İhracatta Rekabetçilik ve Adaptasyon: Olağan Şüpheli Olarak Reel Döviz Kuru

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "İhracatta Rekabetçilik ve Adaptasyon: Olağan Şüpheli Olarak Reel Döviz Kuru"

Hakan Çiçek
8 yıl önce
İzleme sayısı:

1 İhracatta Rekabetçilik ve Adaptasyon: Olağan Şüpheli Olarak Reel Döviz Kuru Ümit Özlale TEPAV ve TOBB ETÜ EAF Konferansı 18 Mart 2011 İhracat Kur İlişkisi: İhracatın Düzeyi mi, GSYH ye Oranı mı? R^2=0.84 R^2=0.79 Kaynak: EIU 1

Konferansı 18 Mart 2011 İhracat Kur İlişkisi: İhracatın

2 İhracat Kur İlişkisi TL değerlendikçe ihracat artıyor: İhracatın yapısı zaman içinde iid ithalata ih daha dh bağımlı ğ hale geldi. Reel kur ihracatın en önemli belirleyicisi olmayabilir. İhracatın GSYH ye katkısı giderek azalıyor: Son dönemde iç talep kaynaklı bir büyüme gözleniyor Tüketim ve yatırımlar reel kura duyarlı.tl de değerlenme daha fazla tüketim ve yatırım demek. İhracataivme kazandırmak için Rekabetçilik ve Adaptasyon İhracatın sürdürülebilir ve ekonomik büyümenin ü dinamiği iği olması için i Rekabetçi olması gerekir. (Sanayi politikası) Yeni pazarlara yönelecek reflekse (adaptasyon gücüne) sahip olması gerekir. (Dış ticaret politikası) Peki reel kur, bu iki değişkeni nasıl etkilemektedir? 2

İhracatın GSYH ye katkısı giderek azalıyor: Son dönemde iç talep kaynaklı bir büyüme gözleniyor Tüketim ve yatırımlar reel kura duyarlı.

3 İhracatta rekabetçilik ve adaptasyonu nasıl ölçeriz? İhracat performansını temelde üçe ayrıştırabiliriz 1) Dışsal faktörler: fköl a) İhracat yaptığımız bölgelerin dünya ticareti içindeki ağırlığı artmış olabilir. b) İhraç ettiğimiz ürünlerin dünya ticareti içindeki ağırlığı artmış olabilir. 2) Adaptasyon: Dünya ticaretinde yükselen bölgelere ihracatımızı arttırmış olabiliriz. 3) Rekabetçilik: Bütün bu faktörler dışında mevcut bölge ve ürünlerde pazar payımızı arttırmış olabiliriz. İhracatta Adaptasyon ve Rekabetçilik: Daha az rekabetçi, Daha hızlı adapte Adaptasyon Etkisi Sıra Rekabetçilik Etkisi Sıra Kaynak: UN Comtrade, ITC, TEPAV Hesaplamaları 3

b) İhraç ettiğimiz ürünlerin dünya ticareti içindeki ağırlığı artmış olabilir. 2) Adaptasyon: Dünya ticaretinde yükselen bölgelere ihracatımızı arttırmış olabiliriz.

4 Nasıldahahızlı adapte olmuşuz? Türkiye'nin Bölgelere Toplam İhracatı, m US$ MENA AB27 ASYA 4

50000 40000 30000 20000 10000 0 1990 1991 1992 1993 1994

5 AB27'ye Yapılan İhracatın Teknolojik Yapısı, m US$ ileri teknoloji orta teknoloji düşük teknoloji doğal kaynağa dayalı Kaynak: UN Comtrade, UNIDO ihraç malların teknolojik sınıflandırılması, TEPAV Hesaplamaları MENA Bölgesine Yapılan İhracatın Teknolojik Yapısı, m US$ ileri teknoloji orta teknoloji düşük teknoloji doğal kaynağa dayalı Kaynak: UN Comtrade, UNIDO ihraç malların teknolojik sınıflandırılması, TEPAV Hesaplamaları 5

Hesaplamaları MENA Bölgesine Yapılan İhracatın Teknolojik Yapısı, m US$ 14000 12800 12000 10000 8000 6910 8330 7130 9310 6000 4000 2000 0 5400 5650 5500 5060 4280 4110 3740 3720 2650 2790

6 Asya ya Yapılan İhracatın Teknolojik Yapısı, m US$ ileri teknoloji orta teknoloji düşük teknoloji doğal kaynağa dayalı Kaynak: UN Comtrade, UNIDO ihraç malların teknolojik sınıflandırılması, TEPAV Hesaplamaları Adaptasyonu nasılbaşarmışız? Katma değeri yüksek ileri teknoloji içeren ürünlerde değişim yok. Orta düzeyde teknoloji içeren ürünlerde MENA ve Asya nın ağırlığında hafif bir artma söz konusu. Esas adaptasyon düşük teknolojili mallarda. Peki düşük (kısmen de orta) teknolojili mallarda kazanılan yeni pazarlar rekabetçilik artmadan korunabilir mi? 6

TEPAV Hesaplamaları Adaptasyonu nasılbaşarmışız? Katma değeri yüksek ileri teknoloji içeren ürünlerde değişim yok.

7 Rekabetçilik ve Kur: Sektörel Analiz En Çok İhracat Yapan Sektörlerin Durumu Adaptasyon Sıra Rekabetçilik Sıra Adaptasyon Sıra Rekabetçilik Sıra Sebze Meyve Tekstil Demir Çelik Elektrikli Makine Otomotiv Konfeksiyon Kaynak: UN Comtrade, ITC, TEPAV Hesaplamaları 7

000088 2 Demir Çelik 0.0000658 3 0.000096 5 0.000109 2 0.000069 12 Elektrikli Makine 0.0000298 69 0.000159 12 0.000001 52 0.

8 SektörBazında Rekabetçilik Sebze meyve ve konfeksiyon ihracatındaki rekabetçilikte önemli bir düşme var. Otomotiv, küresel arz zincirine dahil olduğumuz için refleksimizin görece zayıf olduğu bir sektör. Demir çelik ise azalan rekabetçiliğe oranla adaptasyonun yükseldiği birsektör. Elektrikli makine ise bütün olarak bir başarı hikayesi sayılabilir. Toplamda reel kur ve rekabetçilik arasında az da olsa bir korelasyon var. R^2=0.22 8

Demir çelik ise azalan rekabetçiliğe oranla adaptasyonun yükseldiği birsektör.

9 Sebze meyve ihracatı kura duyarlı değil R^2=0.04 Tekstilde rekabetçilik de kura hassas değil. R^2=0.09 9

10 Demir çelik kura tamamen duyarsız. R^2=0.01 Elektrikli makine ve R^2=

11 Otomotiv de R^2=0.08 Kura duyarlı tek sektör: Konfeksiyon R^2=

12 Kur ve rekabetçilik Rekabetçilikte sorun yaşayan konfeksiyon sektöründe kur önemli bir problem. Diğer sorunlu sektörümüz sebze meyvede ise benzer bir tabloyla karşılaşmıyoruz. Diğer sektörlerde ise kurun rekabetçilik üzerinde bir etkisi olduğunu söylemek zor. Kur Belirsizliği? Rekabetçiliğin ve Adaptasyonun Kur Belirsizliği İle İlişkisi Rekabetçilik Adaptasyon R^2 R2 İşaret R^2 R2 İşaret Toplam Sebze Meyve Tekstil Demir Çelik Elektrikli Makine Otomotiv Konfeksiyon Kaynak: UN Comtrade, ITC, TEPAV Hesaplamaları 12

Diğer sektörlerde ise kurun rekabetçilik üzerinde bir etkisi olduğunu söylemek zor. Kur Belirsizliği?

13 Olası Nedenler: Sektörel Karakteristikler Demir Çelik: Rekabetçini az da olsa yitirse de büyük rakibimiz Çin lojistik maliyetlerden dolayı büyük bir tehdit değil. Sektör bu kur düzeyiyle büyümeye devam edecek gibi görünüyor. Otomotiv: Küresel arz zincirine entegre bir yapıda, stratejik kararlar uluslararası düzeyde alınıyor, yüksek ithal girdi kullanıyor. Elektrikli Mki Makine: Başlı başına bir case study. Başarı ve başarısızlık hikayelerinin beraber yaşandığı bir sektör. Teknolojik yatırımlar kilit rol oynamakta. Pazar Payının Fiyatlara Duyarlılığı, ksi Değişimi (Yüzde) Göreli Fiyay Endek 60% 50% 40% 30% 20% 10% b6 b15 b10 Dizel, toplu yolcu taşıtları Dizel, motorlu taşıt 0% 10% fındık b2 b8 b7 Demir Çelik b4 20% 30% Renkli televizyon b12 40% 8% 6% 4% 2% 0% 2% 4% 6% 8% 10% Pazar Payı Değişimi (Yüzde) 13

Elektrikli Mki Makine: Başlı başına bir case study. Başarı ve başarısızlık hikayelerinin beraber yaşandığı bir sektör. Teknolojik yatırımlar kilit rol oynamakta.

14 Sonuçlar Reel kur ihracat ilişkisini daha doğru değerlendirmek için dışsal faktörler ayrıştırılarak rekabetçilik ve adaptasyon üzerinde yoğunlaşmalı. Kurun toplam ihracat rekabetçiliği üzerindeki etkisi sektörel bazda önemli farklılıklar gösterirken ihracatımızın temelini oluşturan sektörlerden sadece konfeksiyonda belirgin bir etki göze çarpıyor. Adaptasyonda yakalanan başarı daha çok düşük teknolojilimalların yükselenpazarlarakaymasıyla kaymasıyla gerçekleşmiş. Sonuçlar, olması gerekendeğil olan üretim yapısıyla paralel. Mevcut Üretim Yapısında Olası Politika Önerileri Sektörlerin küresel arz zincirine dahil olması ii için politika üretilmesi, i Bunun mümkün olmadığı durumlarda dış ticaret politikasının yolgösterme üzerinde yoğunlaşması İhracat sigorta mekanizması gibi belirsizliği azaltacak politikaların yaygınlaştırılması 14

Adaptasyonda yakalanan başarı daha çok düşük teknolojilimalların yükselenpazarlarakaymasıyla kaymasıyla gerçekleşmiş. Sonuçlar, olması gerekendeğil olan üretim yapısıyla paralel.

Benzer belgeler

ÇOK TARAFLI İLİŞKİLER VE AVRUPA BİRLİĞİ NİN GELECEĞİ KONFERANSI. Ümit Özlale

tepav Economic Research Policy Foundation of Turkey ÇOK TARAFLI İLİŞKİLER VE AVRUPA BİRLİĞİ NİN GELECEĞİ KONFERANSI Ümit Özlale 29 April 2011 2 Sunum Planı 1. Bölüm: İhracat performansımız Pazar genişlemesi