ORGANİZE SANAYİ BÖLGESİ KAZANÇLARININ VERİLENDİRİLMESİ

Transkript

1 ORGANİZE SANAYİ BÖLGESİ KAZANÇLARININ VERİLENDİRİLMESİ

2 OSB KAZANÇLARININ VERGİLENDİRİLMESİNDE TEMEL YAKLAŞIM ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİNİN KAZANÇLARI VE BU KAZANÇLARIN VERGİLENDİRİLMESİ KONUSUNDA KAPSAMLI DEĞERLENDİRMEYE İMKAN VERECEK BİR YAKLAŞIM HENÜZ GETİRİLMEMİŞTİR. KAZANÇLAR ÜZERİNDEKİ VERGİLEME TEMEL OLARAK İKTİSADİ İŞLETME KAVRAMI VE BU KAVRAM ETRAFINDA OSB TÜZEL KİŞİLİĞİNİN NASIL DEĞERLENDİRİLECEĞİ SORUNUNUNÇÖZÜMÜNE BAĞLIDIR OSB KURUMLAR VERGİSİ KANUNUNDA KURUMLAR VERGİSİ MÜKELLEFLERİ ARASINDA SAYILMAMIŞTIR

3 MÜKELLEF MADDE 2 Sermaye şirketleri: 29/6/1956 tarihli ve 6762 sayılı Türk Ticaret Kanunu hükümlerine göre kurulmuş olan anonim, limited ve sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketler ile benzer nitelikteki yabancı kurumlar sermaye şirketidir. Bu Kanunun uygulanmasında, Sermaye Piyasası Kurulunun düzenleme ve denetimine tâbi fonlar ile bu fonlara benzer yabancı fonlar sermaye şirketi sayılır. Kooperatifler: 24/4/1969 tarihli ve 1163 sayılı Kooperatifler Kanununa veya özel kanunlarına göre kurulan kooperatifler ile benzer nitelikteki yabancı kooperatifleri ifade eder. İktisadî kamu kuruluşları: Devlete, il özel idarelerine, belediyelere, diğer kamu idarelerine ve kuruluşlarına ait veya bağlı olup, faaliyetleri devamlı bulunan ve birinci ve ikinci fıkralar dışında kalan ticarî, sınaî ve ziraî işletmeler iktisadî kamu kuruluşudur. Yabancı devletlere, yabancı kamu idare ve kuruluşlarına ait veya bağlı olup, bu maddenin birinci ve ikinci fıkraları dışında kalan ticarî, sınaî ve ziraî işletmeler, iktisadî kamu kuruluşu gibi değerlendirilir. Dernek veya vakıflara ait iktisadî işletmeler: Dernek veya vakıflara ait veya bağlı olup faaliyetleri devamlı bulunan ve bu maddenin birinci ve ikinci fıkraları dışında kalan ticarî, sınaî ve ziraî işletmeler ile benzer nitelikteki yabancı işletmeler, dernek veya vakıfların iktisadî işletmeleridir. Bu Kanunun uygulanmasında sendikalar dernek; cemaatler ise vakıf sayılır. İktisadî kamu kuruluşları ile dernek veya vakıflara ait iktisadî işletmelerin kazanç amacı gütmemeleri, faaliyetlerinin kanunla verilmiş görevler arasında bulunması, tüzel kişiliklerinin olmaması, bağımsız muhasebelerinin ve kendilerine ayrılmış sermayelerinin veya iş yerlerinin bulunmaması mükellefiyetlerini etkilemez. Mal veya hizmet bedelinin sadece maliyeti karşılayacak kadar olması, kâr edilmemesi veya kârın kuruluş amaçlarına tahsis edilmesi bunların iktisadî niteliğini değiştirmez. İş ortaklıkları: Yukarıdaki fıkralarda yazılı kurumların kendi aralarında veya şahıs ortaklıkları ya da gerçek kişilerle, belli bir işin birlikte yapılmasını ortaklaşa yüklenmek ve kazancını paylaşmak amacıyla kurdukları ortaklıklardan bu şekilde mükellefiyet tesis edilmesini talep edenler iş ortaklıklarıdır. Bunların tüzel kişiliklerinin olmaması mükellefiyetlerini etkilemez.

4 Verginin konusu Madde 1 Aşağıda sayılan kurumların kazançları, kurumlar vergisine tâbidir: a) Sermaye şirketleri. b) Kooperatifler. c) İktisadî kamu kuruluşları. ç) Dernek veya vakıflara ait iktisadî işletmeler. d) İş ortaklıkları. Kurum kazancı, gelir vergisinin konusuna giren gelir unsurlarından oluşur

5 BU DURUM 1 NUMARALI KURUMLAR VERGİSİ UYGULAMA TEBLİĞİNDE AÇIKÇA İFADE EDİLMİŞTİR «4.16. Organize sanayi bölgeleri ile küçük sanayi sitelerine ait iktisadi işletmeler Organize sanayi bölgeleri ile küçük sanayi sitelerinin alt yapılarını hazırlamak ve buralarda faaliyette bulunanların; arsa, elektrik, gaz, buhar ve su gibi ortak ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla kamu kurumları ve kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları ile gerçek ve tüzel kişilerce birlikte oluşturulan ve kazancının tamamını bu yerlerin ortak ihtiyaçlarının karşılanmasında kullanan iktisadi işletmeler Kurumlar Vergisi Kanununun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (n) bendi kapsamında kurumlar vergisinden muaftır. Öte yandan, organize sanayi bölgeleri, tüzel kişilikleri itibarıyla kurumlar vergisinin konusuna girmemektedirler. Ancak, organize sanayi bölgelerinin, muafiyet kapsamı dışındaki iktisadi işletmelerinin bulunması halinde, bu iktisadi işletmelerin kurumlar vergisi mükellefi olup olmayacakları hususu Tebliğin (2.4) bölümünde yapılan açıklamalar çerçevesinde değerlendirilecektir.»

6 KURUMLAR VERGİSİ KANUNU MUAFİYET HÜKMÜ KVK 4/1-n Organize sanayi bölgeleri ile küçük sanayi sitelerinin alt yapılarını hazırlamak ve buralarda faaliyette bulunanların; arsa, elektrik, gaz, buhar ve su gibi ortak ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla kamu kurumları ve kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları ile gerçek ve tüzel kişilerce birlikte oluşturulan ve kazancının tamamını bu yerlerin ortak ihtiyaçlarının karşılanmasında kullanan iktisadî işletmeler.

7 ???? OSB; ÖZEL HUKUK HÜKÜMLERİNE TABİ BİR KURULUŞ MÜKELLEF OLARAK SAYILMAMIŞ MÜKELLEF OLARAK SAYILMAMIŞ OLMASI NEDENİYLE KAZANÇLARI DA VERGİNİN KONUSUNA GİRMEMİŞ İSE, MUAFİYET NEYE SAĞLANMIŞTIR?

8 DEĞERLENDİRME UYGULAMA BAŞINDAN BERİ OSB FAALİYETLERİNİ İKTİSADİ İŞLETMELER OLUŞTURMAK SURETİYLE GERÇEKLEŞTİĞİ TEMEL VARSAYIM VE ANLAYIŞI ÜZERİNE KURULMUŞTUR. OSB NİN KENDİSİ İKTİSADİ İŞLETME OLARAK KABUL EDİLMEMEKTEDİR. BU ANLAYIŞA GÖRE: OSB KURUMLAR VERGİSİ MÜKELLEFİ DEĞİLDİR ANCAK İKTİSADİ İŞLETMELER KURARSA BU İŞLETMELERİN KAZANÇLARI KURUMLAR VERGİSİNİN KONUSUNA GİRER BU İŞLETMELER İSE KANUNUN 4/1-N MADDESİNE GÖRE KURUMLAR VERGİSİNDEN MUAFTIR

9 DEĞERLENDİRME BU ANLAYIŞA GÖRE: OSB LERİN KATILIMCILARININ ARSA, ELEKTRİK, GAZ, BUHAR VE SU GİBİ ORTAK İHTİYAÇLARINI KARŞILAMAK AMACIYLA İŞLETMELER KURMASI VE BU İŞLETMELERDEN ELDE ETTİĞİ KAZANCLARININ TAMAMINI OSB ORTAK İHTİYAÇLARININ KARŞILANMASINDA KULLANMASI HALİNDE KURUMLAR VERGİSİNDEN MUAFTIR. OSB LER KAR DAĞITAMAYACAĞINA VE KANUN VE YÖNETMELİKLE BELİRLENEN GAYELER DIŞINDA HARCAMA YAPAMAYACAĞINA GÖRE ELDE EDİLEN TÜM KAZANÇLARI NEDENİYLE KURUMLAR VERGİSİNDEN MUAF OLMALIDIR.

10 MUAFİYET HÜKMÜNDE DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN İKİ TEMEL UNSUR VARDIR: 1.UNSUR: ORTAK İHTİYAÇLARI KARŞILAMAK AMACIYLA KURULACAK İŞLETME 2. UNSUR: KAZANCIN ORTAK İHTİYAÇLARIN KARŞILANMASINDA KULLANILMASI HER İKİ UNSURDA VERGİ İDARESİNCE ZAMAN ZAMAN TARTIŞMA KONUSU YAPILMAKTA, VERGİ TARHİYATINA GEREKÇE OLARAK İLERİ SÜRÜLMEKTEDİR.

11 MUAFİYETE İLİŞKİN GELİR İDARESİNİN GÖRÜŞLERİ Osmaniye Defterdarlığı/B.07.4.DEF / 26/04/2012 Organize sanayi Bölgesine ait gayrimenkullerin ihale yoluyla kiralanması karşılığında yapılacak ödemelerden vergi kesintisi yapılıp yapılmayacağı Bilindiği üzere, organize sanayi bölgeleri vergi uygulamalarında dernek olarak kabul edildiğinden bunlara yapılan kira ödemelerinden de gelir vergisi kesintisi yapılmakta; bunlara ait taşınmazların bir iktisadi işletme oluşturacak şekilde kiralanması halinde ise oluşacak iktisadi işletme kurumlar vergisi mükellefi olduğundan elde edilen kira gelirleri üzerinden vergi kesintisi yapılmamaktadır. Buna göre, mülkiyeti... Organize Sanayi Bölgesine ait olan gayrimenkullerin kiraya verilmesi faaliyetinin, hacim ve ehemmiyet bakımından ticari nitelik arz etmesi veya ticari amaç güdülerek yapılması ya da bu kiralamanın sermaye tahsisi, iş yeri açılması, personel istihdamı, ticaret siciline kaydolmak gibi unsur ve şartlardan tümü veya bir kısmı yerine getirilmek suretiyle ticari organizasyon çerçevesinde gerçekleştirilmesi halinde Organize Sanayi Bölgesine bağlı bir iktisadi işletme söz konusu olacaktır. Bu çerçevede... Organize Sanayi Bölgesi Müdürlüğüne ait 56 adet işyeri, petrol istasyonu ve sağlık istasyonunun ihale yoluyla kiraya verilmesi faaliyetinin hem işletme hakkının devri niteliğinde kiralamaları içermesi hem de kiralamaların ticari bir organizasyon dahilinde yapılması nedeniyle... Organize Sanayi Bölgesi Müdürlüğüne kurumlar vergisi yönünden mükellefiyet tesis edilmesi gerekmektedir.

12 Aydın Vergi Dairesi Başkanlığı, B.07.1.GİB KVK.4.n/-4-27/1/ sayılı Kurumlar Vergisi Kanununa 5766 sayılı Kanunla eklenen geçici 2 nci maddenin birinci fıkrasının (a) bendiyle, 1/1/ /12/2015 tarihleri arasında uygulanmak üzere, dernek veya vakıflarca elde edilen Gelir Vergisi Kanununun 94 üncü maddesinin (5) numaralı bendi ve geçici 67 nci maddesi kapsamında kesinti suretiyle vergilendirilmiş kazanç ve iratlar dolayısıyla iktisadi işletme oluşmayacağı hüküm altına alınmıştır. Bu düzenleme sonucunda, dernek veya vakıflar ile vergi uygulamalarında dernek veya vakıf olarak değerlendirilen kurum ve kuruluşların elde ettikleri gelirlerin münhasıran Gelir Vergisi Kanununun 94 üncü maddesinin (5) numaralı bendi ve geçici 67 nci maddesi kapsamında kesinti suretiyle vergilendirilmiş kazanç ve iratlardan ibaret olması halinde, elde edilen bu gelirler dolayısıyla, 1/1/ /12/2015 tarihleri arasında dernek veya vakfa bağlı iktisadi işletme oluşması söz konusu olmayacağından, bu süre zarfında anılan gelirler nedeniyle dernek veya vakıf ile vergi uygulamalarında dernek veya vakıf olarak değerlendirilen kurum ve kuruluşlar adına kurumlar vergisi mükellefiyeti tesis edilmeyecek ve söz konusu vergi kesintileri de nihai vergileme niteliğinde olacaktır. Buna göre, OSB'lerin Gelir Vergisi Kanununun 94 üncü maddesinin birinci fıkrasının (5) numaralı bendi uyarınca kesinti suretiyle vergilendirilmiş kira gelirleri dolayısıyla, 1/1/ /12/2015 tarihleri arasında bir iktisadi işletme oluşmayacak; tevkifata tabi tutulmuş kira gelirleri dolayısıyla daha önce oluşmuş iktisadi işletmeleri nezdinde tesis edilen kurumlar vergisi mükellefiyetleri ise bu tarih dikkate alınarak terkin edilecektir. Öte yandan, kiralama işlemlerinde iktisadi işletme oluşup oluşmadığı hususu, kuru mülkiyet kiralaması ile iktisadi işletme mahiyetinde bulunan bir gayrimenkulün kiralanması halinde ayrı ayrı değerlendirmeye tabi tutulmaktadır. Kuru mülkiyet kiralaması şeklinde gerçekleştirilen kiralamalar ticari amaçla gerçekleştirilmediği veya devamlı surette belirli bir hacim ve ehemmiyette olmadığı müddetçe bu kiralama işlemi nedeniyle oluşacak bir iktisadi işletmeden söz etmek mümkün bulunmamaktadır. Ancak, iktisadi bir faaliyetin icrasına tahsis edilen ve işletilmeye hazır hale getirilen gayrimenkuller üzerinde sahip olunan işletme hakkının kiralanması, ticari nitelikte bir kiralama olduğundan, bu tür kiralamalarda iktisadi işletmenin oluştuğu kabul edilecektir. Buna göre... Organize Sanayi Bölgesinin hüküm ve tasarrufunda bulunan ve kendi başına iktisadi işletme niteliğinde olan sosyal tesislerinin kiraya verilmesi halinde anılan OSB bünyesinde oluşacak iktisadi işletme için kurumlar vergisi mükellefiyeti tesis ettirilmesi gerekecektir. Ayrıca,... Organize Sanayi Bölgesi tarafından anılan OSB sınırları dahilinde bulunan reklam ve ilan panolarından elde edilecek gelirler dolayısıyla Kurumlar Vergisi Kanununun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (n) bendi ile tanınan muafiyetin dışında bir iktisadi işletme oluşacağından bu iktisadi işletme nezdinde kurumlar vergisi mükellefiyeti tesis edilmesi gerekecektir.

13 Kocaeli Vergi Dairesi Başkanlığı 03/05/2011-B.07.1.GİB KVK- 2010/ sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 1 inci maddesinde, dernek ve vakıflar kurumlar vergisi mükellefleri arasında sayılmamakla birlikte, aynı maddenin birinci fıkrasının (ç) bendi ile dernek veya vakıflara ait iktisadi işletmeler vergi mükellefiyeti kapsamına alınmış olup Kanunun 2 nci maddesinin beşinci fıkrasında da dernek veya vakıflara ait veya tabi olup faaliyetleri devamlı bulunan sermaye şirketi ve kooperatif statüsünde bulunmayan ticari, sınai ve zirai işletmelerin iktisadi işletme olduğu; altıncı fıkrasında ise dernek veya vakıflara ait iktisadi işletmelerin kazanç amacı gütmemeleri, faaliyetlerinin kanunla verilmiş görevler arasında bulunması, tüzel kişiliklerinin olmaması, bağımsız muhasebelerinin ve kendilerine ayrılmış sermayelerinin veya iş yerlerinin bulunmaması mükellefiyetlerini etkilemeyeceği; mal veya hizmet bedelinin sadece maliyeti karşılayacak kadar olması, kar edilmemesi veya karın kuruluş amaçlarına tahsis edilmesinin bunların iktisadi niteliğini değiştirmeyeceği hüküm altına alınmıştır. Anılan Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (n) bendi ile organize sanayi bölgeleri ile küçük sanayi sitelerinin alt yapılarını hazırlamak ve buralarda faaliyette bulunanların; arsa, elektrik, gaz, buhar ve su gibi ortak ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla kamu kurumları ve kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları ile gerçek ve tüzel kişilerce birlikte oluşturulan ve kazancının tamamı bu yerlerin ortak ihtiyaçlarının karşılanmasında kullanılan iktisadi işletmeler kurumlar vergisinden muaf tutulmuştur tarih ve sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 1 seri no.lu Kurumlar Vergisi Genel Tebliğinin " Organize sanayi bölgeleri ile küçük sanayi sitelerine ait iktisadi işletmeler" başlıklı (4.16.) bölümünde, 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunun 4/1 (n) maddesine ilişkin açıklamalara yer verilmiş olup bu bölümün ikinci paragrafında yer alan "Öte yandan, organize sanayi bölgeleri, tüzel kişilikleri itibarıyla kurumlar vergisinin konusuna girmemektedirler. Ancak, organize sanayi bölgelerinin, muafiyet kapsamı dışındaki iktisadi işletmelerinin bulunması halinde, bu iktisadi işletmelerin kurumlar vergisi mükellefi olup olmayacakları hususu Tebliğin (2.4.) bölümünde yapılan açıklamalar çerçevesinde değerlendirilecektir." açıklamalarıyla organize sanayi bölgelerinin hangi iktisadi işletmelerinin kurumlar vergisine tabi olacağı belirtilmiştir.

14 Aynı Tebliğin (2.4.) bölümünde ise "...Kazanç sağlama amacı olmasa dahi işletmenin konusunun ve faaliyetinin, her türlü mal ve hizmet satışı ya da bunlara benzer şekillerde olması ve devamlı surette yapılması durumlarında da dernek veya vakıflara ait iktisadi işletme oluştuğu kabul edilecektir. İktisadi işletmenin tanımı içinde yer alan ve devamlı olarak yapılan ticari, sınai veya zirai faaliyetten söz edebilmek için bu işletmenin tedavül ekonomisine katılması, başka bir ifadeyle işletmede üretilen veya alınan malların veya verilen hizmetin bir bedel karşılığı satılmış olması gerekir. Aksi halde diğer unsurlar var olsa dahi bir iktisadi işletmenin varlığından söz edilemez." denilmek suretiyle konuya açıklık getirilmiştir. Öte yandan, 4562 sayılı Organize Sanayi Bölgeleri Kanununun 21 inci maddesinde yer alan "OSB tüzel kişiliği, bu Kanunun uygulanması ile ilgili işlemlerde her türlü vergi, resim ve harçtan muaftır." hükmü, sadece işlemler üzerinden alınan vergi, resim ve harçları kapsamakta olduğundan, organize sanayi bölgelerinin Kurumlar Vergisi Kanununun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (n) bendinde belirtilen faaliyetleri dışındaki faaliyetleri nedeniyle elde edeceği gelirlerinin kurumlar vergisine tabi tutulmasına engel teşkil etmemektedir. Buna göre, vergi uygulamaları bakımından dernek olarak değerlendirilen organize sanayi bölgeleri tüzel kişilik olarak kurumlar vergisi mükellefi olmayıp devamlılık arz eden ticari, sınai ve zirai faaliyetleri dolayısıyla oluşan iktisadi işletmeleri nezdinde kurumlar vergisi mükellefiyeti tesis edilecektir. Ancak 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (n) bendinde sayılan faaliyetler nedeniyle oluşan iktisadi işletmelerinin kurumlar vergisinden muaf tutulacağı tabiidir.

15 DEĞERLENDİRME OSB İŞLETMELERİ ARSA TESLİMLERİ DOĞAL GAZ DAĞITIMI ELEKTRİK ÜRETİM ELEKTRİK DAĞITIM SU, ATIK SU, KANALİZASYON ARITMA TESİSLERİ SOSYAL TESİSLER KÜÇÜK ONARIM VE BAKIM AMAÇLI TESİSLERİN KİRALANMASI DİĞER

16 DEĞERLENDİRME KANUN VE YÖNETMELİKLE TANIMLANMIŞ BİR HİZMET Mİ? ORTAK İHTİYAÇLARA CEVAP VERMEK İÇİN Mİ KURULMUŞ? KAZANCI ORTAK İHTİYAÇLARIN KARŞILANMASINDA MI KULLANILIYOR? BU ÜÇ SORUYA OLUMLU CEVAP VEREBİLDİĞİMİZ İKTİSADİ FAALİYETLER MUAFİYET KAPSAMINDA OLACAKTIR. KANUNLA TANIMLANMIŞ OSB HİZMET KONULARINI VE OSB KATILIMCILARININ YARARLANMA BOYUTUNU AŞAN İŞLER KURAL OLARAK MUAFİYET KAPSAMI DIŞINDA DEĞERLENDİRİLMEKTEDİR.

17 DÜZENLEME GEREĞİ KURUMLAR VERGİSİ KANUNUNDA ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİNİN VERGİLENDİRİLMESİNE İLİŞKİN SİSTEMATİK BİR DÜZENLEMEYE İHİTYAÇ VARDIR OSB LERİN BAZI FAALİYETLERİNİN DERNEKLERE KIYASEN VERİLENDİRİLMESİ HUKUKİ DEĞİLDİR MUAFİYETİN KAPSAMI KANUNLA «TANIMLANAN AMACI AŞAN» FAALİYETLERLE SINIRLANDIRILMALIDIR.