KOBİLER'de Enerji Verimliliği Uygulamalarının Durumu ve Örnekler

Transkript

1 KOBİLER'de Enerji Verimliliği Uygulamalarının Durumu ve Örnekler M. Tülin Keskin MMO Enerji Çalışma Grubu Üyesi Temiz Enerji Vakfı Yönetim Kurulu Üyesi

2 Niçin Enerji Verimliliği Bir çok noktadan aynı anda hızla geri kazanılabilecek, küçük boyutlu çok sayıda yatırımcıya yayılmış yatırımlarla elde edilebilecek parasını daha önce ödediğimiz kendi öz kaynağımızdır. Tasarruf edilen enerji satın alınandan her zaman ucuzdur. Diğer ülkelerdeki enerji verimliliği programları değerlendirildiğinde; İtalya da (2008) : 1.9 cent Fransa da( ) : 0.33 cent İngiltere de ( ) : 1.6 cent Kaynak :Energy Efficiency: A Reciepe for Success World Energy Council Türkiye de 1 $ yatırımla 3 yılda ~2 $ karşılığı enerji tasarrufu (1 $: 8 kwh) Türkiye nin sırtındaki ithalat yükü ve dış ticaret açığının azaltılmasındaki en büyük etken; 2013 te 100 milyar $ dış ticaret açığı 50 milyar $ enerji ithalatı, 2023 te 106 milyar $ enerji ithalatı : 3. Havalimanından 8 tane veya 25 Marmaray Projesi İklim değişikliği 450 ppm senaryosundaki (küresel ısınmayı 2 C de sınırlayabilecek politikalar toplamı) en ağırlıklı önlem İstihdam etkisi enerji üretimine nazaran çok yüksek bir alan (1 Gwh elektrik üretimi için Doğal Gaz ve Kömür:0,11, Nükleer: 0,14 ve ENERJİ VERİMLİLİĞİ: 0,38 )

3 Türkiye de KOBİ tanımı 250 den az çalışan istihdam eden, Yıllık bilanço veya net satış hasılatı 40 milyon TL yi geçmeyen işletmeler Ölçek Çalışan Sayısı Bilanço (Milyon TL) Net Satış (Milyon TL) Mikro < Küçük < Orta <

4 KOBİ lerin Ekonomideki Ağırlığı % Toplam işletmelerin 99.9 Toplam istihdamın 77,8 Toplam katma değerin 55,5 Toplam satışların 63 Toplam yatırımların 54 Toplam İhracatın 62,6 Toplam İthalatın 38,5 Ticari Ar-GE 36, 8 Toplam Ticari Kredilerin 25,6 KOBİ lerin Ölçek Dağılımı Mikro (1-9) % 95,62 Küçük (10-49) %0,23 (6.880) % 3,77 Orta(50-249) KOBİ lerin katılımı olmadan ülke düzeyinde enerji Kaynak: TUİK iş kayıtları verimliği ve gerçek ekonomik büyüme, sürdürülebilir kalkınma sağlanamaz.. %0,5

5 Ayrıca KOBİ'ler teknoloji transferi, inovasyon ve Ar-Ge açısından Türk ekonomisini yönlendirmekte ve yeşil işlerle ek bir istihdam potansiyeli ve daha vasıflı işgücü talebinin bir kaynağı olması nedeniyle ekonomi için ek potansiyel yaratmaktadır.. Oran 21.73% 17.21% 2.67% 7.47% 4.51% 38.58% 7.83% İmalat Sektöründeki KOBİ'ler; KOBİ'lerin toplam sayısında sadece% 21,7 paya sahip En yüksek Katma değer yaratan Sektör Hizmet sektöründeki işletmelere kıyasla 4,5-10 kat enerji yoğun Toplam Enerji Harcaması ulşaşım sektöründeki KOBİlerden sonra en yüksek sektör

6 KOBİ enerji verimliliği anketleri ile ilgili ilk değerlendirmeler KOBİ ler enerji yoğun değiller, enerji toplam harcamalar içinde %6 (ort.) pay alıyor Sayısal ağırlıkları ve prosesler nedeniyle enerji tüketiminde yeri var 1406 katılımcı cevaplarına göre Enerjinin Toplam Maliyetler >20%; <1%; İçindeki payı 19% 11% KOBİ lerin ağırlığı tekstil, metal, makine, mobilya ve gıda gibi enerji yoğun olmayan sektörlerde KOBI lerin % 65 de Enerji Harcaması 1-50 bin arasında 10-20%; 20% 5-10%; 24% 2-5%; 26% 1312 katılımcı cevaplarına göre

7 KOBİ enerji verimliliği anketleri ile ilgili ilk değerlendirmeler Hiç Duymadım; 5% Enerji Verimliliği Kanun ve Yönetmeliklerinden Haberdar mısınız? Hayır; 59% İlgim yok; 12% Evet; 24% Enerji Verimliliği Konusundaki Farkındalık yeterli düzeyde değil?

8 KOBİ enerji verimliliği anketleri ile ilgili ilk değerlendirmeler İşletmenizde «Enerji» den sorumlu bir ilgili veya «Enerji Yöneticisi» konumunda bir personeliniz var mı? Hayır:%77 Evet: %23

9 TÜRKİYE de KOBİLERDE ENERJİ VERİMLİLİĞİNİN ARTTIRILMASI İÇİN KOSGEB TEKNİK YARDIM PROJESİ

10 Türkiye de KOBİ lerde Enerji Verimliliği projesi Fransız Küresel Çevre Fonu finans katkıları ile yürütülen Türkiye de KOBİ lerde Enerji Verimliliği Projesi, 23 Haziran 2011 tarihinde KOSGEB ile Fransız Kalkınma Ajansı (AFD) arasından imzalanan Finansman Antlaşması ile başlamıştır. 26 Haziran 2013 Mayıs ayı itibarı ile resmen proje faaliyetlerine başlatılmıştır. Çalışmalar Fransız ve Türk uzmanlardan oluşan ekiplerce yürütülmektedir. Proje ortakları; CETİAT (Fransız) Yeşil Güç ( Türk) Epsilon ( Türk) KOSGEBin ayni katkı ve katılımları ile 3 Milyon EURO luk toplam bütçeli ve 3 yıl süre ile yürütülecektir

11 Projenin Temel Hedefleri KOBİ lerde faaliyet göstermek üzere Enerji Verimliliği Kanunu ile görevlendirilmiş KOSGEB in enerji verimliliği konusunda kurumsal kapasitesinin arttırılması, KOBİ lere yönelik enerji verimliliği destek ve finansman mevzuatın gözden geçirilerek geliştirilmesi, KOBİ ler için Enerji Verimliği gösterim projelerinin uygulanarak enerji verimliliği pazarının gelişmesine katkı sağlanması KOBİ lerde enerji verimliliği farkındalığını arttırarak KOBİ lerin enerji maliyelerinin düşürülmesi ve rekabet gücünün arttırılmasına katkı sağlanması

12 KOBİENVER Projesi; Bilgilendirme ve Bilinçlendirme çalışmaları ile KOBİ lerimizin ilgisini çekerek KOBİ lerimiz de örnek çalışmalarla başlatılacak enerji verimliliği hareketine katkı sağlayacaktır. Ancak bu hedefimiz KOBİ lerimizin ilgisi ve katılımı olmadan sağlanamaz.

13 Gerçekleşmiş Enerji Verimliliği Proje Finansmanından Dersler Finansmanı gerçekleşmiş sanayide EE projelerinin yarısı KOBilerde gerçekleşmiş, Ortalama yatırım büyüklüğü 200 bin$ 1 $ EV yatırım yapıldığında yaklaşık ortalama 8 kwh tasarruf 1 $ EV yatırım yapıldığında enerji ithalatında yaklaşık 0,43 $ ve 0,2 kg CO2azalma etkisi Uygulamalar Ort. EV Oranları % Verimli Ekipman 30 Yakıt Dönüşümü 6 Isı Geri Kazanımı 76 Isıtma Sistemi 19 HVAC 30 Isı Yalıtımı 66 Aydınlatma 35 Güneş Enerjisi 75 Pencereler 60

14 Etkin Enerji Yönetimi >>>> % 5-10 Basit İşletme Önlemleri Tüm kaçakların (yakıt, gaz, su, basınçlı hava, buhar, kondens ve sıcak akışkan, soğuk hava..)onarımı, >>>>> % >>7 barda basınçlı hava, 1mm bir delik =700 TL/yıl (4,3m3/h) >>> kompresör giriş havası sıcaklığında her 5 C azalma %2 enerji tasarrufu Optimum yanma veriminin iayarsız brülörlerin ayarlanması ile sağlanması ve sürdürülmesi >>> %3-5 Binaların, Boruların ve ekipmanların ısı yalıtımı >>> >>> 1" çapında ve 1 m uzunlukta 70 C sıcaklıkta su taşıyan bir borunun neden olduğu ısı kaybı 60 W lık bir ampulün enerji tüketimine eşittir. >>> İçinden 70 C sıcaklıkta suyun geçtiği 2" çapında bir vana yaklaşık 150 W a eşdeğer ısı kaybeder. Binalarda iç sıcaklıkların düşürülmesi >>> Ortam sıcaklığı 1 C düşürüldüğünde 7 % 14

15 Basit İşletme Önlemleri Buhar kapanlarının bakımı ve onarımı >>> % Aşınmış kayış kasnak sistemlerinin, kirli ve bakımsız motorların, kirli lambaların bakımı >>> % 5-10 >>> Eşanjör yüzeyinde 1 mm kurum/kışır birikmesi yakıt tüketiminde % 4-8 lik artışa neden olur >>> Soğutma sisteminde kanallarındaki kirlilik %10 nun üzerinde enerji kaybına yol açar. Buhar kondensat geri dönüşü, kontrolü >>> % 1-9 >>> 50 C kondensatın % 50 si geri kazanıldığında % 3 tasarruf >>> Kazana giren yanma havasındaki her 28 C lik artış, %1 verim artışı sağlar. Proses işletme özeliklerinde değişimler; boya tankının sıcaklığının düşürülmesi, basınçlı hava basıncının ayarlanması, kullanılmayan üretim ekipmanlarının sistemden tecrit edilmesi gibi onlarca önlem >>> basınçlı hava çıkış basıncının 1 bar düşürülmesi % 10 elektrik tasarrufu >>> kompresörlerin tükettiği enerjinin yaklaşık % 50 si ısı olarak geri kazanılabilir. 15

16 Yatırım Gerektiren Önlemler Isı Eşanjörleri, Ekonomizer, Reküparatör gibi ekipmanlarla proseslerin atık ısısından (su, baca gazı vb sıcak atıklardan) geri kazanım yaparak tekrar kullanım >>>Bacaya ekonomizör takılması : %5-6 a kadar tasarruf Isı Kondensat dönüş sistemleri, buhar kapanlarının değiştirilmesi ile buhar sistemlerinde tasarruf, Güç faktörü düzeltilmesi Otomatik yanma kontrol sistemleri Yüksek verimli aydınlatma sistemleri Yüksek verimli motorlar >>Bobin sarımı yeni motora oranla % 1 - % 5 verim kaybına neden olur >> Yeni verimli motorlar %3-8 daha verimli Değişken hız sürücüler ile düşük kapasitede çalışan fan, pompa, kompresör gibi sistemlerde elektrik tasarrufu Soft starter ve proses otomasyon sistemleri ile elektrik sistemlerinde verimlilik arttırıcı uygulamalar 16

17 Yatırım Gerektiren Önlemler Yüksek Düzeyde Enerji Tasarrufu Yapılabilecek ve yüksek yatırımlı potansiyel alanlar Sanayide Proseslerin Değiştirilmesi Genellikle yeni teknoloji erine örneğin distilasyon yerine membran teknolojisi gibi Birleşik Isı-Güç Üniteleri Kojenerasyon (Isıl enerjinin elektrik ile beraber üretimi) 17

18 Enerji Tasarrufu Potansiyeli İmkanlarının Ortaya Çıkarılması Ön Enerji Etüdü, Enerji Etüdü (Audit) veya Fizibilite çalışmaları ile ortaya çıkarılabilir. Enerji etüdü tek başına enerji tasarrufu sağlamaz. Enerji Tasarrufu için en önemli başlangıç noktasıdır. Tasarruf İmkanlarını boyutu ve parasal olarak ortaya çıkarır. Uygulama için karar verilmesini sağlar 18

19 Enerji Kaybı Gözle Görünmez (mi?)

20 Plastik Enjeksyon Makinelerinde Yalıtım Plastik hammaddenin elektrikle ısıtıldığı 1m 2 lik bir yüzeyin yalıtım ceketiyle yalıtılmasıyla sağlanan yıllık enerji tasarrufu. Yatırım Maliyeti 0,8 bin TL Yıllık Enerji Tasarrufu kwh Yıllık Parasal Tasarruf TL Geri Ödeme Süresi < 1 Yıl

21 Ambalaj Sektöründe Preformların Şişirilmesiyle Üretilen Plastik Şişe Kalıplarının Soğuma Sürelerinin Kısaltılması Enerji Tasarrufu Yaratır. Yatırım Maliyeti Yıllık Enerji Tasarrufu Yıllık Parasal Tasarruf Geri Ödeme Süresi TL kwh TL 2 yıl KOBİENVER Projesi Sunumu E. Kubilay- Epsilon Enerji

22 Hava Kaçaklarının Yönetilmesiyle Türkiye deki işletmelerde hava kaçak oranı ortalama % 30 cıvarındadır. Bu oranın % 15 ler seviyesine çekilmesiyle sağlanacak kazançlar Yatırım Maliyeti Sağlanan Tasarruflar 5-10 bin TL Yıllık Enerji Tasarrufu kwh Yıllık Parasal Tasarruf TL Geri Ödeme Süresi < 1 Yıl KOBİENVER Projesi Sunumu E. Kubilay- Epsilon Enerji

23 Tekstil de Kurutma Silindirlerinin Yan Yüzlerinin Yalıtılması Tekstilde bir Baraban Kurutma makinesinde bulunan, içinden 7-8 bar basınçta buhar geçen, 8 silindirinin toplam 16 yan yüzeyinin (0,7 m 2 x 16 = 11,2 m 2 ) yalıtılmasıyla; Yatırım Maliyeti 5 bin TL Yıllık Enerji Tasarrufu kwh Yıllık Parasal Tasarruf TL Geri Ödeme Süresi 1-2 Yıl KOBİENVER Projesi Sunumu E. Kubilay- Epsilon Enerji

24 Pompalarda Vana Yerine Frekans Sürücüsü Kullanımı 11 kw gücündeki bir su pompasında debi kontrolünün kısma vanası yerine frekans sürücüsüyle yapılmasıyla; Yatırım Maliyeti 8 bin TL Yıllık Enerji Tasarrufu kwh Yıllık Parasal Tasarruf TL Geri Ödeme Süresi 2-3 Yıl KOBİENVER Projesi Sunumu E. Kubilay- Epsilon Enerji

25 Tekstil Boya Makinesinin Mantolanması Sentetik kumaş boya makinesinde proses sıcaklığı ⁰C arasında değişir. Dış yüzey alanı 70 m 2 olan 300 Kg lık bir boya makinesinin mantolanmasıyla; Yatırım Maliyeti 50 bin TL Yıllık Enerji Tasarrufu kwh Yıllık Parasal Tasarruf TL Geri Ödeme Süresi 1,25 Yıl KOBİENVER Projesi Sunumu E. Kubilay- Epsilon Enerji

26 Yüksek Verimli Elektrik Motoru 22 kw gücünde 50 adet elektrik motorunun yüksek verimli motorlarla değiştirilmesiyle: Kullanılması Yatırım Maliyeti 200 bin TL Yıllık Enerji Tasarrufu kwh Yıllık Parasal Tasarruf TL Geri Ödeme Süresi 3-4 Yıl KOBİENVER Projesi Sunumu E. Kubilay- Epsilon Enerji

27 Buharla Isıtılan Bir Reaktörün Yalıtılması İçinde kimyasal madde üretilen bir reaktörün buharla ısıtılan 100 m 2 lik dış yüzeyinin yalıtılmasıyla; Yatırım Maliyeti 60 bin TL Yıllık Enerji Tasarrufu kwh Yıllık Parasal Tasarruf TL Geri Ödeme Süresi 1 Yıl KOBİENVER Projesi Sunumu E. Kubilay- Epsilon Enerji

28 Kağıt Kurutma Silindir Yan Yüzlerinin Kağıt üretim prosesinde kurutma silindirlerinin yan yüzlerindeki 4 m 2 alanın yalıtılmasıyla; Yalıtılması Yatırım Maliyeti 1 bin TL Yıllık Enerji Tasarrufu kwh Yıllık Parasal Tasarruf TL Geri Ödeme Süresi <1 Yıl KOBİENVER Projesi Sunumu E. Kubilay- Epsilon Enerji

29 Buhar Vanalarının ve Kondenstopların Yalıtılması İçinden 180 ⁰C de buhar geçen yalıtılmamış 50 adet DN100 vananın yalıtım ceketleri ile yalıtılmasıyla; Yatırım Maliyeti 32 bin TL Yıllık Enerji Tasarrufu kwh Yıllık Parasal Tasarruf TL Geri Ödeme Süresi <1 Yıl KOBİENVER Projesi Sunumu E. Kubilay- Epsilon Enerji

30 Tekstil de Yıkama Makinesinin Yalıtılması 35 m uzunluğunda ve ortalama 90 ⁰C proses sıcaklıklığında çalışılan, 280 m 2 lik yüzeye sahip bir kumaş yıkama makinesinin mantolanmasıyla; Yatırım Maliyeti 120 bin TL Yıllık Enerji Tasarrufu kwh Yıllık Parasal Tasarruf TL Geri Ödeme Süresi <1 Yıl

31 Eski Su Dağıtım Tesisatlarının İç yüzeyleri korozyonla kaplanmış, 100 metre uzunluğundaki bir soğuksu dağıtım hattının PP malzemeden borularla yenilenmesiyle; Yatırım Maliyeti 4 bin TL Yıllık Enerji Tasarrufu kwh Yıllık Parasal Tasarruf TL Geri Ödeme Süresi 2-3 Yıl Yenilenmesi KOBİENVER Projesi Sunumu E. Kubilay- Epsilon Enerji

32 Buhar Kazanlarında Blöf Sularının Değerlendirilmesi Buhar kazanlarından atılan blöf sularının ısıları geri kazanılabilir. 8 ton/h kapasiteli bir buhar kazanının blöf sularındaki ısıl enerjinin geri kazanılmasıyla; Yatırım Maliyeti 40 bin TL Yıllık Enerji Tasarrufu kwh Yıllık Parasal Tasarruf TL Geri Ödeme Süresi < 1 Yıl KOBİENVER Projesi Sunumu E. Kubilay- Epsilon Enerji

33 Buhar Kaçaklarının Önlenmesiyle Yaratılan Kazançlar Buhar hattı üzerinde kaçıran bir DN 25 flanşın contasının değiştirilmesiyle; Yatırım Maliyeti 0,1 bin TL Yıllık Enerji Tasarrufu kwh Yıllık Parasal Tasarruf TL Geri Ödeme Süresi < 1 Yıl KOBİENVER Projesi Sunumu E. Kubilay- Epsilon Enerji

34 Tekstil de Buharlama Makinesinin Yalıtılması Bir tekstil boyahanesinde, toplam alanı 23 m 2 olan bir buharlama makinesinde ortalama proses sıcaklığı 98⁰C dir. Makinenin yalıtılmasıyla; Yatırım Maliyeti 15 bin TL Yıllık Enerji Tasarrufu kwh Yıllık Parasal Tasarruf TL Geri Ödeme Süresi 1,2 Yıl KOBİENVER Projesi Sunumu E. Kubilay- Epsilon Enerji

35 Buhar Serpantini Üzerindeki Kaçağın Giderilmesi Buhar serpantinleri üzerinde oluşan kaçakların giderilmesi ile sağlanacak tasarruf; Yatırım Maliyeti 2 bin TL Yıllık Enerji Tasarrufu kwh Yıllık Parasal Tasarruf TL Geri Ödeme Süresi < 1 Yıl KOBİENVER Projesi Sunumu E. Kubilay- Epsilon Enerji

36 Kazan Ön ve Arka Duman Sandıklarının Yalıtılması 8 ton/h kapasitesinde bir buhar kazanının ön ve arka duman sandıklarıyla brülör aynasının yalıtılmasıyla : Yatırım Maliyeti 7 bin TL Yıllık Enerji Tasarrufu kwh Yıllık Parasal Tasarruf TL Geri Ödeme Süresi < 1 Yıl KOBİENVER Projesi Sunumu E. Kubilay- Epsilon Enerji

37 Yıpranmış Yalıtımların Yenilenmesi İşletmelerdeki yıpranmış 1 m. uzunluğunda ve DN100 çapındaki bir buhar borusunun yalıtımının yenilenmesiyle; Yatırım Maliyeti 0,2 bin TL Yıllık Enerji Tasarrufu kwh Yıllık Parasal Tasarruf 450 TL Geri Ödeme Süresi < 1 Yıl KOBİENVER Projesi Sunumu E. Kubilay- Epsilon Enerji

38 Buhar Kazanı Alev-Duman Borularına Türbülatör Takılması Buhar kazanı alev duman boruları içine ısı transferini arttıran Türbülatörler yerleştirilmesiyle: Yatırım Maliyeti 40 bin TL Yıllık Enerji Tasarrufu kwh Yıllık Parasal Tasarruf TL Geri Ödeme Süresi < 1 Yıl KOBİENVER Projesi Sunumu E. Kubilay- Epsilon Enerji

39 Eski Tip Aydınlatma Armatür ve Lambaların Verimlilerle Değiştirilmesi 100 adet eski aydınlatma armatürün reflektörlü, elektronik balastlı, TL-5 floresan lambalı armatürlerle değiştirilmesiyle; Yatırım Maliyeti 20 bin TL Yıllık Enerji Tasarrufu kwh Yıllık Parasal Tasarruf TL Geri Ödeme Süresi 1-2 Yıl KOBİENVER Projesi Sunumu E. Kubilay- Epsilon Enerji