TEKNOLOJİ TRANSFER OFİSLERİ Mevzuat Önerileri (Ülkemiz Koşulları İçinde)

Transkript

1 ÜNİVERSİTE SANAYİ İŞBİRLİĞİ MERKEZLERİ PLATFORMU TEKNOLOJİ TRANSFER OFİSLERİ Mevzuat Önerileri (Ülkemiz Koşulları İçinde) Prof. Dr. A. Hamit SERBEST ÜSİMP Yürütme Kurulu Başkanı

2 KONULAR Teknoloji Transfer Ofisleri (Tanım, Dünyadaki Değişik Kurumsal Yapılar, Başlıca Servisler ve önemli diğer kavramlar) Değişik Ülke Örnekleri (ABD, Almanya ve Asya) Ar-Ge, Rekabet ve Üniversite Sanayi İşbirliğinin Önemi Üniversite Sanayi İşbirliğinde Karşılaşılan Sorunlar Teknoloji transferinde kullanılan bazı kavramlar ve dikkat edilmesi gereken faktörler Yöntem Yurt dışından bir örnek (Steinbeis)

3 KONULAR YOİKK Kapsamında Gerçekleştirilen Mevzuat Çalışmaları ve Sorunlar Ülke koşulları göz önüne alınarak Teknoloji Transfer Ofislerine ilişkin Mevzuat Önerileri ODTÜ Teknokent Yapısı, verilen hizmetler, Üniversite-Sanayi İşbirliği ODTÜ Teknoloji Transfer Ofisi, verilen hizmetler, araçlar, buluşların patentleştirilmesi ve ticarileştirilmesi Avrupa İşletmeler Ağı Üniversite-Sanayi İşbirliği Sürecinde Yerel Uygulamalar

4 İHTİRA BERATI KANUNU Kabul Tarihi: Miladi 1879 Bu kanunda geçen Sanayi ve Ticaret Bakanlığı ibareleri tarih ve 544 sayılı KHK nin geçici 9. Maddesi ile Türk Patent Enstitüsü Başkanlığı olarak değiştirilmiştir. Değişiklikler : 1952, 1995

5 İHTİRA BERATI KANUNU Madde 41- Bir ihtira beratının sahibi ile ondan bir kısmını teferruğ eden kimse aleyhine birlikte ikame olunan dava asıl berat sahibinin ikametgahındaki mahkemede faslolunur. Madde 43- Her kim aharın ihtiraı olan beratlı bir şeyi imal veya beratın mebni aleyhi olan vesaiti istimal ile berat sahibinin hukununu ihlal eyler ise taklit cünhasiyle müttehem olur ve bu cünha ile mahkum olanlardan beş Osmanlı altından yüz altına kadar cezayi nakdi alınır. Madde 44- Taklit olunmuş eşyayı bilerek ihtifa eden ve satan ve satılığa çıkaran veyahut memaliki Osmaniyeye ithal eyliyenler taklit cünhasiyle mahkum olanlar gibi mücazat olunur.

6 BLO BTM - MEB BLO lar yenilikçilik süreçlerinde talep ortaya çıktıktan sonra buna uygun arz sağlanması Sanayi kuruluşlarının yapısı göz önüne alındığında talep yaratabilmek de önemli bir ihtiyaç Ortaklık yapısı katılımcı, üniversiteler de ortak Ancak, üniversitelerin A.Ş. yapısı içinde ortak olması ve ortaklık hissesinin hangi kaynaklardan karşılanabileceği konusu Kurucu Heyet başvuru Değerlendirme Kurulu karar Ortak olacak kuruluşlar bir sosyal sorumluluk anlamında katılmamalı Beklentiler somutlaştırılmalı BLO kurulması proje ekibi hazırlık çalışması BLO lar bölgelerin ihtiyaçlarına göre belirlenmesi, hazırlık çalışmasına destek sağlanması teknoloji transferi ile sanayi ve üniversite arasındaki ilişkinin kuvvetlendirilmesi

7 KAVRAMLAR Teknoloji Transfer Ofisleri Teknoloji Transfer Merkezleri Bilgi Lisanslama Ofisi Teknoloji Transfer Arayüzleri ARGE BİLGİ TEKNOLOJİ ÜRÜN PATENT TİCARİLEŞTİRME HER BİRİ AYRI BİR DÜNYA ÜLKEMİZ KOŞULLARINDA TEKNOLOJİ TRANSFERİNİ «PATENT» İLE SINIRLANDIRMAMALI

8 ADLANDIRMA TTO Teknoloji Transfer Ofisi Intermediary Aracı, arada bulunan, aracılık eden Arayüz - Interface Farklı çıkarları olan iki ya da daha çok tarafın aralarında yaptığı toplantı

9 TÜRLERİ TGB TGB TTM KOSGEB TEKMER İŞGEM ABİGEM AİA EEN ÜNİV. UYG-AR MERK. ÜNİVERSİTE SEM KOSGEB Müdürlükleri TOBB Tic.San. Odaları SİAD LAR VAKIFLAR, TTGV İHRACATÇI BİRLİK. OSB, KSS MERKEZ LAB. TÜBİTAK TEKNOLOJİ PLATFORMLARI

10 BEKLENTİLERİMİZ ÜNİVERSİTE ve ARAŞTIRMA KURUM/KURULUŞ İLE ÜRETİM SEKTÖRÜ İŞBİRLİĞİ Ürün/Üretim yöntemi yenilik Ürün kalitesi/standardı yüksek Verimlilik yüksek Üretim maliyeti düşük Teknoloji yoğun üretim ve girişimcilik KOBİ lerin yeni ve ileri teknolojilere uyumu

11 BEKLENTİLERİMİZ Teknolojik bilgi üretmek, Teknolojik bilgiyi ticarileştirmek, Teknoloji yoğun alanlarda yatırım yapmak, Araştırmacılara iş imkanı yaratmak, Teknoloji transferine yardımcı olmak ÜLKE SANAYİSİNİ ULUSLARARASI REKABET EDEBİLİR, İHRACATA YÖNELİK BİR YAPIYA KAVUŞTURMAK

12 KADERİNE TERKETMEK YOK Toplam Firma: 247,000 Çalışan Sayısı (251+) Firma: 917 Ortalama Çalışan Sayısı: 3,68 Katma Değer Payı: % 27.3 Yatırım Sermayesi Payı: % 38 İhracat Payı: % 10 Toplam İstihdam İçindeki Payı: % 61.1 KOBİ lerin Sınıflandırılması

13 ÖZEL FIRSATLAR Ar-Ge Merkezleri 50+ ArGe personeli Olan Şirketler Ar-Ge Stratejisi Oluşturabilen Teknoloji Geliştirme Bölgeleri AR-GE kültürünü özümsemiş Uygun yapılanmayı oluşturmuş firmalar KOSGEB TEKMER / DTİ Problemini tanımlama yeteneği olan KOBİ ler YA DİĞERLERİ?????

14 GENEL FIRSATLAR TÜBİTAK-TEYDEB Destekleri TÜBİTAK 3501 Destek Programı BSTB - SANTEZ, Teknogirişim, Rekabet Öncesi İşbirliği Projeleri Destekleri KOSGEB ArGe İnovasyon ve Endüstriyel Uygulama Destekleri KOSGEB İşbirliği Güçbirliği Programı KİM YOL GÖSTERECEK?????

15 İŞBİRLİĞİ ENGELLERİ Karşılıklı Güven Sorunu Üniversitenin Yetki Tutkusu Teknokent Mevzuatının Uygulanış Şekli Öğretim Üyelerinden Beklentiler Doçentlik Sınav Yönetmeliği Vasıflı Teknik Eleman İstihdamı?? Döner Sermaye Mevzuatı / Mali İlkeler Üniversite Tanımı 2547 ve

16 2547 / Madde 36 ÇALIŞMA ESASLARI Özel kanunlarla belirlenen görevler ve telif hakları hariç olmak üzere, yükseköğretim kurumlarından başka yerlerde ücretli veya ücretsiz, resmi veya özel başkaca herhangi bir iş göremezler, ek görev alamazlar, serbest meslek icra edemezler. Bu Kurumlardan alınan her türlü ücretler döner sermayeden pay alan profesör ve doçentin bağlı bulunduğu birimin döner sermayesine gelir kaydedilir.

17 KAMU VE VAKIFLARDA GÖREVLENDİRME 2547/38 Bakanlıklar Silahlı Kuvvetler TÜBİTAK Adli Tıp Kurumu Türkiye Atom Enerjisi Kurumu TSK Güçlendirme Vakfı Kamu Kuruluşları Kamu Yararına Çalışan Kuruluşlar Gerçek Kişilerin Kurduğu Vakıflar Sosyal Güvenlik Kurumu Kamuya Yararlı Dernekler Ve Bunların İştirakleri Diğer Kamu Kuruluşları Maaş ve Özlük hakları devam eder. Döner sermayeden yararlanamaz. Gittiği kurumdan ikinci maaş alır. Araştırma- Geliştirme Kurumları

18 Öğretim Elemanı Hizmeti Hizmetlerin üretilmesindeki performansları akademik kariyerleriyle açıkça ilişkilendirilmeli Hizmetler gri bir alanda sunulur: Yükseköğretim sistemi kamu hukukuna göre işler Hizmet sunan kurumlar özel hukuk hükümlerine göre işler Üretilen hizmetlerin kalitesinin iç denetimi olmalı Salt kazanç amaçlı bir faaliyet haline gelmesi engellenmeli MESLEK ONURU İLE BAĞDAŞMAYACAK KOŞULLARA ZORLANMAMALI

19 KURUMSAL İŞBİRLİĞİ Üniversite ve sanayiyi kurumsal bir işbirliği ortamında bir araya getirmek gerek Sanayici ve Öğretim Üyesi aynı yapıyı muhatap almalı Sanayici öğretim üyesine maaşını ödediği bir eleman gibi davranmamalı Öğretim üyesi sanayiciye alıp-kaçacak biri olarak görmemeli ARAYÜZ OLMALI

20 NASIL OLMALI Öyle bir ARAYÜZ ki; Taraflar birlikte oluşturmalı Devlet üniversiteleri ortak olabilmeli A.Ş. / Ltd. / Dernek Kar amacı gütmeyen şirket (YENİ) Birliktelik güven ortamı doğurmalı Kültürümüze uygun bir yapı olmalı Talebe dayalı bir model olmalı Üniversitelerin çalışma alışkanlıklarını değiştirme gayretinde olmalı

21 NELER OLMALI Ulusal ve bölgesel koşulları, ihtiyaçları göz önüne alacak bir model Esnek ve Önaçan bir model Kamu kaynaklarından proje bazlı destek Destek süresi sınırlı Üniversite mevzuatından ve süreçlerinden bağımsız Lisanslama ve teknoloji transferi ile sınırlandırmama Arayüz personeli 4691 kapsamında araştırmacı personel kabul edilmeli Sanayi kuruluşlarında talep yaratabilmeli!!! Değerlendirme sistemi Nicel ölçütler: Ziyaret, proje, FMH sayıları, lisans gelirleri, Nitel parametreler: Projelerin arge niteliği, arge ve işbirliği kültürü,

22 BAŞARI FAKTÖRLERİ Bağımsız ve Tartışmasız Mekan Öğretim Üyesine Maddi ve Akademik Teşvik Tam Zamanlı Profesyonel Kadro Öğrencilerin Projelerde Çalıştırılması İdari ve Mali Bağımsızlık Teknik Satış, Pazarlama, Farkındalık ve Talep Yaratma Profesyonel Yönetici (Tercihen Sanayi Deneyimi) TÜM ÇALIŞANLAR PERFORMANS ÖLÇÜMÜ

23 ÖRNEKLER SEKTÖREL SAM OTAM TAM TEKNOLOJİ SPESİFİK ODTÜ MEMS BİYOMEDTEK BÖLGESEL ADANA ÜSAM ODAGEM EBİLTEM

24 ADANA ÜSAM

25 ADANA ÜSAM PAYDAŞLAR

26 HİZMETLER Firma Ziyaretleri, Toplantılar Ar-Ge Projelerine Danışmanlık Projelerin Ar-Ge Yönünün Kurgulanması Destek Başvurusu Hazırlama ve Proje Yürütme Hizmeti Yabancı Uzman Danışmanlık / PUM TPE Birimi, SMH Hizmetleri (Patent Vekili) İşbirlikleri (PAÜ, KSÜ, EBİLTEM, Ankara Patent) Laboratuar Hizmetleri

27 HİZMETLER Kurumsal Gelişme / Firma İçi Eğitimler Yenilikçilik ve Ar-Ge, Proje Yönetimi Eğitim, Sertifika Programları Farkındalık ve Bilinçlendirme Çalışmaları Durum tespiti (Adana Sanayisinin Teknolojik Yetenek Envanterinin Çıkarılması) KÜMELENME Teknolojik Girişimci Yetiştirilmesi KULUÇKALIK 2 Teknogirişim 2 Teknogirişim + KOSGEB Arge ve İnovasyon 1 KOSGEB Arge ve İnovasyon

28 KAZANIMLAR Öğretim üyelerinin katılımı arttı, güven geldi Teknokent te Öğretim Üyesi şirketleri 9 Sanayi kuruluşlarının katılımı arttı Adana nın desteklerinden payı %0,7 den %2 ye yükseldi Patent Başvuruları 1995 ten itibaren ilk 5 yılda 11, ikinci 5 yılda 29, son 5 yılda 138 TEMEL FELSEFE REKABET YOK!...

29 ADANA ÜSAM Yapısı GENEL KURUL (TÜM PAYDAŞLAR) YÖNETİM KURULU Ç.Ü. (1) ADASO (1) AOSB (1) SANAYİCİ (6) GK SEÇİYOR YK BŞK VE YRD. SANAYİCİ DERNEK YK ALT KÜME TEKNOKENT MEVZUATI

30 GÜÇLÜ YANLARI Teknokentlerin varlığı Akademik insan kaynakları Gelişmiş kurumsal altyapı Araştırma geleneği Kurumun ulusal ve uluslararası tanınırlığı En Önemli Fırsat Da Teknokentler ODTÜ MERKEZLER ZAYIF YÖNLERİ ODTU Bilim ve Teknoloji Politikaları Araştırma Merkezi (TEKPOL) Devlet üniversitesinin eleman istihdam etme kuralları Mevzuattaki sıkıntılar (örneğin döner sermaye) Merkez statüsünün, fonksiyonlarının tanımsızlığı

31 OLMASI GEREKEN Teknokent mevzuatına bağımlı olmayan bir model Teknokent binasının duvarları arasına sıkıştırılmayacak bir yapı Yöneticilerin yalan söylemek zorunda kalmayacakları bir model AMA, Kurtarılmış Bölgeler de Değil Performans Ölçütlerinin Belirli Olacağı, Hesap Veren bir Sistem Gerekli

32 BİZ BUNU YAPABİLİRİZ Türkiye de Bu Birikim Var Başka Ülkelerden Model İthal Etmek Zorunda Değiliz. Sadece ÜSİMP bünyesinde bile bir çok değişik deneyimler ve birikimler var: Adana ÜSAM (Adana Üniversite-Sanayi Ortak Araştırma Merkezi Derneği ve Ar-Ge İktisadi İşletmesi) BİYOMEDTEK (Biyomedikal Teknolojiler Merkezi Derneği) ODAGEM (OSTİM Ortadoğu İleri İmalat Sistemleri ve Teknolojileri Ar-Ge Merkezi A.Ş.) SAM (Seramik Araştırma Merkezi A.Ş.) OTAM (Otomotiv Araştırmaları Merkezi A.Ş.)

33 BİRLİKTE YAPABİLİRİZ ASO (Ankara Sanayi Odası) DTM-OAİB (Dış Ticaret Müsteşarlığı, Orta Anadolu İhracatçı Birlikleri) EBSO (Ege Bölgesi Sanayi Odası) OSTİM Organize Sanayi Bölgesi TTGV (Türkiye Teknoloji Geliştirme Vakfı) TTV (Türk Tekstil Vakfı) MDK (Mühendislik Dekanları Konseyi) REF (TÜSİAD-Sabancı Üniversitesi Rekabet Forumu)

34 BİRLİKTE YAPABİLİRİZ EBİLTEM (Ege Üniversitesi Bilim-Teknoloji Uygulama ve Araştırma Merkezi) ÜSİGEM (Uludağ Üniversitesi Üniversite-Sanayi İşbirliği Geliştirme Uygulama ve Araştırma Merkezi) ÜSİTEM (Celal Bayar Üniversitesi Üniversite-Sanayi İşbirliği Teknoloji Uygulama Ve Araştırma Merkezi) YTÜ ENDİL (Yıldız Teknik Üniversitesi Endüstriyel İlişkiler Uygulama ve Araştırma Merkezi) TEKİM (Teknolojik ve Kurumsal İşbirliği) PICMET-Türkiye (Portland International Center for Management of Engineering and Technology)

35 ÜSİMP ULUSLARARASI PAYDAŞLAR AUTM - Üniversite Teknoloji Transfer Merkezleri Derneği EEN - Avrupa İşletmeler Ağı THA - Triple Helix Derneği THA CHAPTER - Triple Helix Ülke Koordinatörlüğü EUKTS - Avrupa Bilgi Transferi Topluluğu

36 EUKTS Project Why develop a Knowledege Transfer System? Europe is a region of knowledge and that knowledge has to be transferred. Public research organisations (PROs) will not be able to rely on public funding alone in the future. The three important stakeholders within the regional knowledge network (government, industry and university) speak a totally different language. What are the needs of the industry with respect to KT? It is necessary to establish a culture of knowledge exploitation. External training is useful for the industry, there is a shortage of well trained personnel. For example, patent applications need to be accompanied by qualitative business plans. This is often not the case, because applicants cannot find proper guidance by well-trained professionals.

37 SONUÇ OLARAK Üniversite-Sanayi İşbirliğine Gönül Vermişler Ordumuz Var Kendi Dünyalarında Bir Çok Yerel Sorunla Boğuşur AMATÖR RUH ile PROFESYONEL HİZMET Bu Misyonerlerin Önünü Açacak bir MODEL Ulusal bir Model Şemsiye YASA DÜNYANIN YEREL BANKASI. GİBİ

38 Adana ÜSAM ÜSİMP YÜRÜTME KURULU ADINA TEŞEKKÜR EDERİM