BETON. Concrete kelimesi Latinceden concretus (grow together) kelimesinden gelmektedir. Türkçeye ise Beton kelimesi

Transkript

1 BETON

2 BETON Concrete kelimesi Latinceden concretus (grow together) kelimesinden gelmektedir. Türkçeye ise Beton kelimesi Fransızcadan gelmektedir.

3 Beton agrega adını verdiğimiz kum, çakıl, mıcır, taneli mineral malzeme ile onları yapıştıran çimento ve sudan oluşan, zamanla sertleşip dayanım kazanan kompozit bir malzemedir. Beton içerisinde; çimento iri agregaları birbirine bağlayan, kum ise iri agrega taneleri arasındaki boşlukları dolduran elemanlardır. Çakıl ve kırmataş taneleri betonda iskelet görevi yaparak,dış kuvvetlere karşı koyarlar.

4 BETON KÖPRÜ BETON BARAJ

5 Doğal Taşlar yalnız basınç gerilmeleri alırken beton çelik ile birlikte kullanıldığında çekme gerilmelerini de alabilmektedir. Beton: Yük taşıyan esas taşıyıcı bir malzemedir. Çimento su ile karışınca çimento şerbeti veya çimento hamurunu oluşturur. Çimento su ve kum karışımına ise harç adı verilir.

6 Çimento,su ve agrega ilk karıştırıldığında kolayca şekil verilebilen bir malzemedir. Karışımın bu ilk haline taze beton denir. Birkaç saat içerisinde beton sertleşmeye başlar ve gün geçtikçe sertliği artmaya devam eder ve dayanım kazanmaya başlar. Dayanım kazanmış betona sertleşmiş beton denir.

7 Betondan beklenen üç ana özellik vardır. Bunlar: 1.) İŞLENEBİLİR OLMALI Taze beton kolay karıştırılmalı, kolay yerleştirilmeli, karıştırılırken taşınırken ve yerleştirilirken ayrışmamalı ve homojenliğini kaybetmemelidir. 2. MUKAVEMETLİ OLMALI Sertleşmiş beton maksimum dayanım kazanmalı ve bu dayanım zamanla artmalıdır. 3.) EKONOMİK OLMALI İstenen işlemleri yerine getirebilecek betonun maliyeti en düzeyde olmalıdır.

8 Yukarıda belirtilen özellikler beton bileşimini yönlendiren niteliklerdir. Beton bileşimi denilince 1 m3, yerine yerleşmiş taze betonun içine konan su, çimento ve agrega miktarı anlaşılır. Bu miktarlar çoğu zaman kg cinsinden verilir. İyi bir beton üretebilmek için su, çimento ve agreganın özelliklerini bilmek gerekir. Ayrıca betonlara yeni özellikler kazandırmak yada bazı özelliklerini iyileştirmek için karışıma az miktarda katkı maddesi ilave edilir.

9

10 BETONUN ÜRETİMİ

11 1. ) MALZEMELERİN HAZIRLANMASI Beton üretiminde ilk adım uygun agreganın bulunmasıdır. Malzeme granülometri bileşimi bakımından istenilen koşulları sağlamalıdır. Kullanılacak agregada fazla miktarda kil veya organik madde varsa önce bunlardan temizlenmelidir. Çimentolar aynı fabrikanın ürünü olmalı dış etkenlerden korunmalı, uzun süre depolanacaksa 5 sıradan fazla üst üste konmamalıdır.

12 2.) MALZEME MİKTARLARININ ÖLÇÜLMESİ Çimento şantiyede 50 kglık torbalar halinde bulunduğundan ölçülmesi sorun yaratmaz. Küçük şantiyelerde ölçümler hacim esasına göre yapılmalıdır. Kum ve agrega miktarlarının hacim yoluyla ölçülmeleri iki nedenle sakıncalıdır. a.) Sıkıştırmanın farklı olması nedeni ile aynı hacimdeki malzemelerin ağırlıkları birbirlerinden farklı olabilir. b.) İnce agreganın rutubetli olması hacminde artış meydana getirir. Buda daha az malzeme kullanılmasına neden olur. Bu nedenle beton bileşimine giren malzeme miktarı tartılarak ölçülmelidir.

13 3. BETONUN KARIŞTIRILMASI İki tür karıştırma yöntemi vardır. Bunlar; kürekle ve betoniyerde. Kürekle karıştırmada üç kez kuru üç kez yaş olarak karıştırılır. Beton dayanımı açısından tercih edilmemektedir. Betoniyerle karışım en iyi karıştırma metodudur. Betoniyer çalıştırılırken malzemenin ekleme sırası homojenliği daha iyi sağlama açısından şöyle olmalıdır: a.) İri agreganın bir kısmı ve yoğurma suyunun bir kısmı b.) Çimento c.) Kum ve suyun kalan kısmı d.) Varsa orta büyüklükte agrega e.) İri agreganın kalan kısmı

14 4.)BETONUN İLETİLMESİ Burada en önemli husus betonun homojenliğinin bozulmamasıdır. Beton el ve makine ile iletilebildiği gibi pompa ilede iletilebilir. Pompa ile iletilen betonda iri agrega bulunmaz. İletim yatay veya düşey olabilir. Düşey yönde iletilecekse 1,5-2 metreden fazla iletilecekse eğik oluk kullanılır.

15 5.) BETONUN YERLEŞTİRİLMESİ Beton şiş tokmak veya vibratörle yerleştirilir. Tokmak darbeleri kalın beton kütlesi için yeterli olmaz. En pratik yerleştirme yöntemi vibratörle yapılanıdır. Vibratör denilen aletle beton titreşim etkisinde kalır. Beton yüzeyi sulanınca vibrasyona son verilir. Vibrasyon işleminin süresi önemlidir. Kısa süreli vibrasyon sıkıştırmayı sağlamaz. Uzun süreli vibrasyonda ise beton sulanır, betonun yüzeyinde su ve çimento toplanır. Rötre çatlakları oluşur. Binalarda ve yerinde dökülen betonda dalıcı vibratör, çelik yapılarda kalıp vibratörü, yol inşaatlarında yüzey vibratörü, prefabri elemanlarda vibrasyon masası kullanılır.

16 6.) BETONUN KORUNMASI(Saklanması) Priz süresince ve prizden 1 hafta sonrasına kadar beton özenle korunmak ister. Priz süresince beton yağmurdan korunmalı ve suyunu çabuk kaybetmemelidir. Isı 5 ºC altına düştüğünde agrega ve su ısıtılır. Suyun donmasını önlemek için kalsiyum klorür katılır. Beton priz yaptıktan sonra 4 gün 3 er kez sulanmalıdır.

17 TAZE BETONUN ÖZELLİKLERİ Taze betonun en önemli özelliği işlenebilme özelliğidir. Betonun işlenebilme özelliği kolay karıştırılması homojen olması, kalıpta kolay yayılması, az enerji ile en az boşluk bırakacak şekilde yerleştirilebilme özelliğidir. Beton taşıma ve kalıba yerleştirme sırasında zorlamalara maruz kalır. Bu zorlamalar nedeni ile iri agregalar, kum ve çimento hamurundan ayrılarak ayrı bir bölgede toplanır. Bu olay betonun çözülmesidir. Segregasyon olarak adlandırılır.

18 Çözülen betonun dayanımı düşük olduğundan kalıba dökülmemelidir. Çözülmenin sebebi su miktarının fazla kum ve çimento miktarının az olmasıdır. İri tanelerin ayrışmasına neden olan yerçekimidir. Buna engel olacak şey ise ince tanelerin ve çimentonun kohezyonudur. Betonu oluşturan malzemelerin ayrılması suyun ayrışması şeklinde olabilir. Bu olaya terleme veya su kusma denir. Suyun ayrışması hidratasyon başlangıcında kümelenen çimento tanelerinin ilk emdiği suyun bir kısmını dışarı atmasıdır.

19 Sulu tabaka düşük dayanıma sebep olacağı gibi buharlaşma sonunda boşluklara neden olacaktır. Betonun çözülmesine engel olmak için taze betonun taşıma uzaklığı en az olmalı ve taşıma işlemi en az sarsıntı ile yapılmalıdır. Betonun işlenebilme özelliğine su miktarı, çimento türü ve miktarı, agrega boyut ve biçimi, yüzey durumu etki eder. Ayrıca sıkıştırma vasıtalarının cinsi, şiddeti kalıp durumuna etki eder.

20 BETON TİPİK DEĞERLER