Web 2.0 ve IBM. Arden AGOPYAN Ali BEKLEN. IBM Türk Yazılım Grubu. IBM Türk Yazılım Grubu. Web 2.0 3/11/ IBM Türk.

Transkript

1 Web 2.0 ve IBM Arden AGOPYAN Ali BEKLEN Web 2.0 3/11/ Web 2.0 3/11/2008 1

2 Ne Bekliyoruz? Nasıl? Ne? Kodu görelim Yeni standartlar, konseptler ve yaklaşımlar... Daha da derine insek? Önce yüzeyi iyice kazıyalım da, Derine daha sonra ineriz ;) 3 Web 2.0 3/11/2008 Gündem Tarihçe Web 2.0 Nedir Birlikte Çalışma & Paylaşım Zengin Kullanıcı Deneyimi Web Bileşenleri Tanım Temel Yapıtaşlar Teknoloji Ekonomik Yaklaşım (Uzun Kuyruk) Biraz Kritik IBM 4 Web 2.0 3/11/2008 2

3 Tarihçe Web 2.0 terimi ilk kez 2003 yılında O Reilly Media tarafından kullanıldı. Ilk Web 2.0 konferansı 2004 yılında gerçekleştirildi. "Web 2.0 is the business revolution in the computer industry caused by the move to the internet as platform, and an attempt to understand the rules for success on that new platform. Tim O'Reilly Tim O Reilly 5 Web 2.0 3/11/2008 Wikipedia It refers to a perceived second generation of web-based communities and hosted services which facilitate collaboration and sharing between users. Yeni bir WWW : It does not refer to an update to Web technical specifications, but to changes in the ways software developers and end-users use the web as a platform. Source: Wikipedia, 6 Web 2.0 3/11/2008 3

4 Web 2.0 Nedir? 7 Web 2.0 3/11/2008 Web 2.0 ın Üç Temel Yapıtaşı Yazılım değil, sadece servis Birleştirilmeye hazır Servis odaklı yapı SERVIS TOPLULUKLAR YAZILIMLARI Web2.0 Kullanıcılar aktif rol oynar Tavsiyeler Sosyal Ağlar Tagging Yorumlar Topluluk oluşumları BASĐT kullanıcı arayüzleri ve veri servisleri Kolay kullanım, kolay birleştirme Interaktif Arayüzler (AJAX) Beslemeler (Atom, RSS) Mashup lar (REST APIs) 8 Web 2.0 3/11/2008 4

5 Web 2.0 Teknolojisi Zengin Kullanıcı Deneyimi Basit Programlama Modeli AJAX, XHTML, CSS, DOM, XML, XSLT, XMLHttpRequest ve JavaScript teknolojileri bilginin interaktif portallarda birleştirilmesini sağlar (Mash-up). XML veya HTTP/JSON, SOAP a alternatif REST (Representational State Transfer) protokolü olarak karşımıza çıkıyor. Info-ware HTML yerine VERĐ" : Veri ve veritabanı yönetimi Web 2.0 şirketleri için uzmanlık alanı olarak benimseniyor. Beslemeler RSS/ATOM teknolojisi kullanıcıları sadece tek bir sayfaya değil, dinamik içerik sağlayan beslemelere erişimini sağlar. Sürekli Beta Kullanıcılar yardımcı-geliştiriciler olarak benimsenir. Ortaya çıkan ürünün gelişimi süreklidir. Erken üret, sık üret 9 Web 2.0 3/11/2008 Gündem Web 2.0 Nedir Birlikte Çalışma & Paylaşım Zengin Kullanıcı Deneyimi Web Bileşenleri Ekonomik Yaklaşım (Uzun Kuyruk) Biraz Kritik IBM View Sosyal Ağlar Blog lama Wiki ler Tagging RSS & Atom 10 Web 2.0 3/11/2008 5

6 Sosyal Ağlar Sosyal ağlar (veya sanal topluluklar) ortak zevkleri ve uğraşıları olan kişileri bir araya getiren online bir ortamdır. Bu ortak uğraşılar herhangi bir sanat dalından bir programlama diline kadar çeşitlilik gösterebilir. Hızla büyüyen sosyal ağ siteleri varlıklarını kullanıcılar tarafından oluşturulan içeriklerine borçlular. Jon Gibs, senior director of media, Nielsen//NetRatings. 11 Web 2.0 3/11/2008 Blog Blog (Web log kelimesinin kısaltması) Web üzerinde paylaşılan kişisel bir günlüktür. Okuyucuların yorumlarını interaktif bir şekilde belirtebilmeleri en önemli özelliktir. Blog, bilgi paylaşımı ve çeşitli bağlantılar kurmak için mükemmel bir ortamdır. Potansiyellerini keşfetmek ve dışa vurmak isteyen şirketler kendi içlerinde blog kullanımının önemini kavramaktadırlar. 12 Web 2.0 3/11/2008 6

7 Wiki Wiki, kullanıcıların içeriği istedikleri gibi değiştirebildiği, içeriğe eklemeler ve çıkarmalar yapabildiği bir web sitesi modelidir. Wiki ler ortak websiteleri oluşturmak, topluluk sitelerini güçlendirmek, iş yerlerinde intranet ler oluşturmak için kullanılırlar. Wiki terimi, wiki sitelerinin yaratılmasını sağlayan, kullanımlarını kolaylaştıran collaborative yazılımlar için de kullanılır. (wiki engine) 13 Web 2.0 3/11/2008 Tag Basit bir kategori adı gibi düşünebilirsiniz. Đnsanlar dikkat çekmek için fotoğraflarını, makalelerini ya da videolarını istedikleri bir Tag ile kategoriyebilirler Konu ve insan kavramının bir arada ifadesi Bu konsept aynı zamanda folksonomi olarakta bilinmekte çünkü bu olgu bizim tarafamızdan sürekli olarak geliştirilen taksonomik bir yapıdır. 14 Web 2.0 3/11/2008 7

8 RSS & Atom RSS blog, wiki ya da haber diye sınıflandırabileceğimiz dijital içeriği web üzerinde yayımlamanın standart bir yoludur. RSS başlangıçta aşağıdaki formatlarda ifade edilmişti: Really Simple Syndication (RSS 2.0) - UserLand RDF Site Summary (RSS 1.0 and RSS 0.90) Rich Site Summary (RSS 0.91) Atom birbirleri ile ilişkili iki formata uygulanır. Atom Syndication Format bir XML dili olup web tabanlı yayınlar için kullanılır Atom Publishing Protocol (APP) HTTP tabanlı bir protokol olup web tabanlı içeriklerin yaratılması ve güncellenmesi için kullanılır. ( AtomPub diye de ifade edilir.). 15 Web 2.0 3/11/2008 RSS / Atom Kıyaslaması Atom Bir standard yaklaşım var. RSS Đki temel yayınlama protokolü kullanır. Değişik tipteki veri girişine izin verir HTML ya da sade yazıya izin verir. Otomatik keşif mevcuttur Yayınları keşfetmenin farklı yolları vardır. Sadece bir dokümanı yayınlamaya olanak sağlar. Gelişimine devam etmektedir. Bir içeriğin sadece diğer içerikleri de içeren RSS dokümanı içerisinde yayınlanmasına izin verir. Bu teknoloji hakkında artık bir geliştirme yapılmaktadır. 16 Web 2.0 3/11/2008 8

9 Gündem Web 2.0 Nedir Birlikte Çalışma & Paylaşım Zengin Kullanıcı Deneyimi Web Bileşenleri Ekonomik Yaklaşım (Uzun Kuyruk) Biraz Kritik IBM AJAX REST JSON 17 Web 2.0 3/11/2008 AJAX? AJAX = Asenkron JavaScript + XML AJAX yeni bir teknoloji değildir AJAX web uygulamalarında yeni bir yaklaşımdır AJAX mevcut teknolojileri birleştirir XHTML & CSS standard sunum DOM dinamik sunum ve interaksiyon XML & XSL data değişimi & manipülasyonu XMLHttpRequest asenkron data alışverişi JavaScript istemcide çalışan bir uygulama dili XHTML CSS XMLHttp Request DOM Ajax JavaScript XML XSL 18 Web 2.0 3/11/2008 9

10 Klasik Model X AJAX Tabanlı Model 1) Web sunucusuna istekte bulunma XMLHttpRequest 1)Kullanıcı aksiyonu javascripti tetikler 2) Ajax motoru asenkron istekte bulunur (2) Sunucuda yapılan işlemlerin sonucu istemciye iletilir. 3)Sunucuda yapılan işlemlerin sonucu istemciye XML dönülür 4) Ajax motoru XML i HTML e dönüştürür. 19 Web 2.0 3/11/2008 Senkron X Asenkron 20 Web 2.0 3/11/

11 Ajax Araçları 65 adet Ajax aracı mevcut ve gelişmeye devam ediyor. Araçlarda herhangi bir standard bulunmamaktadır. Bu araçlar genelde sunucu bağımsız olduklarından çok geniş aralıklarda uygulama alanı bulmaktadırlar. PHP, Ruby, WebSphere,.NET Çok kullanılan araçlar : MS Ajax Toolkit Zimbra Yahoo Widgets Dojo Google Widget Library Backbase 21 Web 2.0 3/11/2008 REST HTTP yi tanımlayan kişilerden biri Bu terminolojiyle ilk olarak Roy Fielding in doktora tezinde tanıştık ve bilgisayar ağlarının mimarisini ifade etmekte kullanıldı. REST Representational State Transfer in kısaltmasıdır. Restful adı ile de anılmaktadır. REST henüz bir standard değildir, bir mimari tipidir, HTML, URL, XML, gibi standartları kullanır. Tek bir arayüz REST ilkeleri (Web için örnek) Đstemci Sunucu Web Sayfalarının birbirleri ile bağı Linkler e tıklanıldığında sunucu tarafında alınacak aksiyonlar Alınacak aksiyonlardan sonra geçilecek sayfa Durum bağımsız Tanımlanmış Kaynak 22 Web 2.0 3/11/

12 JSON JavaScript Object Notation (JSON) data değişim formatıdır XML a eşdeğer kullanılır Anlaşılırlığı oldukça yüksektir JavaScript Programlama dili, Standard ECMA-262 3rd Edition tabanlıdır. JSON tamamı ile dil bağımsız bir biçime sahiptir, fakat kullandığı yazım biçimi bir çok uygulama geliştirme dilinden alışık olduğumuz formattadır. JSON iki yapı üzerine inşaa edilmiştir: Đsim/Değer çifti topluluğudur : Bu durum bir çok uygulama dilinde farklı farklı ifade edilmiştir örnek olarak object, record, struct, dictionary, hashtable, keyed list, veya associative array verilebilir. Değerlerin sıralanmış halidir: Farklı dillerdeki karşılığı array, vector, list, veya sequence olarak verilebilir. 23 Web 2.0 3/11/2008 Gündem Web 2.0 Nedir Birlikte Çalışma & Paylaşım Zengin Kullanıcı Deneyimi Web Bileşenleri Ekonomik Yaklaşım (Uzun Kuyruk) Biraz Kritik IBM Durumsal Uygulamalar Mashups 24 Web 2.0 3/11/

13 Durumsal Uygulama Nedir? Küçük bir grubun özel ihtiyaçları için geliştirilmiş yazılımdır Genelde kısa sürede hayata geçer(just-in-time çözüm) ve küçük bir bütçeye sahiptir. Genelde kullanıldığı yerde hatta kullanacak kişiler tarafından geliştirilir. Ürün ve önyüz / kullanılabilirlik kalitesi düşüktür. Sadece iyidir. 25 Web 2.0 3/11/2008 Mashup lar Bir Mashup durumsal uygulamanın bir bileşeni olabilir. Birçok veri kaynağı ile entegre çalışan ve bunu tekbir arayüzden sunmayı hedefleyen web uygulamasıdır. Mashups come in three general flavors: 1. Tüketici mashup, en iyi ve en çok bilinen. Google Maps uygulamaları. Bir çok veri elemanını farklı kaynaklardan okuyarak karmaşıklığı basit bir arayüz arkasında gizleme. 2. Veri ve Kurumsal mashup lar, Benzer tipteki farklı veri kaynaklarını birleştirerek sunma.örnek : Birden fazla RSS de sunulan veriyi bir arayüzde gösterme. 3. Bir işe özel mashup, syukarıdaki iki mashup ın birleşiminden oluşan sunum,veri katmanı ve bunlara ek olarak işbirliği fonksiyonalitesini de içerisinde barındıran, sonuç olarak ortaya çıkan sonucun bir ürün olduğu uygulamalardır. Örnek : Telekom mashup. 26 Web 2.0 3/11/

14 Bir Mashup Anatomisi Mashup Birleştir, Bağla, Paylaştır Mashup Yaratıcı Đçer Bileşenler (Widget) Kullan Đçerik Sağlayıcılar 27 Web 2.0 3/11/2008 Gündem Web 2.0 Nedir Birlikte Çalışma & Paylaşım Zengin Kullanıcı Deneyimi Web Bileşenleri Ekonomik Yaklaşım (Uzun Kuyruk) Biraz Kritik IBM View 28 Web 2.0 3/11/

15 Uzun Kuyruk Modeli (The Long Tail) Đlk kez Chris Anderson tarafından Wired magazine Ekim 2004 sayısındaki makalesinde Amazon.com ve Netflix gibi iş ve ekonomi modellerini tanımlamak için ortaya atıldı Dağıtım gücü olan işletmeler, az bulunur ürünleri daha az miktarda, popüler ürünleri daha yüksek miktarda satabilirler. 29 Web 2.0 3/11/2008 Web 2.0 ile ne ilgisi var? Uzun Kuyruk Daha önce var olmayan ürünlere erişim Web 2.0 Açık API ler, Web bileşenleri ve Mashup lar farklı sistemlerden veri toplamayı mümkün kılar. Uzun Kuyruk Müşteri sadece dergi ve gazete yorumlarını okumak yerine tavsiye ve yorumlar okumayı/yazmayı ister. Web 2.0 Blog ve Wiki ler insanların fikirlerini paylaşmaları için ortam sağlar Uzun Kuyruk Önemli olan tüm kitleye hitap eden ürünler yapmak değildir. Niş ürünlerle de yüksek satışlar elde edilebilir. Web 2.0 Mass-market ve kurumsal uygulamalar, niş ve konsept uygulamalara karşı. 30 Web 2.0 3/11/

16 Gündem Web 2.0 Nedir Birlikte Çalışma & Paylaşım Zengin Kullanıcı Deneyimi Web Bileşenleri Ekonomik Yaklaşım (Uzun Kuyruk) Biraz Kritik IBM 31 Web 2.0 3/11/2008 Biraz Kritik "Web 2.0 terimi farklı kişilere/alanlara farklı anlamlar ifade eder Çoğu Web 2.0 fikri "Web 2.0 terimi lanse edilmeden önce de varolmaktaydı Mashup? Ajax? "Web 2.01 genelde marketing stratejilerine kurban gitmektedir "Web 2.0" teknolojik olarak yeni WWW versiyonu ifade etmez. "Web 1.0 dediğimiz teknoloji ve konseptleri kullanmaya devam eder Bubble 2.0" (Dot-com balonu), piyasaya çıkan bir çok Web 2.0 şirketi aynı ürünleri düzgün bir iş modelinden yoksun şekilde üretiyorlar Bir platform olarak Web kavramı geliyor. Ama ne zaman? Hazır mıyız? 32 Web 2.0 3/11/

17 Gündem Web 2.0 Nedir Birlikte Çalışma & Paylaşım Zengin Kullanıcı Deneyimi Web Bileşenleri Ekonomik Yaklaşım (Uzun Kuyruk) Biraz Kritik IBM IBM ve Rakipleri IBM Desteği Portal 7.0 & Web 2.0 ProjectZero WAS Web 2.0 Feature Pack 33 Web 2.0 3/11/2008 Zengin Internet Uygulamaları ve Markalar Apollo HTML yerine Sahibi var Flash Plug-In Devrim WPF/E SilverLight HTML yerine Sahibi var Vista OS / XP? Devrim HTML ile birlikte Açık standartlar Sadece bir tarayıcı Evrim 34 Web 2.0 3/11/

18 Dojo Desteği & IBM e göre DOJO piyasadaki en esnek toolkit tir. IBM ve Dojo bir sinerji yaratmaktadırlar : IBM kendi geliştiricilerini Dojo ya destek vermek üzere konumlandırmakta. IBM, yeni üreteceği WebSphere ve Lotus ürünlerine dahil etmeyi planlıyor. IBM Servis Hizmetleri AJAX yazılımları geliştirirken DOJO kullanmaya teşvik ediyor. IBM in DOJO için özel üretilmiş bir yazılım aracı henüz bulunmamaktadır. 35 Web 2.0 3/11/2008 Lotus Quickr 36 Web 2.0 3/11/

19 Portal 7.0 AJAX tabanlı istemci oluşturma REST-erişilebilir Markup Fragments -WP Portlet lerinden yada herhangi bir URL den Atom / RSS Beslemeleri Gadget lar Web Services for Remote Portlets (WSRP) 37 Web 2.0 3/11/2008 Project Zero Project Zero popüler web teknolojilerini temel alan uygulamaları yaratmak, birleştirmek ve çalıştırmak için basit bir ortamdır. Project Zero ortamı Groovy ve PHP için bir runtime, REST servisleri, mashup lar ve zengin Web arayüzleri oluşturabilmek için Eclipse tabanlı bir geliştirme ortamı sağlar. Project Zero çevik (agile) geliştirme metodolojisini gelecek nesil Web uygulamalarına uyarlayacak bir altyapı oluşturmaktadır. Project Zero şu anda açık kaynaklı ve açık katılımlı olarak geliştirilmektedir. Henüz beta olan ProjectZero ile beta bir site oluşturuldu bile: EnergyCommons Gerçek ismi IMPACT 2008 de belirlenecek! Jerry Cuomo Marc-Thomas Schmidt Jason R McGee 38 Web 2.0 3/11/

20 WAS Feature Pack for Web Getirileri WebSphere Application Server kullananlara yeni özellikler sağlar: SOA ve Web 2.0 bağlantısı Interaktif Ajax uygulamalarını çalıştıracak bir ortam Dış servisler ile Mash-up Kolay Ajax geliştirme ve hazır kod standartları Kurumsal Ajax Standardı Desteklenen Versiyonlar: WAS V6.0 Feature Pack for Web 2.0 WAS V6.1 Feature Pack for Web 2.0 WAS Community Edition V2.0 Feature Pack for Web 2.0 SOA yaklaşımınızı iş ve dış servisleri zengin kullanıcı deneyimiyle birleştirerek zenginleştirin! 39 Web 2.0 3/11/2008 WAS Feature Pack for Web 2.0 Web 2.0 to SOA Connectivity Ajax istemcileri SOA servisleri ve J2EE modüllerine bağlar, Web beslemeleriyle entegre eder. WebSphere Application Server Ajax Proxy Service Bus (JMS) AJAX Mesajlaşma Ajax istemcileri gerçek zamanlı güncellenen veri kaynaklarına bağlamak için Dış Web Servisleri EJBs SOA POJOs Event-Driven Data IBM $ $2.50 MSFT $ $1.50 Ajax Development Toolkit Beslemeler Dojo ve açık kaynak JavaScript runtime tabanlı. Ajax Uygulaması 40 Web 2.0 3/11/

21 Ajax Development Toolkit Ajax Development Toolkit WebSphere Application Server için Dojo ve açık kaynak JavaScript runtime tabanlı bir geliştirme ortamı. Rational Application Developer 7, Eclipse 3.2, and Eclipse 3.3, ve diğer Eclipse tabanlı ürünlerle entegrasyon sağlar. Dojo Toolkit IBM Enhancements ATOM Data Store SOAP Connectivity OpenSearch DS ATOM Feed Widgets Gauge Widgets IBM Web 2.0 Sample Applications 41 Web 2.0 3/11/2008 WAS Web 2.0 FP - Çeşitli Örnekler Car shopping (Sample - Demo) index.jsp Streaming Stock Data (Sample) Stat Oil (Demo) eencam.zip Plants by WebSphere (Sample - Demo) 42 Web 2.0 3/11/

22 43 Web 2.0 3/11/ Web 2.0 3/11/

23 45 Web 2.0 3/11/ Web 2.0 3/11/