdiği ve. Cumhuriyet Başsavcılığınca konuyla ilgili soruşturma başlatıldığı, 9.7. (.) Cumhuriyet Başsavcılığı Muhabere Bürosu kayıtlarına göre,, no.lu soruşturmaların halen derdest olduğu ve Tapu Müdürü. nin halen tutuklu olduğu anlaşılmıştır. D. Kamu Denetçisi Zekeriya ASLAN ın İnceleme ve Araştırma Bulguları 10. Şikayet konusuna ilişkin olarak idareden bilgi ve belgeler talep edilmiş, ilgili idarece kararın 5, 6, 7 ve 8 numaralı paragrafında açıklanan bilgi ve belgeler gönderilmiştir.

5 III. HUKUKİ DEĞERLENDİRME VE GEREKÇE A. İlgili Mevzuat 11. Anayasamızın Mülkiyet hakkı başlıklı 35 inci maddesinde; Herkes, mülkiyet ve miras haklarına sahiptir. Bu haklar, ancak kamu yararı amacıyla, kanunla sınırlanabilir. Mülkiyet hakkının kullanılması toplum yararına aykırı olamaz. hükmüne, 12. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinin Mülkiyetin korunması başlıklı 1 No.lu Ek Protokolün 1 inci maddesinde; Her gerçek ve tüzel kişinin mal ve mülk dokunulmazlığına saygı gösterilmesini isteme hakkı vardır. Bir kimse, ancak kamu yararı sebebiyle ve yasada öngörülen koşullara ve uluslararası hukukun genel ilkelerine uygun olarak mal ve mülkünden yoksun bırakılabilir. Yukarıdaki hükümler, devletlerin, mülkiyetin kamu yararına uygun olarak kullanılmasını düzenlemek veya vergilerin ya da başka harçların veya para cezalarının ödenmesini sağlamak için gerekli gördükleri yasaları uygulama konusunda sahip oldukları hakka halel getirmez. hükmüne, 13. Türk Medeni Kanununun Tapu kütüğü başlıklı 1000 inci maddesinde; Her taşınmaza kütükte bir sayfa ayrılır ve sayfa numaraları birbirini izler. Bir taşınmazın bölünmesi veya birden çok taşınmazın birleştirilmesi halinde uyulacak usul tüzükle belirlenir. hükmüne, 14. Aynı Kanunun Sorumluluk başlıklı 1007 nci (eski M.K. 917.md.) maddesinde; Tapu sicilinin tutulmasından doğan bütün zararlardan Devlet sorumludur. Devlet, zararın doğmasında kusuru bulunan görevlilere rücu eder. Devletin sorumluluğuna ilişkin davalar, tapu sicilinin bulunduğu yer mahkemesinde görülür. hükmüne, 15. Tapu Sicili Tüzüğünün Tapu sicili başlıklı 5 inci maddesinde; Tapu sicili, Devletin sorumluluğu altında, tescil ve açıklık ilkelerine göre taşınmazlar ile üzerindeki hakların durumlarını göstermek üzere tutulan sicildir. hükmüne, 16. Aynı Tüzüğün Yevmiye defterine kayıt başlıklı 23 üncü maddesinde; (1) Yevmiye defterine, tapu sicili üzerinde işlem yapılmasını gerektiren veya reddedilen istemler kaydedilir. Tapu sicili üzerinde kayıtlı hakların birbirlerine üstünlüğü, bu deftere yazım tarih ve sıra numarasına göre belirlenir. (2) Müdürlüğe gelen istemler; a) Sözleşme düzenlenmesi gereken işlemlerde usulüne uygun resmî senet düzenlenerek taraflarca imzalanmasından, b) Sözleşme düzenlenmesi gerekmeyen işlemlerde istem belgesinin imzalanmasından, c) Resmî kurumlara ait yazıların alınmasından sonra yevmiye defterine kaydedilir. (3) Yevmiye defterine; işlemin yevmiye numarası, saat ve dakikası, istemde bulunanın adı ve soyadı, istemin niteliği, isteme konu taşınmazın köy veya mahalle adı, cilt ve sayfa numaraları ile işlemi hazırlayan, kontrol eden ve onaylayanın adı ve soyadı yazılır. (4) Yevmiye defteri müdür tarafından her iş günü tarih atılarak açılır ve iş günü sonunda kapatılarak imzalanır. Yevmiye defteri işlem olmadığı günlerde açılıp kapatılmaz. (5) Yevmiye defterine her sene başında, birden başlayan sıra numarası verilir. (6) Müdür, müdürlük dışına çıkarken veya izin ve rapor gibi nedenlerle görevinden ayrılırken yetki verdiği memuru yevmiye defterine yazar ve imza eder. Müdür göreve dönünce, göreve başladığını yine yevmiye defterine yazar ve imza eder. hükmüne yer verilmiştir.

6 B. Şikayet Konusuna İlişkin Uygulamalar 17. Yargıtay 20. Hukuk Dairesinin 2015/2571 E. 2015/4092 K. sayılı kararı; Tapu sicilinin unsurları, Türk Medeni Kanununun 1000 ila 1003 üncü maddeleri arasında ve Tapu Sicil Tüzüğünün 7 nci maddesinde gösterilmiştir. Anılan maddelerde düzenlenen asli ve yardımcı siciller tapu sicili kavramı içinde yer almakta olup, bu siciller üzerinde yapılan işlemler, tapu sicil işlemi niteliğindedir ve bu sicillerin gereği gibi tutulmaması nedeniyle doğan zararlardan Devlet Türk Medeni Kanununun 1007 nci maddesi uyarınca kusursuz sorumludur. şeklindedir. 18. Yargıtay 20. Hukuk Dairesinin 2015/1789 E. 2015/3657 K. sayılı kararı; Türk Medeni Kanununun 1007 nci maddesi uyarınca Devletin sorumluluğunun kapsamı, tapu işlemleri, kadastro tespiti işlemlerinden başlayarak birbirini izleyen işlemler olup tapu kütüğünün oluşumu aşamasındaki kadastro işlemleri ile tapu işlemleri bir bütün oluşturduğundan bu kayıtlarda oluşan hataları da kapsamaktadır. Sicillerin doğru tutulmasını üstlenen Devlet, sicillerdeki yanlış kayıtlardan doğan zararları da ödemeyi üstlenmektedir. şeklindedir. C. Kamu Denetçisi Zekeriya ASLAN ın Kamu Başdenetçisine Önerisi 19. Kamu Denetçisi tarafından yapılan inceleme ve araştırma neticesinde; başvurucunun makul bir sürede mağduriyetinin giderilmesi hususunda gerekli çalışmaların yapılması için şikayetin kabulü yönündeki öneri Kamu Başdenetçisi ne sunulmuştur. D. Hukuka ve Hakkaniyete Uygunluk Yönünden Değerlendirme ve Gerekçe 20. Şikayet başvurucusu 4 numaralı paragrafta açıklandığı üzere; taşınmazı üzerinde tasarrufta bulunabilmek için daha önce yapmış olduğunu sandığı tapuyla ilgili ödemeleri faiziyle birlikte yatırmak durumunda kaldığını belirterek, usulsüzlük sebebiyle ödenen bedelin iadesini ve sorumlular hakkında gereğinin yapılmasını talep etmektedir. 21. Kişi özgürlükleri arasında bulunan mülkiyet hakkı temel haklardan biri olarak Anayasamızda ve uluslararası insan hakları sözleşmelerinde yer almaktadır. Mülkiyet hakkı, taşınır (menkul) ya da taşınmaz (gayrimenkul) bir eşya üzerinde hak sahibine kullanma, yararlanma ve tasarruf yetkisi veren, hukuk düzeninin sınırları içinde kullanılabilen mutlak ve ayni bir hak olup, Anayasamızın 35 inci maddesinde ve Türk Medeni Kanunu'nun 683 üncü maddesinde ve devamında düzenlenmiştir. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi birçok kararında mülk kavramını çok geniş yorumlamıştır. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi kararlarında; menkul ve gayrimenkul malları, kamulaştırma bedelinin geç ödenmesi sonucu uygulanan faizi, hukuki bir hak iddiası olarak mülkiyet hakkı kapsamı içinde görmüştür. 22. Mülkiyet hakkının varlığının herkes tarafından anlaşılabilmesi hususunda Türk hukuk sisteminde sicil prensibi esas alınarak tapu sicili ile hakkın aleniyeti sağlanmaktadır. Taşınmazlara ilişkin aynî hakların Devlet eliyle tutulan tapu sicili aracılığıyla dışa aksettirilmesi, hak ve işlem güvenliğinin sağlanabilmesi yönünden bir güvencedir.

7 23. Bu bağlamda tapu sicilinin tutulması açısından devletin sorumluluğu söz konusu olup, 14 üncü paragrafta tapu sicilinin tutulmasından doğan bütün zararlardan Devletin sorumlu olduğu 15 inci paragrafta tapu sicilinin Devletin sorumluluğu altında, tescil ve açıklık ilkelerine göre tutulduğu belirtilmiştir. Devletin sorumluluğunda kusurun aranmayacağı, sicillerin doğru tutulmasını üstlenen Devletin sicillerdeki yanlış kayıtlardan doğan zararları da ödemeyi üstlendiği 17 ve 18 inci paragraflarda belirtilen Yargıtay kararlarında belirtilmiştir. Devletin sorumluluğu için aranacak koşulların özetle, ortada tapu sicillerinin tutulmasından ötürü bir zararın olması, zararla tapu sicilinin tutulması arasında bir nedensellik bağının (illiyet bağının) bulunması ve zararın tapu sicilinin hukuka aykırı biçimde tutulmasından doğması olduğu, bu sorumluluğun asli ve objektif sorumluluk olduğundan zarara uğrayanın doğrudan Devletten zararın ödetilmesini isteyebileceği, bu bağlamda Devletin tapu sicilinin tutulmasından doğan sorumluluğunun bir tehlike sorumluluğu şeklinde düzenlendiği, böylece haklı bir hukukî sebep olmaksızın tapu siciline kasten veya hata ile bir kayıt düşürülmesi veya mevcut bir kaydın silinmesi veya değiştirilmesi, yardımcı sicillerin hatalı veya eksik tutulması, yanlış suretler veya sahte senetler verilmesi, gerekli tebliğlerin yapılmaması suretiyle meydana gelen zararlardan Devletin sorumlu olduğu, tapu sicil memurunun yapması gerekeni yapmamasından doğacak zararların da devletin sorumluluk sınırları içinde olduğu genel kabul görmüş hukuki ilkelerden olup, yargısal içtihatlar tarafından da desteklenmektedir. 24. Dosya kapsamında; başvurucunun miras suretiyle kendisine intikal eden taşınmazı yeniden bir taşınmaz edinerek müteahhit ile kat karşılığı inşaat sözleşmesi yaparak tapuda devir işlemlerini gerçekleştirdiği, müteahhidinde bu sözleşme üzerine tapu idaresine başvurarak tapuların tevhid işlemini tapu görevlisine tamamlattırdıktan sonra idareden aldığı ve kendi adına kayıtlı tapu belgesi üzerine bankadan kredi çektiği, ancak müteahhidin kat karşılığı inşaat sözleşmesindeki taahhüdünü yerine getirmediği, sonuç olarak başvuranın tapu iptal davası açtığı, bu davayı kazandığı ve davanın kesinleştiği ve tekrar tapuyu üzerine almak istediği, bu sırada tapu idaresince yukarıda bahsi geçen yetkilinin bir takım sahte belgelerle ve hayali makbuzlarla iş sahiplerinden aldığı paraları zimmetine geçirdiğinin iddia edildiği ve yargılamasının sürdüğü anlaşılmaktadır. 25. Buna göre; şikayet başvurucusunun icra kanalıyla taşınmazı tekrar satın aldığı ve tapuyu kendi üzerine almak için tapu idaresine gittiği ve kendisinden yeniden harç talep edildiği, oysa daha önce müteahhidin yaptırmış olduğu tevhid ve tapunun adına kaydedilmesinde tapu kanunu ve tüzüğüne göre gerekli giderlerin alındığı, ancak bunun görevlice kayıtlara ve yevmiye defterine geçmediği, bu durumda eğer harç alınmamış olsa idarece müteahhit adına tapu kaydı düzenlenmeyeceği, bu nedenlerle olağan hayatın akışına göre müteahhit tarafından gerekli gider ve harçların ödendiğinin kabulünün zorunlu olduğu, sonuçta müteahhit veya başvurucu yönünden herhangi bir kusurun onlara atfedilemeyeceği, diğer bir anlatımla mevzuat ve yargı kararlarınca mülkiyet hakkının kutsal olduğu, kesinleşmiş mahkeme ilamı olduğu ve mülkiyet hakkının tartışmasız olduğu açık olup, açıklanan nedenlerle tamamen idarenin hizmet kusurundan kaynaklanan bir durum nedeniyle başvurucunun mağduriyetine neden olan ağır bir gecikme faiziyle yeniden gider ve harç alınmasının hukuka uyarlılığı tespit edilememiştir. 26. Yukarıdan bu yana yapılan açıklamalar, anılan mevzuat hükümleri, idarenin cevabi yazıları, yargı kararları ve tüm dosya birlikte değerlendirildiğinde; adı geçen görevlinin gider ve harçları aldığının kabulünden hareketle yaptığı iddia edilen yolsuzluk sonucu

8 idarenin kusurlu olması nedeniyle başvurandan yukarıda anılan miktarı tahsil etmemesi ve denetim sorumluluğu gereği söz konusu meblağın başvurucuya iadesi gerektiğinden idarenin yaptığı işlemde hukuka uygunluk tespit edilememiştir. Açıklanan gerekçelerle şikayetin kabulüne karar verilmiştir. E. İnsan Hakları Yönünden Değerlendirme 27. T.C. Anayasasının "Kanun Önünde Eşitlik" başlıklı 10 uncu maddesinde ifadesini bulan kanun önünde eşitlik ilkesinin, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinin 13 üncü maddesindeki etkili başvuru hakkının ve 17 inci maddesindeki hakları kötüye kullanma yasağının ihlal edildiğine dair herhangi bir bulgu ve bilgiye rastlanmadığı gibi şikâyete konu olayda, Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi ile İnsan Hakları Avrupa Sözleşmesinde yazılı ve güvence altına alınmış olan başkaca bir insan hakkı ihlalinin tespit edilemediği sonuç ve kanaatine varılmıştır. F. İyi Yönetişim İlkeleri Yönünden Değerlendirme 28. Günümüzde demokratik, modern ve katılımcı yönetim anlayışında idarelerden sadece hukuka uygun hareket etmeleri değil, aynı zamanda iyi yönetim ilkelerine de uygun işlem tesis etmeleri beklenmektedir /03/2013 tarihli ve mükerrer sayılı Resmi Gazete de yayımlanan Kamu Denetçiliği Kurumu Kanununun Uygulanmasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmeliğin "İyi Yönetim İlkeleri" başlıklı 6 ncı maddesinde; Kurumun, inceleme ve araştırma yaparken insan haklarına dayalı adalet anlayışı içinde; kanunlara uygunluk, ayrımcılığın önlenmesi, ölçülülük, yetkinin kötüye kullanılmaması; eşitlik, tarafsızlık, dürüstlük, nezaket, şeffaflık, hesap verilebilirlik, haklı beklentiye uygunluk, kazanılmış hakların korunması, dinlenilme hakkı, savunma hakkı, bilgi edinme hakkı, makul sürede karar verme, kararların gerekçeli olması, karara karşı başvuru yollarının gösterilmesi, kararın geciktirilmeksizin bildirilmesi, kişisel verilerin korunması gibi iyi yönetim ilkelerine uygun işlem ve eylem ile tutum veya davranışta bulunup bulunmadığını gözeteceği düzenlenmiştir. Söz konusu Yönetmelik hükmünde yer alan ilkelerin kaynağını teşkil eden Avrupa Birliği Temel Haklar Şartının 41 inci maddesinde de iyi yönetim hakkından bahsedilmekte olup, benzer ilkelere Avrupa Parlamentosu tarafından kabul edilen Avrupa Doğru İdari Davranış Yasası nda da yer verilmiştir. 30. Söz konusu ilkeler yönünden yapılan değerlendirme neticesinde; şikayet başvurusu kapsamında Kurumumuzca istenilen bilgi ve belgelerin idare tarafından süresi içerisinde ve gerekçeli olarak Kurumumuza gönderildiği, şikâyetçinin ilk başvurusu hakkında verilen gönderme kararı sonrası verilen cevap ile idarenin makul sürede karar verme, hesap verilebilirlik, kararların gerekçeli olması yönlerden iyi yönetişim ilkelerine uygun davrandığı; ancak "haklı beklenti" ile şikayet sahibine gönderme kararımız üzerine verilen cevapta bu karara karşı hangi sürede hangi mercilere başvurulabileceğinin gösterilmemesi nedeniyle "karara karşı başvuru yollarının gösterilmesi" ilkelerine uygun davranmadığı anlaşılmış olup, idarenin bundan böyle bu ilkelere de uyması beklenmektedir. IV. HAK ARAMA ÖZGÜRLÜĞÜNE İLİŞKİN YASAL MEVZUAT

9 A. Dava Açma Süresinin Yeniden Başlaması /6/2012 tarihli ve 6328 sayılı Kamu Denetçiliği Kurumu Kanununun 21 inci maddesinin ikinci fıkrası uyarınca, bu tavsiye kararı üzerine otuz gün içinde herhangi bir işlem tesis edilmez veya eylemde bulunulmaz ise durmuş olan dava açma süresi kaldığı yerden işlemeye başlayacaktır. B. Yargı Yolu 32. Anayasamızın Temel Hak ve Hürriyetlerin Korunması Başlıklı 40 ıncı maddesinin ikinci fıkrasında, Devlet, işlemlerinde, ilgili kişilerin hangi kanun yolları ve mercilere başvuracağını ve sürelerini belirtmek zorundadır. hükmü yer almakta olup, 6328 sayılı Kamu Denetçiliği Kurumu Kanununun 20 nci maddesinin ikinci fıkrası uyarınca, ilgili idarenin işlemine karşı dava açma süresinden arta kalan süre içinde İli,. İlçesi Asliye Hukuk Mahkemesinde dava açmak üzere yargı yolu açıktır. V. KARAR Yukarıda açıklanan gerekçeler ve dosya kapsamına göre, ŞİKAYETİN KABULÜNE; Başvurucudan mevzuata aykırı tahsil edilen meblağın mağduriyetin giderilmesi için makul sürede iadesi ve yeniden bir işlem tesisi konusunda TAPU KADASTRO GENEL MÜDÜRLÜĞÜ NE ve TAPU VE KADASTRO.. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ NE TAVSİYEDE BULUNULMASINA, 6328 sayılı Kanunun 20 nci maddesinin üçüncü fıkrası uyarınca, merciince (Tapu Kadastro Genel Müdürlüğü ve Bölge Tapu Kadastro Müdürlüğü) bu karar üzerine tesis edilecek işlem ya da tavsiye edilen çözümün uygulanabilir nitelikte görülmediği takdirde gerekçesinin otuz gün içinde Kurumumuza bildirilmesinin zorunlu olduğuna, Bu kararın gereği için şikayet başvurucusuna, Tapu Kadastro Genel Müdürlüğü ve Tapu ve Kadastro.. Bölge Müdürlüğü ne tebliğine, Türkiye Cumhuriyeti Kamu Başdenetçisi nce karar verildi. M.Nihat ÖMEROĞLU Kamu Başdenetçisi