Ağustos ayında elektrik tüketimi geçen yılın %4,7 üzerinde belirlendi

Transkript

1 Sayı: 29 petroturkcom montelforeks İçindekiler Piyasalar Arz-Talep Genel Bakış Piyasa Haberleri Arıza & Bakım Ekonomik Takvim Ağustos ayında elektrik tüketimi geçen yılın %4,7 üzerinde belirlendi PİYASALAR Gündemden Başlık lar TEİAŞ verilerine göre; Türkiye genelinde Ağustos ayında toplam elektrik tüketimi MWh olurken, 2015 yılına göre rakam %4,76 artış göstermiş oldu. GÜN ÖNCESİ PİYASASI > Ağustos ayında Piyasa Takas Fiyatı ortalaması 161,48 TL/MWh olarak belirlendi. > Ağustos ayında Sistem Marjinal Fiyatı ortalaması ise 159,4 TL/MWh olarak belirlendi. > Türkiye genelinde Ağustos ayında toplam elektrik tüketimi MWh oldu. > Sıcaklık endeksinin 23,17 dereceden 24,01 derece seviyelerine yükselmesi bekleniyor. > Montel-Foreks Online'dan anlık TFS, ICAP ve GFI verilerine ulaşabilirsiniz* TEİAŞ tarafından yayınlanan verilerden derlenen bilgilere göre; Türkiye genelinde Ağustos ayında toplam elektrik tüketimi MWh olarak belirlendi yılı Ağustos ayında aynı rakam MWh seviyesinde belirlenmişti. Böylece 2016 Ağustos ayında elektrik tüketimi 2015'in %4,76 üzerinde belirlenmiş oldu. Aynı ay için Ülke genelinde toplam elektrik üretimi MWh olarak belirlendi. İthalat rakamı MWh olurken, ihracat MWh seviyesinde belirlendi. Yılın sekizinci ayında termik kaynaklardan elektrik üretimi MWh, hidrolik kaynaklardan elektrik üretimi ise MWh olarak belirlendi. DENGELEME PİYASASI Ağustos ayında Sistem Marjinal Fiyatı ortalaması 159,4 TL/MWh olarak belirlendi. Ağustos ayının ilk yarısında 153,7 TL/MWh seviyesinde belirlenen SMF, ikinci yarıda 164,9 TL/MWh bandına yükseldi. Aynı rakam Eylül ayının ilk 4 gününde ise 92,2 TL/MWh seviyesinde belirlendi. Ağustos ayında en yüksek SMF 209,9 TL/MWh ile 22 Ağustos Pazartesi günü, en düşük SMF ise 82,8 TL/MWh ile 14 Ağustos Pazar günü gerçekleşti.

2

3 KARŞILANABİLİR GÜÇ / PUANT Ağustos ayında günlük ortalama karşılanabilir güç MW olurken, ani puant ortalaması MW seviyesinde belirlendi. Ağsutos ayı boyunca en yüksek ani puant MW ile 11 Ağustos Perşembe günü, en düşük ani puant ise MW ile 14 Ağustos Pazar günü gerçekleşti. TEZGAHÜSTÜ PİYASALAR Tezgahüstü elektrik piyasalarında Eylül ay sonu kontratı (BOM) haftanın ilk gününde 140,5-141,5 TL/MWh bandında belirlenirken, Ekim ayı baz yük kontrat piyasada ,5 TL/MWh seviyesinde belirlendi. Ekim ayı baz yük kontratın işlemi piyasada 138,25 TL/MWh bandında gerçekleşti. Kasım ayı baz yük kontrat ise hafta başında ,5 TL/MWh seviyesine gelirken, Aralık ayı baz yük kontrat TL/MWh seviyesinde belirlendi. Tezgahüstü piyasalarda Ekim+Kasım iki aylık baz yük kontrat 138,75-139,25 TL/MWh bandında belirlendi son çeyrek baz yük elektrik kontratı 143,75-144,25, 2017 ilk çeyrek baz yük ürünü (Q12017) 138,5-139,25 TL/MWh seviyesinde belirlenirken, 2017 ikinci çeyrek ürünü (Q22017) ,5 TL/MWh seviyesinde gerçekleşti ikinci yarı baz yük kontratı (H22017) alıcı ve satıcı tarafında ,5 TL/MWh seviyesinde belirlendi. Tezgah üstü piyasalarda haftanın ilk gününde 2017 yıllık kontrat (CAL17) ise 135,5-136,25 TL/MWh bandında belirlendi. SINIR ÖTESİ TİCARET Türkiye Elektrik İletim A.Ş (TEİAŞ) tarafından Ağustos ayı için yapılan Bulgaristan-Türkiye yönündeki kapasite ihalesinde 108 MW kapasite kullanıma açıldı. İhale sonuçlarına göre; 108 MW kapasitenin tamamı 8 firma tarafından paylaşılırken, ihalede takas fiyatı 6,12 /MWh olarak belirlendi. Bulgaristan İletim Sistem Operatörü (ESO) tarafından Ağustos ayı için yapılan, Bulgaristan-Türkiye yönündeki sınır ötesi kapasite ihalesinde ise 108 MW kapasitenin tamamı 4 firma tarafından paylaşıldı. İhalede takas fiyatı 12,32 /MWh olarak belirlendi. Coordinated Auction Office in South East Europe (SEE-CAO) tarafından Ağustos ayı için yapılan Yunanistan-Türkiye yönlü sınır ötesi aylık kapasite ihalesinde toplamda 166 MW kapasite ihaleye açılırken, kullanıma açılan kapasitenin tamamı 9 firma tarafından paylaşıldı. İhalede takas fiyatı 5,76 olarak belirlendi. 3

4 ARZ-TALEP KAYNAKLARA GÖRE ÜRETİM Ağustos ayında, Ülke genelinde toplam elektrik üretimi MWh olarak belirlendi. İthalat rakamı MWh olurken, ihracat MWh seviyesinde belirlendi. Yılın sekizinci ayında termik kaynaklardan elektrik üretimi toplamı MWh oldu yılında aynı rakam MWh olmuştu. Böylece 2016 yılında rakam 2015 Ağustos'a göre %5,7 artış göstermiş oldu. Hidrolik kaynaklardan elektrik üretimi Ağustos ayında MWh olarak belirlendi. Rakam geçen seneye göre %9,1 düşüş göstermiş oldu yılında hidrolik kaynaklardan elektrik üretimi MWh seviyesinde gerçekleşmişti yılının Ağustos ayında akarsu tipi santrallerin elektrik üretimi MWh olurken, barajlı HES'lerin elektrik üretimi MWh olarak belirlendi. Rüzgar kaynaklarından elektrik üretimi Ağustos ayında MWh olurken, geçtiğimiz yılın aynı döneminde rakam MWh seviyesinde belirlenmişti. Rüzgar kaynaklarından elektrik üretimi 2015 yılına göre %44,1 artış göstermiş oldu. Ağustos ayında jeotermal kaynaklardan üretimin ise MWh olduğu tespit edildi yılında aynı rakam MWh seviyesindeydi. Ağustos ayı boyunca boyunca doğal gaz kaynaklarından MWh üretim gerçekleşirken, rakam geçen seneye göre %5,3 düşüş göstermiş oldu yılının Ağustos ayında doğal gaz kaynaklarından MWh elektrik üretimi gerçekleşmişti. Ay boyunca kömür kaynaklarından MWh elektrik üretilirken, 2015 yılında aynı rakam MWh seviyesindeydi. Rakam böylece 2015 yılına göre %25,45 artış göstermiş oldu. KURULUŞLARA GÖRE ÜRETİM Ağustos ayında lisanslara göre üretime bakıldığında serbest üreticilerin elektrik üretimi toplamı MWh, EÜAŞ'ın ise MWh seviyesinde olduğu tespit edildi. Yap-İşlet santralleri ise ay boyunca MWh elektrik üretti. 4

5 BARAJLARA GELEN SU TEİAŞ tarafından yayınlanan Barajlara Gelen su verileri 30 Temmuz 2016 tarihi itibarı ile geçici bir süre için askıya alınmıştır. Temmuz ayının ilk 30 gününde barajlara gelen su milyon m3 olarak belirlendi yılının aynı döneminde rakam milyon m3 seviyesindeydi yılında (30 Temmuz tarihine kadar) barajlara gelen toplam su miktarı milyon m3 olurken, 2015 yılının aynı döneminde rakam milyon m3 seviyesindeydi. RÜZGÂR ENERJİSİNDEN ÜRETİM Rüzgar kaynaklarından elektrik üretimi Ağustos ayında MWh olurken, geçtiğimiz yılın aynı döneminde rakam MWh seviyesinde belirlenmişti. Rüzgar kaynaklarından elektrik üretimi 2015 yılına göre %44,1 artış göstermiş oldu. 14 Ağustos 2016 Pazar günü rüzgardan elektrik üretimi MWh ile rekor seviyeye yükselmiş oldu. Rüzgâr tahmini yapan kuruluşlar, bugün için 750 MW, yarın için ise 500 MW civarında elektrik üretimi bekliyorlar. ELEKTRİK TÜKETİMİ TEİAŞ tarafından yayınlanan verilerden derlenen bilgilere göre; Türkiye genelinde Ağustos ayında toplam elektrik tüketimi MWh olarak belirlendi yılı Ağustos ayında aynı rakam MWh seviyesinde belirlenmişti. Böylece 2016 Ağustos ayında elektrik tüketimi 2015'in %4,76 üzerinde belirlenmiş oldu. Montel-Foreks'in hava durumu kaynaklarına göre, önümüzdeki hafta Türkiye genelinde sıcaklık endeksinin 23,17 derece seviyelerinde belirlenmesi, sonrasında ise 24,01 derece seviyelerine yükselmesi bekleniyor. 5

6 PİYASA HABERLERİ TÜRKİYE'NİN ENERJİ İTHALATI TEMMUZ'DA %31,1 AZALDI Türkiye'nin enerji ithalatı Temmuz ayında bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 31,1 düşüş gösterdi. Türkiye İstatistik Kurumundan(TÜİK) yapılan açıklamaya göre, en büyük ithalat kalemlerinden olan mineral yakıtlar, mineral yağlar ve bunların damıtılmasından elde edilen ürünler ithalatı 2 milyar 158,5 milyon dolar oldu. Geçen yıl aynı ayda ithalat 3 milyar 48,4 milyon dolar olmuştu. Yılın ilk 7 ayında ise ithalat %36,5 düşüşle 23,7 milyar dolardan 15,0 milyar dolara indi. STATKRAFT, TÜRKİYE'DE DEVAM EDECEK Dünya Gazetesi'nin haberine göre; Norveçli enerji şirketi Statkraft'ın Üst Yöneticisi Christian Rynning-Tonnesen, Türkiye pazarındaki çalışmalarının devam ettiğini belirterek, "Türkiye piyasasından çıkmak gibi bir planımız yok" dedi. Statkraft'ın Türkiye planlarını değerlendiren Tonnesen, Avrupa ve Türkiye'de yenilenebilir enerjiye yönelimin devam ettiğini söyledi. Türkiye'nin yenilenebilir enerji potansiyelinin yüksek olduğunu dile getiren Tonnesen, "Türkiye'nin hidroelektrik, rüzgar, güneş ve jeotermal enerji alanında büyük potansiyel mevcut. Bu potansiyel, faydalı bir tarife mekanizmasıyla da destekleniyor. Bu nedenle bölgede daha çok yatırım bekleniyor." diye konuştu. Tonnesen, şirketlerinin yenilenebilir enerji potansiyeli yüksek birçok ülkede faaliyette bulunduğunu belirterek, "Her yeni yatırım bir içsel rekabete konu oluyor. Yatırımlarımız finansal durumumuza göre şekilleniyor. Bizim Türkiye piyasasından çıkmak gibi bir planımız yok. Türkiye'de bulunan iki hidroelektrik santralimizde de elektrik üretimi devam ediyor. Türkiye'deki pazarda da operasyonlarımız sürüyor." ifadesini kullandı. AĞUSTOS'TA YAĞIŞLAR NORMALİNDEN FAZLA, GEÇEN YILDAN AZ OLDU Meteoroloji Genel Müdürlüğü tarafından yapılan açıklamaya göre, Ağustos ayı yağış ortalaması 18,0 mm, normali 13,9 mm ve 2015 Yılı Ağustos ayı yağış ortalaması ise 22,1 mm'dir. Yağışlarda normaline göre % 29,5 artış, geçen yıl Ağustos ayı yağışına göre ise % 18,6 azalma gözlendi. Meteoroloji Genel Müdürlüğü tarafından yapılan açıklamaya göre, Ağustos ayında bölgeler itibariyle yağış durumu şu şekilde oldu: "Marmara: Bölge yağış ortalaması 14,6 mm, normali 17,7 mm, 2015 Ağustos ayı yağışı ise 13,1 mm'dir. Yağışlarda normaline göre % 17,5 azalma geçen yıl Ağustos ayı yağışına göre ise % 11,5 artış gözlenmiştir. Ege: Bölge yağış ortalaması 17,4 mm, normali 8,0 mm, 2015 Ağustos ayı yağışı ise 26,1 mm'dir. Yağışlarda normaline göre % 117,5 artış, geçen yıl Ağustos ayı yağışına göre ise % 33,3 azalma gözlenmiştir. Akdeniz: Bölge yağış ortalaması 7,7 mm, normali 6,9 mm, 2015 Ağustos ayı yağışı ise 15,4 mm'dir. Yağışlarda normaline göre % 11,6 artış, geçen yıl Ağustos ayı yağışına göre ise % 50,0 azalma gözlenmiştir. İç Anadolu: Bölge yağış ortalaması 13,9 mm, normali 8,7 mm, 2015 Ağustos ayı yağışı ise 20,3 mm'dir. Yağışlarda normaline göre % 59,8 artış, geçen yıl Ağustos ayı yağışına göre % 31,5 azalma gözlenmiştir. Karadeniz: Bölge yağış ortalaması 49,9 mm, normali 37,2 mm, 2015 Ağustos ayı yağışı ise 43,6 mm'dir. Yağışlarda normaline göre % 34,1 geçen yıl Ağustos ayı yağışına göre ise % 14,4 artış gözlenmiştir. Doğu Anadolu: Bölge yağış ortalaması 11,6 mm, normali 11,2 mm, 2015 Ağustos ayı yağışı ise 20,4 mm'dir. Yağışlarda normaline göre % 3,6 artış, geçen yıl Ağustos ayı yağışına göre ise % 43,1 azalma gözlenmiştir. Güneydoğu Anadolu: Bölge yağış ortalaması 0,6 mm, normali 1,2 mm, 2015 Ağustos ayı yağışı ise 2,0 mm'dir. Yağışlarda normaline göre % 50 geçen yıl Ağustos ayı yağışına göre de % 70 azalma gözlenmiştir." ENERGO-PRO, ERZURUM'DA 99,5 MW'LIK HES İNŞA EDECEK Prag merkezli Energo-Pro, Erzurum'da 99,5 MW kurulu gücünde barajlı hidroelektrik santrali (HES) inşa edeceğini açıkladı. 240 milyon dolarlık (214.9 milyon ) HES projesine Akbank ortak finansman sağlarken, 166 milyon dolar (148.6 milyon ) tutarında, on yıl vadeli kredi desteği verecek. Energetika'nın haberine göre; Sloven türbin üreticisi Litostroji Enerji ve Çek mühendislik firması CKD Blansko Engineering de projeye katılacağı açıklanırken, Energo-Pro ve Akbank arasında yapılan finansman sözleşmesi geçtiğimiz günlerde, her iki şirketin temsilcileri tarafından Prag'da imzalandı. Energo-Pro, HES yatırımının bir Türk bankası tarafından finanse edilen ilk Çek yatırımı olduğunu resmi olarak duyurdu. Projenin toplam bedeli 240 milyon dolara (214.9 milyon ) ulaşırken, santralin 2019 yılında devreye alınması planlanıyor. Yıllık ortalama 340 GWh seviyesinde üretim yapması beklenen santralin kurulu gücü 95,5 MW olarak açıklandı. Energo-Pro firmasının Türkiye'de toplam kurulu gücü 95,5 MW'a ulaşan 5 hidroelektrik santrali bulunuyor. RUSYA'NIN KÖMÜR İHRACATI 2011'DEN SONRA EN YÜKSEK SEVİYEDE Rusya'nın kömür ihracatı Ağustos ayında Ekim 2011'den bu yana görülen en yüksek seviyeye çıktı. Montel'in derlediği verilere göre, Ağustos ayında kömür ihracatı geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 8,2 artarak günlük ortalama 463 bin ton oldu. Rusya Enerji Bakanlığı verilerine göre Ağustos ayında kömür ihracatı Temmuz ayına göre yüzde 3,7 arttı. Yılın ilk 8 ayında da ihracat yüzde 7,5 artışla 107,2 milyon tona ulaştı. 6

7 KARBON FİYATLARI SON 3 YILIN EN DÜŞÜK SEVİYESİNİ GÖRDÜ Avrupa karbon fiyatları son 3 yılın en düşük seviyesine indi. ICE Vadeli Avrupa Piyasasında gerçekleşen işlemlere göre, 2016 Aralık vadeli fiyatlar düne göre yüzde 11,0 düşüşle 3,89 euro/ton seviyesini gördü. ICE'de önceki kapanış 4,38 euro/ton olmuştu. Analistler bugünkü düşüşte Almanya ihalesinin etkili olduğunu ifade ediyorlar. Fiyatlar en son 2013 yılının Haziran ayında bu seviyeleri görmüştü. Piyasada son işlemler 4,06 euro/ton seviyesinde gerçekleşiyor. TÜRKİYE'NİN İLK YENİLENEBİLİR ENERJİ KOOPERATİFİ İZMİR'DE KURULUYOR İyi iş fikirlerini gerçeğe dönüştürmek isteyen Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) İzmir Genç Girişimciler Kurulu İcra Komitesi üyeleri, 1 yıllık çalışmalarının sonucunu almaya başladı. 10 genç girişimci, alanında uzman isimleri buluşturarak hem girişimleri güçlendirmek hem de yeni iş bağlantıları yaratmak amacıyla Türkiye'nin ilk yenilenebilir enerji kooperatifini İzmir'de kuruyor. İzmir Enerji Kooperatifi ortakları genç, yenilikçi ve vizyoner girişimcilerden oluşan, tükettiği elektriği kendi tesislerinde üreterek ülke ekonomisine katkı sağlayan bir girişim olmayı hedefleniyor. ZORLU ENERJİ'NİN TÜRKİYE'DEKİ İKİNCİ VE ÜÇÜNCÜ RÜZGAR SANTRALLERİ DEVREYE GİRDİ Zorlu Enerji'nin Türkiye'deki ikinci rüzgar santral projesi olan Sarıtepe-Demirciler Rüzgar Enerjisi Santralleri, tam kapasite elektrik üretimine başladı. 80,3 MW kurulu güce sahip iki santral, Osmaniye'nin Bahçe ilçesinde 100 milyon Euro yatırımla hayata geçti. Zorlu Enerji, yerli ve yenilenebilir enerji alanında Türkiye'de referans projeler geliştirmeyi sürdürüyor. Zorlu Enerji'nin Osmaniye'nin Bahçe ilçesinde 100 milyon Euro yatırımla kurulumunu gerçekleştirdiği Sarıtepe-Demirciler Rüzgar Enerjisi Santralleri (RES) projesi tam kapasite elektrik üretimine başladı. 80,3 MW kurulu güce sahip proje, Zorlu Enerji'nin, Türkiye'nin en büyük rüzgar santralleri arasında gösterilen 135 MW kurulu güçteki Gökçedağ RES'den sonra Türkiye'deki ikinci RES projesi konumunda. Sadece Türkiye'nin değil, Pakistan'ın da en büyük RES yatırımcıları arasında yer aldıklarını belirten Zorlu Enerji Genel Müdürü Sinan Ak, Osmaniye'nin Bahçe ilçesinde 100 milyon Euro yatırım ile kurduğumuz Sarıtepe - Demirciler RES ile birlikte yerli ve yenilenebilir enerjinin yurt içi portföyümüzdeki oranı yüzde 67'ye yükselirken rüzgarda Türkiye'de 215.3, Pakistan yatırımımızla birlikte ise toplam MW'lık güce ulaştık dedi. Yerli ve yenilenebilir enerji alanında Türkiye'nin vizyonunu ileri taşıyan projeler geliştirdiklerini belirten Ak, tüm rüzgar projelerinde gönüllü karbon piyasasında işlem gören enerji projelerini derecelendiren standartlar arasında en itibarlısı olan Gold Standard sertifikasına sahip olmalarının bunun önemli bir yansıması olduğunu dile getirdi. Sinan Ak, Yatırımlarımızda ekonomik sürdürülebilirlik kadar, toplumsal ve çevresel sürdürülebilirliği önemsiyor ve bunun gereklerini yerine getiriyoruz. Sektörümüz açısından da ilham verici olduğuna inandığımız projeleri hayata geçirmeye devam edeceğiz açıklamasında bulundu. Zorlu Enerji, Pakistan'ın ilk rüzgar santralinin de yatırımcısı ve işletmecisi konumunda. PETRONAS, 2016 İÇİN ORTALAMA PETROL FİYATINI 30 DOLAR/VARİL OLARAK BEKLEMEYE DEVAM EDİYOR Malezya petrol şirketi Petronas, 2016 yılı için ortalama petrol fiyatı tahminini değiştirmedi. Petronas Başkanı ve CEO'su Wan Zulkiflee Wan Ariffin, "Global petrol piyasasında oynaklığın devam ettiğini görmeyi bekliyoruz. Aşırı arz, büyüyen stoklar ve yavaşlayan talep büyümesi petrol piyasasında karamsar görünümün 2017 yılında da devam edeceğine işaret ediyor" diye konuştu. Wan Zulkiflee açıklamasında, Şubat ayında bu yıl için ortalama fiyat tahminlerinin 30 dolar/varil olarak duyurduklarını hatırlatırken, bu tahminin değişmediğini vurguladı. DİLEK: ENERJİ ALIŞVERİŞİ, TÜRKİYE İLE RUSYA'NIN EKONOMİK BAĞIMSIZLIĞININ TEMELİNE OTURUYOR Global Enerji Derneği Başkanı Çiğdem Dilek Rusya ile gelişen enerji ilişkileri hakkında İki ülke arasında doğalgaz alışverişi, Türk Akımı, Akkuyu Nükleer Santral projeleri gibi uluslararası projeler var. Daha evvel çeşitli ortamlarda Türk Rus ilişkilerinin bir müddet sonra düzeleceğinden umutlu olduğumuzu, doğalgaz tedarikinde bir sıkıntı olmayacağını zaten dile getirmiştik. Keza Rus ekonomisinin büyük kısmı doğalgazdan elde edilen gelirle dönmektedir. Bu nedenle de çok şükür ki Türkiye'nin gaz tedarikinde bir sıkıntı yaşanmadı dedi. 9 Ağustos'ta Cumhurbaşkanının Rusya'ya yapmış olduğu ziyaretin çok önemli olduğunun altını çizen Dilek Zira Rusya'da Türkiye gibi- bölgesinde çok önemli bir oyuncudur. Dış politika ile enerji konularının birbirinden ayrılamayacağını düşünürsek bu ılımlı hava enerji projelerine de yansıyacaktır. Türk Akımı projesinin hızlandırılacağı ve Akkuyu NGS projesine tekrar hız verileceği haberleri 9 Ağustos görüşmelerinin hemen ardından geldi zaten. Mesela Gazprom yaptığı açıklamada Türk Akımı için finansman arayışını hızlandırdığını açıkladı. Türkiye enerjinin doğunun batıya iletilmesinde transit ülke olma rolünü bu proje ile güçlendirecektir. Bu minvalde Türk-Rus ilişkilerinin iyileşmesi çok önemlidir diye konuştu. 7

8 BAKIM & ARIZA BİLDİRİMLERİ Dönem:

9 EKONOMİK TAKVİM Dönem:

10