İçindekiler. K ısaltm alar Ö nsöz G iriş... 17

Transkript

1 İçindekiler K ısaltm alar Ö nsöz...15 G iriş BİRİNCİ BÖLÜM KAVRAMLAR, HUKUKİ KAYNAKLAR, TEKNİK VE TIBBİ İŞ GÜVENLİĞİNİN KURUMSAL UNSURLARI I. Genel Olarak...23 II. İş Güvenliği Kavramı III. İş Sağlığı ve Güvenliğinin Önemi ve İşlevi Genel O larak Çalışan Açısından Ö nem i İşveren Açısından Önemi İş Güvenliğinin İşlevi...29 IV. İş Güvenliği Hukuku Genel O larak Sosyal İş Güvenliği-Teknik ve Tıbbi İş Güvenliği Ayrımı V..Hukuki Kaynaklar Avrupa Birliği ve Uluslararası Hukuk Norm ları Avrupa Birliği Hukuku...41

2 İş güvenliği uzmanlarının yetkileri İş güvenliği uzmanlarının yükümlülükleri Yaptırımlar Risk Değerlendirmesi Sağlık Gözetimi Acil Durumlarla İlgili İşverenin Yükümlülükleri İşyerinde Ciddi, Yakın ve Önlenemeyen Tehlike Halleri Ciddi, Yakın ve Önlenemeyen Tehlike Halinde İşverenin Yükümlülükleri Ciddi ve Yakın Tehlike Halinde Çalışanların Çalışmaktan Kaçınma Hakkı İşverenin Çalışanları Bilgilendirme Yükümlülüğü İşverenin Çalışanların Eğitim Almasını Sağlama Yükümlülüğü Genel Olarak Eğitim Programlarının Planlanması ve Düzenlenmesi Eğitim Programının Konulan Eğitim Sonucunda Ölçme-Değerlendirme ve Belgelendirme İşverenin, Çalışanlarının Görüşlerini Alma ve Katılımlarını Sağlama Yükümlülüğü Çalışanların Yükümlülükleri İKİNCİ BÖLÜM TEKNİK VE TIBBİ İŞ GÜVENLİĞİNİN HUKUKİ ESASLARI I. Ekranlı Araçlarla Yapılan Çalışmalarda İş Sağlığı ve Güvenliği G iriş Temel Kavramlar Ekranlı Araçların Çalışan Sağlığına Etkisi Genel Olarak Rahatsızlıklar Göz ve görme rahatsızlıklan Radyasyona maruziyete bağlı rahatsızlıklar Ergonomi kaynaklı fiziksel rahatsızlıklar Psikolojik rahatsızlıklar İlgili M evzuat İşverenin Yükümlülükleri Genel Olarak...123

3 1.2. Avrupa Konseyi Uluslararası Çalışma Örgütü Ulusal Kaynaklar İş Sağlığı ve Güvenliği Hakkının Anayasal Dayanağı Mevzuattaki Gelişmeler Genel olarak İş güvenliği uygulama yönetmelikleri İş güvenliği tüzükleri Genel olarak İş güvenliği tüzüklerinin geçerliliği İş Güvenliği Tüzüklerinin Kaldırılmasına İlişkin Tasarı Taslakları hakkında değerlendirme VI. İş Güvenliği Hükümlerinin Denetim ve Teftişi Genel O larak Teftiş ve Uygulaması İşin Durdurulması İşin Durdurulmasının Çalışanlara E tkisi...70 VII. Teknik ve Tıbbi İş Güvenliğinin Kurumsal Unsurları Genel O larak İş Sağlığı ve Güvenliğine Yönelik Eleman Çalıştırma... : İşyeri Hekimi ve Diğer Sağlık Personeli Genel olarak İşyeri hekimi ve diğer sağlık personeli görevlendirme yükümlülüğü İşyeri sağlık ve güvenlik birimi kurma yükümlüğü İşyeri hekiminin yetkileri İşyeri hekiminin yükümlülükleri Diğer sağlık personelinin nitelikleri ve görevlendirilmeleri Diğer sağlık personelinin görevleri Diğer sağlık personelinin yetkileri Diğer sağlık personelinin yükümlülükleri İş Güvenliği Uzmanı Genel olarak İş güvenliği uzmanı görevlendirme yükümlülüğü İşyeri sağlık ve güvenlik birimi kurma yükümlüğü İş güvenliği uzmanlarının görevleri...86

4 Yük kaldırmada kullanılan iş ekipmanı ile ilgili hükümler Yüksekte yapılan geçici işlerde, iş ekipmanının kullanımı ile ilgili hükümler İş Ekipmanının Kontrolü İşverenin Yükümlülüğü Genel Hususlar Periyodik Kontrole Tabi İş Ekipmanları Basınçlı kap ve tesisatlar Kaldırma ve iletme ekipmanları Tesisatlar Tezgâhlar Özel Risk Taşıyan İş Ekipmanı İş Sağlığı ve Ergonomi Çalışanların Bilgilendirilmesi Çalışanların Eğitimi Çalışanların Görüşlerinin Alınması ve Katılımlarının Sağlanması Periyodik Kontrolleri Yapmaya Yetkili Kişilerin Bildirimi Periyodik Kontrollerde Yetkilendirme, Eğilim ve D enetim Değerlendirme ve Sonuç IV. Titreşime Maruz Kalan Çalışanların İş Sağlığı ve Güvenliği G iriş Titreşim Kavramı Titreşimin Etkileri Titreşim Sınır Değerleri ve Ö lçüm ü Maruziyetin Belirlenmesi Risk Değerlendirmesi Titreşim Maruziyetinin Önlenmesi veya Azaltılması Sağlık Gözetimi Çalışanların Bilgilendirilmesi ve Eğitimi Yönetmeliğin Uygulanması Bakımından Özel Koşullar Değerlendirme ve Sonuç V. Gürültülü Ortamlarda İş Sağlığı ve Güvenliği Gürültü ve İnsan Sağlığına Etkileri İlgili M evzuat

5 5.2. Ekranlı Araçla Çalışma Merkezinin Donatımındaki Yükümlülükler Çalışma Ortamı Operatör-Bilgisayar Arayüzü Günlük Çalışma Düzeni Gözlerin Korunması Çalışanların Bilgilendirilmesi ve Eğitimi Değerlendirme ve Sonuç II. İş Güvenliği Kişisel Koruyucu Donanımlarının Kullanımına İlişkin Hukuki Esaslar Genel Olarak Kişisel Koruyucu Donanımın Tanım ı Kişisel Koruyucu Donanım Türleri İşverenin Yükümlülüklerine İlişkin Genel Hükümler Kişisel Koruyucu Donanımların Değerlendirilmesi, Seçimi ve Kullanımı CE Uygunluk İşareti ve İşveren Yükümlülükleri Kişisel Koruyucu Donanım Eğitim i Çalışanın Sorumlulukları Değerlendirme ve Sonuç III. İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Genel Olarak İşverenlerin Yükümlülükleri Genel Yükümlülükler İş Ekipmanı ile İlgili Kurallar Asgari Gerekler Genel olarak İş ekipmanlarında bulunacak asgari genel gerekler Özel tipteki iş ekipmanında bulunacak asgari ek gerekler Güvenlik Düzeyi Genel olarak Tüm iş ekipmanları için genel hükümler Kendinden hareketli veya bir başka araç vasıtasıyla hareket edebilen iş ekipmanlarının kullanımı ile ilgili hükümler...163

6 Gebe ve emziren kadınlar Soyunma yeri ve elbise dolabı Duşlar ve lavabolar Tuvalet ve lavabolar Atık sulara drenaj kanalı İlkyardım odaları Engelli çalışanlar Açık alanlardaki çalışmalarda özel önlemler Barınma yerleri Çalışan konutları Çalışanların Bilgilendirilmesi, Görüşlerinin Alınması ve Katılımlarının Sağlanması Yükümlülüğü Değerlendirme ve Sonuç VII. Elle Taşıma İşlerinde İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Olarak Elle Yük Kaldırmada Dikkat Edilecek Ergonomik Hususlar İşverenin Yükümlülükleri Genel Olarak Çalışma Biriminin Düzenlenmesi Önleyici Tedbirler İşçilerin Bilgilendirilmesi Değerlendirme ve Sonuç VIII. Kimyasal Maddelerle Çalışılan İşyerlerinde İş Sağlığı ve Güvenliği G iriş Kimyasal Madde Kavramı Kimyasal Maddelerin İnsan Sağlığına Etkisi Genel Olarak Kimyasal Maddelerin Neden Okluğu İş Kazaları ve Ani Sağlık Problemleri Kimyasal Maddelerin Neden Olduğu Meslek Hastalıkları İlgili M evzuat Tehlikeli Kimyasal Maddelerle Çalışmalarda Alınması Gereken Önlemler Kullanımı Yasak Olan Kimyasal Maddeler

7 3. Maruziyet Sınır Değerleri ve Maruziyet Eylem Değerleri Maruziyetin Belirlenmesi Risklerin Değerlendirilmesi Maruziyetin Önlenmesi veya Azaltılması Kişisel Korunma Maruziyetin Sınırlanması Çalışanların Bilgilendirilmesi ve Eğitimi Çalışanlara Danışılması ve Katılımlarının Sağlanması Sağlık Gözetimi Değerlendirme ve Sonuç VI. İşyeri Bina ve Eklentilerinde Alınacak Sağlık ve Güvenlik Önlemleri G iriş /654/EEC sayılı Avrupa Birliği Direktifi ve Türk Hukukundaki Yansıması İşverenin Yükümlülükleri Genel Yükümlülükler Özel Yükümlülükler Binaların yapısı ve dayanıklılığı Elektrik tesisatı Acil çıkış yolları ve kapıları Yangınla mücadele Kapalı işyerlerinin havalandırılması Ortam sıcaklığı Aydınlatma İşyeri tabam, duvarları, tavanı ve çatısı Pencereler Kapılar ve girişler Ulaşım yolları - tehlikeli alanlar Merdivenler Yürüyen merdivenler ve bantlar için özel tedbirler Yükleme yerleri ve rampalar Asansörler Çalışma yeri boyutları ve hava hacmi - çalışma yerinde hareket serbestliği Dinlenme yerleri Yemek yeme yeri

8 7. Çalışanların Eğitimi, Bilgilendirilmesi, Görüşlerinin Alınması ve Katılımlarının Sağlanması Sağlık Gözetimi Değerlendirme ve Sonuç IX. Patlayıcı Ortamların Tehlikelerinden Çalışanların Korunması G iriş İlgili Mevzuat Patlamaya Müsait Ortamların İnsan Sağlığına Etkileri Patlama Etkisinin Neden Olduğu Sağlık Etkileri Doğrudan etki Dolaylı etki Patlama Vakalan Patlamaların Önlenmesi ve Patlamadan Korunma Patlama Riskinin Değerlendirmesi Patlayıcı Ortam Oluşturabilecek Tehlikeli Yerlerin Sınıflandırılması Genel Olarak Tehlikeli Yerlerin Sınıflandırılması Çalışanların Patlayıcı Ortam Risklerinden Korunması İçin Asgari Gerekler Genel olarak Organizasyonel Önlemler Patlamadan Korunma Önlemleri Ekipmanlann ve Koruyucu Sistemlerin Seçiminde Uyulacak Kriterler Birden Çok İşyerinin Koordinasyonu Görevi Değerlendirme ve Sonuç Sonuç Kaynakça...301