Spot elektrik fiyatları düşerken tezgahüstü piyasa yükselişe geçti

Transkript

1 Sayı: 36 petroturkcom montelforeks İçindekiler Piyasalar Gündemden Başlık lar > Kasım ayının ilk 8 gününde Piyasa Takas Fiyatı ortalaması 135,37 TL/MWh oldu. Arz-Talep Genel Bakış Piyasa Haberleri Arıza & Bakım > Kasım ayının ilk 6 gününde Sistem Marjinal Fiyatı ortalaması 143,2 TL/MWh oldu. > Sıcaklık endeksinin 13,8 dereceden 12,3 derece seviyelerine gerilemesi bekleniyor. > Montel-Foreks Online'dan anlık TFS, ICAP ve GFI verilerine ulaşabilirsiniz* Ekonomik Takvim Spot elektrik fiyatları düşerken tezgahüstü piyasa yükselişe geçti Tezgah üstü elektrik piyasasında haftanın ilk gününde tüm kontratlar yükselişe geçerken, spot piyasada elektrik fiyatları rüzgardan elektrik üretiminin artması ile düşüşe geçti. PİYASALAR GÜN ÖNCESİ PİYASASI > Montel-Foreks Online üzerinden Energetika.Net haberlerine ücretsiz ulaşabilirsiniz. Tezgah üstü elektrik piyasasında haftanın ilk gününde Aralık ayı baz yük kontratı geçen haftaki TL/MWh seviyesinden bu hafta 150,75-151,25 TL/MWh bandına yükselirken haftanın ilk gününde kontratın işlemi 150,75 TL/MWh'ten gerçekleşti. Spot piyasada ise fiyatlar rüzgardan elektrik üretiminin artması sebebi ile düşüşe geçti. Montel-Foreks ile görüşen traderlar, spot piyasadaki düşüşün rüzgardan elektrik üretiminin MW bandına çıkması ile ilgili olduğunu belirtirken, tezgahüstü piyasadaki artışın satıcı tarafındaki tekliflerin düşmemesine bağlı olduğunu belirttiler. DENGELEME PİYASASI Ekim ayında Sistem Marjinal Fiyatı (SMF) ortalaması 127,6 TL/MWh seviyesinde belirlendi. Kasım ayının ilk 6 gününde 143,2 TL/MWh seviyesinde belirlenen SMF, 31 Ekim-6 Kasım haftasında ise 139,1 TL/MWh bandında belirlendi. Kasım ayının ilk haftasında en yüksek SMF 172,8 TL/MWh ile 2 Kasım Çarşamba günü, en düşük SMF ise 98,7 TL/MWh ile 6 Kasım Pazar günü gerçekleşti.

2

3 KARŞILANABİLİR GÜÇ / PUANT Ekim ayında karşılanabilir güç seviyesinin günlük ortalaması MW olarak belirlenirken, ani puant ortalaması MW seviyesinde belirlendi. Ekim ayı boyunca en yüksek ani puant MW ile 27 Ekim Perşembe günü, en düşük ani puant ise MW ile 2 Ekim Pazar günü gerçekleşti. TEZGAHÜSTÜ PİYASALAR Tezgah üstü elektrik piyasasında haftanın ilk gününde Aralık ayı baz yük kontratı geçen haftaki TL/MWh seviyesinden bu hafta 150,75-151,25 TL/MWh bandına yükselirken haftanın ilk gününde kontratın işlemi 150,75 TL/MWh'ten gerçekleşti. Spot piyasada ise fiyatlar rüzgardan elektrik üretiminin artması sebebi ile düşüşe geçti. Tezgah üstü piyasada Ocak ayı baz yük ürün 150,5-151,5 TL/MWh seviyesinde belirlenirken, geçen haftaya göre 1 TL bandında yükselmesi dikkat çekti. Şubat ayı kontratı TL/MWh, Mart ayı baz yük kontratı ise TL/MWh seviyesinde belirlendi ilk çeyrek baz yük ürünü (Q12017) 136,5-138 TL/MWh seviyesinde belirlenirken, 2017 ikinci çeyrek ürünü (Q22017) ,5 TL/MWh seviyesinde gerçekleşti üçüncü çeyrek ürünü ise (Q32017) 141,5-143,25 TL/MWh seviyesine geldi. Dördüncü çeyrek ürünü (Q42017) TL/MWh bandında alıcı ve satıcı tarafında belirlendi birinci yarı kontratı (H12017) 127,5-129,5 TL/MWh seviyesinde, 2017 ikinci yarı baz yük kontratı (H22017) alıcı ve satıcı tarafında 137,75-139,75 TL/MWh seviyesinde belirlendi. Tezgah üstü piyasalarda hafta başında 2017 yıllık kontratı (CAL17) ise 133,5-134 TL/MWh bandında belirlendi. SINIR ÖTESİ TİCARET Türkiye Elektrik İletim A.Ş (TEİAŞ) tarafından Ekim ayı için yapılan Bulgaristan-Türkiye yönündeki kapasite ihalesinde 166 MW kapasite kullanıma açıldı. İhale sonuçlarına göre; 166 MW kapasitenin tamamı 9 firma tarafından paylaşılırken, ihalede takas fiyatı 2,02 /MWh olarak belirlendi. Bulgaristan İletim Sistem Operatörü (ESO) tarafından Ekim ayı için yapılan, Bulgaristan-Türkiye yönündeki sınır ötesi kapasite ihalesinde ise 166 MW kapasitenin tamamı 8 firma tarafından paylaşıldı. İhalede takas fiyatı 1,93 /MWh olarak belirlendi. Coordinated Auction Office in South East Europe (SEE-CAO) tarafından Ekim ayı için yapılan Yunanistan-Türkiye yönlü sınır ötesi aylık kapasite ihalesinde toplamda 166 MW kapasite ihaleye açılırken, kullanıma açılan kapasitenin tamamı 9 firma tarafından paylaşıldı. İhalede takas fiyatı 3,00 olarak belirlendi. 3

4 ARZ-TALEP KAYNAKLARA GÖRE ÜRETİM Türkiye genelinde Ekim ayında toplam elektrik tüketimi MWh olarak belirlendi yılı Ekim ayında aynı rakam MWh seviyesinde belirlenmişti. Böylece 2016 Ekim ayında elektrik tüketimi 2015'in %4,12 üzerinde belirlenmiş oldu. Aynı ay için, toplam elektrik üretimi MWh olarak belirlendi. Ekim ayı elektrik ithalat rakamı MWh olurken, ihracat MWh seviyesinde belirlendi. Yılın onuncu ayında termik kaynaklardan elektrik üretimi toplamı 2015 yılına göre %8,5 artış göstererek, MWh olarak belirlendi yılında aynı rakam MWh seviyesindeydi yılının Ekim ayında hidrolik kaynaklardan elektrik üretimi MWh seviyesinde kaydedilirken, rakam geçen seneye göre %12,9 düşüş göstermiş oldu yılında hidrolik kaynaklardan elektrik üretimi MWh seviyesinde gerçekleşmişti. Ekim ayında hidrolik kaynaklardan elektrik üretiminin MWh'i akarsu tipi santrallerinden, MWh'i ise barajlı HES'lerden gerçekleşti. Rüzgar kaynaklarından toplam elektrik üretimi Ekim ayında MWh olurken, geçtiğimiz yılın aynı döneminde rakam MWh seviyesindeydi. Rüzgar kaynaklarından elektrik üretimi 2015 yılına göre %11,5 artış göstermiş oldu. Doğal gaz kaynaklarından elektrik üretimine bakıldığında Ekim boyunca MWh üretim gerçekleşirken, rakam geçen seneye göre %9,17 düşüş göstermiş oldu yılının aynı döneminde doğal gaz kaynaklarından toplam MWh elektrik üretimi gerçekleşmişti. Ay boyunca kömür kaynaklarından MWh elektrik üretilirken, 2015 yılında aynı rakam MWh seviyesindeydi. Rakam böylece 2015 yılına göre %36,99 artış göstermiş oldu. KURULUŞLARA GÖRE ÜRETİM Eylül ayında lisanslara göre üretime bakıldığında serbest üreticilerin elektrik üretimi toplamı MWh, EÜAŞ'ın ise MWh seviyesinde olduğu tespit edildi. Yap-İşlet santralleri ise ay boyunca MWh elektrik üretmişti. Ekim ayında lisanslara göre üretime bakıldığında serbest üreticilerin elektrik üretimi toplamı MWh, EÜAŞ'ın ise MWh seviyesinde olduğu tespit edildi. Yap-İşlet santralleri ise ay boyunca MWh elektrik üretti. 4

5 BARAJLARA GELEN SU *TEİAŞ tarafından yayınlanan Barajlara Gelen su verileri 30 Temmuz 2016 tarihi itibarı ile geçici bir süre için askıya alınmıştır. Temmuz ayının ilk 30 gününde barajlara gelen su milyon m3 olarak belirlendi yılının aynı döneminde rakam milyon m3 seviyesindeydi yılında (30 Temmuz tarihine kadar) barajlara gelen toplam su miktarı milyon m3 olurken, 2015 yılının aynı döneminde rakam milyon m3 seviyesindeydi. RÜZGÂR ENERJİSİNDEN ÜRETİM Rüzgar kaynaklarından toplam elektrik üretimi Ekim ayında MWh olurken, geçtiğimiz yılın aynı döneminde rakam MWh seviyesindeydi. Rüzgar kaynaklarından elektrik üretimi 2015 yılına göre %11,5 artış göstermiş oldu. Rüzgâr tahmini yapan kuruluşlar, bugün için MW, yarın için ise MW civarında elektrik üretimi bekliyorlar. ELEKTRİK TÜKETİMİ TEİAŞ tarafından yayınlanan verilerden derlenen bilgilere göre; Türkiye genelinde Ekim ayında toplam elektrik tüketimi MWh olarak belirlendi yılı Ekim ayında aynı rakam MWh seviyesinde belirlenmişti. Böylece 2016 Ekim ayında elektrik tüketimi 2015'in %4,12 üzerinde belirlenmiş oldu. Ekim ayı elektrik ithalat rakamı MWh olurken, ihracat MWh seviyesinde belirlendi. Montel-Foreks'in hava durumu kaynaklarına göre, önümüzdeki hafta Türkiye genelinde sıcaklık endeksinin 13,85 derece seviyelerinde belirlenmesi, sonrasında ise 12,3 derece seviyelerine gerilemesi bekleniyor. 5

6 PİYASA HABERLERİ BORSA İSTANBUL SEANS SAATLERİ DEĞİŞİYOR Borsa İstanbul tarafından 1 Kasım 2016 tarihinde yapılan duyuruya göre, elektrik kontratlarının da dahil olduğu Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasası'nda (VİOP) seans saatleri uzatılıyor. Borsa İstanbul tarafından 1 Kasım tarihinde yapılan duyuruda; "Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasası'nda (VİOP), seansın tam iş günlerinde saat 09:30'da başlamasına, Pay Vadeli İşlem ve Opsiyon Sözleşmeleri için saat 18:10'da, diğer sözleşmeler için saat 18:15'te sona erdirilmesine karar verilmiştir." Denildi. Borsa İstanbul kapsamında ayrıca Pay Piyasası ve Borçlanma Araçları Piyasası'nda da seans saatleri değiştirildi. Yeni seans saatleri 14/11/2016 (Pazartesi) tarihinden itibaren geçerli olacak. TÜİK KWH ELEKTRİK ENERJİSİ SATIN ALINACAK TÜİK Nevşehir Bölge Müdürlüğü Hizmet Binası için serbest piyasadan kwh elektrik enerjisi satın alacak. TÜİK'in konu ile ilgili ihale ilanına göre, Sözleşme taraflarca imzalandıktan sonra yüklenici firma PMUM a kayıt işlemlerini yaptıracak. Türkiye İstatistik Kurumu Başkanlığı Nevşehir Bölge Müdürlüğü Enerji alımı işi tarihinde saat 00:01 de başlayacak tarihinde saat 24:00 de sona erecek. İhale 11 Kasım saat 09:30'da gerçekleştirilecek. ÇALIK 'IN SARPINCIK RES PROJESİNDE ÜRETİM BAŞLADI Çalık Enerji'ye ait ikinci rüzgar enerji santrali yatırımı olan Sarpıncık RES Projesinde yer alan, iki ünitenin Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı tarafından geçici kabulü yapıldı ve 31 Ekim 2016 tarihi itibariyle ticari işletmeye geçirildi. Çalık Enerji'den yapılan açıklamaya göre, İzmir Karaburun'da yer alan Sarpıncık RES Projemizin yapımına hala devam edilmekte olup, toplam 13 adet Nordex türbininden oluşan ve 32 MW kurulu güce sahip kalan türbinlerin de, en kısa sürede ticari işletmeye geçmesi için gerekli çalışmalar yapılıyor. AK ENERJİ/DANIŞMAN: DOĞALGAZ SANTRALLERİ DESTEKLENMELİ Piyasadaki arz fazlası nedeniyle düşen elektrik fiyatları ve dolar kurunda yaşanan artışın etkisiyle enerji şirketleri zor günler geçiriyor. Finansman ödemelerinde sıkıntı yaşayan, başta doğalgaz santralleri olmak üzere elektrik üreticileri yeniden yapılandırma yoluna gidiyor. BloombergHT'ye konuşan Ak Enerji Genel Müdürü Ahmet Ümit Danışman, bu ortamda doğalgaz santrallerinin ayakta kalabilmesi için desteklenmesi gerektiğini belirtti. Mevcut elektrik fiyatlarının özellikle borç yükü döviz olan tesisler için sıkıntı yarattığını kaydeden Danışman, Ak Enerji de dahil bir takım şirketlerin mevcut finansmanlarını yeniden gözden geçirip yapılandırdıklarını belirtti. Doğalgaz santrallerinin ayakta kalabilmesi için yapılandırmanın yeterli olmayabileceğine dikkat çeken Danışman sözlerini şöyle sürdürdü: "Önümüzdeki 1-2 yıllık dönem içerisinde piyasanın mevcut haliyle arz fazlasının devam edeceği öngörülüyor. Kurulmuş olan, en son teknolojiyle çalışan, gazı en verimli şekilde kullanan, minimum maliyetle enerji üretebilen doğalgaz tesislerinin ayakta kalması, sürdürülebilir olması için önümüzdeki dönem içinde destek mekanizmasının kurulmasında fayda olduğunu düşünüyorum. Esas itibariyle burada söz konusu olan, bu tesislerin emre amade kalmasını, istenildiği anda üretim yapabilmesini sağlayacak bir mekanizma." Türkiye'nin enerjisinin yaklaşık yüzde 40'ının doğalgaz tesislerinden sağlandığını kaydeden Danışman, "Doğalgaz santralleri, düğmeye bastığınız anda çalışabilen ve durabilen tesisler. Son derece esnek çalışma imkanı olan tesisler. Türkiye'nin enerji ağının bel kemiğini bu tesisler oluşturuyor. Anında durup kalkabilmesi, baz yüklü çalışabilmesi itibariyle son derece önemli, sistemin bel kemiği. Bunların yaşaması, ayakta kalması lazım" diye konuştu. Tesislerin hepsinin milyarlarca dolar mertebesindeki yatırımlar olduğunu bildiren Danışman, dolar kurundaki artışın şirketler üzerindeki etkisini şu sözlerle özetledi: "Üretip sattığınız elektrikle borçların ödenebiliyor olması lazım. Kurlardaki değişiklik maalesef borçlarınızı dolar olarak ödeme yükümlülüğünüz olduğu ve elektriği de TL olarak sattığınız için negatif etkiliyor. Üretip satabileceğiniz elektrik miktarı belli ama bunu dolara çevirip ödeyeceğiniz banka borcunuz her geçen gün daha çok artıyor. Bunların da göz önünde bulundurularak doğalgaz tesislerini en azıdnan belli bir süre destek verilmesinde fayda var. TÜRKİYE ENERJİ ZİRVESİ KASIM'DA DÜZENLENECEK Türkiye Enerji Zirvesi Kongre ve Sergisi'nin yedincisi bu yıl Kasım 2016 tarihleri arasında Adana HiltonSa Oteli'nde düzenlenecek. T.C. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı himayelerinde, Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) destekleriyle yapılmakta olan zirvede, Türkiye'yi çok yakından ilgilendiren fakat bölge ülkeleri arasında var olan güvenlik, diplomatik ve siyasi problemler nedeniyle bölgesel ilişkilerde gerilimlere de yol açan Doğu Akdeniz enerji kaynaklarıyla ilgili son gelişmeler uluslararası hukuk, güvenlik, diplomatik, teknik ve ticari açılardan ele alınacaktır. 6

7 MENZELET VE KILAVUZLU HES İÇİN EN YÜKSEK TEKLİF 1,25 MİLYAR TL OLDU Elektrik Üretim A.Ş.'ye ait Menzelet ve Kılavuzlu Hidroelektrik Santralleri ihalesinde en yüksek teklifi 1,25 milyar TL ile Akörenbeli Hidroelektrik Santral Yatırımları Yapım ve İşletim A.Ş. verdi. Özelleştirme İdaresi Başkanlığında yapılan ihaleye 10 firma katıldı. Nihai pazarlık görüşmesi sonucunda, Menzelet ve Kılavuzlu Hidroelektrik Santralleri ile bu Santraller tarafından kullanılan taşınmazlar için en yüksek teklif 1,25 milyar TL ile Akörenbeli Hidroelektrik Santral Yatırımları Yapım ve İşletim A.Ş. tarafından verildi. DİCLE ELEKTRİK: 200 TRAFONUN ETKİLENDİĞİ PATLAMA SONRASI 24 SAATE NORMALE DÖNÜLDÜ Diyarbakır'da Cuma günü sabah saatlerinde yaşanan patlamanın, kentin en kalabalık nüfusunu barındıran 3 mahalle ile 2 bulvardaki enerji altyapısını çökerttiği belirlendi. 200 trafonun hasar gördüğü patlamanın ardından bir kriz masası kuran Dicle Elektrik Dağıtım, kısa sürede gerekli onarımları yaparak, bu mahallelerin tümüne 24 saat içerisinde elektrik vermeyi başardı. Enerji şirketi, daha önce de başta Sur ilçesi olmak üzere Silvan, Nusaybin, Cizre gibi olayların yaşandığı birçok yerleşim yerinde zamanında yaptığı çalışmalar ile halkın takdirini toplamıştı. Geçtiğimiz Cuma günü Diyarbakır'ın merkez Bağlar ilçesinde Çevik Kuvvet Şube Müdürlüğü olarak kullanılan eski emniyet müdürlüğü ek hizmet binasına bomba yüklü araç ile düzenlenen saldırıda 11 kişi hayatını kaybetmiş, 100'ün üzerinde kişi de yaralanmıştı. Çevredeki tüm binaları adeta harabeye çeviren patlamada, Şeyh Şamil, Mevlana Halit, 5 Nisan mahalleleri ile Selahattin Eyyubi ve Medine Bulvarı'nın elektrik altyapısı da ciddi biçimde zarar gördü. Bu mahallelere enerji sağlayan yüksek gerilim hatları da patlamadan zarar görürken, Dicle Elektrik Dağıtım ekiplerinin yaptığı ilk belirlemelere göre bahse konu mahalle ve bulvarlara enerji sağlayan 200 trafo devre dışı kaldı. Patlamanın şiddeti ile yüzlerce metre iletken kablo koparken, çok sayıda aydınlatma lambası ve izolatör ise kırıldı. Patlamanın oldukça geniş bir alanda enerji altyapısını etkilemesi üzerine Dicle Elektrik tarafından hemen bir kriz masası oluşturularak, arıza onarım ekipleri belli bir plan çerçevesinde bu bölgeye yönlendirildi. Emniyet olay yeri inceleme ekiplerinin çalışma yapması nedeniyle Dicle Elektrik Dağıtım arıza onarım ekiplerinin patlamanın yaşandığı yerde çalışma yapmasına ilk gün izin verilmedi. Bunun üzerine enerji şirketine bağlı ekipler, çevre cadde ve sokaklarda bulunan hasarlı trafoları onarmaya, kopan iletkenleri yenileyerek, aydınlatma lambaları ve izolatörleri değiştirmeye başladı. Akşam saatlerine kadar 185 trafo ya değiştirildi ya da onarıldıktan sonra, patlamadan etkilenen yerlerin büyük bir kısmına yeniden elektrik verildi. Olay yeri inceleme ekiplerinin geç saatlere kadar süren çalışmasının sona ermesinin ardından patlamanın yaşandığı yere de giren Dicle Elektrik Dağıtım ekipleri, geceyi karanlıkta geçiren Şeyh Şamil, Mevlana Halit, 5 Nisan mahallelerine bağlı bazı sokaklara da kısa sürede enerji verdi. Patlama sonrası karanlıkta kalan ve Dicle Elektrik Dağıtım ekiplerinin yaptığı çalışmalar sonunda kısa sürede yeniden elektriğe kavuşan vatandaşlar ise enerji şirketine özverili çalışmalarından dolayı teşekkür etti. BAE ENERJİ BAKANI, "GLOBAL PETROL PİYASASINDA ARZ FAZLASI NEREDEYSE ORTADAN KALKTI" Birleşik Arap Emirlikleri Enerji Bakanı Suhail bin Muhammed al Mazrouei, global petrol arz faslasının neredeyse ortadan kalktığını söyledi. Abu Dhabi'de düzenlenen petrol konferansında konuşan Mazrouei, "Arz fazlası neredeyse ortadan kalktı. Bu döngünün artık dibinde olduğumuzu düşünüyorum" diye konuştu. mazrouei ayrıca, "Bizi asıl endişelendirek, sektörün yatırımların devam etmesine duyulan ihtiyaç. Arzda gelecek 3-4 yılda büyük artış görülmemesini sağlamamız gerekli. İRANLI BAKAN YARDIMCISI: İRAN, TÜRKİYE'YE ELEKTRİK AKIŞINI DURDURDU İran Enerji Bakan Yardımcısı Huşeng Felahetiyan, İran'ın Türkiye'ye yaptığı elektrik ihracatının borç nedeniyle durdurulduğunu söyledi. DHA'nın haberine göre Felahetiyan, alıcı Türk firmasının İran'a olan 200 milyon dolar tutarındaki borcunu ödemediği için elektrik akışının kesildiğini ifade etti. İhracatı durdurmamızın 'en önemli nedeni' ödenmeyen borçlardır diyen İranlı yetkili, Ödenmemiş borçların alınması ve ihracatın yeniden başlaması için görüşmelere başlanmıştır diye konuştu. Felahetiyan, borçların ödenmesi konusunda güvence verilmesi durumunda elektrik satışını yeniden başlatabileceklerini kaydetti. Basında çıkan bazı iddialara göre, Türkiye'nin hidroelektrik yöntemlerle elde ettiği elektrik miktarının artması üzerine Türkiye'nin kendi isteğiyle İran'dan elektrik ithalatını durdur. RUSYA'NIN KÖMÜR İHRACATI AZALDI Rusya'nın İngiltere'ye kömür ihracatı yılın ilk üç çeyreğinde yıllık yüzde 42 azaldı. Montel'in haberine göre, kömür ihracatı belirtilen dönemde 8,2 milyon tona geriledi. Rusya'nın toplam termal kömür ihracatı ise ilk dokuz ayında yüzde 9 artarak 102,8 milyon tona yükseldi. 7

8 BAKIM & ARIZA BİLDİRİMLERİ Dönem:

9 EKONOMİK TAKVİM Dönem:

10 SİSTEM LNG İŞİNİZE GELİR. Sistem LNG, Türkiye nin neresinde olursanız olun, boru hattının gitmediği her yere doğal gazı kara yoluyla ulaştırıyor. Sitelerden otellere, fabrikalardan tesislere kadar yaygın kullanım alanına sahip Sistem LNG, işletmenizin tüm enerji ihtiyacını tek merkezden İpragaz güvencesiyle karşılıyor. Alternatif yakıtlara göre fiyat avantajı sunan, doğayla dost, verimli ve güvenli doğal gaz, Sistem LNG ile iş yerinize geliyor.