KURUMLAR VERGİSİ NEDİR? KİMLER ÖDER? NASIL HESAPLANIR?

Transkript

1 KURUMLAR VERGİSİ NEDİR? KİMLER ÖDER? NASIL HESAPLANIR? Fahrettin Günerli SMMM Ekim/2016

2 I-GENEL Kurumlar vergisi, tarih ve 5422 sayılı Kanunla vergi sistemimize girmiştir. Günümüze kadar önemli değişiklikler geçirmiştir ve son hali 5520 sayılı Kanun la ( ) verilmiştir. Kurumlar vergisi gerçek kişiler, bireysel işletmeler ve şahıs şirketleri dışında bir kısım tüzel kişilerle tüzel kişiliği bulunmayan bir kısım oluşumların gelirini vergilendirir. Kurumlar vergisi; gelir vergisinin kapsamına giren gelir unsurlarının, ilgili yasada belirtilmiş olan kurumlar tarafından elde edilmesi halinde, bu kurumların ayrı hukuki kişilikleri sonucu net kazançlarından alınan bir vergidir. Kurumlar vergisi niteliği gereği objektif, dolaysız ve düz oranlı bir vergidir. Şu andaki vergi oranı safi kazanç üzerinden % 20 dir. II-HANGİ KURUMLARIN KAZANÇLARI KURUMLAR VERGİSİNE TABİDİR? Kurumlar Vergisi Kanununa göre; aşağıdaki kurumlar bu vergiye tabidirler. a)sermaye şirketleri Türk Ticaret Kanunu hükümlerine göre kurulmuş olan anonim, limited ve sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketler ile benzer nitelikteki yabancı kurumlar sermaye şirketidir. Bu Kanunun uygulanmasında, Sermaye Piyasası Kurulunun düzenleme ve denetimine tâbi fonlar ile bu fonlara benzer yabancı fonlar sermaye şirketi sayılır. b) Kooperatifler. Kooperatifler Kanununa veya özel kanunlarına göre kurulan kooperatifler ile benzer nitelikteki yabancı kooperatifleri ifade eder. c) İktisadî kamu kuruluşları. Devlete, il özel idarelerine, belediyelere, diğer kamu idarelerine ve kuruluşlarına ait veya bağlı olup, faaliyetleri devamlı bulunan ve birinci ve ikinci fıkralar dışında kalan ticarî, sınaî ve ziraî işletmeler iktisadî kamu kuruluşudur. Yabancı devletlere, yabancı kamu idare ve kuruluşlarına ait veya bağlı olup, bu maddenin birinci ve ikinci fıkraları dışında kalan ticarî, sınaî ve ziraî işletmeler, iktisadî kamu kuruluşu gibi değerlendirilir. 1

3 ç) Dernek veya vakıflara ait iktisadî işletmeler. Dernek veya vakıflara ait veya bağlı olup faaliyetleri devamlı bulunan ve bu maddenin birinci ve ikinci fıkraları dışında kalan ticarî, sınaî ve ziraî işletmeler ile benzer nitelikteki yabancı işletmeler, dernek veya vakıfların iktisadî işletmeleridir. Bu Kanunun uygulanmasında sendikalar dernek; cemaatler ise vakıf sayılır. d) İş ortaklıkları. Yukarıdaki fıkralarda yazılı kurumların kendi aralarında veya şahıs ortaklıkları ya da gerçek kişilerle, belli bir işin birlikte yapılmasını ortaklaşa yüklenmek ve kazancını paylaşmak amacıyla kurdukları ortaklıklardan bu şekilde mükellefiyet tesis edilmesini talep edenler iş ortaklıklarıdır. Bunların tüzel kişiliklerinin olmaması mükellefiyetlerini etkilemez. III-SAFİ KURUM KAZANCI NEDİR NASIL HESAPLANIR? Kurum kazancı, gelir vergisinin konusuna giren gelir unsurlarından oluşur. Kurumlar vergisi, mükelleflerin bir hesap dönemi içinde elde ettikleri safî kurum kazancı üzerinden hesaplanır. Safî kurum kazancının tespitinde, Gelir Vergisi Kanununun ticarî kazanç hakkındaki hükümleri uygulanır. Ziraî faaliyetle uğraşan kurumların bu faaliyetinden doğan kazançlarının tespitinde, Gelir Vergisi Kanununun zirai kazancın tespitine ilişkin hükümleri de dikkate alınır. Kurumlar vergisi, mükelleflerin bir hesap dönemi içerisinde elde ettikleri safi kurum kazancı üzerinden hesaplanır. Her türlü ticaret şirketleri ile kurumlar vergisine tabi olan diğer tüzel kişiler birinci sınıf tüccar olup bilanço esasına göre defter tutmak zorundadırlar. Bilanço esasına göre ticari kazancın, teşebbüsteki öz sermayenin hesap dönemi sonunda ve başındaki değerleri arasındaki müspet fark olduğu belirtilerek, bu dönem zarfında sahip veya sahiplerce; 1. İşletmeye ilave olunan değerlerin bu farktan indirileceği, 2. İşletmeden çekilen değerlerin ise farka ilave olunacağı hükme bağlanmıştır. 2

4 ZARAR OLSA DAHİ İNDİRİLECEK İSTİSNA VE İNDİRİMLER İLAVELER KURUM KAZANCI Ticari kazancın bu şekilde tespit edilmesi sırasında, Vergi Usul Kanununun değerlemeye ait hükümleri ile Gelir Vergisi Kanununun ticari kazancın tespitinde indirilecek giderlere ilişkin hükümlerine uyulması gerekmektedir. Kurumlar Vergisi Kanununda da safi kazancın belirlenmesinde temel ölçü, dönem sonu ve dönem başı öz sermaye kıyaslamasıdır. Safi kurum kazancının tespitinde Kurumlar Vergisi Kanununun 7 nci ve müteakip maddelerinin yanı sıra Gelir Vergisi Kanununun indirilecek giderlere ilişkin 40 ıncı maddesi de dikkate alınacaktır. Hesaplama Tablosu: 1 Ticari Bilanço Karı 2 Ticari Bilanço Zararı 3 Kanunen Kabul Edilmeyen Giderler 4 Önceki Yıl Ayrılan Finansman Fonu 5 İştirak Kazançları (K.V.K. Mad. 5/1-a) Yurtdışı İştirak Kazançları(K.V.K. Mad. 5/1-b) Tam Mükellef Anonim Şirketlerin Yurtdışı İştirak Hisseleri Satış Kazançları (K.V.K. Mad. 5/1-c) Emisyon Primi Kazancı (K.V.K. Mad. 5/1-ç) Y. Fon ve Ort. Portföy İşl.Kazancı (K.V.K. Mad. 5/1-d) Taşınmaz ve İşt. His. ile Kurucu Sen., İnt. Sen. ve R.Hakları Stş.Kazancı (K.V.K.Mad. 5/1-e) 11 Bankl.Veya TMSF'ye Borçlu Dur.Olan Kur.Taş. ve İşt.His ile Kur.Sen.,İnt.Sen.Ve R.Hakları Sat.Kaz. (K.V.K.Mad.5/1-f) 12 Yurtdışı Şube Kazançları (K.V.K. Mad.5/1-g) 13 Yurtdışı İnşaat ve Onarma İşlerinden Sağlanan Kazançlar (K.V.K. Mad. 5/1-h) 14 Eğ. Öğ. Kur. İle Rehabilitasyon Mrkz. Kazançları (K.V.K. Mad. 5/1-ı) Sınai Mülkiyet Haklarında İstisna (K.V.K. Mad. 5/B) Serbest Bölgelerde Elde Edilen Kazançlar 17 Teknoloji Geliştirme Bölgelerinde Elde Edilen Kazançlar 18 Türk Ulusl. Gemi Sic. Kay. Gemi İşl. Ve Devr. Sağlanan Kazançlar 19 Diğer İndirimler ve İstisnalar 3

5 KAZANCIN BULUNMASI HALİNDE İNDİRİLECEK İSTİSNA VE İNDİRİMLER Kar ve İlaveler Toplamı (1+3+4) Cari Yıla Ait Zarar, İstisnalar ve İndirimler Toplamı ( ) ZARAR (21-20) KAR (20-21) Diğer Geçmiş Yıl Zararı İstisnadan Kaynaklanan Geçmiş Yıl Zararı Mahsup Edilecek Toplam Geçmiş Yıl Zararı (24+25) 27 İndirime Esas Tutar (23-26) Risturnlar (K.V.K. Mad. 5/1-i) AR-GE İndirimi (K.V.K. Mad. 10/1-a)(**) AR-GE İndirimi (5746 s. Kanun Mad.3)(**) Sponsorluk Harcamaları (K.V.K. Mad. 10/1-b) Bağış ve Yardımlar (K.V.K. Mad. 10/1-c) 33 Bağış ve Yardımlar (K.V.K. Mad. 10/1-ç) 34 Kültür ve Turizm Amaçlı Bağış ve Yard. (K.V.K. Mad. 10/1-d) 35 Başbakanlıkça veya Bakanlar Kur.Başlatılan Yardım Kamp.Yap.Bağış ve Yardımlar (K.V.K. Mad. 10/1-e) 36 Türkiye Kızılay Derneğine ve Yeşilay Cemiyetine Yapılan Nakdi Bağış ve Yardımlar (K.V.K. Mad. 10/1-f) 37 Girişim Sermayesi Fonu (K.V.K. Mad. 10/1-g) 38 Türkiye'den Yurtdışı Mukim Kişi ve/veya Kurumlara Ver.Hizm. Sağ. Kazançların %50'si(K.V.K.Mad.10/1-ğ) 39 Korumalı İşyeri İndirimi (K.V.K.Mad. 10/1-h) 40 Nakdi Sermaye Artışından Kaynaklanan Faiz İndirimi (K.V.K. Mad. 10/1-ı) 41 Expo 2016 Antalya Ajansına Yapılan Bağış ve Yardımlar ile Sponsorluk Harcamaları 42 Yatırım İndirimi İstisnası 43 Diğer İndirimler 44 TOPLAM ) 45 DÖNEM SAFİ KURUM KAZANCI (MATRAH) (27-44) GELECEK YILA DEVREDEN CARİ YIL ZARARI 22) 46 4

6 MAHSUP EDİLECEK VERGİLER 47 Safi Kurum Kazancının Türkiye Dışında Elde Edilen Kısmı İşletmeden Çekilen Enflasyon Düzeltme Farkları İşletmeden Çekilen Enf.Düz.Farkları Üzerinden Hesaplanan Kurumlar Vergisi(48 x % 20) K.V.K.nın 32/A Mad. Kapsamında İndirimli Kurumlar Vergisine Tabi Matrah 51 K.V.K.nın 32/A Mad. Kapsamında İndirimli Kurumlar Vergisi Oranı 52 K.V.K.nın 32/A Mad. Kapsamında Hesaplanan İndirimli Kurumlar Vergisi (50x51) 53 K.V.K.nın Geçici 4. Mad. Kapsamında İndirimli Kurumlar Vergisine Tabi Matrah 54 K.V.K.nın Geçici 4. Mad. Kapsamında İndirimli Kurumlar Vergisi Oranı 55 K.V.K.nın Geçici 4. Mad. Kapsamında Hesaplanan İndirimli Kurumlar Vergisi (53x54) 56 Genel Orana Tabi Matrah [45 - ( )] 57 Hesaplanan Genel Orana Tabi Kurumlar Vergisi (56 x %20) KURUMLAR VERGİSİ MATRAHI [(45+48)=( )] HESAPLANAN KURUMLAR VERGİSİ ( ) 60 Yabancı Ülkelerde Ödenen Vergilerden Mahsup Edilecek Kısım 61 Yıl İçinde Kesinti Yoluyla Ödenen Vergiler 62 Geçici Vergi 63 MAHSUP EDİLECEK VERGİLER TOPLAMI ( ) ÖDENMESİ GEREKEN KURUMLAR VERGİSİ (59-63) İADESİ GEREKEN KURUMLAR VERGİSİ VE/VEYA GEÇİCİ VERGİ (63-59) İADESİ GEREKEN KURUMLAR VERGİSİ (65-62) İADESİ GEREKEN GEÇİCİ VERGİ (65-66) Teşekkürler, Fahrettin GÜNERLİ SMMM 5