T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI MEGEP (MESLEKİ EĞİTİM VE ÖĞRETİM SİSTEMİNİN GÜÇLENDİRİLMESİ PROJESİ) SANAT VE TASARIM OYUNCAK

Transkript

1 T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI MEGEP (MESLEKİ EĞİTİM VE ÖĞRETİM SİSTEMİNİN GÜÇLENDİRİLMESİ PROJESİ) SANAT VE TASARIM OYUNCAK ANKARA 2008

2 Milli Eğitim Bakanlığı tarafından geliştirilen modüller; Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığının tarih ve 269 sayılı Kararı ile onaylanan, Mesleki ve Teknik Eğitim Okul ve Kurumlarında kademeli olarak yaygınlaştırılan 42 alan ve 192 dala ait çerçeve öğretim programlarında amaçlanan mesleki yeterlikleri kazandırmaya yönelik geliştirilmiş öğretim materyalleridir (Ders Notlarıdır). Modüller, bireylere mesleki yeterlik kazandırmak ve bireysel öğrenmeye rehberlik etmek amacıyla öğrenme materyali olarak hazırlanmış, denenmek ve geliştirilmek üzere Mesleki ve Teknik Eğitim Okul ve Kurumlarında uygulanmaya başlanmıştır. Modüller teknolojik gelişmelere paralel olarak, amaçlanan yeterliği kazandırmak koşulu ile eğitim öğretim sırasında geliştirilebilir ve yapılması önerilen değişiklikler Bakanlıkta ilgili birime bildirilir. Örgün ve yaygın eğitim kurumları, işletmeler ve kendi kendine mesleki yeterlik kazanmak isteyen bireyler modüllere internet üzerinden ulaşabilir. Basılmış modüller, eğitim kurumlarında öğrencilere ücretsiz olarak dağıtılır. Modüller hiçbir şekilde ticari amaçla kullanılamaz ve ücret karşılığında satılamaz.

3 İÇİNDEKİLER GİRİŞ...1 ÖĞRENME FAALİYETİ OYUNCAK TASARIMI Karakter Araştırması Araştırma Krokilerinin Çizimi Teknik Malzeme Seçimi Yapım Resmi Çizimi Krokilerin Teknik Çizimi Renklendirme Fonksiyon Çizimi Yapım Parçalarının Teknik Çizimi Uygulama Malzeme Listesi...10 UYGULAMA FAALİYETİ...11 ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME...18 ÖĞRENME FAALİYETİ TEKNİK MALZEMEYLE UYGULAMA Parça Şablonları Çizimi Malzemeye Şablonların Çizimi Parçaların Kesilmesi Parçaların Birleştirilmesi Detayların Montajı Boyama...21 UYGULAMA FAALİYETİ...22 ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME...30 MODÜL DEĞERLENDİRME...32 CEVAP ANAHTARLARI...35 KAYNAKLAR...36 i

4 AÇIKLAMALAR MODÜLÜN KODU 211GS0049 ALAN Sanat ve Tasarım MESLEK / DAL Plastik Sanatlar MODÜLÜN ADI Oyuncak MODÜLÜN TANIMI Oyuncak tasarımı yapım resmi, oyuncak tasarımı uygulama teknikleriyle ilgili öğrenme materyalidir. SÜRE 40 / 32 ÖN KOŞUL YETERLİK Oyuncak tasarım uygulama yapmak Genel Amaç Gerekli ortam sağlandığında, model yapım resmini tasarlayıp oyuncak modeli (prototipi) uygulamasını yapabileceksiniz. MODÜLÜN AMACI Amaçlar 1. Oyuncak tasarımı yapım resmini yapabileceksiniz. 2. Yapım resmini okuyup oyuncak uygulamasını yapabileceksiniz. EĞİTİM ÖĞRETİM ORTAMLARI VE DONANIMLARI Donanımlı tasarım uygulama atölyesi, teknik resim gereçleri, renkli resim gereçleri, uygulama tekniği gereçleri, sanat ile ilgili basılı ve görsel kaynaklar. ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME Modülün içinde yer alan her faaliyetten sonra, verilen ölçme araçlarıyla kazandığınız bilgileri ölçerek kendi kendinizi değerlendireceksiniz. Öğretmen modül sonunda ölçme aracı ( test, çoktan seçmeli, doğru yanlış vb.) uygulayarak modül uygulamalarıyla kazandığınız bilgileri ölçerek değerlendirecektir. ii

5 GİRİŞ Sevgili Öğrenci, GİRİŞ Üç boyutlu plastik şekillendirme bilgisine sahip olan kişi çağdaş sanat görüşü kazanmış demektir. Sanat tasarımı, üç boyutlu şekillendirme, üç boyutlu formlar, kil ile modelaj gibi üç boyutlu formların plastik estetik duygusuna sahip olmak, kişiyi olumlu yönden etkilemektedir. Tasarım Uygulama dersi modüllerini başarıyla tamamlamış olan bir öğrenci yaşamında üç boyutlu formlara ve şekillendirmelere yer vereceğinden toplum içinde farklı bir yerde olacaktır. Tasarım Uygulama, belirli kurallara dayalı çeşitli tasarım aletleri, teknik uygulamanın araç gereçleriyle yapılmalıdır. Bu gereçleri doğru kullanmak, istenilen şekillendirme bilgilerini aldıktan sonra çalıştığınız alanda yapacağınız tasarımlar ve uygulamalar daha anlaşılır olacaktır. Üç boyutlu şekillendirme; tasarımların taslak çizimlerini kaliteli biçimde yapmanızda, daha sonraki uygulama işlerinde size yol gösterecektir. Yapmak istediklerinizi taslak kâğıdın üzerine çeşitli resim teknikleriyle çizebilmek yararınıza olacaktır. Taslak yapım resmi okuyarak ve şekillendirme işlem sırasını takip ederek doğru şekillendirme ve kaliteli bir iş yapmış olacaksınız. Hazırlanan bu modülde Oyuncak Tasarım Uygulama şekillendirme kavramlarını, oyuncak çeşitleri tasarımları, fonksiyon çizimleri, şablon desenler ve teknik uygulamalarını ele alacağız. Çeşitli oyuncakları inceleyerek yeni model (prototip ) oyuncak tasarımı ve daha sonra uygulamasını yapmış olacaksınız. Teknik malzeme olarak kolay işlenilen kumaş veya ahşap tekniğinden yararlanabilirsiniz. Modülü başarı ile tamamladığınızda Tasarım Uygulama temel şekillendirme olanaklarını öğrenmiş olup, sanat alanının çeşitli dallarında bu bilgi ve becerileri kullanabileceksiniz. 1

6 2

7 ÖĞRENME FAALİYETİ 1 AMAÇ AMAÇ ÖĞRENME FAALİYETİ- 1 Bu faaliyette verilecek bilgiler doğrultursunda, donanımlı tasarım uygulama atölyesi ortamı sağlandığında; oyuncak tasarımı yapım resmini doğru olarak uygulayabileceksiniz. ARAŞTIRMA Üniversite ve şehir kütüphanelerinde sanat kitaplarından oyuncak çeşitleri ve yapımı kavramları araştırabilirsiniz. Oyuncakların uygulama teknikleriyle ilgili basılı ve görsel kaynakları inceleyebilirsiniz. 1. OYUNCAK TASARIMI Oyun, insanın dünyasında önemli bir yer almaktadır. Oyun her yaşta eğlence, stres atma, hayal kurma ve eğitme faaliyetidir (Resim 1.). Oyun taklit, zeka ve refleks geliştirme ya da hayat tiplemesidir. Eski, geleneksel çelik-çomak'', ip oyunu, gibi oyunların yerini bugün kızma birader ve top oyunları yerlerini almıştır. Geçmişte veya günümüzde oyun insanın fizyolojik ve psikolojik gelişmesini, sosyalleşmesini, iş yapabilmesini sağlamaktadır. Çocuk oyunu, hayat sahnesinin birinci perdesidir. Gemi, uçak modelciliği ve konstrüktif oyunlar, mühendisliğe ve mimariye ilk adımdır (Resim 1.). Resim 1: Konstrüktif oyuncaklar 3

8 Oyuncak, günümüzde endüstriyel sektör haline gelmiştir. Oyun amacıyla bin bir çeşit oyuncaklar üretilir. Yumoşlar, plastik oyuncaklar, yap bozlar, robot ve bebekler çocukların rüyalarını süslemektedir (Resim 2-a,b,c,d.). Oyuncaklarla sevdiğimiz karakterle diyalog kurulur, sırlar paylaşılır. Kahramanlarla düşmana karşı savaş yapılır. Dinozorlar ve vahşi hayvanlarla macera oyunları oynanır. Evcil hayvan oyuncaklarıyla çiftlikler kurulur. Mutfak oyuncaklarıyla yemekler pişirilir veya pikniğe gidilir. Oyuncaklarla hayat, çocuksu, hayali ve gizemli şekilde yaşanır. Resim 2-a,b,c,d: Yumoş, plastik, yapboz ve saman (halk) oyuncakları Gerçek benzeri (simülasiyon) oyunlarında hayatta olduğu gibi kedi, köpek besler, terbiye eder, temizler, sağlıklarıyla ilgilenir. Gerçekte olduğu gibi onların sevgisini, dostluğunu kazanır ve canlıymışçasına tepkilerine tanık olunur. Sims (Sim City) dizilerinde tüm gerçekçiliğiyle bir metropolun idari, polisiye, itfaiye, ulaşım sorunlarına çözümler üretilir. Bu oyunlarda oynayan stratejik uzmanlık, yönetici rolü üstlenmektedir. Başka tür stratejik oyunlarda tarihi olayların canlandırmasında ve coğrafik haritalar üzerine yeni stratejiler geliştirme olanakları bulunur. Sanal bilim kurgu kavramı Eski Yunan mitolojisine kadar uzansa da 1956 senesinde Dartkounth'ta İlk Konferans ta yapay zeka terimi Mc Cathiy tarafından kullanır. Bilgisayar teknolojisinin ilerlemesiyle dijital ve sanal oyunlar gelişir. Games mania'lar, aksiyon, stratejik, spor müsabaka, otomobil yarış oyunları duygusal (emosyonel) tatmin, yapıcı, mücadeleci ve maceracı ruh geliştirmektedir. 4

9 Oyuncak tasarımı ve uygulaması çok boyutlu araştırma, projelendirme isteyen faaliyettir. Oyuncak tasarımında fonksiyon, estetik form ve ergonomik nitelik en önemli unsurlardır (Resim 3.). Bir oyuncağın tasarımında onun faydaları ve zararları değerlendirilir. Oyuncağın kullanım amacı belirlenir. Tasarımda olumlu psikolojik etki yaratan, zekâ gelişimini destekleyen, sosyal duygu kazandıran oyuncaklar yapımı amaçlanır. Amaca uygun formun malzemesi de belirlenir. Yapımında zararsız malzemelerin kullanımına dikkat edilir. Estetik şekil ve fonksiyon kalite süzgecinden geçirilir. İnsanın veya çocuğun yaş grubuna, doğasına göre hareket ederek oyunlar ve oyuncaklar tasarlanır. Çevre, ergonomi, etik ve estetiğin kurallarına uyularak tasarım ve üretim yapılır. Sonuçta oyuncak yapımı profesyonel tasarım ve uygulama gerektirir. Bu amaçla oyuncağın dünyasını, çocuğun psikolojisini ve teknolojileri tanımak gereklidir. Bugün eğitim, tanıtım ve eğlence amaçlı Disneyland, Minyatürk gibi parklar yaratılmaktadır. Bu tür yapay ortamlarla geleceğin büyükleri çocuklara maddi ve manevi değerleri öğretirler. Onlar bize duygusal yaşantı sunarlar, bilgilerimizi artırırlar ve hayalimizi geliştirirler. Büyük olmayı veya küçük kalmayı öğretirler. Resim 3: Oyuncak tasarımı uygulaması Oyuncak tasarımı konusu her yönden araştırılıp analiz edilir. Çeşitli örnekler incelendikten sonra fikir ve form arayışlarına geçilir. Serbest taslak çizimleriyle oyuncağın fonksiyonel ve estetik şekli araştırılır, neticede son şekli belirlenir. Uygulama malzemesi de belirlendikten sonra serbest veya teknik çizimlerle oyuncağın temel açılardan (önden, yandan, üstten ) form görüntüleri çizilir. Bu tasarıma göre numune uygulamasına geçilir. 5

10 1.1. Karakter Araştırması Oyuncak tasarımı konu araştırmaları ve örnek incelemelerinden sonra kontürel krokilerle karakter araştırmaları yapılır (Resim 1.1.). Bu araştırmalar oyuncağın şekli, türü ve tipi yanı sıra fonksiyonu, estetiği, psikolojik etkisi gibi konular üzerine yapılır Araştırma Krokilerinin Çizimi Resim 1.1: Oyuncak karakteri araştırması Karakter araştırmaları üzerine uygulanacak olan karakter seçimi yapılır. Seçilen karakterin daha detaylı olarak krokisi çizilir. Bu krokilerde çocuk yaş sınıflandırmasına göre şeklin stilizasyonu yapılır. Geliştirilen oyuncak prototipinin boyu ve rengi ele alınarak renkli eskiz çizilir(resim ). Resim 1.1.1: Oyuncak karakteri belirleme 6

11 Teknik Malzeme Seçimi Karakter belirlemesiyle birlikte teknik malzeme seçimi de yapılır (Resim ). Malzeme seçimi oyuncağın fonksiyonel amacına göre yapılır. Oyuncak yapımında kumaş, ahşap, metal ve plastik gibi esas malzemeler kullanılmaktadır. Numune modelin tasarım uygulamalarında esas malzemelere benzeri nitelikler taşıyan ama daha kolay işlenen kâğıt, strafor ve ahşap ara ürünleri de kullanılır. Bu amaçla malzeme araştırılır ve en uygun olanı seçilir ve gereken miktarda temin edilmek üzere listelenir Yapım Resmi Çizimi Resim 1.1.2: Uygulama tekniğinin seçimi Yapım resmi, bir ürünün imalâtında kullanılacak parçaların birbiriyle birleştirme şekli ve sırasını gösteren şematik veya perspektifli çizimdir (Resim ). Bu resimde oyuncağın teknik çizimi, renklendirmesi, fonksiyon çizimi ve uygulama malzeme listesi yer alır. Yapım resimde tüm işlem ayrıntıları ve yapım özellikleri yer alır. Kaliteli tasarım, bir uygulamanın ayrıntılı bir biçimde yapım resmiyle gerçekleştirilmesidir. Tasarımda yapım resminin amacı, seri üretimde hatalarının minimuma indirilmesi ve zaman tasarrufudur. Bu amaçla 2D şematik yapım resimler yerine 3D perspektifli resimlerin de kullanılması daha uygundur. Malzemeye göre kesilmesini, dikilmesini veya montajını gösteren şablon nitelikli yapım resimleri de hazırlanmalıdır. 7

12 Krokilerin Teknik Çizimi Resim 1.2: Oyuncağın yapım resminin çizimi Oyuncak tasarım ve uygulamasında ölçekli teknik çizim kullanılır (Resim ). Bu amaçla krokiler üzerine yapılacak oyuncağın bütününe ve detaylarına ölçülerini gösteren teknik çizimler yapılır. Bu çizimler esas ölçüleri ölçekli bir biçimde göstermektedirler. Teknik çizim, oyuncağın şekilleri ve gerçek ölçüleri tespit edilerek hazırlanır. Kaliteli bir oyuncak uygulaması için kusursuz teknik çizim yapılmalıdır. Oyuncağın önden, yandan ve üstten temel görünüş şekilleri ölçümlendirilerek çizilir. Temel ölçülerle birlikte parçalar, birleşme detayları da çizilerek ölçümlendirilir. Resim 1.1.2: Oyuncağın teknik çizimi 8

13 Renklendirme Kontürel teknik çizimler üzerine oyuncağın renk belirlemesi yapılır (Resim ). Formun üzerine yapılacak boyama ve desen tasarlanır. Bu amaçla renk araştırması yapılır. Renk seçimi model objenin renklerinden yola çıkarak ve oyuncağı kullanacak yaş grubu üzerinde psikolojik etkisi göz önünde bulundurarak yapılır. Etütler neticesinde tipik olan renkler alınarak gerçekçi veya soyut renkli taslak geliştirilir Fonksiyon Çizimi Resim 1.1.2: Oyuncağın rengini tasarlama Fonksiyon, bir oyuncakta kullanım şeklidir. Oyuncağın konusu ve formu ile birlikte işlevi de belirlenir. Bu amaçla araştırmalar neticesinde oyuncağın fonksiyonel çizimi yapılır. Fonksiyonel çizim oyuncağın görsel ve işaretlerle bir biçimde kullanım şeklini göstermektedir. Aşağıdaki hareketli oyuncakta olduğu gibi hareket mekanizmasını gösterilmesi gereklidir. Resim1.2.3: Hareketli oyuncak 9

14 Yapım Parçalarının Teknik Çizimi Karmaşık tasarımlarda bütününü oluşturacak parçaların ayrıntılı biçimde teknik çizimi yapılır. Oyuncağın türüne ve malzemesine göre şekilsel veya perspektifli çizimler hazırlanır. Aşağıda verilen örnekte olduğu gibi bir kumaştan yapılacak oyuncağın teknik çizimi şeklinde olabilir (Resim ). Resim 1.2.4:Kumaştan yapılacak olan oyuncağın yapım parçalarının teknik çizimi Uygulama Malzeme Listesi Oyuncak modelinin veya prototipinin uygulanmasında kullanılacak malzeme çeşitlerinin ve miktarının listesi hazırlanır. Kullanılacak tüm malzemeler ve gereçleri, miktarlarıyla birlikte temin edilmek üzere listelenir. 10

15 UYGULAMA FAALİYETİ UYGULAMA FAALİYETİ Aşağıdaki işlemleri tamamladığınızda oyuncak tasarımı taslağını okuyarak teknik malzemeyle uygulamasını yapmış olacaksınız. Kullanılacak Araç ve Gereçler Resim gereçleri Resim masaları Eskiz kâğıtları Guaş boya gereçleri Tasarım uygulamasında kullanılacak araç gereçleri temin edin ve uygulama masasına dizin(resim 2). Aşağıdaki işlemleri sırasına göre ve dikkatli olarak yapınız. Resim 2:Kullanılan araç ve gereçler Oyuncak araştırmaları yapınız (Resim 3). Oyuncak konusunu kapsamlı bir biçimde araştırınız. Bu araştırma oyuncağın yapım tekniğine göre yaparsanız uygulama aşamasında daha faydalı olacaktır. 11

16 Resim 3:Oyuncağın konu ve teknik araştırması Krokilerle oyuncak tasarımı araştırmaları yapınız (Resim 4.a,b). Profesyonel yaklaşımla konu ve örnek incelemelerini yapınız. Hayal gücünüzü de kullanarak krokilerle model araştırması yapınız. Resim 4;a,b: Krokilerle oyuncak araştırması Geliştirilecek olan oyuncağı seçiniz (Resim 5). Uygulanacak oyuncağın orijinalliği, fikri ve tekniğe uygunluğuna göre seçebilirsiniz. 12

17 Resim 5: Uygulanacak oyuncağın seçimi Krokilerin teknik çizimlerini yapınız (Resim 6). Krokilerle geliştirdiğiniz oyuncakların ayrıntılı taslaklarını teknik çizim gereçleriyle çiziniz. Teknik çizim standartlarına uyunuz. Ölçümlendirme yaparken oyuncağın ergonomik ölçülerini hesaplayınız Resim 6 :Oyuncağın teknik çizimi Renklendirme taslağı yapınız (Resim 7). Renkleri oyuncağı kullanacak olan çocuk yaş grubu ve özelliklerine göre seçiniz. 13

18 Renklendirme taslağı uygulamasında sulu boya ve guvaş boya tekniklerini kullanabilirsiniz Resim 7: Oyuncak renklendirme taslağını çizimi Fonksiyonu belirten teknik resim çiziniz. Fonksiyonu olan oyuncakların mekanizmasını çizmeyi unutmayınız. Parçaların çizimlerini ve şablonlarını çiziniz(resim 8). Çoğaltma amaçlı uygulamalarda parçaların ayrı ayrı çiziminin yerine şablon kullanımını tercih ediniz. Uygulama malzeme listesi yapınız. Projelendirme aşamasında analitik bir listeleme gereken unsurdur. Kullanacağınız tüm malzemeleri ve miktarlarını listeleyiniz. Listelenmiş malzeme ve kullanılacak gereçler uygulama aşamasında size kolaylık ve netlik kazandıracaktır. 14

19 Resim 8: Oyuncak parçaların şablon çizimi ÖNERİLER Tasarımlarınızı yumuşak kumaş veya ahşap oyuncaklar grubundan seçebilirsiniz. Seçilen tekniğe göre tasarım taslağı ve uygulama faaliyetini takip edebilirsiniz. 15

20 16

21 Resim 9: Oyuncak tasarım taslak örnekleri Oyuncak tasarımı uygulamasında bilgisayar teknolojisinden faydalanabilirsiniz. Çalışmalarınızı değerlendirme ölçeğiyle denetleyiniz. 17

22 ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME Bu faaliyet sonunda kazandıklarınızı aşağıdaki soruları cevaplandırarak ölçünüz. Bilgilerinizi belirlemeniz için bir kısmı doğru bir kısmı yanlış cümleler verilmiştir. Cümle doğru ise parantezin içine D, cümle yanlış ise parantezin içine Y harfi işaretleyiniz. 1. ÖLÇME SORULARI ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ) Tasarım, konu araştırmasından sonra başlar. ) Krokiler, kısa vadeli ve küçük boy desenlerdir. ) Eskiz, krokiden daha gelişmiş taslak desenidir. ) Oyuncakta renk önemli değildir. ) Teknik resim, uygulamayı kolaylaştırır. ) Oyuncak yapımında yapım resmi kullanılır. ) Oyuncak tasarımı kişisel yaratıcılıktır. ) Oyuncaklar çocuk yaş grubuna göre sınıflandırılır. ) Malzeme araştırması tasarım aşamasında yapılır. ) Fonksiyon estetik biçimle eşdeğerdir. Değerlendirme Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karşılaştırınız ve doğru cevap sayınızı belirleyerek kendinizi değerlendiriniz. Yanlış cevapladığınız konularla ilgili öğrenme faaliyetlerini tekrarlayınız. Tamamı doğru ise değerlendirme kriterlerine geçiniz. 18

23 DEĞERLENDİRME ÖLÇEĞİ MODÜL ADI: Oyuncak Tasarımı ÖĞRENCİNİN ADI SOYADI : SINIFI NUMARASI: UYGULAMA FAALİYETİ: Oyuncak yapım resmi çizimi AÇIKLAMA: Bu faaliyet kapsamında aşağıda listelenen davranışlardan kazandığınız becerileri Evet veya Hayır kutucuklarına (X) işareti koyarak kontrol ediniz. Gözlenecek Davranışlar Evet Hayır Oyuncak konusunu araştırdınız mı? Örnek incelemeleri yaptınız mı? Oyuncak tasarımı yaptınız mı? Kısa vadeli krokilerle form araştırmaları yaptınız mı? Gelişmiş taslak çizdiniz mi? Gerçek ölçülere göre ölçeklerine teknik çizim yaptınız mı? Yapım resmi çizdiniz mi? Renkli teknik resim yaptınız mı? Uygulama zamanına uydunuz mu? Atölye disiplinine uydunuz mu? 19

24 ÖĞRENME FAALİYETİ 2 ÖĞRENME FAALİYETİ- 2 AMAÇ AMAÇ Bu faaliyette verilecek bilgiler doğrultursunda, donanımlı tasarım uygulama atölyesi ortamı sağlandığında; Yapım resmini okuyup oyuncak uygulamasını doğru olarak uygulayabileceksiniz. ARAŞTIRMA ARAŞTIRMA Üniversite ve şehir kütüphanelerinde sanat kitaplarından oyuncak çeşitleri ve yapımı kavramları araştırabilirsiniz. Oyuncakların uygulama teknikleriyle ilgili basılı ve görsel kaynakları inceleyebilirsiniz. 2. TEKNİK MALZEMEYLE UYGULAMA Oyuncak tasarımlarında prototip çıkarmak için kil, strafor, kâğıt gibi ara malzemeler kullanılmaktadır. Bu malzemelerin kolay işlenirliği, plastikiyeti ve maliyeti tercih unsurları da sayılır. Tasarım aşamasında asıl teknik malzemeyle de 3D taslaklar yapılmaktadır. Burada önemli olan oyuncağın yapısal karakterini öngörmektir Parça Şablonları Çizimi Tasarım aşamasında yapılan teknik çizimlerden gerçek ölçülere ve malzemenin özelliklerine göre şablonlar hazırlanır Malzemeye Şablonların Çizimi Şablonu malzeme üzerine aktarmadan önce birçok teknikte olduğu gibi malzeme temel işlemlerden geçirilir. Oyuncağın prototipini çıkarmak için esas malzemeye geçmeden önce kil, strafor gibi ara malzemelerden üç boyutlu taslak da hazırlanabilir Parçaların Kesilmesi Şablondan aktarılan şekillerin kesimini akabinde yapılacak işlemlere göre pay bırakılarak yapılır. Örneğin ağaç işlerinde kesme, aletinin kesim kalınlığı hesaplanır ve çizgilerin dışından yapılmasına dikkat edilir. 20

25 2.4. Parçaların Birleştirilmesi Malzeme kesimden sonra rendeleme, törpüleme ve zımparalama gibi işlemlerle oyuncağın temel ve detay formları modellenir. Bu işlemlerden sonra parçalar birleştirilir Detayların Montajı Parçalar hazırlandıktan sonra yapım resminde öngörülen şekilde birbirleriyle montajı yapılır. Gerek duyulduğunda düzeltmeler yapılır ve bir sonraki aşamaya geçilir Boyama Prototip veya model yapımında boyama, vernikleme ve desenleme son işlemler zincirini oluşturmaktadır. Zımparalamadan sonra malzemenin sağlamlığı ve bir üst işlemlerin teknik açıdan başarılı olması için dolgu verniği veya astar boyama yapılır. Bundan sonra renk seçimi ile üst yüzey boyama yapılır. Boyama tasarım aşamasında yapılan renk taslağına göre gerçekleştirilir (Resim 2.6.). Üst yüzey boya kuruduktan sonra detay boyama ve desen yapılır. Teknikler çerçevesinde son kat vernik de yapılır. Resim 2.6: Renkli taslak 21

26 UYGULAMA FAALİYETİ UYGULAMA FAALİYETİ Aşağıdaki işlemleri tamamladığınızda oyuncak tasarımı taslağını okuyarak teknik malzemeyle uygulamasını yapmış olacaksınız. Kullanılacak Araç ve Gereçler Şablon kâğıtları Kontrplak, masif, MDF ahşap ürünleri El testere, el dekupaj makinesi kesme araç gereçleri El ve sütunlu matkap delme aletleri Zımpara kâğıdı Tank ve titreşimli zımpara makineleri Kompresör ve boya tabancası Fırça ve ıspatula Ahşap macun ve akrilik boya Uygulamada kullanılacak araç gereçleri temin edin ve uygulama masasına dizin. Aşağıdaki işlemleri sırasına göre ve dikkatli olarak yapınız ( Resim 1.). 22

27 Resim 1: Uygulama araç ve gereçleri 23

28 Seçilen malzemeye şablonları çiziniz(resim 2). Şablon veya çizimle malzeme üzerine uygulama formatında parçaların çizimi yapılır. Malzemeye göre işlem payı bırakınız. Resim 2: Şablonları malzemeye aktarma 24

29 Malzemeden parçaları kesiniz (Resim 3). Kesme işini çizginin dışından yapınız. Kesme işlemi yönünde elinizi tutmayın ve kazalara karşı tedbirlerinizi alınız. Resim 3: Parçaları malzemeden kesmek 25

30 Parçaları birleştiriniz (Resim 4). Kesmeden sonra zımparalama yapınız. Zımparalama işlemlerinden sonra deneme amacıyla parçaları birleştiriniz. Resim 4: Parçaları birleştirmek Detay düzeltme yapınız(resim 5). Parçaların modellemesinde ölçülere uyunuz. Düzeltme işleri görüntüyü bozmayacak şekilde olmalıdır. Resim 5: Şablonları malzemeye aktarma 26

31 Montajını yapınız (Resim 6). Parçaların montajını yapım resmini takip ederek yapınız. Uymayan parçaları düzeltmesini yapınız. Resim 6: Oyuncak parçalarının montajı Boyama yapınız (Resim 7,8,9). Hasarlı parçaları macunla rötuşlayınız. Macun kuruduktan sonra zımparalama yapınız. Resim 7: Oyuncak parçalarına rötuş yapma 27

32 Resim 8: Renk seçimi Taslaktaki rengi titizlikle bulunuz. Renklendirmelerde sağlığa zararsız boya türlerini kullanınız. Resim 9: Boyama 28

33 ÖNERİLER Oyuncak tasarımının teknik uygulamasını kumaş veya ahşap malzemeyle yapabilirsiniz. Resim 10: Kumaştan ve ahşaptan oyuncak uygulamaları Çalışmalarınızı değerlendirme ölçeğiyle denetleyiniz. 29

34 ÖLÇMEVE VEDEĞERLENDİRME DEĞERLENDİRME ÖLÇME Bu faaliyet sonunda kazandıklarınızı aşağıdaki soruları cevaplandırarak ölçünüz. Bilgilerinizi belirlemeniz için bir kısmı doğru bir kısmı yanlış cümleler verilmiştir. Cümle doğru ise parantezin içine D, cümle yanlış ise parantezin içine Y harfi işaretleyiniz. 2. ÖLÇME SORULARI ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ) Malzeme üzerine oyuncağın parçaları serbest bir biçimde aktarılır. ) Kesim işlerinde şablona uyulmaz. ) Malzeme üzerine oyma ve zımparalama payı bırakılmaz. ) Şekillendirme özel yetenek istemez. ) Boyama işleri her tür boyalarla yapılır. ) Oyuncak parçaların montajı için yapım resmi gerekmez. ) Teknik resim oyuncağın yapımını uzatır ve zorlaştırır. ) Şablonun çalışmanın sonuna kadar önemi vardır. ) Uygulamada belirli işlem sırası takip edilmez. ) Uygulama süresi serbesttir. Değerlendirme Cevaplarınızı modül sonundaki cevap anahtarıyla karşılaştırınız ve doğru cevap sayınızı belirleyerek kendinizi değerlendiriniz. Yanlış cevapladığınız konularla ilgili öğrenme faaliyetlerini tekrarlayınız. Tamamı doğru ise değerlendirme ölçütlerine geçiniz. 30

35 DEĞERLENDİRME ÖLÇEĞİ MODÜL ADI: Oyuncak Tasarımı ÖĞRENCİNİN ADI SOYADI: UYGULAMA FAALİYETİ: Teknik malzemeyle uygulama SINIFI NUMARASI: AÇIKLAMA : Bu faaliyet kapsamında aşağıda listelenen davranışlardan kazandığınız becerileri Evet veya Hayır kutucuklarına (X) işareti koyarak kontrol ediniz. Gözlenecek Davranışlar Evet Hayır Şablon hazırladınız mı? Şablonu malzeme üzerine aktardınız mı? Malzemenin kesimini yaptınız mı? Oyma işlemleri yaptınız mı? İri zımparalama yaptınız mı? İnce zımparalama yaptınız mı? Boyama yaptınız mı? Çalışma zamanına uydunuz mu? Atölye disiplinine uydunuz mu? Bir ürünün her aşaması hakkında fikir sahibi oldunuz mu? Değerlendirme Yaptığınız değerlendirme sonunda eksikleriniz var ise öğrenme faaliyetlerini tekrarlayınız. Eksikleriniz yok ise modül değerlendirme bölümüne geçiniz. 31

36 MODÜL DEĞERLENDİRME MODÜL DEĞERLENDİRME Modül ile kazandığınız yeterliği aşağıdaki uygulamaları yaparak öğretmeninize değerlendirmek üzere sununuz( Resim 1.). OYUNCAK TASARIMI Resim 1: Oyuncak yapım resmi taslağı 32

37 Oyuncak tasarımı yapım resmini temrin defterinizdeki işlem yaprağına çiziniz. Yapım resminizi beyaz, düz kâğıda teknik resim ve gereçlerini kullanarak çiziniz. Yapılan çizimi temrin defterine veya taslak kâğıdına yapıştırınız. İşlem yaprağına kullandığınız araç gereçleri sıra ile yazınız. Kullandığınız tüm gereçleri yazınız. Temrin defterine yaptığınız uygulama faaliyetinin uygulama etaplarını yazınız. Uyguladığınız işlemleri ayrıntılı biçimde yazınız. OYUNCAK UYGULAMASI Resim 2: Oyuncak uygulama örnekleri 33

38 Yaptığınız oyuncak uygulamasının resmini temrin defterinizdeki işlem yaprağına yapıştırınız. Bu resmi fotoğraf makinesi kullanarak elde edebilirsiniz Küçük ölçekli desen çizerek de bu resmi elde edebilir ve kullanabilirsiniz. İşlem yaprağına kullandığınız araç gereçleri sıra ile yazınız. Kullandığınız tüm gereçleri yazınız. Temrin defterine yaptığınız uygulama faaliyetinin uygulama etaplarını yazın. Uyguladığınız işlemleri ayrıntılı biçimde yazınız. Yukarıdaki işlemleri yaptıysanız değerlendirmeye geçiniz. Değerlendirme Yapılan modüler kompozisyon yapım resmi ve uygulamasını değerlendirmek için diziniz. Öğretmeniniz sizden eleştiri ve özeleştiri yapmanızı isteyecektir. Değerlendirme ölçütlerine göre arkadaşlarınızın ve kendi çalışmanızın eleştirisini yapınız. Öğretmeniniz sizin çalışmalarınızı değerlendirecektir. 34

39 CEVAP ANAHTARLARI CEVAP ANAHTARLARI ÖĞRENME FAALİYETİ-1 CEVAP ANAHTARI D D D Y D D Y D D Y ÖĞRENME FAALİYETİ -2 CEVAP ANAHTARI Y Y Y Y Y Y Y Y Y Y 35

40 KAYNAKLAR KAYNAKLAR BÜYÜK LAROUSSE, Sözlük ve Ansiklopedisi, Milliyet Yayıncılık,1995. MAÇKA Akif Tuncel AML, Plastik Sanatlar Bölümü Öğrenci Çalışmaları, İstanbul, SÖZEN Metin, Uğur TANYELi, Sanat Kavram ve Terimleri Sözlüğü, Remzi Kitabevi,İstanbul, SOFU Aydın, Tasarım ve Uygulama Atölyesi Uygulama Notları SOFU Canan ve Aydın, Fotoğraf Çekimleri ve Şekil Çizimleri, İstanbul, TÜRK DİL KURUMU, Türkçe Sözlük, İstanbul,