KUMANDA TEKNĠKLERĠ DERSĠ LOJĠK ENTEGRELERLE TEMEL KUMANDA DEVRELERĠ 40/16 PLC ĠLE ELEKTROHĠDROLĠK SĠSTEMLERĠN KONTROLÜ 40/32

Transkript

1 KUMANDA TEKNĠKLERĠ DERSĠ MODÜL ADI SÜRESĠ KUMANDA DEVRE ELEMANLARI 40/24 ASENKRON MOTOR KUMANDA TEKNĠKLERĠ 40/32 ASENKRON MOTORLARA YOL VERME 40/32 HĠDROLĠK SĠSTEMLER 40/24 ELEKTROHĠDROLĠK SĠSTEMLER 40/24 LOJĠK ENTEGRELERLE TEMEL KUMANDA DEVRELERĠ 40/16 TEMEL PLC SĠSTEMLERĠ 40/16 PLC PROGRAMLAMA TEKNĠKLERĠ 40/32 PLC ĠLE MOTOR KONTROLÜ 40/32 PLC ĠLE ELEKTROHĠDROLĠK SĠSTEMLERĠN KONTROLÜ 40/32 STEP MOTOR VE SÜRÜLMESĠ 40/24 0

2 DERS BĠLGĠ FORMU DERSĠN ADI ALAN MESLEK/DAL DERSĠN OKUTULACAĞI SINIF/YIL SÜRE DERSĠN AMACI DERSĠN TANIMI DERSĠN ÖN KOġULLARI DERS ĠLE KAZANDIRILACAK YETERLĠKLER DERSĠN ĠÇERĠĞĠ KUMANDA TEKNĠKLERĠ ELEKTRĠK-ELEKTRONĠK TEKNOLOJĠSĠ ELEKTROMEKANĠK TAġIYICILAR BAKIM ONARIM ELEMANI /ELEKTROMEKANĠK TAġIYICILAR BAKIM ONARIM SINIF Haftalık 7 Ders Saati önerilmektedir. (Bölgesel özellikler, okuldaki donanım ve çerçeve öğretim programı doğrultusunda zümre kararı ile seçilen modüllere göre ders süresi hesaplanır.) Bu ders ile öğrenci; elektrik-elektronik sistemlerine ait motor kumandası, elektrohidrolik, hidrolik ve PLC sistemlerin kontrolünü yapma yeterlikleri kazandırılacaktır. Bu ders PLC cihazı yardımıyla motor kumanda ve hidrolik sistemlerin kontrolü ile ilgili bilgi konularının verildiği derstir. Bu dersin ön koģulu yoktur. Öğrenci, bu dersin sonunda; 1. Kumanda Devre Elemanlarını Seçmek 2. Asenkron Motor Kumanda Devrelerini Kurmak 3. Asenkron Motor Yol Vermek 4. Asansörlerde kabin kontrolünü hidrolik sistemle yapmak 5. Asansörlerde kabin kontrolünü elektrohidrolik sistemle yapmak 6. Lojik entegrelerle temel kumanda devrelerini kurmak 7. PLC ve giriģ çıkıģ elemanlarını seçerek bağlantısını yapmak 8. PLC ile kontrol edilecek sisteme göre programı yaparak PLC ye yüklemek 9. Asenkron motorun PLC ile kontrolünü yapmak 10. Elektromekanik taģıyıcılarda sistemin elektrohidrolik kontrolünü PLC cihazı ile yapmak 11. Step motorun sürücü bağlantısını ve kontrolünü yapmak yeterliklerini kazanacaktır. 1. Asenkron motorlar 2. Kumanda devre elemanları ve koruma röleleri 3. Güç ve kumanda Ģemasını çizmek 4. Kumanda ve güç devresini kurmak 5. Sistemin çalıģmasını test etmek 6. Çift devirli asenkron motor 7. Asenkron motorlarda frekans değiģtirerek devir ayarı 8. Asenkron motor yol verme yöntemlerini uygulamak 9. Motor için gerekli frenleme sistemini kurmak 10. Proje elemanlarını belirlenen yere monte etmek 11. Hidrolik devre elemanlarını tanımak ve seçimini yapmak 12. Hidrolik devre tasarımı yapmak 13. Hidrolik sistem kurmak ve çalıģtırmak 14. Elektro- hidrolik devre elemanlarını tanımak ve seçimini yapmak 15. Elektro-hidrolik devre tasarımı yapmak 16. Elektro-hidrolik sistem kurmak ve çalıģtırmak (proje) 17. Oransal hidrolik sistem kurmak 18. Lojik entegre seçimi yapmak ve kontrol devresi kurmak 19. Otomatik kumanda devrelerini lojik devrelerle kurmak 20. Yapılacak iģe uygun plc seçme 21. Plc cihazına giriģ ve çıkıģ elemanlarını bağlama 1

3 YÖNTEM VE TEKNĠKLER EĞĠTĠM ÖĞRETĠM ORTAMI VE DONATIM ÖLÇME VE DEĞERLENDĠRME EĞĠTĠMCĠLER ĠġBĠRLĠĞĠ YAPILACAK KURUM VE KURULUġLAR 22. Plc li kontrol devrelerinin çizimi 23. Plc için kontrol programının yazılması 24. Yazılımı sisteme yüklemek 25. Program yedekleme 26. Dijital giriģ çıkıģ modülleri 27. Motorlu sistemlerin plc ile kontrolü 28. Plc programını yapmak 29. DeğiĢik elektro hidrolik devrelerin plc ile kumandasına yönelik uygulamalar 30. Plc kumanda elemanları ve elektro hidrolik devre elamanları arasındaki bağlantılar 31. Plc kontrollü elektrohidrolik devrelerde kullanılan kontrol teknikleri konularını içermektedir. Modüler bireysel eğitim teknikleri, araģtırma, uygulama, gözlem, tartıģma, soru-cevap, gösterim gezi ve deney vb. Ortam: Elektrik atölyesi, elektrik makineleri laboratuarı, iģletme ortamı Donanım: Projeksiyon, bilgisayar, PLC cihazı, elektrohidrolik eğitim seti Millî Eğitim Bakanlığı Orta Öğretim Kurumları Sınıf Geçme ve Sınav Yönetmeliği ne uygun olarak modül ve ders sonunda ölçme araçları kullanılarak ölçme ve değerlendirme yapılacaktır. 1. Millî Eğitim Bakanlığına bağlı eğitim kurumlarına öğretmen olarak atanacaklardan atamalarına esas olan alanlar ile mezun oldukları yükseköğretim programları ve aylık karģılığı okutacakları derslere iliģkin çizelgeye uygun olanlar görev almalıdır. 2. Programın uygulanmasında gerektiğinde alanında sektör deneyimi olan usta öğretici, teknisyen ve meslek elemanlarından yararlanılabilir. Ticaret odaları, alanla ilgili vakıf, dernek ve odaları, üniversiteler, iģletmeler, kütüphaneler vb. 2

4 MODÜL BĠLGĠ SAYFASI ALAN MESLEK/DAL DERS MODÜL KODU : ELEKTRĠK-ELEKTRONĠK TEKNOLOJĠSĠ : ELEKTROMEKANĠK TAġIYICILAR BAKIM ONARIM ELEMANI /ELEKTROMEKANĠK TAġIYICILAR BAKIM ONARIM : KUMANDA TEKNĠKLERĠ : KUMANDA DEVRE ELEMANLARI : 522EE0120 SÜRE : 40/24 ÖN KOġUL : ÖĞRETĠM YÖNTEM VE TEKNĠKLERĠ : Anlatım (sunuģ), soru-cevap, tartıģma, problem çözme, gezi gözlem, laboratuar (deney), örnek olay incelemesi metotları ile beyin fırtınası, gösteri, ikili ve grup çalıģmaları, mikro öğrenim, bilgisayar destekli öğretim tekniklerinin biri veya birkaçı kullanılacaktır. GENEL AMAÇ : Öğrenci bu modül ile gerekli ortam sağlandığında elektromekanik taģıyıcılarda yüke uygun motor ile güç ve kumanda elemanlarının seçimini TSE, Ġç tesisleri yönetmeliği ve Ģartnamelere uygun olarak hatasız yapabilecektir. AMAÇLAR : 1. Ġhtiyaçları karģılayan TSE standartlarına uygun asenkron motoru hatasız seçebilecektir. 2. Kumanda ve güç devresinin kurulması için gerekli malzeme, araç gereçleri TSE, iç tesisat yönetmeliği ve Ģartnameye uygun olarak seçebilecektir. ĠÇERĠK : 1. ASENKRON MOTORLAR 1.1. Asenkron Motorun Yapısı ve Parçaları 1.2. Asenkron Motor ÇeĢitleri Faz sayısına göre Yapılarına göre Yapı tiplerine göre ÇalıĢma Ģekline göre Rotor yapılıģına göre 1.3. Asenkron Motorun ÇalıĢma Prensibi 1.4. Bir Fazlı Asenkron Motorun Yapısı ve ÇalıĢması 1.5. Motor Etiketini Ġnceleme 1.6. Motor Teknik Özellikleri ÇalıĢma Ģartları Motorun faz sayısı Motorun normal çalıģma akımı Motorun güç katsayısı Motorun bağlantı Ģekli Motor tip ve kodlarının tanımı Motorların yapı Ģekilleri Anma gücü AĢırı yüklenebilme Gürültü düzeyi Kutup ve devir sayıları Montaj boyutları ĠĢletme gerilimi ve frekansı 3

5 Koruma sınıfı Ġzolasyon sınıfı SipariĢte dikkat edilecek hususlar 1.7. Asenkron Motor Bağlantı ġekli ve Özellikleri Motorun yıldız bağlantısı ve özelliği Motorun üçgen bağlantısı ve özelliği 1.8. Asenkron Motorların Kataloglarını Okuma ve Kullanma 2. KUMANDA DEVRE ELEMANLARI VE KORUMA RÖLELERĠ 2.1. Kumanda Elemanları Yapı Fonksiyon ve ÇeĢitleri Paket Ģalterler Yapısı ÇalıĢması ÇeĢitleri Kumanda butonları Tek yollu butonlar Çift yollu butonlar Sinyal lambaları Sınır anahtarları Mekanik tip sınır anahtarları Manyetik tip sınır anahtarları Zaman röleleri Tanımı ve yapısı ÇeĢitleri ve fonksiyonları Çekmede gecikmeli tip (Düz) zaman rölesi DüĢmede gecikmeli tip (Ters) zaman rölesi Bırakmada gecikmeli tip Impuls zaman rölesi Çekmede ve bırakmada gecikmeli tip zaman rölesi FlaĢör zaman rölesi Yıldız Üçgen zaman rölesi Çift zaman ayarlı zaman rölesi Kontaktörler Tanımı yapısı ve çeģitleri Kontaktör seçiminde dikkat edilecek hususlar Kullanma sınıfı Anma gerilimi Bobin gerilimi Anma akımı Anma gücü Kontak yapısı ve sayısı Röleler Sayıcılar 2.2. Koruma Rölelerinin Yapı ve ÇeĢitleri Asenkron motorların çalıģması sırasında görülen baģlıca arızalar Sigortalar BuĢonlu sigortalar Otomatik sigortalar Bıçaklı sigortalar AĢırı akım röleleri Gerilim koruma rölesi AĢırı gerilim koruma DüĢük gerilim koruma AĢırı-DüĢük gerilim koruma Faz sırası rölesi Faz koruma rölesi Frekans koruma röleleri AĢırı frekans koruma DüĢük frekans koruma Termistörler 2.3. Ġletken ÇeĢit ve Özellikleri 4

6 Kesit hesabı ÇalıĢılacak ortama göre iletken seçimi Standart kumanda kabloları Fiziksel Ģartlara dayanıklı kablolar ÖLÇME VE DEĞERLENDĠRME : Kontrol listeleri tekniği, proje ödevleri tekniği ve çoktan seçmeli, klasik vb. sınav türleri ölçme yöntemlerinden bir veya birkaçı kullanılarak öğrencinin, 1. Ġhtiyaçları karģılayan TSE standartlarına uygun asenkron motoru hatasız seçip seçmediği, 2. Kumanda ve güç devresinin kurulması için gerekli malzeme, araç gereçleri TSE, iç tesisat yönetmeliği ve Ģartnameye uygun olarak seçip seçmediği, performans kriterleri değerlendirilecektir. 5

7 MESLEĞĠN ADI ELEKTROMEKANĠK TAġIYICILAR BAKIM ONARIM ELEMANI ĠġLEM ANALĠZ FORMU Ġġ Elektromekanik taģıyıcılarda arıza gidermek ĠġLEM NUMARASI 1 ĠġLEMĠN ADI Asenkron Motor Seçimi Yapmak YETERLĠK Kumanda Devre Elemanlarını Seçmek ORTAM (Araç-gereç, ekipman ve koģullar) STANDART Ġhtiyaç bildirimi, malzeme katalogu Asansör Yönetmeliği (95/16/AT), Avrupa Birliği 95/16/EC Asansörler direktifi doğrultusunda asansör için asenkron motorun seçimini yapmak ĠġLEM BASAMAKLARI BĠLGĠ BECERĠ TAVIR 1. Kullanıcı isteklerini tespit etmek 2. Sistemin iģleyiģ ve çalıģması hakkında gerekli planlamayı yapmak 3. Ġhtiyaçları karģılayacak sistemin taslağını hazırlamak 4. Sistemin gerektirdiği motorun parametrelerini tespit ederek motoru seçmek 1. ASENKRON MOTORLAR 1.1. Asenkron Motorun Yapısı ve Parçaları 1.2. Asenkron Motor ÇeĢitleri Faz sayısına göre Yapılarına göre Yapı tiplerine göre ÇalıĢma Ģekline göre Rotor yapılıģına göre 1.3. Asenkron Motorun ÇalıĢma Prensibi 1.4. Bir Fazlı Asenkron Motorun Yapısı ve ÇalıĢması 1.5. Motor Etiketini Ġnceleme 1.6. Motor Teknik Özellikleri ÇalıĢma Ģartları Motorun faz sayısı Motorun normal çalıģma akımı Motorun güç katsayısı Motorun bağlantı Ģekli Motor tip ve kodlarının tanımı 6 1. Katalog kullanarak ihtiyaca uygun malzeme tespiti yapmak 1. Planlı ve organize olmak 2. Sabırlı olmak 3. Titiz olmak 4. Zamanı iyi kullanmak 5. Mesleği ile ilgili etik değerlere saygılı olmak

8 Motorların yapı Ģekilleri Anma gücü AĢırı yüklenebilme Gürültü düzeyi Kutup ve devir sayıları Montaj boyutları ĠĢletme gerilimi ve frekansı Koruma sınıfı Ġzolasyon sınıfı SipariĢte dikkat edilecek hususlar 1.7. Asenkron Motor Bağlantı ġekli ve Özellikleri Motorun yıldız bağlantısı ve özelliği Motorun üçgen bağlantısı ve özelliği 1.8. Asenkron Motorların Kataloglarını Okuma ve Kullanma SÜRE: ĠĢlemin yapıldığı süre: 1 saat NOT: ĠĢlemi Öğrenme Süresi: 10 ders saati 7

9 MESLEĞĠN ADI ELEKTROMEKANĠK TAġIYICILAR BAKIM ONARIM ELEMANI ĠġLEM ANALĠZ FORMU Ġġ Elektromekanik taģıyıcılarda arıza gidermek ĠġLEM NUMARASI 2 ĠġLEMĠN ADI Güç ve Kumanda Devrelerinin Malzemelerini Seçmek YETERLĠK ORTAM (Araç-gereç, ekipman ve koģullar) STANDART Kumanda Devre Elemanlarını Seçmek Kumanda elemanları ve kontaktör katalogları, kablo katalogları, sensör katalogları, tesisat ekipmanları katalogları, Elektrik iç tesisleri yönetmeliği, TSE standardı, özel ve teknik Ģartnameye uygun kumanda devre elemanlarının seçimini toleranslar içerisinde yapmak ĠġLEM BASAMAKLARI BĠLGĠ BECERĠ TAVIR 1. Güç devresindeki anahtarlama elemanının özelliklerini tespit etmek 2. Güç devresini isteğe göre çalıģtıracak kumanda ve kontrol elemanlarını tespit etmek 3. Kumanda elemanlarının sisteme uygun tip ve modelleri seçmek 4. Seçilen malzemenin yeterliliğini ve sisteme uygunluğunu kontrol etmek 2. KUMANDA DEVRE ELEMANLARI VE KORUMA RÖLELERĠ 2.1. Kumanda Elemanları Yapı Fonksiyon ve ÇeĢitleri Paket Ģalterler Yapısı ÇalıĢması ÇeĢitleri Kumanda butonları Tek yollu butonlar Çift yollu butonlar Sinyal lambaları Sınır anahtarları Mekanik tip sınır anahtarları Manyetik tip sınır anahtarları Zaman röleleri Tanımı ve yapısı ÇeĢitleri ve 1. Katalog kullanarak ihtiyaca uygun malzeme tespiti yapmak 1. AraĢtırıcı olmak 2. Dikkatli olmak 3. ĠĢ güvenliğine dikkat etmek 4. Kaliteye dikkat etmek 5. Meslek ahlakına sahip olmak 6. Titiz olmak 7. Mesleği ile ilgili etik değerlere saygılı olma 8

10 fonksiyonları Çekmede gecikmeli tip (Düz) zaman rölesi DüĢmede gecikmeli tip (Ters) zaman rölesi Bırakmada gecikmeli tip Impuls zaman rölesi Çekmede ve bırakmada gecikmeli tip zaman rölesi FlaĢör zaman rölesi Yıldız Üçgen zaman rölesi Çift zaman ayarlı zaman rölesi Kontaktörler Tanımı yapısı ve çeģitleri Kontaktör seçiminde dikkat edilecek hususlar Kullanma sınıfı Anma gerilimi Bobin gerilimi Anma akımı Anma gücü Kontak yapısı ve sayısı Röleler Sayıcılar 2.2. Koruma Rölelerinin Yapı ve ÇeĢitleri Asenkron motorların 9

11 çalıģması sırasında görülen baģlıca arızalar Sigortalar BuĢonlu sigortalar Otomatik sigortalar Bıçaklı sigortalar AĢırı akım röleleri Gerilim koruma rölesi AĢırı gerilim koruma DüĢük gerilim koruma AĢırı-DüĢük gerilim koruma Faz sırası rölesi Faz koruma rölesi Frekans koruma röleleri AĢırı frekans koruma DüĢük frekans koruma Termistörler 2.3. Ġletken ÇeĢit ve Özellikleri Kesit hesabı ÇalıĢılacak ortama göre iletken seçimi Standart kumanda kabloları Fiziksel Ģartlara dayanıklı kablolar SÜRE: ĠĢlemin yapıldığı süre: 1 saat ĠĢlemi Öğrenme Süresi: 14 ders saati NOT: 10

12 MODÜL BĠLGĠ SAYFASI ALAN MESLEK / DAL DERS MODÜL KODU : ELEKTRĠK-ELEKTRONĠK TEKNOLOJĠSĠ : ELEKTROMEKANĠK TAġIYICILAR BAKIM ONARIM ELEMANI /ELEKTROMEKANĠK TAġIYICILAR BAKIM ONARIM : KUMANDA TEKNĠKLERĠ : ASENKRON MOTOR KUMANDA TEKNĠKLERĠ : 522EE0121 SÜRE : 40/32 ÖN KOġUL : AÇIKLAMA ÖĞRETĠM YÖNTEM VE TEKNĠKLERĠ GENEL AMAÇ : Öğrencinin konu ile ilgili araģtırma yapması ve ortamda gerekli araçların bulundurulması sağlanmalıdır. : Anlatım (sunuģ), soru-cevap, tartıģma, problem çözme, gezi gözlem, laboratuar (deney), örnek olay incelemesi metotları ile beyin fırtınası, gösteri, ikili ve grup çalıģmaları, mikro öğrenim, bilgisayar destekli öğretim tekniklerinin biri veya birkaçı kullanılacaktır. : Öğrenci bu modül ile gerekli ortam sağlandığında elektromekanik taģıyıcılarda motor kumanda ve güç devrelerinin çizimini, kontrolünü ve testini hatasız yapabilecektir. AMAÇLAR : 1. Ġstenen çalıģmayı sağlayan kumanda tekniğine göre, kumanda ve güç devrelerini normlara uygun çizebilecektir. 2. Sistemin isteğe göre çalıģabilmesi için gerekli kumanda ve güç devresinin kontrolünü yapabilecektir. 3. Elektromekanik taģıyıcı motorlarının kumanda ve güç devrelerinin çalıģmasının kontrolünü yapabilecektir. ĠÇERĠK : 1. GÜÇ VE KUMANDA ġemasini ÇĠZMEK 1.1. Kumanda ve Güç Devre Elemanları Sembolleri 1.2. Devre ġemaları Çizimini Güç devresinin çizimi Kumanda devresinin çizimi ġemalarda tanıtma iģaretleri 2. KUMANDA VE GÜÇ DEVRESĠNĠ KURMAK 2.1. Motor Kumanda Teknikleri Bir yönde sürekli çalıģtırma Birden çok kumanda merkezinden çalıģtırma Paket Ģalterleri ile çalıģtırma Motorun kilitleme devreleri ile devir yönü değiģimleri Elektriksel kilitleme Mekaniksel kilitleme Asenkron motoru, zaman ayarlı çalıģtırma Asenkron motoru, hareket sınırlamalarına göre çalıģma Bir fazlı yardımcı sargılı asenkron motorun çalıģtırılması PTC bağlantılı faz koruma rölesi bağlanarak bir asenkron motorun çalıģtırılması Faz sırası rölesi bağlanarak bir asenkron motorun sabit yön Ģartlı çalıģtırılması 11

13 AĢırı ve düģük gerilim rölesi bağlanarak bir asenkron motorun çalıģtırılması Sıvı seviye rölesi bağlanarak bir asenkron motorun çalıģtırılması Sağ sol rölesi ile asenkron motorun çalıģtırılması 2.2. Otomatik Kumanda ile Ġlgili DeğiĢik Uygulamalar 3. SĠSTEMĠN ÇALIġMASINI TEST ETMEK 3.1. Güvenli ÇalıĢma Sisteme enerji giriģi Sistemin çalıģma parametrelerinin uygunluğu Sistemdeki hareket bütünlünün kontrolü Sistemin isteğe uygun çalıģmasının kontrolü ÖLÇME VE DEĞERLENDĠRME : Kontrol listeleri tekniği, proje ödevleri tekniği ve çoktan seçmeli, klasik vb. sınav türleri ölçme yöntemlerinden bir veya birkaçı kullanılarak öğrencinin, 1. Ġstenen çalıģmayı sağlayan kumanda tekniğine göre, kumanda ve güç devrelerini normlara uygun çizip çizmediği, 2. Sistemin isteğe göre çalıģabilmesi için gerekli kumanda ve güç devresinin kontrolünü yapıp yapmadığı, 3. Elektromekanik taģıyıcı motorlarının kumanda ve güç devrelerinin çalıģmasının kontrolünü yapıp yapmadığı, performans kriterleri değerlendirilecektir. 12

14 MESLEĞĠN ADI ELEKTROMEKANĠK TAġIYICILAR BAKIM ONARIM ELEMANI ĠġLEM ANALĠZ FORMU Ġġ Elektromekanik taģıyıcılarda arıza gidermek ĠġLEM NUMARASI 1 ĠġLEMĠN ADI Sistemin Güç ve Kumanda ġemasını Çizmek YETERLĠK Asenkron Motor Kumanda Devrelerini Kurmak, Bakım Ve Onarımını Yapmak ORTAM (Araç-gereç, ekipman ve koģullar) STANDART Elektrik makineleri laboratuarı, asansör motorları, güç ve kumanda elemanları Asansör Yönetmeliği (95/16/AT), Avrupa Birliği 95/16/EC Asansörler direktifi doğrultusunda motorun güç ve kumanda devrelerini projesini hazırlamak ĠġLEM BASAMAKLARI BĠLGĠ BECERĠ TAVIR 1. Asansör motorunun güç devresini kontrol etmek 2. Asansör motorunun kumanda devresini kontrol etmek 3. Yürüyen merdiven/yolun motorunun güç devresini kontrol etmek 4. Yürüyen merdiven/yolun motorunun kumanda devresini kontrol etmek 5. Arızalı elemanları değiģtirmek 1. GÜÇ VE KUMANDA ġemasini ÇĠZMEK 1.1. Kumanda ve Güç Devre Elemanları Sembolleri 1.2. Devre ġemaları Çizimini Güç devresinin çizimi Kumanda devresinin çizimi ġemalarda tanıtma iģaretleri 1. El becerisi 2. Güç ve kumanda devrelerinin sembollerini seçebilme 3. Devre Ģemalarını çizebilme 1. Planlı olma 2. Düzenli olma 3. Sabırlı olma 4. Titiz olma 5. Mesleği ile ilgili etik değerlere sahip olma SÜRE: ĠĢlemin yapıldığı süre: 4 saat NOT: ĠĢlemi Öğrenme Süresi: 12 ders saati 13

15 MESLEĞĠN ADI ELEKTROMEKANĠK TAġIYICILAR BAKIM ONARIM ELEMANI ĠġLEM ANALĠZ FORMU Ġġ Elektromekanik taģıyıcılarda arıza gidermek ĠġLEM NUMARASI 2 ĠġLEMĠN ADI Sistemin Kumanda ve Güç Devresini Kurmak YETERLĠK Asenkron Motor Kumanda Devrelerini Kurmak, Bakım Ve Onarımını Yapmak ORTAM (Araç-gereç, ekipman ve koģullar) STANDART Elektrik makineleri laboratuarı, asansör motorları, çizim takımları Avrupa Birliği 95/16/EC Asansörler direktifi doğrultusunda motorun güç ve kumanda devrelerini hatasız olarak kurmak ĠġLEM BASAMAKLARI BĠLGĠ BECERĠ TAVIR 1. Asansör motorunun güç ve kumanda devresini kontrol etmek 2. Yürüyen merdiven/yolun motorunu kumanda etmek 2. KUMANDA VE GÜÇ DEVRESĠNĠ KURMAK 2.1. Motor Kumanda Teknikleri Bir yönde sürekli çalıģtırma Birden çok kumanda merkezinden çalıģtırma Paket Ģalterleri ile çalıģtırma Motorun kilitleme devreleri ile devir yönü değiģimleri Elektriksel kilitleme Mekaniksel kilitleme Asenkron motoru, zaman ayarlı çalıģtırma Asenkron motoru, hareket sınırlamalarına göre çalıģma Bir fazlı yardımcı sargılı asenkron motorun çalıģtırılması PTC bağlantılı faz El becerisi 2. Motor kumanda tekniklerini seçebilme 3. Devre elemanlarının montajını yapabilme 1. Planlı olma 2. Düzenli olma 3. Sabırlı olma 4. Titiz olma 5. Mesleği ile ilgili etik değerlere sahip olma

16 koruma rölesi bağlanarak bir asenkron motorun çalıģtırılması Faz sırası rölesi bağlanarak bir asenkron motorun sabit yön Ģartlı çalıģtırılması AĢırı ve düģük gerilim rölesi bağlanarak bir asenkron motorun çalıģtırılması Sıvı seviye rölesi bağlanarak bir asenkron motorun çalıģtırılması Sağ sol rölesi ile asenkron motorun çalıģtırılması 2.2. Otomatik Kumanda ile Ġlgili DeğiĢik Uygulamalar SÜRE: ĠĢlemin yapıldığı süre: 3 saat NOT: ĠĢlemi Öğrenme Süresi: 12 ders saati 15

17 MESLEĞĠN ADI ELEKTROMEKANĠK TAġIYICILAR BAKIM ONARIM ELEMANI ĠġLEM ANALĠZ FORMU Ġġ Elektromekanik taģıyıcılarda arıza gidermek ĠġLEM NUMARASI 3 ĠġLEMĠN ADI Sistemin ÇalıĢmasını Test Etmek YETERLĠK Asenkron Motor Kumanda Devrelerini Kurmak, Bakım Ve Onarımını Yapmak ORTAM (Araç-gereç, ekipman ve koģullar) STANDART ĠĢletme, Elektrik makineleri laboratuarı, asansör motorları, güç ve kumanda devre elemanları Asansör Yönetmeliği (95/16/AT), Avrupa Birliği 95/16/EC Asansörler direktifi doğrultusunda motorun güç ve kumanda devrelerinin hatasız çalıģmasını sağlamak ĠġLEM BASAMAKLARI BĠLGĠ BECERĠ TAVIR 1. Asansör motorunun güç devresinin çalıģmasını kontrol etmek 2. Asansör motorunun kumanda devresinin çalıģmasını kontrol etmek 3. Yürüyen merdiven/yolun motorunun güç devresinin çalıģmasını kontrol etmek 4. Yürüyen merdiven/yolun motorunun kumanda devresinin çalıģmasını kontrol etmek 5. Sistemin parametre ayarlarını yapmak 3. SĠSTEMĠN ÇALIġMASINI TEST ETMEK 3.1. Güvenli ÇalıĢma Sisteme enerji giriģi Sistemin çalıģma parametrelerinin uygunluğu Sistemdeki hareket bütünlünün kontrolü Sistemin isteğe uygun çalıģmasının kontrolü 1. El becerisi 2. Sistemin çalıģmasını kontrol edebilme 3. Sistemin arızasını giderebilme 1. Planlı olma 2. Düzenli olma 3. Sabırlı olma 4. Titiz olma 5. Mesleği ile ilgili etik değerlere sahip olma SÜRE: ĠĢlemin yapıldığı süre: 3 saat ĠĢlemi Öğrenme Süresi: 8 ders saati NOT: 16

18 MODÜL BĠLGĠ SAYFASI ALAN MESLEK / DAL DERS MODÜL KODU : ELEKTRĠK-ELEKTRONĠK TEKNOLOJĠSĠ : ELEKTROMEKANĠK TAġIYICILAR BAKIM ONARIM ELEMANI /ELEKTROMEKANĠK TAġIYICILAR BAKIM ONARIM : KUMANDA TEKNĠKLERĠ : ASENKRON MOTORLARA YOL VERME : 522EE0122 SÜRE : 40/32 ÖN KOġUL : AÇIKLAMA ÖĞRETĠM YÖNTEM VE TEKNĠKLERĠ GENEL AMAÇ : Öğrencinin konu ile ilgili araģtırma yapması ve ortamda gerekli araçların bulundurulması sağlanmalıdır. : Anlatım (sunuģ), soru-cevap, tartıģma, problem çözme, gezi gözlem, laboratuar (deney), örnek olay incelemesi metotları ile beyin fırtınası, gösteri, ikili ve grup çalıģmaları, mikro öğrenim, bilgisayar destekli öğretim tekniklerinin biri veya birkaçı kullanılacaktır. : Öğrenci bu modül ile gerekli ortam sağlandığında asenkron motor ya da motorlara yol vermek için gerekli yöntem ve teknikleri, TSE, Ġç tesisleri yönetmeliği ile Ģartnamelere göre, uygulayabilecektir AMAÇLAR : 1. Çift devirli asenkron motorun bağlantısını, koruma önlemlerini alarak kurup, çalıģtırabilecektir. 2. Frekans değiģtirme yöntemi ile asenkron motorun devrini değiģtirerek istenen çalıģmayı sağlayabilecektir. 3. Yıldız üçgen çalıģmayı, uygun geçiģ süresini tespit ederek, TSE, iç tesisat yönetmeliği ve Ģartnameye uygun olarak gerçekleģtirebilecektir. 4. Motor için gerekli frenleme sistemini TSE, iç tesisat yönetmeliği ve Ģartnameye uygun olarak gerçekleģtirebilecektir. 5. Proje elemanlarını belirlenen yerlere TSE, iç tesisat yönetmeliği ve Ģartnameye uygun olarak monte edebilecektir. ĠÇERĠK : 1. ÇĠFT DEVĠRLĠ ASENKRON MOTOR 1.1. Devir Sayısı Ölçme ve Takometre ÇeĢitleri Analog takometreler Dijital takometreler 1.2. Devir Sayısını DeğiĢtirme Yöntemleri Kutup sayısını değiģtirerek devir ayarı Frekansı değiģtirerek devir ayarı 1.3. Çift Devirli Asenkron Motorun Tanım ve Kullanım Alanları 1.4. Çift Devirli Asenkron Motorun ÇalıĢma Prensibi 1.5. Çift Devirli Asenkron Motorun Bağlantı ġekilleri Yıldız bağlantı Üçgen bağlantı 1.6. Hat-Faz Akım ve Gerilim Değerleri Hesabı 1.7. Çift Devirli Asenkron Motor ÇalıĢtırma Uygulaması 2. ASENKRON MOTORLARDA FREKANS DEĞĠġTĠREREK DEVĠR AYARI 17

19 2.1. Ġnvertör Tanımı ve Yapısı 2.2. Ġnvertör ÇeĢitleri 2.3. Ġnvertör Bağlantı ġekli 2.4. Ġnvertör ile Asenkron Motorun Devir Ayarı Uygulaması 3. ASENKRON MOTOR YOL VERME YÖNTEMLERĠNĠ UYGULAMAK 3.1. Asenkron Motorların Kalkınma Sırasındaki ġebekeye Etkileri 3.2. Asenkron Motora Yol Verme Yöntemleri Oto trafosu ile yol verme Yıldız üçgen yol verme Yıldız çalıģma süresinin önemi Yıldız üçgen çalıģma tekniği Yıldız üçgen çalıģmada termik sigorta kontaktör seçimi Otomatik Yıldız üçgen çalıģma uygulaması Yıldız üçgen röle ile asenkron motorun çalıģtırılması Yıldız üçgen paket Ģalter ile asenkron motorun çalıģtırılması 4. MOTOR ĠÇĠN GEREKLĠ FRENLEME SĠSTEMĠNĠ KURMAK 4.1. Frenlemenin Önemi ve ÇeĢitleri Balatalı frenleme Dinamik frenleme Dinamik frenleme geriliminin hesaplanması Motor yıldız bağlı ise Motor üçgen bağlı ise Dinamik frenleme devre uygulamaları 5. PROJE ELEMANLARINI BELĠRLENEN YERE MONTE ETMEK 5.1. DeğiĢik ĠĢletmeler Ġçin HazırlanmıĢ Projelerin Okuması 5.2. Proje Üzerinde Elemanların YerleĢimi ve YerleĢim Sırasında Dikkat Edilecek Hususların Ġncelenmesi ÖLÇME VE DEĞERLENDĠRME : Kontrol listeleri tekniği, proje ödevleri tekniği ve çoktan seçmeli, klasik vb. sınav türleri ölçme yöntemlerinden bir veya birkaçı kullanılarak öğrencinin, 1. Çift devirli asenkron motorun bağlantısını, koruma önlemlerini alarak kurup, çalıģtırıp çalıģtırmadığı, 2. Frekans değiģtirme yöntemi ile asenkron motorun devrini değiģtirerek istenen çalıģmayı sağlayıp sağlamadığı, 3. Yıldız üçgen çalıģmayı, uygun geçiģ süresini tespit ederek, TSE, iç tesisat yönetmeliği ve Ģartnameye uygun olarak gerçekleģtirebilecektir. 4. Motor için gerekli frenleme sistemini TSE, iç tesisat yönetmeliği ve Ģartnameye uygun olarak gerçekleģtirip gerçekleģtirmediği, 5. Proje elemanlarını belirlenen yerlere TSE, iç tesisat yönetmeliği ve Ģartnameye uygun olarak monte edip etmediği, performans kriterleri değerlendirilecektir. 18

20 MESLEĞĠN ADI ĠġLEM NUMARASI 1 YETERLĠK ORTAM (Araç-gereç, ekipman ve koģullar) STANDART ĠġLEM ANALĠZ FORMU ELEKTROMEKANĠK TAġIYICILAR BAKIM ONARIM ELEMANI Asenkron Motor Yol Verme Devrelerini Kurmak,Bakım Onarımını Yapmak. Ġġ Elektromekanik taģıyıcılarda arıza gidermek ĠġLEMĠN Çift Devirli Asenkron Motorların Bağlantısını ADI Yapmak ĠĢletme, Elektrik makineleri laboratuarı, çift devirli asansör motorları, takometre Asansör Yönetmeliği (95/16/AT), Avrupa Birliği 95/16/EC Asansörler direktifi doğrultusunda çift devirli asansör motorunun hatasız çalıģmasını sağlamak ĠġLEM BASAMAKLARI BĠLGĠ BECERĠ TAVIR 1. Çift devirli Asansör motorunun çalıģmasını kontrol etmek 2. Çift devirli Asansör motorunun devir sayısını kontrol etmek 6. Çift devirli Asansör motorunun bağlantı Ģekillerini kontrol etmek SÜRE: ĠĢlemin yapıldığı süre: 3 saat NOT: 1. ÇĠFT DEVĠRLĠ ASENKRON MOTOR 1.1. Devir Sayısı Ölçme ve Takometre ÇeĢitleri Analog takometreler Dijital takometreler 1.2. Devir Sayısını DeğiĢtirme Yöntemleri Kutup sayısını değiģtirerek devir ayarı Frekansı değiģtirerek devir ayarı 1.3. Çift Devirli Asenkron Motorun Tanım ve Kullanım Alanları 1.4. Çift Devirli Asenkron Motorun ÇalıĢma Prensibi 1.5. Çift Devirli Asenkron Motorun Bağlantı ġekilleri Yıldız bağlantı Üçgen bağlantı 1.6. Hat-Faz Akım ve Gerilim Değerleri Hesabı 1.7. Çift Devirli Asenkron Motor ÇalıĢtırma Uygulaması 1. El becerisi 2. Devir sayısını ölçebilme 3. Hat-faz akım ve gerilim hesabını yapabilme 4. Çift devirli motoru çalıģtırabilme 1. Planlı olma 2. Düzenli olma 3. Sabırlı olma 4. Titiz olma 6. Mesleği ile ilgili etik değerlere sahip olma ĠĢlemi Öğrenme Süresi: 6 ders saati 19

21 MESLEĞĠN ADI ĠġLEM NUMARASI 2 YETERLĠK ORTAM (Araç-gereç, ekipman ve koģullar) STANDART ĠġLEM ANALĠZ FORMU ELEKTROMEKANĠK TAġIYICILAR BAKIM ONARIM ELEMANI Asenkron Motor Yol Verme Devrelerini Kurmak,Bakım Onarımını Yapmak. Ġġ Elektromekanik taģıyıcılarda arıza gidermek ĠġLEMĠN Asenkron Motorlarda Frekans DeğiĢtirerek Devir ADI Ayarı Yapmak ĠĢletme, Elektrik makineleri laboratuarı, çift devirli asansör motorları, invertör Avrupa Birliği 95/16/EC Asansörler direktifi doğrultusunda motorun devir değiģimini hatasız olarak alıģmasını sağlamak ĠġLEM BASAMAKLARI BĠLGĠ BECERĠ TAVIR 1. Asansör motorunu frekans değiģtirerek çalıģmasını kontrol etmek 2. Yürüyen merdiven/yolun motorunu frekans değiģtirerek çalıģmasını kontrol etmek 3. Gerekli parametreleri ayarlamak 2. ASENKRON MOTORLARDA FREKANS DEĞĠġTĠREREK DEVĠR AYARI 2.1. Ġnvertör Tanımı ve Yapısı 2.2. Ġnvertör ÇeĢitleri 2.3. Ġnvertör Bağlantı ġekli 2.4. Ġnvertör ile Asenkron Motorun Devir Ayarı Uygulaması 1. El becerisi 2. Ġnvertörü devreye bağlayabilme 1. Planlı olma 2. Düzenli olma 3. Sabırlı olma 4. Titiz olma 5. Mesleği ile ilgili etik değerlere sahip olma SÜRE: ĠĢlemin yapıldığı süre: 3 saat NOT: ĠĢlemi Öğrenme Süresi: 8 ders saati 20

22 MESLEĞĠN ADI ELEKTROMEKANĠK TAġIYICILAR BAKIM ONARIM ELEMANI ĠġLEM ANALĠZ FORMU Ġġ Elektromekanik taģıyıcılarda arıza gidermek ĠġLEM NUMARASI 3 ĠġLEMĠN ADI Asenkron Motora Yol Verme Yöntemlerini Uygulamak YETERLĠK Asenkron Motor Yol Verme Devrelerini Kurmak,Bakım Onarımını Yapmak. ORTAM (Araç-gereç, ekipman ve koģullar) STANDART ĠĢletme, Elektrik makineleri laboratuarı, asansör motorları, yıldız-üçgen paket Ģalter, oto trafosu Asansör Yönetmeliği (95/16/AT), Avrupa Birliği 95/16/EC Asansörler direktifi doğrultusunda asansör motoruna yol verme devrelerinin hatasız çalıģmasını sağlamak ĠġLEM BASAMAKLARI BĠLGĠ BECERĠ TAVIR 1. Asansör motorunun yol verme devresinin çalıģmasını kontrol etmek 2. Asansör motorunun yıldız-üçgen paket Ģalterinin çalıģmasını kontrol etmek 3. ASENKRON MOTOR YOL VERME YÖNTEMLERĠNĠ UYGULAMAK 3.1. Asenkron Motorların Kalkınma Sırasındaki ġebekeye Etkileri 3.2. Asenkron Motora Yol Verme Yöntemleri Oto trafosu ile yol verme Yıldız üçgen yol verme Yıldız çalıģma süresinin önemi Yıldız üçgen çalıģma tekniği Yıldız üçgen çalıģmada termik sigorta kontaktör seçimi Otomatik Yıldız üçgen çalıģma uygulaması 1. El becerisi 2. Yıldız-üçgen paket Ģalteri 21 bağlayabilme 3. Oto trafosunu motora bağlayabilme 1. Planlı olma 2. Düzenli olma 3. Sabırlı olma 4. Titiz olma 5. Mesleği ile ilgili etik değerlere sahip olma

23 Yıldız üçgen röle ile asenkron motorun çalıģtırılması Yıldız üçgen paket Ģalter ile asenkron motorun çalıģtırılması SÜRE: ĠĢlemin yapıldığı süre: 3 saat ĠĢlemi Öğrenme Süresi: 8 ders saati NOT: 22

24 MESLEĞĠN ADI ELEKTROMEKANĠK TAġIYICILAR BAKIM ONARIM ELEMANI ĠġLEM ANALĠZ FORMU Ġġ Elektromekanik taģıyıcılarda arıza gidermek ĠġLEM NUMARASI 4 ĠġLEMĠN ADI Motor Ġçin Gerekli Frenleme Sistemini Kurmak YETERLĠK Asenkron Motor Yol Verme Devrelerini Kurmak,Bakım Onarımını Yapmak. ORTAM (Araç-gereç, ekipman ve koģullar) STANDART ĠĢletme, Elektrik makineleri laboratuarı, asansör motorları, dinamik frenleme Avrupa Birliği 95/16/EC Asansörler direktifi doğrultusunda asansör motorunun frenleme devresinin hatasız çalıģmasını sağlamak ĠġLEM BASAMAKLARI BĠLGĠ BECERĠ TAVIR 1. Asansör motorunun frenleme devresinin çalıģmasını kontrol etmek 2. Yürüyen merdiven/yolun motorunun frenleme devresinin çalıģmasını kontrol etmek 4. MOTOR ĠÇĠN GEREKLĠ 1. El becerisi FRENLEME SĠSTEMĠNĠ 2. Dinamik frenleme sistemini KURMAK 4.1. Frenlemenin Önemi ve devreye bağlayabilme ÇeĢitleri 3. Balatalı frenlemeyi motorun Balatalı frenleme Dinamik frenleme miline bağlayabilme Dinamik frenleme geriliminin hesaplanması Motor yıldız bağlı ise Motor üçgen bağlı ise Dinamik frenleme devre uygulamaları 1. Planlı olma 2. Düzenli olma 3. Sabırlı olma 4. Titiz olma 5. Mesleği ile ilgili etik değerlere sahip olma SÜRE: ĠĢlemin yapıldığı süre: 3 saat ĠĢlemi Öğrenme Süresi: 8 ders saati NOT: 23

25 MESLEĞĠN ADI ELEKTROMEKANĠK TAġIYICILAR BAKIM ONARIM ELEMANI ĠġLEM ANALĠZ FORMU Ġġ Elektromekanik taģıyıcılarda arıza gidermek ĠġLEM NUMARASI 5 ĠġLEMĠN ADI Proje Elemanlarını Belirlenen Yere Monte Etmek YETERLĠK Asenkron Motor Yol Verme Devrelerini Kurmak,Bakım Onarımını Yapmak. ORTAM (Araç-gereç, ekipman ve koģullar) STANDART Projede yer alan malzemeler, Montaj malzemeleri Avrupa Birliği 95/16/EC Asansörler direktifi doğrultusunda Projede yer alan elemanları uygun ve kumanda devresine monte etmek. ĠġLEM BASAMAKLARI BĠLGĠ BECERĠ TAVIR 1. Projede yer alan elemanların çalıģma Ģartlarını tespit etmek 2. Projede yer alan elemanların çalıģma Ģeklini belirlemek. 3. Kumanda elemanlarının için pratik ve güvenli çalıģma sağlayacak yer tespiti yapmak. 4. Projede yer alan elemanların belirlenen yerlere montajını gerçekleģtirmek 5. PROJE ELEMANLARINI BELĠRLENEN YERE MONTE ETMEK 5.1. DeğiĢik ĠĢletmeler Ġçin HazırlanmıĢ Projelerin Okuması 5.2. Proje Üzerinde Elemanların YerleĢimi ve YerleĢim Sırasında Dikkat Edilecek Hususların Ġncelenmesi 1. Matkap kullanma becerisi 2. El takımlarını kullanma becerisi 3. Elektrik-elektronik devre elemanları sembolleri okuma 1. Dikkatli olmak 2. ĠĢ güvenliğine dikkat etmek 3. Planlı ve organize olmak 4. Titiz olmak 5. Ġnsan haklarına, demokrasinin ilkelerine ve mesleği ile ilgili etik değerlere saygılı olma SÜRE: ĠĢlemin yapıldığı süre: 1saat NOT: ĠĢlemi Öğrenme Süresi: 1 ders saati 24

26 MODÜL BĠLGĠ SAYFASI ALAN MESLEK / DAL DERS MODÜL KODU : ELEKTRĠK-ELEKTRONĠK TEKNOLOJĠSĠ : ELEKTROMEKANĠK TAġIYICILAR BAKIM ONARIM ELEMANI /ELEKTROMEKANĠK TAġIYICILAR BAKIM ONARIM : KUMANDA TEKNĠKLERĠ : HĠDROLĠK SĠSTEMLER : 523EO0049 SÜRE : 40/24 ÖN KOġUL : AÇIKLAMA ÖĞRETĠM YÖNTEM VE TEKNĠKLERĠ GENEL AMAÇ : Öğrencinin konu ile ilgili araģtırma yapması ve ortamda gerekli araçların bulundurulması sağlanmalıdır. : Anlatım (sunuģ), soru-cevap, tartıģma, problem çözme, gezi gözlem, laboratuar (deney), örnek olay incelemesi metotları ile beyin fırtınası, gösteri, ikili ve grup çalıģmaları, mikro öğrenim, bilgisayar destekli öğretim tekniklerinin biri veya birkaçı kullanılacaktır. : Öğrenci bu modül ile gerekli ortam sağlandığında asansörlerde kabin kontrolünü hidrolik sistemle hatasız yapabilecektir. AMAÇLAR : 1. Sistem için gerekli hidrolik malzeme araç ve gereçleri doğru olarak seçebilecektir. 2. Hidrolik sistemlerinin tasarımını yaparak, tasarladığı, hidrolik sistemleri normlara uygun çizebilecektir. 3. Hidrolik sistemi tekniğe uygun olarak kurup, çalıģtırabilecektir ĠÇERĠK : 1. HĠDROLĠK DEVRE ELEMANLARINI TANIMAK VE SEÇĠMĠNĠ YAPMAK 1.1. Hidroliğin Tanımı Enerji türleri ve karģılaģtırılmaları Temel fizik kanunları ve akıģkanlar mekaniği hakkında genel bilgiler 1.2. Hidrolik Sistemin Tanıtımı Hidrolik sistemin temel yapısı, mantığı ve çalıģma kuralları Hidrolik sistemin avantajları ve dezavantajları 1.3. Hidrolik Devre Elemanları Yapısı Ve ÇalıĢma Özellikleri Hidrolik akıģkanlar ve özellikleri Tank ve özellikleri Hidrolik boru-hortum donanımları Filtreler ve filtreleme teknikleri Hidrolik bağlantı elemanları Hidrolik Devrelerde kullanılan borular ve normları Hidrolik sistemlerde kullanılan hortumlar ve normları Boru ve hortum çaplarının hesabı Boru ve hortum bağlantı elemanları Sızdırma ve kayıpların önlenmesi Pompalar Hidrolik motorlar 25

27 Hidrolik silindirler Sızdırmazlık elemanları Valflerin genel sınıflandırılması Yön kontrol valfleri Basınç kontrol valfleri AkıĢ kontrol valfleri Açma-kapama valfleri 2. HĠDROLĠK DEVRE TASARIMI YAPMAK 2.1. Hidrolik Semboller 2.2. Hidrolik Devre Tasarım Ve Çizimleri 2.3. Hidrolik Devre Çizimleri Açık hidrolik devreler Kapalı hidrolik devreler Yarı kapalı hidrolik devreler 2.4. Hidrolik Valflerin Uyarı ( Kumanda) Yöntemleri 3. HĠDROLĠK SĠSTEM KURMAK VE ÇALIġTIRMAK 3.1. Hidrolik Devre Uygulamaları Tek etkili silindirlerin çalıģtırılması Çift etkili silindirlerin çalıģtırılması Seri bağlantılı devreler Paralel bağlantılı devreler Silindirlerde hız kontrolleri AkıĢ kısma valfleri ile hız kontrolü AkıĢ kontrol valfleri ile hız kontrolü Kademeli basınç devreleri Silindirlerde yastıklama uygulamaları HızlandırılmıĢ devre uygulamaları KarĢı basınç dengeleme valfli devre uygulamaları Ġki silindirli basınç sıralama devreleri Ön doldurmalı ve hızlı hareketli pres devreleri EĢ hareketli devre uygulamalar ÖLÇME VE DEĞERLENDĠRME : Kontrol listeleri tekniği, proje ödevleri tekniği ve çoktan seçmeli, klasik vb. sınav türleri ölçme yöntemlerinden bir veya birkaçı kullanılarak öğrencinin, 1. Sistem için gerekli hidrolik malzeme araç ve gereçleri doğru olarak seçip seçmediği, 2. Hidrolik sistemlerinin tasarımını yaparak, tasarladığı, hidrolik sistemleri normlara uygun çizip çizmediği, 3. Hidrolik sistemi tekniğe uygun olarak kurup, çalıģtırıp çalıģtırmadığı, performans kriterleri değerlendirilecektir. 26

28 MESLEĞĠN ADI ĠġLEM ANALĠZ FORMU ELEKTROMEKANĠK TAġIYICILAR BAKIM ONARIM ELEMANI 27 Ġġ Elektromekanik taģıyıcılarda arıza gidermek ĠġLEM NUMARASI 1 ĠġLEMĠN ADI Hidrolik sistemin devre elemanlarını seçmek YETERLĠK Hidrolik sistem devreleri kurmak ORTAM (Araç-gereç, ekipman ve koģullar) STANDART Hidrolik malzeme katalogları, proje TSE Standardı, Elemanları doğru olarak seçmek ĠġLEM BASAMAKLARI BĠLGĠ BECERĠ TAVIR 1. Sistemin projesini ve çalıģma diyagramını incelemek 2. Projeye uygun malzeme listesi çıkartmak 3. Varsa projedeki elemanların karģılıklarını tespit etmek 1. HĠDROLĠK DEVRE ELEMANLARINI TANIMAK VE SEÇĠMĠNĠ YAPMAK 1.1. Hidroliğin Tanımı Enerji türleri ve karģılaģtırılmaları Temel fizik kanunları ve akıģkanlar mekaniği hakkında genel bilgiler 1.2. Hidrolik Sistemin Tanıtımı Hidrolik sistemin temel yapısı, mantığı ve çalıģma kuralları Hidrolik sistemin avantajları ve dezavantajları 1.3. Hidrolik Devre Elemanları Yapısı Ve ÇalıĢma Özellikleri Hidrolik akıģkanlar ve özellikleri Tank ve özellikleri Hidrolik boru-hortum donanımları Filtreler ve filtreleme teknikleri Hidrolik bağlantı elemanları Hidrolik Devrelerde kullanılan borular ve normları Hidrolik sistemlerde kullanılan hortumlar ve normları Boru ve hortum çaplarının 1. ġema okumak 2. Hidrolik devre Ģeması çizmek 1. AraĢtırıcı olmak 2. Dikkatli olmak 3. ĠĢ güvenliğine dikkat etmek 4. Planlı ve organize olmak

29 hesabı Boru ve hortum bağlantı elemanları Sızdırma ve kayıpların önlenmesi Pompalar Hidrolik motorlar Hidrolik silindirler Sızdırmazlık elemanları Valflerin genel sınıflandırılması Yön kontrol valfleri Basınç kontrol valfleri AkıĢ kontrol valfleri Açma-kapama valfleri SÜRE: ĠĢlemin yapıldığı süre: 1 saat NOT: ĠĢlemi Öğrenme Süresi: 6 ders saati 28

30 MESLEĞĠN ADI ĠġLEM ANALĠZ FORMU ELEKTROMEKANĠK TAġIYICILAR BAKIM ONARIM ELEMANI Ġġ Elektromekanik taģıyıcılarda arıza gidermek ĠġLEM NUMARASI 2 ĠġLEMĠN ADI Hidrolik sistem devre tasarımı yapmak YETERLĠK Hidrolik sistem devreleri kurmak ORTAM (Araç-gereç, ekipman ve koģullar) STANDART Çizim araç gereçleri, hidrolik sembolleri tablosu TSE Standardı, Teknik ve meslek resim standardı ĠġLEM BASAMAKLARI BĠLGĠ BECERĠ TAVIR 1. Kullanıcı isteklerini tespit etmek 2. Sistemin ana hatları ile taslağını hazırlamak. 3. ÇalıĢma diyagramını çizmek 4. ÇalıĢma diyagramına göre Hidrolik kumanda devresini çizmek. 5. Düzenleme listesini çıkartmak (giriģ çıkıģ zamanlayıcı ve diğer devre elemanlarının adaları sembol isimleri ve görevleri bir tablo halinde çıkartmak) 6. Sistem planının kesin Ģeklinin çıkarılması (Projenin çizilmesi) SÜRE: ĠĢlemin yapıldığı süre: 2 saat NOT: 2. HĠDROLĠK DEVRE TASARIMI YAPMAK 2.1. Hidrolik Semboller 2.2. Hidrolik Devre Tasarım Ve Çizimleri 2.3. Hidrolik Devre Çizimleri Açık hidrolik devreler Kapalı hidrolik devreler Yarı kapalı hidrolik devreler 2.4. Hidrolik Valflerin Uyarı ( Kumanda) Yöntemleri Teknik resim gereçleri kullanmak 2. Hidrolik devre Ģeması çizmek 1. AraĢtırıcı olmak 2. ÇalıĢkan olmak 3. Kaliteye dikkat etmek 4. Planlı ve organize olmak 5. Sorumluluk sahibi olmak 6. Zamanı iyi kullanmak ĠĢlemi Öğrenme Süresi: 8 ders saati

31 MESLEĞĠN ADI ĠġLEM ANALĠZ FORMU ELEKTROMEKANĠK TAġIYICILAR BAKIM ONARIM ELEMANI Ġġ Elektromekanik taģıyıcılarda arıza gidermek ĠġLEM NUMARASI 3 ĠġLEMĠN ADI Hidrolik Sistem Kurmak YETERLĠK Hidrolik sistem devreleri kurmak ORTAM (Araç-gereç, ekipman ve koģullar) STANDART Hidrolik deney seti, Ģema, hidrolik devre elemanları Hatasız olarak devreyi kurmak ĠġLEM BASAMAKLARI BĠLGĠ BECERĠ TAVIR 1. Sistem için gerekli hidrolik elemanları seçmek 2. Projeye göre elemanların yerlerini belirleyip montajını yapmak 3. Elemanların elektriksel bağlantısını yapmak 4. Elemanların güç bağlantılarını yapmak 5. Sistemi çalıģtırıp test etmek SÜRE: ĠĢlemin yapıldığı süre: 3 saat NOT: 3. HĠDROLĠK SĠSTEM KURMAK VE ÇALIġTIRMAK 1. Montaj yapmak 3.1. Hidrolik Devre Uygulamaları 2. Bağlantı yapmak Tek etkili silindirlerin çalıģtırılması 3. Araç gereç kullanmak Çift etkili silindirlerin çalıģtırılması Seri bağlantılı devreler Paralel bağlantılı devreler Silindirlerde hız kontrolleri AkıĢ kısma valfleri ile hız kontrolü AkıĢ kontrol valfleri ile hız kontrolü Kademeli basınç devreleri Silindirlerde yastıklama uygulamaları HızlandırılmıĢ devre uygulamaları KarĢı basınç dengeleme valfli devre uygulamaları Ġki silindirli basınç sıralama devreleri Ön doldurmalı ve hızlı hareketli pres devreleri EĢ hareketli devre uygulamalar 1. Dikkatli olmak 2. ĠĢ disiplinine sahip olmak 3. Kaliteye dikkat etmek 4. Planlı ve organize olmak 5. Sabırlı olmak 6. Titiz olmak 7. Zamanı iyi kullanmak 8. ĠĢ güvenliğine dikkat etmek ĠĢlemi Öğrenme Süresi: 10 ders saati 30

32 31 MODÜL BĠLGĠ SAYFASI ALAN MESLEK / DAL DERS MODÜL KODU : ELEKTRĠK-ELEKTRONĠK TEKNOLOJĠSĠ : ELEKTROMEKANĠK TAġIYICILAR BAKIM ONARIM ELEMANI /ELEKTROMEKANĠK TAġIYICILAR BAKIM ONARIM : KUMANDA TEKNĠKLERĠ : ELEKTROHĠDROLĠK SĠSTEMLER : 523EO0050 SÜRE : 40/24 ÖN KOġUL : AÇIKLAMA ÖĞRETĠM YÖNTEM VE TEKNĠKLERĠ GENEL AMAÇ : Öğrencinin konu ile ilgili araģtırma yapması ve ortamda gerekli araçların bulundurulması sağlanmalıdır. : Anlatım (sunuģ), soru-cevap, tartıģma, problem çözme, gezi gözlem, laboratuar (deney), örnek olay incelemesi metotları ile beyin fırtınası, gösteri, ikili ve grup çalıģmaları, mikro öğrenim, bilgisayar destekli öğretim tekniklerinin biri veya birkaçı kullanılacaktır. :Öğrenci bu modül ile gerekli ortam sağlandığında elektrohidrolik sistemleri hatasız bir Ģekilde kurup bakım ve onarımını yapabilecektir AMAÇLAR : 1. Sistemin kurulması için gerekli malzeme, araç ve gereçleri TSE standartlarına göre doğru olarak seçebilecektir. 2. Elektrohidrolik sistem tasarımı yaparak teknik resim kurallarına uygun çizebilecektir. 3. Projesi veya Ģeması verilen elektrohidrolik sistemi hatasız olarak kurabilecektir. ĠÇERĠK : 1. ELEKTROHĠDROLĠK DEVRE ELEMANLARI YAPISI VE ÇALIġMA ÖZELLĠKLERĠ 1.1. Butonlar 1.2. ġarteller 1.3. Sınır Anahtarları 1.4. Basınç ġalterleri 1.5. Selonoid Valfler (AC DC) 1.6. Trafo ve Doğrultmaçlar 1.7. Röleler 1.8. Kontaktörler 1.9. Uyarı Ölçü Cihazları ve Test Cihazları Basınçölçer AkıĢ ölçer 31

33 Sıcaklık ölçer Debi ölçer Seviye göstergesi Kirlilik göstergesi Test cihazları Potansiyometre Amplifikatörler Oransal Valfler Yön kontrol valfleri Basınç emniyet valfleri AkıĢ kontrol valfleri Oransal valflerin kumanda tablosu Elektronik kart Kart tutucu Kart elemanları Dijital üçlü ölçüm deneyli [Oransal valf ölçüm seti ] 2. ELEKTROHĠDROLĠK KUMANDA BĠLGĠSĠ 2.1. Elektrohidrolik Malzeme Sembol Bilgisi Elle kumanda sembolleri Elektrikli anahtarlama sembolleri Röle bobini ve kontaklar için sembolleri Röle ve bobin sembolleri Mekanik ve elektrikle kumanda sembolleri Elektrik bağlantı sembolleri Elektrik güç kaynağı sembolleri 2.2. Elektrohidrolik Devre Elemanları Sembolleri ve Sembollerin Ġçerdiği Mantık 2.3. Elektrohidrolik Devre Elemanlarının Devre ġemaları Üzerinde Rakamla Harfle tanımlandırılması 2.4. Teknolojik ġema 2.5. Fonksiyon Blok Diyagramı (Yol Adım Diyagramı) 2.6. Hidrolik Devre ġeması 2.7. Hidrolik Devre Çizimlerinde Elemanların Numaralandırılması 2.8. Elektrik Kumanda ġeması 3. TEK ETKĠLĠ SĠLĠNDĠRLERĠN KONTROLÜ 3.1. Paralel ÇalıĢan Valflerin Devre ġeması 3.2. Seri ÇalıĢan Valflerin Devre ġeması ÇalıĢma diyagramı Hidrolik devre Ģeması ve uygulaması Elektrik devre Ģeması ve uygulaması 3.3. GiriĢin ve çıkıģın kısılması ile ilgili devre Ģeması ve uygulaması ÇalıĢma diyagramı Hidrolik devre Ģemaları Elektrik devre Ģemaları 3.4. Oransal valfler, çift etkili silindirin kontrolü Yön kontrol valfleri devre Ģemaları uygulaması ÇalıĢma diyagramı Hidrolik devre Ģemaları Elektrik devre Ģemaları AkıĢ kontrolü oransal valf devre Ģeması ve uygulaması 32

34 ÇalıĢma diyagramı Hidrolik devre Ģeması Elektrik devre Ģeması Basınç kontrollü oransal valf devre Ģeması ve uygulanması ÇalıĢma diyagramı Hidrolik devre Ģeması Elektrik devre Ģeması 4. BĠRDEN FAZLA SĠLĠNDĠRĠN KONTROLÜ 4.1.Paralel bağlantılı devreler ve uygulaması ÇalıĢma diyagramı Hidrolik devre Ģeması Elektrik devre Ģeması 4.2. Seri bağlantılı devreler ve uygulaması ÇalıĢma diyagramı Hidrolik devre Ģeması Elektrik devre Ģeması 4.3. Basınç kademeli devre Ģeması ve uygulaması ÇalıĢma diyagramı Hidrolik devre Ģeması Elektrik devre Ģeması 4.4. Kombinasyonlu devreler ÇalıĢma diyagramı Hidrolik devre Ģeması Elektrik devre Ģeması ÖLÇME VE DEĞERLENDĠRME : Kontrol listeleri tekniği, proje ödevleri tekniği ve çoktan seçmeli, klasik vb. sınav türleri ölçme yöntemlerinden bir veya birkaçı kullanılarak öğrencinin, 1. Sistemin kurulması için gerekli malzeme, araç ve gereçleri TSE standartlarına göre ve kataloglardan doğru olarak seçip seçmediği, 2. Hidrolik sistem tasarımı yaparak teknik resim kurallarına uygun sembolleri devreyi hatasız olarak çizip çizemediği, 3. Projesi veya Ģeması verilen elektrohidrolik sistemi iģ güvenliğine ve bağlantı noktalarına dikkat ederek hatasız olarak kurup kuramadığı 4. Gerekli techizat sağlandığında oransal hidrolik devre elemanları kullanarak devreyi hatasız kurup kuramadığı performans kriterleri değerlendirilecektir. 33

35 34 MESLEĞĠN ADI ELEKTROMEKANĠK TAġIYICILAR BAKIM ONARIM ELEMANI ĠġLEM ANALĠZ FORMU ĠġLEM NUMARASI 1 ĠġLEMĠN ADI YETERLĠK Elektrohidrolik sistem devreleri kurmak ORTAM (Araç-gereç, ekipman ve koģullar) STANDART 34 Ġġ Elektrohidrolik malzeme katalogları, proje TSE Standardı, doğru seçim yapmak Elektromekanik taģıyıcılarda arıza gidermek Elektrohidrolik Sistemin Devre Elemanlarını Seçmek ĠġLEM BASAMAKLARI BĠLGĠ BECERĠ TAVIR 1. Elektro Hidrolik devre ve kontrol programı incelemek 2. Projeye uygun malzeme listesi çıkartmak 3. Varsa projedeki elemanların karģılıklarını tespit etmek 1. ELEKTROHĠDROLĠK DEVRE ELEMANLARI YAPISI VE ÇALIġMA ÖZELLĠKLERĠ 1.1. Butonlar 1.2. ġarteller 1.3. Sınır Anahtarları 1.4. Basınç ġalterleri 1.5. Selonoid Valfler (AC DC) 1.6. Trafo ve Doğrultmaçlar 1.7. Röleler 1.8. Kontaktörler 1.9. Uyarı Ölçü Cihazları ve Test Cihazları Basınçölçer AkıĢ ölçer Sıcaklık ölçer Debi ölçer Seviye göstergesi Kirlilik göstergesi 1. ġema okumak 2. Hidrolik devre Ģeması çizmek 1. AraĢtırıcı olmak 2. Dikkatli olmak 3. ĠĢ güvenliğine dikkat etmek 4. Planlı ve organize olmak

36 Test cihazları Potansiyometre Amplifikatörler Oransal Valfler Yön kontrol valfleri Basınç emniyet valfleri AkıĢ kontrol valfleri Oransal valflerin kumanda tablosu Elektronik kart Kart tutucu Kart elemanları Dijital üçlü ölçüm deneyli [Oransal valf ölçüm seti ] SÜRE: ĠĢlemin yapıldığı süre: 1 saat NOT: ĠĢlemi Öğrenme Süresi: 6 ders saati 35

37 36 MESLEĞĠN ADI ELEKTROMEKANĠK TAġIYICILAR BAKIM ONARIM ELEMANI ĠġLEM ANALĠZ FORMU 36 Ġġ Elektromekanik taģıyıcılarda arıza gidermek ĠġLEM NUMARASI 2 ĠġLEMĠN ADI Elektrohidrolik Sistem Devre Tasarımı Yapmak YETERLĠK Elektrohidrolik sistem devreleri kurmak ORTAM (Araç-gereç, ekipman ve koģullar) STANDART Elektrohidrolik malzeme katalogları TSE Standardı, ĠĢ Güvenliği Standardı, teknik ve meslek resim normları ĠġLEM BASAMAKLARI BĠLGĠ BECERĠ TAVIR 1. Kullanıcı isteklerini tespit etmek 2. Sistemin ana hatları ile taslağını hazırlamak 3. ÇalıĢma diyagramını çizmek 4. ÇalıĢma diyagramına göre Hidrolik kumanda devresini çizmek. 5. Düzenleme listesini çıkartmak (giriģ çıkıģ zamanlayıcı ve diğer devre elemanlarının adaları sembol isimleri ve görevleri bir tablo halinde çıkartmak) 6. Sistem planının kesin Ģeklinin çıkarılması (Projenin çizilmesi) 2. ELEKTROHĠDROLĠK KUMANDA BĠLGĠSĠ 2.1. Elektrohidrolik Malzeme Sembol Bilgisi Elle kumanda sembolleri Elektrikli anahtarlama sembolleri Röle bobini ve kontaklar için sembolleri Röle ve bobin sembolleri Mekanik ve elektrikle kumanda sembolleri Elektrik bağlantı sembolleri Elektrik güç kaynağı sembolleri 2.2. Elektrohidrolik Devre Elemanları Sembolleri ve Sembollerin Ġçerdiği Mantık 2.3. Elektrohidrolik Devre Elemanlarının Devre ġemaları 1. Teknik resim gereçleri kullanmak 2. Hidrolik devre Ģeması çizmek 1. AraĢtırıcı olmak 2. ÇalıĢkan olmak 3. Kaliteye dikkat etmek 4. Planlı ve organize olmak 5. Sorumluluk sahibi olmak 6. Zamanı iyi kullanmak

38 37 SÜRE: ĠĢlemin yapıldığı süre: 2 saat NOT: Üzerinde Rakamla Harfle tanımlandırılması 2.4. Teknolojik ġema 2.5. Fonksiyon Blok Diyagramı (Yol Adım Diyagramı) 2.6. Hidrolik Devre ġeması 2.7. Hidrolik Devre Çizimlerinde Elemanların Numaralandırılması 2.8. Elektrik Kumanda ġeması ĠĢlemi Öğrenme Süresi: 8 ders saati 37