AGSSL MÜZİK BÖLÜMÜ MEZUNLARININ GÜZEL SANATLAR FAKÜLTELERİ MÜZİK BÖLÜMLERİ NDEKİ AKADEMİK BAŞARILARININ İNCELENMESİ * ÖZET

Transkript

1 - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, p , ANKARA-TURKEY MÜZİK BÖLÜMÜ MEZUNLARININ GÜZEL SANATLAR FAKÜLTELERİ MÜZİK BÖLÜMLERİ NDEKİ AKADEMİK BAŞARILARININ İNCELENMESİ * Cahit AKSU ** Koray ÇELENK *** ÖZET Anadolu Güzel Sanatlar ve Spor Liseleri ()Müzik Bölümü mezunlarının özel yetenek sınavı ile girdikleri mesleki müzik eğitimi verilen yüksek öğretim kurumlarından Güzel Sanatlar Fakülteleri Müzik Bölümleri ndeki (veya Müzik Bilimleri Bölümleri ndeki) akademik başarılarına ilişkin bazı önemli süreçlerin incelenmesi amacıyla ele alınan bu çalışma, İlişkisel Araştırmalar deseninde yürütülmüş ve 61 i, 150 si diğer lise mezunu olan 211 öğrenci örneklemi ile gerçekleştirilmiştir. Çalışma sonucunda; ve Mezunu öğrencilerinin özel yetenek giriş sınavında aldıkları ham puanlar arasında önemli bir farklılaşma olmadığı, özel yetenek sınavından aldıkları puanlarla, AGNO (Ağırlıklı Geçme Notu Ortalamaları) arasında anlamlı ilişkiler olmadığı, öğrencilerin dönem dönem akademik başarıları ile ilgili olarak, Dördüncü sınıflar hariç, Birinci, İkinci ve Üçüncü Sınıf öğrencilerinin dönem sonu AGNO puanları arasında bir farklılaşma olmadığı, AGSL mezunu öğrencilerin, lisans programına, diğer Lise mezunu öğrencilere göre, özellikle MİOY(Müziksel İşitme Okuma Yazma) dersi açısından daha donanımlı olarak başladıkları fakat bu farkın ilerleyen dönemlerde giderek azaldığı, teorik desenli derslerde ise (Müzik Bilimine Giriş I-II dersinde olduğu gibi), Mezunu öğrencilerin lilerden daha başarılı oldukları ve Mezunu öğrencilerin, lisans eğitimleri aşamasında diğer lise mezunlarına göre daha avantajlı olabileceklerine dönük beklentinin, başvurdukları yükseköğrenim programının türü ve içeriğine göre tartışmalı olduğu şeklinde bulgulara ulaşılmıştır. Anahtar Kelimeler: Anadolu Güzel Sanatlar ve Spor Liseleri,, Mesleki Müzik Eğitimi, Akademik Başarı. * Bu makale Crosscheck sistemi tarafından taranmış ve bu sistem sonuçlarına göre orijinal bir makale olduğu tespit edilmiştir. ** Doç. Dr. Karadeniz Teknik Üniversitesi Fatih Eğitim Fakültesi Güzel Sanatlar Eğitimi Bölümü Müzik Öğretmenliği Anabilim Dalı, El-mek: caksu@ktu.edu.tr *** Yrd. Doç. Dr. Atatürk Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Müzik Bilimleri Bölümü, El-mek: koraycelenk@atauni.edu.tr

2 68 Cahit AKSU-Koray ÇELENK A STUDY OF ACADEMIC SUCCESSES IN FINE ARTS FACULTIES, MUSIC DEPARTMENTS OF THOSE WHO GRADUATED FROM MUSIC DEPARTMENT ABSTRACT In this study it is aimed that some processes about academic successes in Fine Arts Faculties Music Departments (or Musicology Department ) which are one of high education foundations in which Professional music is taught and which Anatolian Fine Arts and Sports High Schools () Music Department graduates win are researched, the design of relational researches are carried out and it is performed with the sample of 211 students, 61 of whom graduated from and 150 of whom graduated from the other high schools. As a result of this study, it has been understood that there are no important differences between the raw scores which and the other high school graduates take in the special ability entrance exam; there are no meaningful relationships between the points which they take from the special ability entrance exam and AGNO (The means of nominal passing mark); there are no differences among the AGNO points of the first, the second and the third classroom students except for the fourth classroom students from the point of the view of the academic successes which the students show every term; compared with the other high school graduates, graduates begin undergraduate programme in a more equipped way, especially as the lesson of MİOY but this difference lessens as time passes; as to the theorical designed lessons (as in the lessons of the entrance to Music Science I-II), the expectation that the other high school graduates are more successful than ones and graduates have more advantages than the other high school graduates at the stage of undergraduate education is debated according to the type and the content of higher education institution which they apply. Key Words: Anatolian Fine Arts and Sports High Schools, Other High School, Vocational Music Education, Academic Achievement. Giriş Ülkemizde, 1989 yılından beri eğitim faaliyetlerini sürdüren Anadolu Güzel Sanatlar ve Spor Liseleri Müzik Bölümleri, 1990 yılından bu yana kendi yönetmeliği ile işletilmekte, 1993 den bu yana mezun vermekte ve mezunlar üniversitelere girip yükseköğrenim görmektedir (Uçan, 1996). Milli Eğitim Bakanlığının tarih ve 1608 sayılı Ortaöğretimde Okul Çeşitliliğin Azaltılması Genelgesi 2008/81 ile Güzel Sanatlar Liseleri, Spor Liseleri ile birleştirilmiş ve ismi Anadolu Güzel Sanatlar ve Spor Lisesi Olarak değiştirilmiştir. (M.E.B., 2008) Milli Eğitim Bakanlığı, Güzel Sanatlar ve Spor Liselerinin yönetmeliğini Resmi Gazetenin Tarih ve Sayılı yayınında yayınlamış ve bu okulun kuruluş ve amacını aşağıdaki şekilde yeniden oluşturmuştur. Kuruluş: Madde 5-(1)

3 Müzik Bölümü Mezunlarının Güzel Sanatlar Fakülteleri Müzik 69 Güzel Sanatlar Ve Spor Liseleri, Anadolu Lisesi statüsünde olup güzel sanatlar ve spor eğitimi alanında yatılı, gündüzlü ve karma olarak ilköğretim üzerine 4 yıl eğitim ve öğretim yapılan okullardır. Bu okullar, öncelikle güzel sanatlar ve sporla ilgili yükseköğretim kurumlarının bulunduğu yerlerde açılır. Okulun Amacı: Madde 6-(1) Öğrencilerin Türk Millî Eğitiminin genel ve özel amaçları yanı sıra güzel sanatlar ve spor alanlarında; a) İlgi, istek ve yetenekleri doğrultusunda güzel sanatlar ve spor eğitimi ile ilgili temel bilgi ve beceriler kazanmalarına yönelik eğitim-öğretim görmelerini ve alanlarında başarılı bireyler olarak yetişmelerini, b) Güzel sanatlar ve sporla ilgili yükseköğretim programlarına hazırlanmalarını, c) Türk sanat, kültür ve sporuna katkıda bulunan ve başarıyla temsil eden bireyler olarak yetişmelerini, ç) İş birliği içinde çalışma ve dayanışma alışkanlığı kazanarak takım ruhu ile hareket etmelerini, d) Alanlarıyla ilgili araştırma yaparak yorum ve uygulama yetkinliğine ulaşabilmelerini, e) Millî ve milletlerarası sanatsal ve sportif faaliyetleri takip ederek bilgi ve kültürlerini geliştirmelerini, f) Spor disiplini ve centilmenliği ile sanatçı duyarlığını benimseyen bireyler olarak yetişmelerini sağlamaktır (Resmi Gazete, 2009). Anadolu Güzel Sanatlar ve Spor Liseleri Müzik Bölümleri, mesleki müzik eğitimi verilen kurumların öğrenci altyapılarının oluşturulmasında önemli bir öğrenci profili olarak karşımıza çıkmaktadır. Uçan (1996); AGSL (Anadolu Güzel Sanatlar Liseleri) mezunlarının, müzik yükseköğretim kurumları olarak; Eğitim Fakülteleri Müzik Eğitimi Bölümleri, Güzel Sanatlar Fakülteleri Müzik Bilimleri Bölümleri ve Devlet Konservatuarı Müzik Sanatları, Müzik Bilimleri ve Müzik Teknolojileri Bölümleri olmak üzere her biri diğerinden farklı amaçlara yönelik lisans programlarına girebildiklerini belirtmektedir. Bu eksende mezunu öğrenciler sanat ağırlıklı mesleki yükseköğretim kurumlarının düzenledikleri özel yetenek sınavlarına belli ek puanlarla başvurmakta ve yüksek öğrenimlerini devam ettirmektedirler. Yüksek öğretim kurumlarının ilgili bölümleri de, kendi eğitim-öğretim süreçlerini büyük ölçüde kolaylaştırdığı için mezunu öğrenci profilini talep etmekte ve bu lise türünü kendi altyapıları olarak benimsemektedirler. Türkiye de mezuniyet sonrası iş tanımı daha açık ve istihdam olanağı daha fazla olduğu için müzik bölümlerinden mezun olan öğrencilerin nicelik ve nitelik olarak büyük bölümü, eğitim fakültelerinin müzik öğretmenliği lisans programını tercih etmektedirler. Bozkaya; müzik öğretmenliği eğitimi veren kurumlarımızın kontenjanları açısından, giderek AGSL lileşmekte olduklarını ve kontenjanların genel ortalama olarak %56,97 sinin AGSL çıkışlı öğrencilerden oluştuğunu tespit etmiştir (Bozkaya, 2006, s.386). Köse (2006) yaptığı araştırmada, AGSL mezunlarının yerleştikleri yüksek öğrenim kurumlarının Müzik Öğretmenliği Anabilim Dalları olduğunu ve bu bölümlere yerleşen AGSL mezunlarının oranının %67,41 olduğunu tespit etmiştir. Bu konuya bir örnek olması açısından Erzurum Güzel Sanatlar ve Spor Lisesi mezunlarının, okul mezun vermeye başladığı andan itibaren %54,4 ünün eğitim fakültesine, % 36,3 ünün ise güzel sanatlar fakültesine kayıt yaptırdığı tespit edilmiştir (Sümbüllü, 2013, s.43). Yine bu liseden mezun olan ve lisans eğitimlerini tamamlayanların % 46,4 ünün müzik

4 70 Cahit AKSU-Koray ÇELENK öğretmenliği yapmakta olduğu ve diğer mezunlarının büyük çoğunluğunun ya atanamadığı veya müzik dışında başka işler yaptıkları tespit edilmiştir (Sümbüllü, 2013, s.50). Yine bir başka çalışmada öğrencilerinin bir lisans programını tercih ederken, mezuniyet sonrası iş olanaklarının kendileri için birinci tercih nedeni olduğu ve bu nedenle öğrencilerin büyük bir bölümünün eğitim fakülteleri müzik öğretmenliği anabilim dallarını tercih ettikleri tespit edilmiştir. Bu çalışmaya göre müzik bölümü öğrencilerinin % 49,8 i Eğitim Fakültelerini, %34,4 ü Konservatuarları ve %13,8 i de Güzel Sanatlar Fakülteleri Müzik Bilimleri Bölümlerini tercih etmektedirler (Güleç, 2010). Eğitim fakülteleri dışında kalan ve güzel sanatlar fakülteleri müzik bölümleri (veya müzik bilimleri bölümleri) ile konservatuarların müzik bölümleri gibi bölümler; kendi öğrenci profillerini, mezunlarına ek olarak ve fakat genellikle daha fazlasıyla, mezunlarından oluşturmak zorunda kalmaktadırlar. Bu durum aynı zamanda eğitim fakülteleri dışında kalan bu mesleki müzik eğitimi kurumlarının, mezunu öğrencilerden, nitelik olarak da yeterince yararlanamamasına işaret etmektedir. Orta öğretimden müzik yükseköğretimine gelen öğrenciler, hem mezunları hem de diğer lise türlerinden mezun olan karma bir profil çizmektedirler. Bu profil içinde kökenli öğrencilerin, ilgili lisans programının hedeflerine ulaşmasında hangi fonksiyonları yerine getirdiği, diğer liselerden gelen öğrencilere göre üstün veya varsa zayıf yönlerinin neler olduğu, giriş davranışlarındaki farklılaşmaların lisans eğitimi sürecinde hangi yöne doğru geliştiği ve bu bulgulardan hareketle, varsa farklılaşmaların, bunların öğrenci niteliklerinden mi yoksa lisans programından mı kaynaklanıyor olduğunun tespitine dönük çıkarımlar, bu çalışmanın problem durumunu kapsamaktadır. Çalışmada kullanılan kavramı içine ise dışında kalan ve Türk Eğitim Sistemi nin Lise yapılanması ekseninde tanımladığı tüm liseler kastedilmektedir. Araştırmanın Amacı Araştırmanın amacı; Anadolu Güzel Sanatlar ve Spor Liseleri Müzik Bölümü mezunlarının Güzel Sanatlar Fakülteleri Müzik Bölümleri ndeki akademik başarılarına ilişkin bazı önemli süreçlerin incelenmesidir. mezunu öğrenciler, özel yetenek sınavları ile sadece eğitim fakültelerine değil, güzel sanatlar fakülteleri ve konservatuarların da ilgili bölümlerine girmektedirler. Bu öğrencilerin, güzel sanatlar fakültelerinin müzik bölümlerindeki (veya müzik bilimleri bölümlerindeki) akademik başarılarının düzeyi, aynı birimdeki diğer liselerden mezun öğrencilerle karşılaştırılarak tespit edilmeye çalışılmıştır. Bu anlamda çalışma; 1. ve Mezunu öğrencilerin özel yetenek giriş sınavı notları arasında anlamlı bir farklılık var mıdır? 2. ve Mezunu öğrencilerin özel yetenek sınavı puanları ile AGNO ları arasında bir ilişki var mıdır? 3. ve Mezunu öğrencilerin dönem AGNO ları (Ağırlıklı Geçme Notu Ortalaması) arasında anlamlı bir fark var mıdır? 4. ve Mezunlarının MİOY (Müziksel İşitme ve Okuma Yazma) dersi ortalama puanları arasında anlamlı bir fark var mıdır? 5. ve Mezunlarının Müzik Bilimine Giriş I-II dersi ortalama puanları arasında anlamlı bir fark var mıdır? şeklindeki alt problemlere cevap bulmayı amaçlamıştır.

5 Müzik Bölümü Mezunlarının Güzel Sanatlar Fakülteleri Müzik 71 Araştırmanın Önemi Bu araştırma; mesleki müzik eğitimi veren bir yüksek öğretim kurumu olan, Güzel Sanatlar Fakülteleri Müzik Bölümleri nin öğrenci profili üzerinde yürütülmüştür. Çalışma; (Anadolu Güzel Sanatlar ve Spor Liseleri) Müzik Bölümü mezunları ve mezunlarının lisans programındaki yedi dönemlik akademik başarılarının analizlerine odaklı bir çalışmadır. Çalışmada; farklı liselerden ( ve ler) mezun olan öğrencilerin akademik not ortalamalarının yıllara göre bir farklılaşmayı yansıtıp yansıtmadığından hareket edilmiştir. Bu çalışma; öğrencilerin mezun oldukları liselere göre (özellikle ) lisans eğitiminin etkinliğinin, farklı yönleri ile ortaya konulması açısından önemlidir. Varsayımlar 1. Çalışma grubunu oluşturan öğrencilerin özel yetenek giriş sınavlarının, aynı ölçütlerle gerçekleştirildiği varsayılmıştır. 2. Çalışma grubunu oluşturan öğrencilerin ağırlıklı dönem sonu puanlarını oluşturan ölçümlerin, aynı standartlarla gerçekleştirildiği varsayılmıştır. Sınırlılıklar 1. Araştırma, Atatürk Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Müzik Bilimleri Bölümü Öğrencilerinin değerlendirilmesi ile sınırlıdır. 2. Araştırma, Eğitim-Öğretim Yılı ile Eğitim-Öğretim Yılı arasını kapsayan ve 1. sınıflar için bir dönem, 2. sınıflar için üç dönem, 3. sınıflar için beş dönem ve 4. sınıflar için yedi dönemlik AGNO (Ağırlıklı Geçme Notu Ortalaması) analizleri ile sınırlıdır. 3. Araştırma, müziksel duyma, algılama, okuma, yazma, çalma, söyleme vb. gibi müzikal uygulama ağırlıklı dersleri temsilen MİOY (Müziksel İşitme Okuma Yazma) ve daha çok bilişsel alana dönük teorik desenli dersleri temsilen Müzik Bilimine Giriş derslerinin dönem sonu puanlarının analizi ile sınırlıdır. Yöntem Evren Örneklem Bu araştırmanın evreni, mesleki müzik eğitimi kurumlarından güzel sanatlar fakülteleri müzik bölümlerinde eğitim gören ve mezunu 4 yıllık lisans öğrencileri, örneklemi ise; Erzurum Atatürk Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Müzik Bilimleri Bölümü ndeki özel yetenek sınavına girip başarılı olan ve bölüme kayıt yaptırmış olan (sınavı kazanıp bölüme kayıt yaptırmayan öğrenci profili araştırma dışında tutulmuştur) ve Diğer Lise mezunu 211öğrencidir. Sınıfı Bölüme Giriş Yılı Tablo 1. Örneklem Tablosu Toplam Öğrenci Sayısı Mezunu Sayısı Mezunu Sayısı Mezunu Sayısı Toplamı Mezunu Sayısı Toplamı 4. Sınıf Sınıf (İ.Ö.) Sınıf Sınıf (İ.Ö.) Sınıf Sınıf (İ.Ö.) Sınıf Sınıf (İ.Ö.) Toplam 211 (%100) 61 (%28,9) 150 (%71,1)

6 72 Cahit AKSU-Koray ÇELENK Tablo incelendiğinde örgün ve ikinci öğretim yapılan bölümdeki toplam 211 öğrencinin 61 kişisi mezunu, 150 kişisi de mezunlarıdır. Yüzde olarak yansıtıldığında da bölümdeki öğrencilerin %28,9 i mezunu, % 71,1 i de diğer lise mezunudur. Araştırma Modeli Bu araştırma, İlişkisel Araştırmalar dan Nedensel Karşılaştırmalı Araştırmalar modeli ile ele alınmıştır. İlişkisel Araştırmalar; özellikle eğitim alanında, değişkenler arası ilişkilerin belirlenip analiz edildiği araştırmalardır (Karakaya, 2009, s. 68). İlişkisel Araştırmaların bir türü olan Nedensel Karşılaştırmalı Araştırmalar da bağımsız ve bağımlı değişken arasındaki nedensel ilişkiyi belirlemek amacıyla yapılan araştırmalardır (Karakaya, 2009, s. 72). Balcı; Nedensel Karşılaştırma Desenini, bir davranış kalıbının olası nedenlerini, bu kalıba sahip olanlarla, benzer nitelikteki olmayanları karşılaştırarak bulmayı amaçlayan desen olarak tanımlamaktadır (Balcı, 1997, s.282). Buradan hareketle, bu araştırmada incelenen akademik başarı puanlarındaki farklılaşmaların, iki değişken arasındaki hangi ilişkilerden kaynaklandığının tespiti üzerine odaklanılmıştır. Verilerin Toplanması Çalışmanın verileri, örneklemdeki öğrencilerin özel yetenek sınavındaki ham puanlarının, eğitim gördükleri sınıflara göre, dönem dönem akademik ortalamaları ile MİOY I,II,III,IV,V,VI (Müziksel İşitme ve Okuma Yazma-İlk üç yıl/altı dönemlik bir derstir) dersi ve Müzik Bilimine Giriş I,II (Sadece birinci yıl/ilk iki dönemlik bir derstir) dersi not katsayılarının resmi kayıtlardan aktarılması ile toplanmıştır. Birinci Sınıflar İçin: Birinci Sınıflara ait Özel Yetenek Giriş Sınavı Ham Puanları, 1. Döneme ait AGNO (Ağırlıklı Geçme Notu Ortalaması) ile 1. Döneme ait MİOY (Müziksel İşitme Okuma Yazma Dersi) ve ilk döneme ait Müzik Bilimine Giriş I dersi dönem sonu puan katsayıları. İkinci Sınıflar İçin: İkinci Sınıflara ait Özel Yetenek Giriş Sınavı Ham Puanları, ilk 3 Döneme ait AGNO (Ağırlıklı Geçme Notu Ortalaması) ile ilk 3 Döneme ait MİOY (Müziksel İşitme Okuma Yazma Dersi) ve ilk iki döneme ait Müzik Bilimine Giriş dersi dönem sonu puan katsayıları. Üçüncü Sınıflar İçin: Üçüncü Sınıflara ait Özel Yetenek Giriş Sınavı Ham Puanları, ilk 5 Döneme ait AGNO (Ağırlıklı Geçme Notu Ortalaması) ile ilk 5 Döneme ait MİOY (Müziksel İşitme Okuma Yazma Dersi) ve ilk iki döneme ait Müzik Bilimine Giriş dersi dönem sonu puan katsayıları. Dördüncü Sınıflar İçin: Dördüncü Sınıflara ait Özel Yetenek Giriş Sınavı Ham Puanları, ilk 7 Döneme ait AGNO (Ağırlıklı Geçme Notu Ortalaması) ile ilk 6 Döneme ait MİOY (Müziksel İşitme Okuma Yazma Dersi- 4. Sınıflar için 7. ve 8. dönemlerde MİOY dersi bulunmamaktadır.) ve ilk iki döneme ait Müzik Bilimine Giriş dersi dönem sonu puan katsayıları analizlere tabi tutulmuştur. Ayrıca problem durumunu anlatırken gerekli olan bilgilerin, ilgili alanyazın dan genel tarama yöntemi ile taranması ve yorumlanması ile de veri toplama aşaması gerçekleştirilmiştir.

7 Müzik Bölümü Mezunlarının Güzel Sanatlar Fakülteleri Müzik 73 Verilerin Analizi Toplanan veriler, örneklemdeki öğrencilerin eğitim aldıkları sınıflara göre, ve mezunlarının hem özel yetenek sınavından aldıkları giriş ham puanları, hem de ilgili öğrencilerin süreç içindeki akademik puanlarının karşılaştırılması ekseninde; Aritmetik Ortalama, Pearson Momentler Çarpımı Korelasyon Katsayısı, t Testi ve Mann Whitney u Testi gibi istatistiksel yöntemlerle analiz edilmişlerdir. İstatistiksel çözümlemelerde, eğer gruplar normal dağılım gösteriyorsa parametrik testler, normal dağılım göstermiyorsa non-parametrik testler kullanılmaktadır. Araştırmanın genelinde parametrik ya da non-parametrik testlerin kullanılıp kullanılmayacağına yapılan Kolmogorov Smirnov normallik testleri sonuçlarına göre karar verilmiştir. Korelasyon testlerinde ise, gözlem grupları için genellikle korelasyon katsayısı 0 ile 0.29 arasında ise korelasyon zayıf, 0.30 ile 0.69 arasında ise orta derecede, 0.70 ile 1 arasında ise kuvvetli ilişki vardır (Büyüköztürk 2002 den Akt. Karaca 2008, s.274) ölçütüne göre yorumlanmıştır. Atatürk Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Müzik Bilimleri Bölümü özel yetenek sınavına girip başarılı olan ve öğrencilerinin, giriş sınavından aldıkları puanlar arasında bir fark olup olmadığına ilişkin istatistikler yapılırken, öğrencilerin puanları arasında normal dağılım olup olmadığına ilişkin analizler sonucunda 1., 3. ve 4. sınıflarda öğrencilerin puanları arasında normal dağılım olmadığından Mann Whitney u Testi, 2. sınıflarda ise normal dağılım bulunduğundan t Testi yapılmıştır. Çalışma çok fazla istatistiğe dayandığı için, (Örneğin sadece 2. Bulgu için 32 istatistik) metin içinde yoğun istatistik tablolarına yer verilememiş, bulgular, sadece sonuçlara göre oluşturulmuş betimsel amaçlı tablolarla vurgulanmıştır. Bulgular Bu bölümde araştırmadan elde edilen bulgular, oluşturulan alt problemler ekseninde sunulmuştur. Buna göre; 1. ve Mezunu öğrencilerin özel yetenek giriş sınavı notları arasında anlamlı bir farklılık var mıdır? alt problemine ilişkin bulgular ve yorumlar Tablo 2,3,4,5 de verilmiştir. Tablo 2. Birinci Sınıfa Ait ve Öğrencileri Özel Yetenek Giriş Sınavı Notları Arasındaki lık Testi (Mann-Whitney U Testi ) Sonuçları Lise Türü Değişkenler (Ölçütler) N Sıra Ort. Sıra Top. U p<0,05 Özel Yetenek Sınavı Puanları Tabloda, ve için Özel Yetenek Sınavı Puanları ortalamaları incelendiğinde, çıkışlı öğrencilerin sıra ortalamalarının ve çıkışlı öğrencilerin sıra ortalamalarının olduğu; Özel Yetenek Sınavı Puanları açısından, mezunu öğrenciler ile mezunu öğrenciler arasında önemli bir farklılık olmadığı görülmektedir. Özel Yetenek Sınavı Puanlarına bağlı olarak, ve ortalama puanlarının fark gösterip göstermediğini tespit etmek amacıyla yapılan u testi sonuçlarına göre,

8 74 Cahit AKSU-Koray ÇELENK ve fark puanları ortalamaları arasında anlamlı bir fark olmadığı görülmektedir [U = , p=0.178 > 0.05]. Yani H 0 (fark yoktur) hipotezi kabul edilir, H 1 (fark vardır) hipotezi reddedilir. Başka bir anlatımla, mezunu öğrenciler ile çıkışlı öğrenciler arasında özel yetenek sınavındaki başarı durumları açısından hiçbir fark yoktur. Tablo 3. İkinci Sınıfa Ait ve Öğrencileri Özel Yetenek Giriş Sınavı Notları Arasındaki lık Testi (Independent Samples t Testi) Sonuçları Lise Türü Değişkenler (Ölçütler) Agsl Özel Yetenek Düz lise Sınavı Puanları N X SS sd t p<0, Tabloda, ve için Özel Yetenek Sınavı Puanları ortalamaları incelendiğinde, çıkışlı öğrencilerin aritmetik ortalama değerinin X = ve Diğer Lise çıkışlı öğrencilerin aritmetik ortalama değerinin X = olduğu; Özel Yetenek Sınavı Puanları açısından, ve ortalamaları arasında istatistiksel açıdan anlamlı bir fark olmadığı görülmektedir. Özel Yetenek Sınavı Puanlarına bağlı olarak, ve ortalama puanlarının fark gösterip göstermediğini tespit etmek amacıyla yapılan t testi sonuçlarına göre, ve fark puanları ortalamaları arasında anlamlı bir fark olmadığı görülmektedir [t (49)= 0.261, p=0.795 > 0.05]. Yani H 0 (fark yoktur) hipotezi kabul edilir, H 1 (fark vardır) hipotezi reddedilir. Başka bir anlatımla, öğrencilerin veya çıkışlı olmaları, Özel Yetenek Sınavı Puanlarında herhangi bir farklılığa neden olmamıştır. Tablo 4. Üçüncü Sınıfa Ait ve Öğrencileri Özel Yetenek Giriş Sınavı Notları Arasındaki lık Testi (Mann-Whitney U testi) Sonuçları Lise Türü Değişkenler (Ölçütler) N Sıra Ort. Sıra Top. U p<0,05 Agsl Özel Yetenek Düz lise Sınavı Puanları Tabloda, ve için Özel Yetenek Sınavı Puanları ortalamaları incelendiğinde, çıkışlı öğrencilerin sıra ortalamalarının ve çıkışlı öğrencilerin sıra ortalamalarının olduğu; Özel Yetenek Sınavı Puanları açısından, mezunu öğrenciler ile mezunu öğrenciler arasında önemli bir farklılık olmadığı görülmektedir. Özel Yetenek Sınavı Puanlarına bağlı olarak, ve ortalama puanlarının fark gösterip göstermediğini tespit etmek amacıyla yapılan u testi sonuçlarına göre, ve fark puanları ortalamaları arasında anlamlı bir fark olmadığı görülmektedir [U = , p=0.530 > 0.05]. Yani H 0 (fark yoktur) hipotezi kabul edilir, H 1 (fark vardır) hipotezi reddedilir. Başka bir anlatımla, mezunu öğrenciler ile çıkışlı öğrenciler arasında özel yetenek sınavındaki başarı durumları açısından hiçbir fark yoktur.

9 Müzik Bölümü Mezunlarının Güzel Sanatlar Fakülteleri Müzik 75 Tablo 5. Dördüncü Sınıfa Ait ve Öğrencileri Özel Yetenek Giriş Sınavı Notları Arasındaki lık Testi (Mann-Whitney U testi) Sonuçları Lise Türü Değişkenler (Ölçütler) N Sıra Ort. Sıra Top. U p<0,05 Agsl Özel Yetenek Düz lise Sınavı Puanları * Tabloda, ve için Özel Yetenek Sınavı Puanları ortalamaları incelendiğinde, çıkışlı öğrencilerin sıra ortalamalarının ve çıkışlı öğrencilerin sıra ortalamalarının olduğu; Özel Yetenek Sınavı Puanları açısından, mezunu öğrencilerin mezunu öğrencilere göre daha yüksek bir sıra ortalamasına sahip oldukları görülmektedir. Özel Yetenek Sınavı Puanlarına bağlı olarak, ve ortalama puanlarının fark gösterip göstermediğini tespit etmek amacıyla yapılan u testi sonuçlarına göre, ve fark puanları ortalamaları arasında anlamlı bir fark olduğu görülmektedir [U = 83.00, p=0.000 < 0.05]. Yani H 0 (fark yoktur) hipotezi reddedilir, H 1 (fark vardır) hipotezi kabul edilir. Başka bir anlatımla, mezunu öğrenciler ile çıkışlı öğrenciler arasında özel yetenek sınavındaki başarı durumları açısından önemli bir fark vardır. Çalışma kapsamında incelenen sınıflarda, özel yetenek sınav puanları açısından sadece dördüncü sınıfta bulunan kökenli öğrencilerin kökenlilerden daha başarılı oldukları tespit edilmiştir. Ancak diğer 3 sınıfta bulunan öğrenciler arasında böyle bir farkın oluşmadığının tespit edilmesi; mezunu öğrencilerin, lisans eğitimleri aşamasında Diğer Lise mezunlarına göre daha avantajlı olabileceklerine dönük beklentinin, başvurdukları yükseköğrenim kurumunun türü ve içeriğinden dolayı her zaman gerçekleşmediğini göstermektedir. 2. ve Mezunu öğrencilerin özel yetenek sınavı puanları ile AGNO ları arasında bir ilişki var mıdır? alt problemine ilişkin bulgular ve yorumlar Tablo 6 da verilmiştir.

10 Değişken Sınıflar Agssl Agssl Agssl Agssl Agssl Agssl Agssl Var ki Var 76 Cahit AKSU-Koray ÇELENK Tablo 6. Mezun Olunan Liseye Göre Öğrencilerin Özel Yetenek Sınavı Puanları ile AGNO ları Arasındaki İlişkinin Tespitine Dönük Pearson Momentler Çarpımı Korelasyon Katsayıları Betimsel Tablosu Yarıy ıl Sınıf Öğrencilerin Özel Yet. Sınav Puan.ile AGNO ları Arası İlişki 2.Sınıf Öğrencilerin Özel Yet. Sınav Puan.ile AGNO ları Arası İlişki 3.Sınıf Öğrencilerin Özel Yet. Sınav Puan.ile AGNO ları Arası İlişki 4.Sınıf Öğrencilerin Özel Yet. Sınav Puan.ile AGNO ları Arası İlişki p<0.01 Tablo analiz edildiğinde; çalışma örneklemine ait her sınıftaki tüm öğrencilerin, özel yetenek sınavından aldıkları puanlarla, eğitim-öğretim dönem sonlarında oluşan AGNO (Ağırlıklı Geçme Notu Ortalamaları) arasında, öğrencilerin veya Diğer Lise Mezunu kökenli olmaları açısından anlamlı ilişkiler görülmemektedir. Bir diğer ifadeyle öğrencinin özel yetenek sınavında yüksek puan almış olması, o öğrencinin dönem sonu geçme notlarının da yüksek olacağı anlamını taşımamakta, aynı şekilde özel yetenek sınavında düşük not almış olması, öğrencinin dönem sonu geçme puanının da düşük olacağı anlamını taşımamaktadır. Bu durum hem kökenli, hem de kökenli öğrenciler açısından farklılık göstermemektedir. Sadece, 2. Sınıf üçüncü yarıyıl sonunda ve 3. Sınıf ikinci yarıyıl sonunda öğrencilerinin özel yetenek sınavı puanları ile ilgili dönem sonu AGNO puanları arasında ilişki tespit edilmiştir. Ancak bu sonuç, genel görüntü içerisinde anlamlı bir ağırlık taşımadığı için temel değerlendirme, yukarıdaki gibi yapılmıştır. 3. ve Mezunu öğrencilerin dönem AGNO ları (Ağırlıklı Geçme Notu Ortalaması) arasında anlamlı bir fark var mıdır? alt problemine ilişkin bulgular ve yorumlar Tablo 7 de verilmiştir.

11 Müzik Bölümü Mezunlarının Güzel Sanatlar Fakülteleri Müzik 77 Tablo 7. Mezun Olunan Liseye Göre Öğrencilerin Dönem AGNO ları arasındaki Farkın Tespitine Dönük t Testi ve Mann Whitney U Testi Sonuçları Betimsel Tablosu Sınıflar Değişken Sınıf ve Diğer Lise Mezunları Arasında AGNO (Ağırlıklı Geçme Notu Ort.) Farkı 2.Sınıf ve Diğer Lise Mezunları Arasında AGNO (Ağırlıklı Geçme Notu Ort.) Farkı 3.Sınıf ve Diğer Lise Mezunları Arasında AGNO (Ağırlıklı Geçme Notu Ort.) Farkı 4.Sınıf ve Diğer Lise Mezunları Arasında AGNO (Ağırlıklı Geçme Notu Ort.) Farkı p<0.05 Var Var Var Var Tablo incelendiğinde, Birinci, İkinci ve Üçüncü Sınıf öğrencilerinin dönem sonu AGNO puanları arasında, öğrencilerin ve Mezunu olma durumlarına göre anlamlı farklılıklar bulunmamaktadır. Bu bulgu, bu sınıflardaki öğrencilerin bölüme girdikleri özel yetenek giriş sınavı puanları arasında bir farklılaşma olmamasıyla da paralellik göstermektedir. (Bkz. Bulgular 1. Madde) Ancak dördüncü sınıflar incelendiğinde, özellikle ilk iki yarıyıldan sonra AGSL mezunu öğrencilerin AGNO larında Mezunu öğrencilere göre artışlar görülmekte ve notlar farklılaşmaktadır. Bu bulgu, dördüncü sınıftaki öğrencilerin bölüme girdikleri özel yetenek giriş sınavı puanları arasında, mezunları lehine oluşan farklılaşma ile paralellik göstermekte ise de, (Bkz. Bulgular 1. Madde) 4. sınıflardaki bu farkın ilk iki yarıyıldan sonra oluşmaya başlaması da manidardır. Çünkü varsa böyle bir farkın, eğitim sürecinin hemen başında kendini hissettirmesi ve daha sonraki yıllarda dengelenmesi beklenirdi. 4. ve Mezunlarının MİOY (Müziksel İşitme ve Okuma Yazma) dersi ortalama puanları arasında anlamlı bir fark var mıdır? alt problemine ilişkin bulgular ve yorumlar aşağıdaki Tablo 8 ve 9 da verilmiştir.

12 Değişken Sınıf Bu da MİOY Dersi 78 Cahit AKSU-Koray ÇELENK Tablo 8. Sınıflara Göre Öğrencilerin AGNO ları ile MİOY (Müziksel İşitme Okuma Yazma) Dersi Notları Arasında İlişki nin Tespitine Dönük Pearson Momentler Çarpımı Korelasyon Katsayıları Betimsel Tablosu 1.Sınıf 2.Sınıf 3.Sınıf 4.Sınıf p<0.01 Öğrencilerin AGNO ları İle MİOY(Müziksel İşitme Okuma Yazma) Dersi Notları Arasında İlişki Öğrencilerin AGNO ları İle MİOY(Müziksel İşitme Okuma Yazma) Dersi Notları Arasında İlişki Öğrencilerin AGNO ları İle MİOY(Müziksel İşitme Okuma Yazma) Dersi Notları Arasında İlişki Öğrencilerin AGNO ları İle MİOY(Müziksel İşitme Okuma Yazma) Dersi Notları Arasında İlişki Tablo incelendiğinde tüm sınıfların her yarıyılında öğrencilerin MİOY dersinden aldıkları notlar ile dönem sonu AGNO ları arasında iyi ve orta düzeyde ilişki tespit edilmiştir. Bir başka ifadeyle öğrencilerin MİOY dersinden aldıkları puanlar yükseldikçe dönem sonu AGNO ları da yükselmektedir. Dörtlük sistem (Harf Notu-Bağıl değerlendirme) de kredisi fazla olan dersler öğrencilerin AGNO larının oluşmasında çok önemli bir rol oynamaktadır. Mesleki müzik eğitiminde özellikle Müziksel İşitme Okuma Yazma dersi (aynı içerikli olup ta dersin adında farklılaşmalar olabilmektedir) müzikal formasyonun en önemli derslerinden biri olarak değerlendirilmekte ve ilgili eğitim programlarında yüksek kredi karşılıkları ile kapsanmaktadır. Çalışmanın yapıldığı Güzel Sanatlar Fakültesi Müzik Bilimleri Bölümü nün eğitim programında da bu ders, lisans programının ilk 2 yılında (İlk 4 Dönem) 3 er kredi ile, 3. yılda (5. ve 6. Dönem) 2 şer kredi ile kapsanmıştır. Özellikle mezunu öğrenciler lise eğitimleri döneminde 1. sınıfta 2 saat, 2., 3., ve 4. sınıflarda da haftalık 4 er saat Müziksel İşitme Okuma Yazma dersi almaktadırlar (M.E.B. 2014). Bu dersin sonuçları ile ilgili farklılaşmaların bölümde öğrenim gören ve öğrencilerinin AGNO larına nasıl yansıdığının tespiti de bu çalışmanın amacına uygun düşmüştür.

13 Değişken Sınıflar Müzik Bölümü Mezunlarının Güzel Sanatlar Fakülteleri Müzik 79 Bu bulgudan hareketle; Yüksek kredisi ile müzikal formasyon açısından etkili bir konumda olan MİOY derslerinin AGNO lar üzerinde önemli bir etkisi olduğu düşünülmüş, bu sebeple ve Mezunlarının MİOY Dersi Ortalama Puanları Arasında fark oluşup oluşmadığı veya bir başka deyişle mezunlarının MİOY dersi açısından Mezunlarına karşı bir avantajlarının olup olmadığı sorgulanmıştır. Bu amaçla yapılan istatistikler sonucunda elde edilen bulgular aşağıdaki tabloda sunulmuştur. Tablo 9. Mezun Olunan Lise Türüne Göre Öğrencilerin MİOY Dersi Ortalama Puanları Arasındaki Farkın Tespitine Dönük t-testi ve Mann Whitney U Testi Sonuçları Betimsel Tablosu 1.Sınıf ve Diğer Lise Mezunlarının MİOY Dersi Ortalama Puanları Arasındaki Fark Fark Var 2.Sınıf 3.Sınıf 4.Sınıf ve Diğer Lise Mezunlarının MİOY Dersi Ortalama Puanları Arasındaki Fark ve Diğer Lise Mezunlarının MİOY Dersi Ortalama Puanları Arasındaki Fark ve Diğer Lise Mezunlarının MİOY Dersi Ortalama Puanları Arasındaki Fark p<0.05 Fark Var. Fark Var. Var. Bir FarkVar. Bir FarkVar... Bir FarkVar Bir FarkVar Bu da MİOY Dersi Tablo incelendiğinde; tüm sınıfların ilk dönemlerinde mezunu öğrencilerin MİOY puanları, mezunu öğrencilere göre daha fazla olmuştur. Bu durum mezunu öğrencilerin, lisans programına, mezunu öğrencilere göre, özellikle MİOY dersi açısından daha kapsamlı olarak başladıklarını ve bunun avantajını AGNO yansımalarında gördükleri şeklinde yorumlanabilir. Fakat daha sonraki dönemlerde, 4. sınıflar hariç tüm sınıflardaki öğrencilerin, MİOY dersi puanları arasında ilk yarıyıllarındaki anlamlı farklılıklar değişmekte ve mezuniyet kökenleri ne olursa olsun ilk dönemden sonra MİOY dersi notları farklılaşmamaktadır. Bu durum öğrenciler arasındaki erişi farklılıklarının, lisans programında aldıkları MİOY dersi açısından, devam eden dönemlerde azaldığı veya giderek dengelendiği şeklinde yorumlanabilir. Konu ile ilgili bir başka çalışmada da müzik öğretmenliği anabilim dalında öğrenim gören ve düz lise ve meslek liselerinden mezun öğrencilerin, Müzik Teorisi ve İşitme Eğitimi dersinde özellikle başlangıç aşamasında den mezun olanlara oranla daha fazla zorlandıkları, mezun olunan liseye göre öğrenci seviyeleri arasında önemli farklar olduğu ve dersin ayrı gruplar halinde yapılmasının düşünülebileceği yönünde sonuçlar elde edilmiştir (Karkın,2005, s.100).

14 80 Cahit AKSU-Koray ÇELENK Tebiş (2006) ın yaptığı bir başka çalışmada; müzik öğretmenliği anabilim dalında öğrenim gören AGSL ve Genel lise kökenli öğrencilerin alan derslerindeki başarılarının karşılaştırılması sonucu; sadece Müziksel Teori ve İşitme Eğitimi dersi ve Özel Öğretim Yöntemleri derslerinde AGSL mezunu öğrencilerin daha başarılı oldukları, diğer alan dersleri ile ilgili olarak iki grup arasında anlamlı farklar olmadığı tespit edilmiştir. 5. ve Mezunlarının Müzik Bilimine Giriş I-II Dersi Ortalama Puanları Arasındaki Var mıdır? alt problemine ilişkin bulgular ve yorumlar aşağıdaki Tablo 10 ve 11 de verilmiştir. Tablo 10. Sınıflara Göre Öğrencilerin AGNO ları ile Müzik Bilimine Giriş I-II Dersi Notları Arasında İlişki nin Tespitine Dönük Pearson Momentler Çarpımı Korelasyon Katsayıları Betimsel Tablosu Sınıflar Değişken Sınıf 2.Sınıf Öğrencilerin AGNO ları İle Müzik Bilimine Giriş Dersi Notları Arasında İlişki Öğrencilerin AGNO ları İle Müzik Bilimine Giriş Dersi Notları Arasında İlişki 3.Sınıf 4.Sınıf p<0.01 Öğrencilerin AGNO ları İle Müzik Bilimine Giriş Dersi Notları Arasında İlişki Öğrencilerin AGNO ları İle Müzik Bilimine Giriş Dersi Notları Arasında İlişki Tablo incelendiğinde tüm sınıf öğrencilerinin 1. sınıf güz ve bahar yarıyıllarında bulunan Müzik Bilimine Giriş I-II dersinden aldıkları notlar ile dönem sonu AGNO ları arasında, genellikle, iyi ve orta düzeyde ilişki tespit edilmiştir. Bir başka ifadeyle öğrencilerin Müzik Bilimine Giriş I-II dersinden aldıkları puanlar yükseldikçe dönem sonu AGNO ları da yükselmektedir. Yukarıdaki bulgudan hareketle; ; müzikal formasyon açısından etkili bir konumda olan Müzik Bilimine Giriş I-II derslerinin AGNO lar üzerinde önemli bir etkisi olduğu düşünülmüş, bu sebeple ve Mezunlarının Müzik Bilimine Giriş I-II Dersi Ortalama Puanları Arasında fark oluşup oluşmadığı sorgulanmıştır. Bu amaçla yapılan istatistikler sonucunda elde edilen bulgular aşağıdaki tabloda sunulmuştur.

15 Müzik Bölümü Mezunlarının Güzel Sanatlar Fakülteleri Müzik 81 Tablo 11. Mezun Olunan Lise Türüne Göre Öğrencilerin Müzik Bilimine Giriş I-II Dersi Ortalama Puanları Arasındaki Farkın Tespitine Dönük t-testi ve Mann Whitney U Testi Sonuçları Betimsel Tablosu Sınıflar Değişken Sınıf 2.Sınıf 3.Sınıf 4.Sınıf p<0.05 ve Mezunlarının Müzik Bilimine Giriş I-II Dersi Ortalama Puanları Arasındaki Fark ve Mezunlarının Müzik Bilimine Giriş I-II Dersi Ortalama Puanları Arasındaki Fark ve Mezunlarının Müzik Bilimine Giriş I-II Dersi Ortalama Puanları Arasındaki Fark ve Mezunlarının Müzik Bilimine Giriş I-II Dersi Ortalama Puanları Arasındaki Fark. Düz Lise Fark Var.... Tablo incelendiğinde; 4. Bulgudaki Müziksel İşitme Okuma Yazma (MİOY) dersi ile ilgili lehine oluşan not ortalamaları, aynı sınıflardaki aynı öğrencilerin Müzik Bilimine Giriş I-II dersi için oluşmamıştır. Buna karşın 3. sınıfların güz döneminde aldıkları Müzik Bilimine Giriş I dersi dönem sonu puan katsayıları, mezunu öğrencilerin lehine oluşmuştur. Bu duruma göre, mezunu öğrencilerin; müziksel duyma, algılama, okuma, yazma, çalma, söyleme vb. gibi müzikal uygulama ağırlıklı dersler açısından daha birikimli ve dolayısıyla daha avantajlı olabildikleri sonucunu yansıtırken (MİOY dersinde olduğu gibi), daha çok bilişsel alanla ilgili olan teorik desenli derslerde, bu avantajlarının ortadan kalktığını ve hatta mezunu öğrencilerin zaman zaman mezunlarından daha yüksek başarılar gösterdiği söylenebilir. Bu bulgu; mezunu öğrencilerin, lisans eğitimleri aşamasında mezunlarına göre daha avantajlı olabileceklerine dönük beklentinin, başvurdukları yükseköğrenim kurumunun türü ve içeriğinden dolayı her zaman gerçekleşmediği ve hatta tersine olabileceğini şeklinde yorumlanabilir. Yarcı ve Peker in (1996) yaptıkları U.Ü. Eğitim Fakültesi Müzik Eğitimi Bölümüne AGSL ve Klasik ve Meslek Liselerinden Gelen Öğrencilerin Özel Yetenek Sınavındaki ve Birinci Yıl Sonundaki Başarılarının Karşılaştırılması isimli benzer çalışmada; özel yetenek sınavı başarıları ile müzik branş dersleri başarıları açısından AGSL mezunlarının mezunlarına belirgin üstünlükleri olduğunu, ancak öğretmenlik formasyonu dersleri açısından mezun olunan lise türleri arasında fark olmadığı bulgusuna ulaşılmıştır. 6.Altı dönem MİOY dersi alan 4. Sınıf öğrencileri için ise, bir dönem hariç, tüm dönemlerde, mezunu öğrencilerin MİOY puanları, Düz Lise mezunu öğrencilere göre daha fazla gerçekleşmiştir. Bir başka deyişle Lisans 4. sınıfta öğrenim gören öğrenci profili içindeki mezunları ile mezunları arasındaki MİOY dersi erişi farklılıkları programın sonuna kadar devam etmekte bu farklılık ortadan kaldırılamamaktadır. Bu bulgu; 4. sınıf öğrencilerinin özel yetenek sınavı giriş puanlarında lehine bir farklılaşma olması (Bkz. Bulgu 1) ile de paralellik göstermektedir.

16 82 Cahit AKSU-Koray ÇELENK Özellikle çalışma grubu içinde yer alan tüm sınıflar içinde sadece 4. sınıfta okuyan mezunu öğrencilerin, mezunu öğrencilerle olan bu farklılaşması, bu sınıftaki öğrenci profilinin nitelik ve nicelik olarak ayrıca analiz edilmesini gerektirmektedir. Nitelik olarak bakıldığında bölümün dördüncü sınıfında öğrenim gören kökenli öğrenciler, bölüme giriş yetenek sınavında (Sınavların hep aynı ölçütlerle gerçekleştirildiği varsayılmıştır.) 100 üzerinden 70 ham puan ortalaması ile bölüme girmiş öğrencilerdir. Üçüncü sınıf liler 78 ham puan, ikinci sınıf liler 63 ham puan, birinci sınıf liler de 66 ham puan ortalaması ile bölüme girmişlerdir. Her ne kadar üçüncü sınıflar daha yüksek ortalamaya sahip olsalar da bölüme giren tüm sınıflara ait özel yetenek sınav ortalaması 69,25 ham puandır. Bu verilerden hareketle dördüncü sınıfların ortalamanın üzerinde bir puanla bölüme girdikleri ve müzikal becerilerle ilgili daha üst düzey bir görünüm sergiledikleri söylenebilir. Nicelik olarak bakıldığında ise, bu çalışmada incelenen Güzel Sanatlar Fakültesi Müzik Bilimleri Bölümü, örgün ve ikinci öğretim programlarını bir arada yürütmektedir. Örneklem üzerinde yapılan analizler örgün ve ikinci öğretim ayrımı yapılmadan sınıf bazında ele alınmıştır. Sınıflardaki örgün ve ikinci öğretim öğrenci sayıları aşağıdaki tabloda verilmiştir. Tablo 12. Sınıflardaki ve Kökenli Öğrenci Sayıları Sınıfı Mezunu Sayısı Mezunu Sayısı 4.Sınıf (Örgün) Sınıf (İ.Ö.) Sınıf (Örgün) Sınıf (İ.Ö.) Sınıf (Örgün) Sınıf (İ.Ö.) Sınıf (Örgün) Sınıf (İ.Ö.) 5 24 Tablodan görüldüğü üzere mezunu öğrenci sayıları sınıflara göre farklılıklar göstermektedir. Ancak ilgili sınıfların ikinci öğretimlerindeki öğrenci sayıları incelendiğinde, dördüncü sınıfta okuyan ikinci öğretim öğrenci sayısı 2 dir ve diğer sınıflara oranla en az mezunu ikinci öğretim öğrencisi olan sınıf, dördüncü sınıftır. Bilindiği üzere ikinci öğretim programları ücretli programlardır ve genellikle öğrencilerin ikinci tercihi durumundadırlar. Sınav değerlendirmelerinde en yüksek puanlı öğrenciler öncelikle tercihleri doğrultusunda örgün eğitim programlarına ve daha düşük puanlılar ikinci öğretim programlarına yerleştirilmektedirler. Durum böyle olunca ikinci öğretimde öğrenim gören daha düşük puanlı lilerin 1., 2. ve 3. sınıfların özel yetenek giriş sınavı puan ortalamalarını, AGNO ortalamalarını, MİOY ve Müzik Bilimine Giriş dersi puan ortalamalarını olumsuz yönde etkilediği düşünülebilir. Dördüncü sınıftaki mezunu öğrencilerin diğer sınıflara göre Diğer Lise öğrencilerinden lehine farklılaşmalarının sebeplerinden biri; dördüncü sınıfta daha az ikinci öğretim öğrencisinin bulunması olabilir.

17 Müzik Bölümü Mezunlarının Güzel Sanatlar Fakülteleri Müzik 83 Ancak bu çalışma örnekleminde sadece 4. sınıf öğrencileri arasında mezunları lehine olan bu farklılaşmanın şüphesiz başka nedenleri de olabilir. Sonuç, Tartışma ve Öneriler Sonuç ve Tartışma Çalışmanın bulgularından hareketle şu sonuçlara ulaşılmıştır. 1. Atatürk Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Müzik Bilimleri Bölümü özel yetenek sınavına girip başarılı olan ve öğrencilerinin, giriş sınavından aldıkları puanlar arasında, sınıflara göre; 1., 2., ve 3. sınıflarda anlamlı bir farklılaşma gözlenmemiştir. Sadece 4. sınıf puanları arasında mezunu öğrenciler lehine anlamlı bir fark tespit edilmiştir. Ancak diğer 3 sınıfta bulunan öğrenciler arasında böyle bir farkın oluşmadığının tespit edilmesi; mezunu öğrencilerin, lisans eğitimleri aşamasında mezunlarına göre daha avantajlı olabileceklerine dönük beklentinin başvurdukları yükseköğrenim kurumunun türü ve içeriğinden dolayı her zaman gerçekleşmediğini göstermektedir. Bu sonucu destekleyen çalışmalardan biri olan Yarcı ve Peker in 1996 da yaptıkları U.Ü. Eğitim Fakültesi Müzik Eğitimi Bölümüne AGSL ve Klasik ve Meslek Liselerinden Gelen Öğrencilerin Özel Yetenek Sınavındaki ve Birinci Yıl Sonundaki Başarılarının Karşılaştırılması isimli benzer çalışmasında, özel yetenek sınavı başarıları açısından mezunlarının mezunlarına belirgin üstünlükleri olduğu bulgusuna ulaşılmıştır. 2. Çalışma örneklemindeki tüm öğrencilerin, veya kökenli olmaları açısından özel yetenek sınavı puanları ile AGNO (Ağırlıklı Geçme Notu Ortalamaları) puanları arasında ilişki olup olmadığı sorgulanmış ve anlamlı ilişkiler tespit edilmemiştir. Yani öğrencinin özel yetenek sınavında yüksek puan almış olması, o öğrencinin dönem sonu geçme notlarının da yüksek olacağı anlamını taşımamakta, aynı şekilde özel yetenek sınavında düşük not almış olması, öğrencinin dönem sonu geçme puanının da düşük olacağı anlamını taşımamaktadır. Bu durum hem kökenli, hem de kökenli öğrenciler açısından farklılık göstermemektedir. 3.Bölümde öğrenim görmekte olan ve mezunu öğrencilerin sınıf düzeylerine göre akademik başarıları arasında bir farklılaşma olup olmadığına ilişkin yapılan istatistiklere göre: Birinci, İkinci ve Üçüncü Sınıf öğrencilerinin dönem sonu AGNO puanları arasında, öğrencilerin ve Mezunu olma durumlarına ilişkin anlamlı farklılıklar tespit edilmemiştir. Bu bulgu, ilgili sınıflardaki öğrencilerin bölüme girdikleri özel yetenek giriş sınavı puanları arasında bir farklılaşma olmamasıyla da paralellik göstermektedir. Ancak Dördüncü Sınıflar incelendiğinde, özellikle ilk iki yarıyıldan sonra mezunu öğrencilerin AGNO larında Mezunu öğrencilere göre artışlar görülmekte ve notlar farklılaşmaktadır. Bu bağlamda; 4. sınıflardaki bu farkın ilk iki yarıyıldan sonra oluşmaya başlaması da manidardır. Çünkü varsa böyle bir farkın, eğitim sürecinin hemen başında kendini hissettirmesi ve daha sonraki yıllarda dengelenmesi beklenirdi. Bu bulgu, mezunu öğrencilerin, lisans eğitimleri aşamasında diğer lise mezunlarına göre daha avantajlı olabileceklerine dönük beklentinin, başvurdukları yükseköğrenim kurumunun türü ve içeriğine göre her zaman gerçekleşemeyeceğini göstermektedir. 4.Bölümde öğrenim görmekte olan ve mezunu öğrencilerin sınıf düzeylerine göre akademik başarıları arasında bir farklılaşma olup olmadığına ilişkin yapılan istatistiklere göre: Birinci, İkinci ve Üçüncü Sınıf öğrencilerinin dönem sonu AGNO puanları arasında, öğrencilerin ve Mezunu olma durumlarına ilişkin anlamlı farklılıklar

18 84 Cahit AKSU-Koray ÇELENK tespit edilmemiştir. Bu bulgu, ilgili sınıflardaki öğrencilerin bölüme girdikleri özel yetenek giriş sınavı puanları arasında bir farklılaşma olmamasıyla da paralellik göstermektedir. Ancak Dördüncü Sınıflar incelendiğinde, özellikle ilk iki yarıyıldan sonra mezunu öğrencilerin AGNO larında Mezunu öğrencilere göre artışlar görülmekte ve notlar farklılaşmaktadır. Bu bağlamda; 4. sınıflardaki bu farkın ilk iki yarıyıldan sonra oluşmaya başlaması da manidardır. Çünkü varsa böyle bir farkın, eğitim sürecinin hemen başında kendini hissettirmesi ve daha sonraki yıllarda dengelenmesi beklenirdi. Bu bulgu, mezunu öğrencilerin, lisans eğitimleri aşamasında diğer lise mezunlarına göre daha avantajlı olabileceklerine dönük beklentinin, başvurdukları yükseköğrenim kurumunun türü ve içeriğine göre her zaman gerçekleşemeyeceğini göstermektedir. 5.Güzel Sanatlar Fakültesi Müzik Bilimleri Bölümü ndeki mezunu öğrencilerin; müziksel duyma, algılama, okuma, yazma, çalma, söyleme vb. gibi müzikal uygulama ağırlıklı dersler açısından daha birikimli ve dolayısıyla daha avantajlı oldukları tespit edilmişken, (MİOY dersinde olduğu gibi) daha çok bilişsel alana dönük teorik desenli derslerde ise (Müzik Bilimine Giriş I-II dersinde olduğu gibi), Mezunu öğrencilerin lilerden daha yüksek başarılar gösterdiği tespit edilmiştir. Bu bulgu; mezunu öğrencilerin, lisans eğitimleri aşamasında mezunlarına göre daha avantajlı olabileceklerine dönük beklentinin, başvurdukları yükseköğrenim kurumunun türü ve içeriğinden dolayı her zaman gerçekleşmediğini ve hatta tersine olabileceğini göstermektedir. 6.Çalışmada sadece 4. sınıftaki öğrencilerin özel yetenek giriş sınavından aldıkları puanlar açısından mezunu öğrenciler lehine anlamlı bir fark tespit edilmiş ve yine sadece 4. sınıftaki öğrencilerin her dönem sonu AGNO larında bir farklılaşma olup olmadığının tespitinde mezunu öğrencilerin lehine anlamlı bir fark tespit edilmiştir. Bunun dışında güzel sanatlar fakültesi müzik bilimleri bölümünde farklı sınıflarda okuyan ve mezunu öğrenciler arasında gerçekleşmesi beklenen farklılaşmalar oluşmamıştır. Tartışma Anadolu Güzel Sanatlar Liseleri Müzik Bölümleri, mesleki müzik eğitiminin temelini teşkil etmekle birlikte, bu okullarda var olan ve eğitim-öğretimi olumsuz şekilde etkileyen pek çok aksaklığın, mezun öğrenciler üzerindeki yansımalarının göz ardı edilemeyeceği bir gerçektir. Bu aksaklıklar; özellikle 1996 yılında yapılmış olan I. Ulusal Anadolu Güzel Sanatlar Liseleri Müzik Bölümleri Sempozyumu ndan itibaren yapılan ve yapılmakta olan pek çok çalışma ile tespit edilmiş ve edilmektedir. Mesleki müzik eğitimi veren yüksek öğretim kurumlarındaki mezunu öğrencilerin önemli bir bölümü, bu aksaklıkların izlerini taşımaktadırlar. Örneğin Çilden, Ercan, (2004) ın çalışması, ndeki çalgı eğitimi ile ilgili sorunların tespit edildiği, Töreyin (2005) ndeki ses eğitimi ile ilgili sorunların tespit edildiği çalışmalardandır. Öncelikle ilk öğretimden ve orta okullardan gelen müziğe yetenekli öğrencilerin, müzik bölümlerine yeterince yönlendirilememesi nedeni ile bu liselerin sınavlarına neredeyse kontenjanla aynı sayıda öğrenci başvurmakta ve hatta çoğu zaman kontenjanı karşılayamayan az sayıda öğrenciye özel yetenek sınavları yapılmaktadır. Bu durum, Eğitim-Öğretim Yılı için ilgili liselerin resmi internet sayfalarındaki sınav başvuru sayıları ve sınavı kazanan öğrenci sayıları incelenerek rahatlıkla gözlenebilir. Örneğin 30 kişilik kontenjan için 20 kişinin başvuru yaptığı ve bunlardan 15 kişinin başarılı olduğu, yine 30 kişilik kontenjan için 33 kişinin

19 Müzik Bölümü Mezunlarının Güzel Sanatlar Fakülteleri Müzik 85 başvurduğu ve bunlardan 30 öğrencinin alındığı ve hatta 7 öğrencinin başvurup 6 sının kazandığı Müzik Bölümleri mevcuttur ( Sadece İstanbul, Ankara, İzmir, Bursa gibi bir kaç büyük şehrimiz dışında kalan liselerin müzik bölümlerine, çok fazla öğrenci yönlendirilememektedir. Çoğu zaman zorlama kontenjan tamamlamalarla bu liselere öğrenci alınmakta ve mezun edilmektedirler. Bu şartlar altında ne kayıt yaptıran öğrenciler, eğitim aldıkları bu liselerdeki çeşitli altyapı ve müzik branş öğretmeni eksiklikleri gibi sorunlarla da yüzleşmekte ve sonuçta bu liselerin kuruluş amaçlarına yeterince ulaşılamamaktadır. Tüm bunları genellediğimizde, farklı yüksek öğretim kurumlarında öğrenim gören karma öğrenci profili içinde mezunlarının daha avantajlı olacağına dönük beklentiler gerçekleşmemektedir. Özellikle mezunlarının öncelikle tercih ettikleri eğitim fakülteleri dışında kalan bölümlerde okuyan mezunu öğrenciler için beklenen olumlu farklılaşmalar, tam anlamı ile oluşmamaktadır. Öneriler 1.Farklı mesleki müzik eğitimi veren yükseköğretim programlarında öğrenim gören mezunu öğrencilerin, akademik olarak değerlendirilmelerine odaklı bu tarz çalışmalara yoğunlaşılması, ile ilgili mevcut sorunların neler olduğu ve bu sorunların daha sonraki eğitim süreçlerine yansımalarının nasıl olduğu ile ilgili daha sağlıklı bilgilere ulaşılmasını sağlayacaktır. Eğitim fakültelerindeki mezunlarının incelenmesinin yanında konservatuarlarımız ve bu çalışmadaki kapsamı ile güzel sanatlar fakültelerinde okuyan müzik lisans öğrencilerinin incelenmesine dönük çalışmalar çoğaltılmalıdır. Bu tarz çalışmalar, öğrencilerin lisans eğitimleri sürelerinin tamamını kapsamalıdır ki lisans programlarının etkileri hakkında da bazı fikirler oluşabilsin. 2.Her dönem müzik bölümlerinin yaptıkları özel yetenek giriş sınavlarına daha fazla sayıda ve daha müzikal nitelikli öğrencilerin katılımının sağlanması gerekir. Bu konuda ilkokuldan ve ortaokuldan başlayan yönlendirmelerin ve ailelerin ye olumlu bakış açılarının pekiştirilmesi için daha organize çalışmalar yapılmalıdır. 3. öğrencileri, mesleki müzik eğitimi veren yükseköğretim kurumlarına dönük yetiştirilmektedir. Fakat bu öğrencilerin mesleki müzik eğitim kurumlarının çeşitliliği ve kapsamları konusunda daha fazla bilinçlendirilmeleri gerekmektedir. programlarında mümkün olduğunca bu çeşitliliğe dönük yapılanmalara gidilebilir. 4. bünyesindeki öğrenciler müzik branş derslerinin yanı sıra fen bilimleri ve sosyal bilimler ağırlıklı diğer derslere de gereken önemi vermelidirler. Bu alandaki eksiklikler bu öğrencilerin hem YGS sınavlarında, hem de kazandıkları lisans programlarında sorun yaşamalarına neden olmaktadır. okullarının, müfredat ve programlarının revize edilerek eksikliklerini giderilmesi ve öğrencilerini ileriye daha iyi hazırlamaları gerekir. Programı hazırlayanlar ve uygulayanlar bu konuda daha hassas davranmalıdırlar. KAYNAKÇA BALCI, A. (1997). Sosyal Bilimlerde Araştırma-Yöntem, Teknik ve İlkeler, Ankara: Ankara Üniv. Eğitim Eğitim Bilimleri Fakültesi Yayını BOZKAYA, İ. (2006). Anadolu Güzel Sanatlar Liseleri Mezunlarının Müzik Öğretmenliği Programı Kontenjanları İçindeki Yeri, Bildiri, Ulusal Müzik Eğitimi Sempozyumu İçinde (s ) Denizli: Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Yayınları.

20 86 Cahit AKSU-Koray ÇELENK BÜYÜKÖZTÜRK, Ş. (2002). Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı, İstatistik-Araştırma Deseni-SPSS Uygulamaları ve Yorumu, (1. Baskı), Ankara: Pegem A yayıncılık. ÇİLDEN, Ş., ERCAN, N. (2004). Eğitim Fakülteleri Güzel Sanatlar Eğitimi Bölümü Müzik Öğretmenliği Bölümü Anabilim Dallarında ve AGS Liseleri Müzik Bölümlerinde Yapılmakta Olan Çalgı Eğitimine Dönük Nitelik Sorunları, Bildiri, Musıki Muallim Mektebinden Günümüze Müzik Öğretmeni Yetiştirme Sempozyumu İçinde (s ) Isparta: Süleyman Demirel Üniversitesi Burdur Eğitim Fakültesi Yayını. GÜLEÇ, G. (2010). Anadolu Güzel sanatlar Liseleri Müzik Bölümleri Öğrencilerinin Alanları ile İlgili Yükseköğretim Kurumu Tercihlerinde, Yükseköğretim Kurumlarından Beklentileri ve Bu Kurumların Tercihler Üzerindeki Etkileri, Bildiri, IX. Ulusal Müzik Eğitimi Sempozyumu İçinde (s ) İstanbul: Marmara Üniv. Atatürk Eğitim Fakültesi Yayınları. KARACA, E. (2008). Test ve Madde Analizi, Erkan S.,Gömleksiz M. (Edt.) Eğitimde Ölçme ve Değerlendirme İçinde, Ankara: Nobel Yayıncılık. KARAKAYA, İ. (2009). Bilimsel Araştırma Yöntemleri, A. Tanrıöğen (Edt.), Bilimsel Araştırma Yöntemleri İçinde, (s.55-85). Ankara: Anı Yayıncılık. KARKIN, M. (2005). Müzik Eğitimi A.B.D. da Yer Alan Müzik Teorisi ve İşitme Eğitimi Dersinin Konu İçerikleri ve İşlenişi Açısından, Düz Lise ve AGSL Mezunu Öğrencilerin Beklenti ve Kaygıları, Bildiri, Müzik Sempozyumu İçinde (s ) Kayseri:Erciyes Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Müzik Bölümü Yayınları, No:1 KÖSE, S. (2006). Müzik Öğretmenliği Eğitiminde Öğrenci Kaynağı Olarak Anadolu Güzel Sanatlar Liseleri Müzik Bölümleri, Bildiri, Ulusal Müzik Eğitimi Sempozyumu İçinde (s ) Denizli: Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Yayını M.E.B. (2008). Orta Öğretimde Okul Çeşitliliğinin Azaltılması, Genelge, /81, Sayı:1608 Resmi Gazete (2009). Milli Eğitim Bakanlığı Güzel Sanatlar ve Spor Lisesi Yönetmeliği, 16. Haziran 2009, Sayı:27260 M.E.B. (2014). Genel Lise, Anadolu Lisesi, Hazırlık Sınıfı Bulunan Anadolu Lisesi, Fen Lisesi, Sosyal Bilimler Lisesi, Anadolu Öğretmen Lisesi, Güzel Sanatlar Lisesi, Spor Lisesi, İmam Hatip Lisesi ve Anadolu İmam Hatip Lisesi Haftalık Ders Çizelgeleri ,Sayı:6 Erişim: SÜMBÜLLÜ, M. K. (2013). Kuruluşundan Günümüze Anadolu Güzel Sanatlar Liseleri Öğretim Sürecinin ve Mesleki Müzik Eğitimine Katkılarının Farklı Değişkenler Açısından İncelenmesi-Erzurum Anadolu Güzel sanatlar Lisesi Örneği, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Müzik Bilimleri Anabilim Dalı, Erzurum. TEBİŞ, C. (2006). SDÜ Burdur Eğitim Fakültesi Müzik Eğitimi ABD da Okuyan AGSL ve Genel Lise Mezunu Öğrencilerin Alan Derslerindeki Başarı Durumlarının ve Lise Mezuniyet Başarı Notlarının Karşılaştırılması, Bildiri, Ulusal Müzik Eğitimi Sempozyumu İçinde (s ) Denizli: Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Yayını TÖREYİN, M. (2005). Güzel sanatlar Liselerinde Ses Eğitimi ve Harcanan Sesler, Bildiri, Müzik Sempozyumu İçinde (s ) Kayseri: Erciyes Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Müzik BölümüYayını