TÜRK PARASI KIYMETİNİ YAPILAN DEĞİŞİKLİKLER

Transkript

1 TÜRK PARASI KIYMETİNİ KORUMA HAKKINDA 32 SAYILI KARARDA YAPILAN DEĞİŞİKLİKLER 11

2 TÜRK PARASI KIYMETİNİ KORUMA HAKKINDA 32 SAYILI KARARDA YAPILAN DEĞİŞİKLİKLER tarihli Resmi Gazetede 32 sayılı Kararda bazı değişiklikler yapan 2006/11472 Karar sayısıyla bir Bakanlar Kurulu Kararı yayınlanmış bulunmaktadır. Söz konusu Bakanlar Kurulu Kararı raporumuzun sonuna ek yapılmış olup, kararla Türk parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Kararda yapılan değişiklikler ana hatları ile aşağıdaki gibidir: 1 - Türkiye de yerleşik kişi tanımı basitleştirildi: 32 sayılı Kararın 2/b maddesinde yer alan; yurtdışında işçi, serbest meslek ve müstakil iş sahipleri dahil Türkiye de ikametgah sahibi gerçek ve tüzel kişiler ile yerleşmek niyetiyle bir takvim yılı içinde Türkiye de devamlı olarak 6 aydan fazla oturanları, (dışarıda yerleşik kişilerden Türkiye Cumhuriyeti kanunlarına göre bir sermaye tahsisi suretiyle Türkiye de şube açmış olan veya bir şirkete katılmış veya şirket kurmuş gerçek ve tüzel kişiler yalnızca bu faaliyetleri dolayısıyla Türkiye de yerleşik sayılırlar şeklindeki Türkiye deki yerleşik kişi tanımı yurtdışında işçi, serbest meslek ve müstakil iş sahibi Türk vatandaşları dahil Türkiye de kanuni yerleşim yeri bulunan gerçek ve tüzel kişileri olarak değiştirilmiştir. 2 - Aracı kurum tanımı karara eklendi. Aracı kurum, sermaye piyasası mevzuatı çerçevesinde aracılık faaliyetinde bulunmak üzere Sermaye Piyasası Kurulu ndan yetki belgesi almış kurumlar olarak tanımlanmıştır. 3 - Aracı kurumlara sadece sermaye piyasası faaliyetlerinin gerçekleştirilmesiyle sınırlı olmak kaydıyla ve yine sadece hesap sahibi müşterileriyle döviz alım satımı konusunda yetki verildi. Böylece daha önce sadece bankalar, yetkili müesseseler, PTT ve kıymetli maden aracı kuruluşlarına verilmiş olan Türkiye de döviz üzerinden işlem yapma yetkisi sınırlı da olsa aracı kurumlara da verilmiştir. 4 - Türkiye ye gelecek yabancı sermaye tanımında ve uygulamalarında değişiklik yapılmıştır. 32 Sayılı Kararın 12 nci maddesinde Türkiye ye gelecek yabancı sermaye başlığı altında yer alan dışarıda yerleşik kişilerin Türkiye ye getirecekleri sermaye konusundaki izin ve uygulamaların bundan böyle 6224 sayılı Yabancı Sermayeyi Teşvik Kanunu na göre değil, 4875 sayılı Doğrudan Yabancı Yatırımlar Kanunu ve buna bağlı olarak oluşturulan mevzuat çerçevesinde yürütüleceği belirtilmiştir. Ayrıca Türkiye'de yerleşik kişilerin, yurt dışında yerleşik kredi kartı kuruluşları ile lisans ve temsilcilik sözleşmeleri 12

3 yapmaları ve buna ilişkin esaslar ile kâr, satış ve tasfiye bedellerinin lisans ve temsilcilik sözleşmeleri karşılığında ödenecek meblağların transferi konusunda daha önce var olan kısıtlamalar kaldırılmıştır. 5 - Türkiye den gidecek yerli sermaye konusundaki kısıtlama kaldırılmıştır. 32 sayılı Kararın 13 ncü maddesinde yapılan değişiklikle Türkiye de yerleşik kişilerin yurtdışında yatırım yapmak veya ticari faaliyette bulunmak üzere şirket kurmaları, ortaklığa katılmaları ve şube açmaları için yurt dışına çıkarabilecekleri azami 5 Milyon ABD Doları karşılığı döviz ve Türk Lirası nakdi veya ayni sermaye (bu miktarı aşan sermaye ihracına Bakanlık izni gerekiyordu) konusundaki kısıtlama kaldırılmıştır. Bundan böyle herhangi bir tutarla sınırlı olmaksızın ve Bakanlık iznine gerek duyulmaksızın yukarıda belirtilen amaçlarla yurt dışına sermaye ihracı yapılabilinecektir. 1- Kişisel sermaye hareketleri konusunda kapsamı Bakanlıkça belirlenmek koşuluyla serbesti getirilmiştir. 2- Banka ve aracı kurumların, menkul kıymetlerin ve diğer sermaye piyasası araçlarının yurda giriş ve çıkışlarına dair üçer aylık dönemler halinde Müsteşarlığa bilgi verme yükümlülüğü kaldırılmıştır. 3- Türkiye de yerleşik kişilerce yurtdışında gayrimenkul ve gayrimenkule bağlı ayni hakların satın alınması amacıyla bankalar vasıtasıyla yurt dışına döviz ve Türk Parası transferi serbest hale getirilmiş olup, ayrıca dışarıda yerleşik kişilerin gayrimenkul ve gayrimenkule müteferri ayni hakları iktisabı ve satışı ile ilgili işlemlerde Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü ile bankaların bu işlemleri Hazine ve Dış Ticaret Müsteşarlığı na bildirme zorunluluğu kaldırılmıştır. 4- Dışarıda yerleşik kişilere verilen garanti ve kefaletlerle ilgili bildirim zorunluluğu kaldırılmıştır. 5- Hazine Müsteşarlığına bu Kararın uygulaması ile ilgili olarak her türlü bilgi ve belgeyi, belirleyeceği şekil ve süreler içerisinde gerçek ve tüzel kişilerden isteme yetkisi verilmiştir. EK: 2006/11472 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı TÜRK PARASI KIYMETİNİ KORUMA HAKKINDA 32 SAYILI KARARDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR KARAR MADDE 1-7/8/1989 tarihli ve 89/14391 sayılı Kararnamenin eki Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 sayılı Kararın 2 nci maddesinin (b) bendi aşağıdaki şekilde değiştirilmiş, (u) bendinden sonra gelmek üzere aşağıdaki (v) bendi eklenmiştir. "b) Türkiye de yerleşik kişiler: Yurtdışında işçi, serbest meslek ve müstakil iş sahibi Türk vatandaşları dahil Türkiye de kanuni yerleşim yeri bulunan gerçek ve tüzel kişileri," 13

4 "v) Aracı kurum: Sermaye piyasası mevzuatı çerçevesinde aracılık faaliyetinde bulunmak üzere Sermaye Piyasası Kurulu ndan yetki belgesi almış kurumları," MADDE 2 - Aynı Kararın 4 üncü maddesinin (d) bendi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir. "d) Dışarıda yerleşik kişiler; bankalar, yetkili müesseseler, PTT, kıymetli maden aracı kuruluşları ve aracı kurumlarla döviz alım ve satımı yapabilirler." MADDE 3 - Aynı Kararın 6 ncı maddesinin (a) bendine (v) alt bendinden sonra gelmek üzere aşağıdaki (vi) alt bendi eklenmiş ve (b) bendi a- şağıdaki "vi) Aracı kurumlar sadece sermaye piyasası faaliyetlerinin gerçekleştirilmesiyle sınırlı olmak kaydıyla sadece hesap sahibi müşterileri ile döviz alım satımı yapabilirler." "b) Bankalar, PTT, yetkili müesseseler, kıymetli maden aracı kuruluşları ve aracı kurumlar döviz mevcutlarını, Bakanlıkça belirlenecek oran ve esaslar çerçevesinde Merkez Bankasına devrederler." MADDE 4 - Aynı Kararın 12 nci maddesi aşağıdaki "MADDE 12 - (1) Yabancı yatırımcılar tarafından Türkiye ye yapılacak doğrudan yatırımlar 4875 sayılı Doğrudan Yabancı Yatırımlar Kanunu ve buna bağlı olarak oluşturulan mevzuat çerçevesinde gerçekleştirilir. (2) Yabancı yatırımcıların Türkiye deki faaliyet ve işlemlerinden doğan net kâr, temettü, satış, tasfiye ve tazminat bedelleri, lisans, yönetim ve benzeri anlaşmalar karşılığında ödenecek meblağlar bankalar aracılığıyla yurt dışına serbestçe transfer edilebilir. (3) 6326 sayılı Petrol Kanununa göre Türkiye'de faaliyette bulunma ve transfer talepleri, bu Kanun ve ilgili mevzuat hükümlerine tabidir." MADDE 5 - Aynı Kararın 13 üncü maddesinin (1) numaralı fıkrası aşağıdaki "(1) Türkiye'de yerleşik kişilerin, yurt dışında yatırım yapmak veya ticari faaliyette bulunmak amacıyla şirket kurmaları, ortaklığa katılmaları ve şube açmaları için, nakdi sermayeyi bankalar aracılığıyla, ayni sermayeyi ise gümrük mevzuatı hükümleri çerçevesinde ihraç etmeleri serbesttir." MADDE 6 - Aynı Kararın 14 üncü maddesi başlığı ile birlikte aşağıdaki "Kişisel sermaye hareketleri MADDE 14 - (1) Türkiye de ve dışarıda yerleşik gerçek kişilerin, bankalar aracılığıyla kişisel sermaye hareketlerine ilişkin yurtdışından yurtiçine ve yurtiçinden yurtdışına yapacakları transferler serbesttir. Kişisel sermaye hareketlerinin kapsamı Bakanlıkça belirlenir. (2) Kişisel sermaye hareketlerine ilişkin transferlere aracılık eden bankalar bu Kararın 3 üncü maddesinin (c) bendi ve 4 üncü maddesinin (e) bendinde belirtildiği şekilde gerekli bildirimleri yapmakla yükümlüdür. 14

5 (3) Göçmen ve mültecilerin, İskan Kanunu ve gümrük mevzuatı dışındaki ithal talepleri Bakanlıkça sonuçlandırılır." MADDE 7 - Aynı Kararın 15 inci maddesinin (e) bendi yürürlükten kaldırılmıştır. MADDE 8 - Aynı Kararın 16 ncı maddesi aşağıdaki "MADDE 16 - (1) Dışarıda yerleşik kişilerin Türkiye de satın aldıkları veya sahip oldukları gayrimenkul ve gayrimenkule bağlı ayni hakların gelirleri ve satış bedellerinin bankalar vasıtasıyla transfer ettirilmesi serbesttir. (2) Türkiye de yerleşik kişilerce yurtdışında gayrimenkul ve gayrimenkule bağlı ayni hakların satın alınması amacıyla bankalar vasıtasıyla yurtdışına döviz ve Türk parası transfer ettirilmesi serbesttir." MADDE 9 - Aynı Kararın 18 inci maddesinin üçüncü fıkrası aşağıdaki "Yurtiçinde veya yurtdışında faaliyette bulunan kredi kuruluşlarınca yabancı para üzerinden veya yabancı para ölçüsü ile verilen kredileri güvence altına almak için yabancı para üzerinden taşınmaz rehni (gemi ipoteği dahil) kurulması serbesttir." MADDE 10 - Aynı Kararın 20 nci maddesi aşağıdaki "MADDE 20 - (1) Bakanlık bu Kararın tatbikatını temin etmek ve Türk parasının kıymetini korumak maksadıyla lüzumlu göreceği her türlü tedbiri almaya, Kararda öngörülen haller dışında kalan özel durumları inceleyip sonuçlandırmaya, haklı ve mücbir sebeplerin varlığı halinde döviz getirme sürelerini uzatmaya ve döviz getirme zorunluluğunu kısmen veya tamamen kaldırmaya, bu Kararda öngörülen miktarları değiştirmeye ve miktar belirlemeye yetkilidir. (2) Müsteşarlık bu Kararın uygulaması ile ilgili olarak her türlü bilgi ve belgeyi, belirleyeceği şekil ve süreler içerisinde gerçek ve tüzel kişilerden istemeye yetkilidir." MADDE 11 - Aynı Kararın 21 inci maddesinin dördüncü fıkrası aşağıdaki "Kambiyo mevzuatına olan aykırılıkları ya da bu Kararda belirtilen yükümlülükleri yerine getirmediği tespit edilen bankalar, yetkili müesseseler, PTT, kıymetli maden aracı kuruluşları ve aracı kurumların dövize ilişkin işlemlere aracılık etme yetkisi Bakanlıkça kısmen veya tamamen kaldırılabilir." MADDE 12 - Aynı Kararın 23 üncü maddesi, başlığı ile birlikte aşağıdaki "Döviz alım ve satım belgeleri ile Türk parası transfer belgeleri MADDE 23 - (1) Bu Karara ilişkin işlemlerde bankalar, yetkili müesseseler, PTT, kıymetli maden aracı kuruluşları ve aracı kurumlar tarafından döviz alım satım belgeleri ile Türk parası transfer belgeleri düzenlenir ve bu belgelerle ilgili usul ve esaslar Merkez Bankasınca belirlenir." MADDE 13 - Bu Karar yayımı tarihinde yürürlüğe girer. MADDE 14 - Bu Kararı Hazine Müsteşarlığının bağlı olduğu Bakan yürütür. 15

6 16