TIP EĞİTİMİ PROGRAMLARINI DEĞERLENDİRME VE AKREDİTASYON DERNEĞİ (TEPDAD) IN KALİTE DEĞERLENDİRME TESCİL BELGESİ SÜRESİNİN UZATILMASINA İLİŞKİN

Transkript

1 TIP EĞİTİMİ PROGRAMLARINI DEĞERLENDİRME VE AKREDİTASYON DERNEĞİ (TEPDAD) IN KALİTE DEĞERLENDİRME TESCİL BELGESİ SÜRESİNİN UZATILMASINA İLİŞKİN BAŞVURUSU HAKKINDA DEĞERLENDİRME RAPORU GİRİŞ Tıp Eğitimi Programlarını Değerlendirme ve Akreditasyon Derneği (TEPDAD) ın başvurusu üzerine, YÖK Genel Kurulunun tarih ve sayılı kararı ile tarihinden itibaren geçerli olmak üzere 2 yıl süre ile Kalite Değerlendirme Tescil Belgesi verilmiştir. İlgili belgenin geçerlilik süresi dolduğundan TEPDAD, Kalite Değerlendirme Tescil Belgesi nin geçerlilik süresinin uzatılması için 25 Mart 2015 tarih ve 2015/06 sayılı yazısıyla Yükseköğretim Kuruluna başvuruda bulunmuştur. 23 Temmuz 2015 tarihinde Yükseköğretim Kalite Güvence Yönetmeliği nin yürürlüğe girmesiyle birlikte Yükseköğretim Kurumlarında Akademik Değerlendirme ve Kalite Geliştirme Yönetmeliği yürürlükten kaldırılmıştır. Bu kapsamda Dış Değerlendirme ve Akreditasyon Kuruluşlarının tesciline ilişkin değerlendirme süreci yeni Yönetmelik kapsamında belirlenecek esaslar dikkate alınarak Yükseköğretim Kalite Kurulu tarafından gerçekleştirilerek yürürlüğe girmesi için Yükseköğretim Genel Kurulu na sunulacaktır. Ancak, yeni Yönetmelik kapsamındaki değerlendirme sürecine ilişkin ilke ve kuralların belirlenmesine yönelik çalışmalar henüz tamamlanmamış olduğundan, tarihli Yükseköğretim Kalite Kurulu toplantısında, söz konusu ilke ve kurallar Yükseköğretim Genel Kurulu tarafından yürürlüğe konuluncaya kadar yapılacak tescil yenileme başvurularının, Yükseköğretim Kurumlarında Akademik Değerlendirme ve Kalite Geliştirme Yönetmeliği nin 7/e maddesi uyarınca Yükseköğretim Akademik Değerlendirme ve Kalite Geliştirme Komisyonu tarafından değerlendirme raporlarında kullanılan ve aşağıda başlıklar halinde verilen; 1. Yükseköğretim için dış kalite güvencesi yöntemlerinin kullanılması 2. Resmi Statü 3. Faaliyetler 4. Kaynaklar 5. Görev bildirgesi 6. Özerklik 7. Kuruluşlar tarafından kullanılan dış kalite güvencesi ve süreçleri 8. Güvenilirlik sağlama yöntemleri ilke ve kurallar çerçevesinde değerlendirilmesine ilişkin prensip kararı alınmıştır.

2 Kalite Değerlendirme Tescil Belgesi geçerlilik süresi tarihi itibarıyla sona eren TEPDAD ın tescil yenileme başvurusu değerlendirilmek üzere Kurulumuza iletilmiş olup, söz konusu başvuru yukarıdaki ilke ve kurallar çerçevesinde değerlendirilmiş ve sonuçları aşağıda özetlenmiştir. DEĞERLENDİRME Avrupa Yükseköğretim Alanı nda, günümüze kadar bu alanda yapılan çalışmalar ve bu kapsamda önerilen ilke ve standartlar, 2005 yılında ENQA tarafından Avrupa Yükseköğretim Alanında Kalite Güvence İlke ve Standartları (ESG) raporunda yayınlanmış ve Bergen toplantısında Bologna sürecine üye ülkelerin Milli Eğitim Bakanları tarafından kabul edilmiştir. Bu rapor; Yükseköğretim Kurumlarında iç kalite güvencesi Yükseköğretim Kurumlarında dış kalite güvencesi Dış kalite Güvence Kuruluşları ile ilgili uygulamalara ve süreçlere yönelik temel ilke ve standartları belirlemektedir. Günümüzde üye ülkeler bu alandaki çalışmalarını, belirlenen bu ilke ve standartlar çerçevesinde yürütmektedir. Bu çerçevede, Dış Kalite Güvence Kuruluşları için belirlenmiş olan ilke ve standartlar 8 (sekiz) başlık altında toplanmış ve dış kalite güvencesi kuruluşlarının bu ilke ve standartlar temelinde yapılanmaları ve kendi ülkelerinde ya da bölgelerinde profesyonelliklerini, güvenirliklerini ve doğruluklarını kendi paydaşları için görünür ve şeffaf olduklarını kanıtlamaları öngörülmektedir. TEPDAD ın yapmış olduğu başvuru, önceki değerlendirme raporlarında da uygulandığı biçimde bu ilke ve standartlar ile ilişkilendirilerek değerlendirme sonuçları aşağıda verilmiştir: STD 1: Yükseköğretim için dış kalite güvencesi yöntemlerinin kullanılması Standart: Kuruluşlar, Avrupa ilke ve standartları kapsamında tanımlanmış olan dış kalite güvence yöntemlerinin varlığını ve etkinliğini göz önünde bulundurmalı ve uygulamalarında bu yöntemleri kullanmalıdır. Yükseköğretim kurumlarının dış kalite güvencesine yönelik göz önünde tutulması gereken 8 standart bulunmaktadır. Bunlar; (1) iç kalite güvencesi, (2) dış kalite güvencesi süreçlerinin tanımlanması, (3) karar verme kıstasları, (4) dış değerlendirme sürecinin amaca yönelik olması, (5) raporlama, (6) dış değerlendirmeyi takip eden

3 süreçlerin varlığı, (7) periyodik değerlendirme ve (8) dış değerlendirme sisteminin genel olarak değerlendirilmesi hususlarını içermektedir. TEPDAD ın yapılanma ve çalışma esasları (tüzük, yönetmelik, yönerge, çalışma esasları, değerlendirme ölçütleri, kurum ziyaret kılavuzu vb.) ve günümüze kadar yürütmüş olduğu dış değerlendirme süreçleri ile ilgili sunulmuş olan dokümanlar incelendiğinde, yukarıda belirtilen dış kalite güvencesine yönelik standartların program düzeyinde varlığının ve etkinliğinin büyük ölçüde göz önünde tutulduğu anlaşılmaktadır. Ancak, değerlendirme raporlarının yayınlanması ve değerlendirme yapılan kurumun dışındaki paydaşlar ile de paylaşılıyor olması önemli görülmektedir. TEPDAD ın ve akredite edilen programların web sayfaları incelendiğinde akredite edilen programların listesi dışında ilgili raporlara ulaşılamamış ve bu durum iyileştirmeye açık önemli bir eksiklik olarak tespit edilmiştir. STD 2: Resmi Statü Standart: Kuruluşlar, Avrupa Yükseköğretim Alanı içerisinde bulunan kamusal yetkililer tarafından resmen tanınmalı ve yasal bir temele sahip olmalıdır TEPDAD ın başvuru dokümanları incelendiğinde, TEPDAD ın, Ulusal Tıp Eğitimi Akreditasyon Kurulu (UTEAK) olarak Tıp Dekanları Konseyi nin girişimi ile 2008 yılında ülkemizdeki Tıp Eğitimi Programları için akreditasyon, değerlendirme ve bilgilendirme çalışmaları yaparak Türkiye deki Tıp Eğitimi nin kalitesinin yükseltilmesine katkıda bulunmak amacıyla kurulduğu ve tarihinde Tıp Eğitimi Programlarını Değerlendirme ve Akreditasyon Derneği-TEPDAD adlı bir derneğe dönüşerek tüzel kişilik kazanmıştır. TEPDAD, YÖK Genel Kurulu nun tarih ve sayılı kararı ile ülkemizdeki tıp eğitimi programlarında ulusal, sektörel, program yeterlilikleri odaklı ulusal bir kalite güvence kuruluşu olarak YÖK tarafından tanınmış ve iki yıl geçerlilik süresi ile bu kapsamda Kalite Değerlendirme Tescil Belgesi almıştır. TEPDAD ın dernek yapısı içerisinde Ulusal Tıp Eğitimi Akreditasyon Kurulu, Standartları Belirleme ve Geliştirme Komisyonu, Danışmanlık ve Eğitim Komisyonu, Değerlendirme ve İzleme Ziyareti Komisyonlarından oluşturmuş, günümüze kadar

4 amacı doğrultusunda çalışmalar yaparak Türkiye Mezuniyet Öncesi Tıp Eğitimi Ulusal Standartları, Ulusal Tıp Eğitimi Akreditasyon Kurulu Yönergesi, Kurulu Etik Kuralları ve Akreditasyon Çalışmalarına ilişkin diğer belgelerini (Akreditasyon başvuru formu, öz değerlendirme formu hazırlama kılavuzu ve kurum ziyareti kılavuzu) hazırlamıştır. STD 3: Faaliyetler Standart: Kurumlar, dış kalite güvencesi etkinliklerini (kurumsal düzeyde ya da program düzeyinde) düzenli bir şekilde gerçekleştirebilmelidirler. TEPDAD, yılları arasında 25 tıp fakültesini değerlendirmiş ve akredite etmiştir. 5 tıp fakültesinin de değerlendirme süreçlerini devam ettirmektedir. Bu kapsamda söz konusu standardın faaliyetlerini düzenli yürütme öğesi sağlanmaktadır. TEPDAD, Tıp Eğitimi Değerlendirme ve Akreditasyon çalışmalarını bünyesindeki özerk bir yapıda oluşturulmuş olan Ulusal Tıp Eğitimi Akreditasyon Kurulu (UTEAK) ın aracılığı ile yürütmektedir. TEPDAD, dış değerlendirme kuruluşu olarak akreditasyon faaliyetlerine yakın zamanda başlamış olmasına rağmen değerlendirme ve akreditasyon faaliyetlerinde ulaşmış olduğu düzey oldukça başarılı olarak değerlendirilmiştir. STD 4: Kaynaklar Standart: Kurumların dış kalite güvencesi süreçlerini etkili ve verimli bir şekilde düzenleyebilmeleri ve icra edebilmeleri için, süreçlerinin ve yöntemlerinin gelişimine olanak verecek şekilde mali ve insan kaynakları açısında yeterli ve orantılı desteğe sahip olmaları gerekmektedir. TEPDAD tarafından sunulan başvuru dokümanlarında TEPDAD ın faaliyetlerini yürütmek, değerlendirme süreç ve yöntemlerini geliştirmek için gerekli mali kaynaklar, Dernek Tüzüğü nün 18. Maddesinde Gelirler bölümünde açıklanmaktadır. Buna göre Derneğin gelirlerinin ağırlıklı olarak; özel ve tüzel üyelerden alınacak giriş ödentisi ve yıllık aidatlar ve bağışlar; kurs, seminer, eğitim,

5 program değerlendirme, program akreditasyonu, yayın vb. etkinliklerden ve diğer TEPDAD faaliyetlerinden elde edilecek gelirler ile TEPDAD ın amaçlarını gerçekleştirmek için ihtiyaç duyduğu geliri temin etmek amacıyla kurduğu, işlettiği ve ortak olduğu iktisadi, ticari ve sanayi işletmelerinden elde edilen kazançlardan elde edileceği ifade edilmektedir. Başvuru dosyası içinde TEPDAD ın, mali durumunu gösteren herhangi bir belge sunulmadığı için, bu konuda da nicel içerikte görüş sunulamamaktadır. TEPDAD ın insan kaynağı açısından durumu incelendiğinde Dernek Genel Kurulu nun tamamı özel kişilerden oluşan 56 üyesi bulunduğu, yönetim kurulu, denetleme kurulu üyelerinin yanı sıra UTEAK ve ilgili komisyonlarında 40 kadar fakülteden 150 ye yakın öğretim üyesinin görev aldığı anlaşılmaktadır. STD 5: Görev Bildirgesi Standart: Kurumların kamuya açık bir bildiride yer alan, net ve açık bir biçimde ortaya konulmuş hedefleri ve amaçları olmalıdır. TEPDAD ın amacı ve amacını gerçekleştirmek için yapacağı faaliyetler tüzüğünde ve adlı web sayfasında yayınlanmıştır. TEPDAD ın temel amacı; Tıp eğitimi programları için akreditasyon, değerlendirme ve bilgilendirme çalışmaları yaparak Türkiye de tıp eğitiminin kalitesinin yükseltilmesine katkıda bulunmaktır. Şeklinde ifade edilmektedir. Bu amaç doğrultusunda bilim ve toplumdaki gelişmeler ile hekimlik uygulamalarını bütünleştirip toplumun sağlık sorunlarına yüksek nitelikli sağlık hizmeti ile cevap verilebilecek bilgi, beceri ve tutuma sahip, mesleki yaşamı boyunca bildiklerinden daha fazlasını öğrenme isteği ve becerisi kazanmış, bilimsel gelişmelere katkıda bulunabilecek yeterlik ve yetkinlikte hekimler yetiştirilerek toplumun sağlık düzeyinin ileri götürülmesi hedeflenmektedir. TEPDAD Mezuniyet Öncesi Tıp Eğitimi Ulusal Standartları TS ile Türkiye Yükseköğretimde Yeterlilikler Çerçevesi ne (TYYÇ) referans vermesi ve yetkinliklerin göz önüne alınmasını istemesi olumlu bir gelişmedir. Ancak, aynı

6 maddede yetkinliklerin kapsaması gereken alanlar sıralanırken, TYYÇ nin ilgili seviyedeki yetkinlikleriyle daha açık bir ilişkilendirme kurulması, Akreditasyon sürecine giren ve dış değerlendirmesi yapılacak kurumların TYYÇ yi dikkate almasını teşvik etmesi açısından önemli katkı sağlayacaktır. STD 6: Özerklik Standart: Kuruluşlar, yürüttükleri faaliyetlerle ilgili özerk sorumluluklara sahip olacak ve hazırladıkları raporlarda yer alan sonuç ve öneriler yükseköğretim kurumları, bakanlıklar veya diğer paydaşlar gibi üçüncü şahıslar tarafından etkilenmeyecek şekilde bağımsız olmalıdır." TEPDAD, yükseköğretim kurumları ile doğrudan ilişkisi olmayan bağımsız bir dernek tüzel kişilik kazanarak idari ve mali bağlamda özerk bir kurumsal alt yapı oluşturmuştur. TEPDAD'ın Genel Kurul, Yönetim Kurulu, Denetim Kurulu ve UTEAK olan dört ana organında çeşitli toplum temsilcilerinin yer alması olumlu bir gelişme olarak gözlenmektedir. Ancak, karar alma organlarında daha geniş bir paydaş kitlesinin temsilinin sağlanmaması, hala gelişmeye açık bir alandır. STD 7: Kuruluşlar tarafından kullanılan dış kalite güvencesi ve süreçleri. Standart: "Kuruluşlar tarafından kullanılan süreçler, kıstaslar ve prosedürler önceden belirlenmeli ve kamuoyunun bilgisine sunulmalıdır. Bu süreçler içerisinde aşağıdaki hususların bulunması beklenmektedir." Kalite güvencesi sürecine konu teşkil eden hususa ait bir iç değerlendirme (öz değerlendirme) ya da buna denk bir yöntem, Uygun olduğu takdirde öğrenci üye veya üyeleri içeren bir uzmanlar gurubu tarafından yapılacak dış değerlendirme ve yerinde ziyaretler, Herhangi bir kararı, öneriyi ya da diğer resmi sonucu içeren bir raporun yayınlanması, Raporun içerisinde yer alan herhangi bir önerinin ışığında kalite güvence sürecine konu teşkil eden hususun eylemlerinin incelenmesi için bir izleme prosedürü.

7 Bu standarda yönelik hususlar TEPDAD tarafından kapsamlı ve ayrıntılı bir şekilde tanımlanmış olup kamuya açık belgeler halinde TEPDAD web sayfasında yayınlanmaktadır. STD 8: Güvenilirlik sağlama yöntemleri. Standart: "Kuruluşlar kendi güvenliklerini sağlamak için kendi bünyelerinde bazı yöntemler sahip olmak durumundadırlar. Bu yöntemlerin aşağıdaki hususları içermesi beklenmektedir." a) Kuruluşların kendi kalitesinin güvence altına alınması için yayınlanmış ve web sitesinde kamuya açık hale getirilmiş bir politika belgesi. b) Şu hususları gösteren belgeler: kalite güvencesinin amaçlarına yansıtılması, çıkar çatışması önleme mekanizması, taşeronlar tarafından yapılan faaliyet veya üretilmiş materyalin kalitesinin sağlanması, kuruluşun kendi iç kalite güvence sistemi, c) Kuruluşun faaliyetleri üzerinde en az beş yılda bir kez dönemsel olarak icra edilen zorunlu dış incelemeden geçmesi. TEPDAD'ın kendi iç kalite güvence sistemini kurduğuna dair bilgi veya belge bulunamaması gelişmeye açık bir yön olarak öne çıkmaktadır. TEPDAD ın World Federation for Medical Education (WFME) tarafından Ekim 2013 den itibaren 10 yıl süreyle bağımsız bir Dış Değerlendirme ve Akreditasyon Kuruluşu olarak tanınması olumlu bir gelişmedir. Ancak, bu, standardın (c) maddesini sağlamak yolunda henüz yeterli bir gelişme değildir. (Standarttaki en az ifadesi Dış Değerlendirme ve Akreditasyon Kuruluşlarının beş yıl veya daha az sürede periyodik olarak bir dış incelemeden geçmesini gerekli kılmaktadır.)