5. Türkiye deki sistem hakkında ciddi boyutta kutuplaşma da

Transkript

1 ÖZET OLARAK SONUÇLAR 1. Vatandaşların algısında Türkiye deki sistem kusurlu bir demokrasidir, hatta melez rejime kayma riski vardır. 2. Toplumun demokrasiyi algılaması da özellikle haklar ve özgürlükler alanında sınırlı ve kusurlu bir yapıya sahiptir. 3. Demokratik kültür yapımızın düzen ve istikrarı temsil ve özgürlüğün önüne koyduğunu görüyoruz. 4. Şeffaflık, hesap verilirlik ve vatandaşlara eşit davranma temelinde eleştiriler varken, toplum kendi içinde haklar ve özgürlük alanlarına çok sınırlı bakmaktadır. 5. Türkiye deki sistem hakkında ciddi boyutta kutuplaşma da yaşanmaktadır. Hükümet ve muhalefet parti seçmenleri arasında bu kutuplaşma daha nettir. 6. Araştırma bulguları kimlikler,kadınlar,gençler, kadınlar, meslek grupları ve eğitim düzeyinde farklılaşma eğilimleri göstermektedir. 1

2 HALKIN DEMOKRASİ ALGISINA İLİŞKİN DEĞERLENDİRMELER Türkiyeʹdeki kidemokrasiye 0 İle 10 Arasında Bir Karne Notu Verecek Olsanız, Ne Verirdiniz? The Economist Intelligence Unitʹin in ʺDemokrasi Endeksiʺ gruplaması baz alınarak, deneklerden alınan skorlar gruplanmış ve isimlendirilmiştir. Tam Demokrasi 23,6 Kusurlu Demokrasi 18,4 Melez Rejim 28,4 Otoriter Rejim 29,7 *Otoriter Rji Rejim 0 3,9 39 puan / Ml Melez Rejim Rji 4 5,9 59puan Kusurlu Demokrasi 6 7,9 puan / Tam Demokrasi 8 10 puan. 2

3 HALKIN DEMOKRASİ ALGISINA İLİŞKİN DEĞERLENDİRMELER Türkiye de Demokrasi İşleyişinden l i i d Ne Derece Memnunsunuz? The Economist Intelligence Unitʹin in ʺDemokrasi Endeksiʺ gruplaması baz alınarak, deneklerden alınan skorlar gruplanmış ve isimlendirilmiştir. Tam Demokrasi 21,4 Kusurlu Demokrasi 17,2 Melez Rejim 28,7 Otoriter Rejim 32,7 *Otoriter Rji Rejim 0 3,9 39 puan / Ml Melez Rejim Rji 4 5,9 59puan Kusurlu Demokrasi 6 7,9 puan / Tam Demokrasi 8 10 puan. 3

4 SİYASİ HAYATA VE SİYASİ PARTİLERE İLİŞKİN DEĞERLENDİRMELER Türkiye de İnsanların Seçimlerde Oylarını Baskı Altında Kalmadan Özgürce Kullandıkları Şeklindeki Görüşe Ne Derece Ktl Katılıyorsunuz? Kesinlikle katılıyorum 17,2 Katılıyorum 51,5 Katılmıyorum 22,9 Kesinlikle katılmıyorum 7,3 Cevap Yok/Fikrim i Yok 12 1,2 4

5 SİYASİ HAYATA VE SİYASİ PARTİLERE İLİŞKİN DEĞERLENDİRMELER Türkiye de Seçim Sürecinde Bütün Siyasi Partilerin Eşit Şartlarda Yarıştıkları Şeklindeki Görüşe ne Derece Ktl Katılıyorsunuz? Kesinlikle katılıyorum 61 6,1 Katılıyorum 28,5 Katılmıyorum 47,6 Kesinlikle katılmıyorum 14,9 Cevap Yok/Fikrim i Yok 28 2,8 5

6 İKTİDAR VE DEMOKRASİ ALGISINA İLİŞKİN DEĞERLENDİRMELER Sizce Gazeteciler ve Yazarlar Medyada Fikirlerini Özgürce Açıklamaktan Çekiniyorlar mı? Çekiniyorlar i 55,4 Çekinmiyorlar 39,9 Cevap Yok/Fikrim Yok 4,8 6

7 İKTİDAR VE DEMOKRASİ ALGISINA İLİŞKİN DEĞERLENDİRMELER Sizce, Yargı Hükümetten Bağımsız mıdır? Bağımsızdırğ 40,6 Bağımsız değildir 48,5 Cevap Yok/Fikrim Yok 10,9 7

8 İKTİDAR VE DEMOKRASİ ALGISINA İLİŞKİN DEĞERLENDİRMELER Hükümet, Basın Özgürlüğünü Kısıtlamakta mıdır? Kısıtlamaktadır 53,2 Kısıtlamamaktadır 40,0 Cevap Yok/Fikrim Yok 6,8 8

9 İNSAN HAKLARINA İLİŞKİN DEĞERLENDİRMELER Etnik, Dini ve Diğer Azınlıkların Kendilerini Yeterince İfade Edebildiklerini Düşünüyor musunuz? Düşünüyorum 42,2 Düşünmüyorum 49,9 Cevap Yok/Fikrim Yok 7,9 9

10 İNSAN HAKLARINA İLİŞKİN DEĞERLENDİRMELER Türkiye de Aşağıdaki Kurumlarda Vatandaşlara Eşit Davranıldığını Düşünüyor musunuz?() Yargıda 31,8 62,6 5,6 Devlet Dairelerinde 35,1 60,7 4,2 Belediyelerde 37,3 57,1 5,6 İş Hayatında 30,1 62,9 7,0 Emniyette 40,9 50,2 89 8,9 Düşünüyorum Düşünmüyorum Cevap Yok/Fikrim k Yok 10

11 HALKIN DEMOKRASİ ALGISINA İLİŞKİN DEĞERLENDİRMELER Aşağıdaki İfadelere Ne Derece Katılıp Katılmadığınızı Belirtir misiniz?() Türkiye de seçilmiş yöneticiler, halkın taleplerine karşı duyarlıdır. Türkiye de seçilmiş yöneticilerin icraatları hakkında kamuoyu yeterli bilgiye sahiptir. Türkiye de seçilmiş yöneticiler icraatları hakkında seçimler yoluyla halka hesap verir. Türkiye de seçilmiş ş yöneticiler icraatları hakkında seçim dönemleri arasında da denetlenip, hesap verirler. 4,4 20 2,0 4,5 4,0 38,2 44,5 10,2 2,6 28,7 57,9 8,2 3,2 45,5 40,4 6,3 3,4 40,4 44,0 6,3 5,4 Kesinlikle Katılıyorum Katılıyorum Katılmıyorum Kesinlikle Katılmıyorum Cevap Yok/Fikrim Yok 11

12 HALKIN DEMOKRASİ ALGISINA İLİŞKİN DEĞERLENDİRMELER Sizce Demokrasi Ne Anlama Gelmektedir? Sayı Yüzde 1 Özgürlük/Özgür Düşünce ,0 2 İnsanların hür/özgürce yaşam şekli 145 9,6 3 Halkın kendi dikendini iyönetmesi ,8 4 Eşitlik 87 5,7 5 Bağımsızlık 45 3,0 6 Türkiyeʹde olmayan yönetim şekli 44 2,9 7 Halkın hakkını koruyan yönetim ,5 8 Halkın bütünlüğü/beraberliği/birlikteliği 37 2,4 9 Adalet/Hak/İnsan Hakları 37 2,4 10 Hürriyet 35 2,3 11 Özgürce seçme ve seçilme hakkı ,3 12 Devletin ve halkın bir arada olması 28 1,8 13 Yönetim, yönetim şekli 26 1,7 14 Laiklik/Laik yaşam 15 1,0 15 Saygı ı çerçevesinde e e herkesin özgür yaşamasıa a ı ,9 16 İyi bir yönetim şekli/olması gereken 14 0,9 17 Siyasi bir amaç/siyaset 8 0,5 18 Toplum/Halk/Millet 8 0,5 19 Doğruluk, dürüstlükü ,5 20 Paranın gücü 5 0,3 21 Diğer 8 0,5 22 Cevap Yok/Fikrim Yok ,2 TOPLAM

13 İNSAN HAKLARINA İLİŞKİN DEĞERLENDİRMELER Yeni Anayasa Vatandaşları mı Yoksa Devleti mi Korumayı Esas Almalıdır? Vatandaşı korumayı esas almalıdır 69,6 Devleti korumayı esas almalıdır 24,8 Cevap Yok/Fikrim Yok 5,6 13

14 İNSAN HAKLARINA İLİŞKİN DEĞERLENDİRMELER Sizce, Hâkim ve Savcıların Önceliği Devleti mi Yoksa Bireylerin Haklarını mı Korumak Olmalıdır? Devleti korumak olmalıdır 17,6 Bireylerin haklarını korumak olmalıdır 76,7 Cevap Yok/Fikrim Yok 5,7 14

15 SİYASİ HAYATA VE SİYASİ PARTİLERE İLİŞKİN DEĞERLENDİRMELER Siyasi Partilerin Kapatılmasını Doğru Buluyor musunuz? Doğru buluyorum 41,9 Doğru bulmuyorum 53,0 Cevap Yok/Fikrim Yok 5,0 15

16 SİYASİ HAYATA VE SİYASİ PARTİLERE İLİŞKİN DEĞERLENDİRMELER Kürt Etnik Kimlik Temelinde Siyaset Yapan Bir Partinin Bulunmasını Normal Karşılar mısınız? Normal karşılarım 43,7 Normal karşılamam 50,5 Cevap Yok/Fikrim Yok 5,7 16

17 SİYASİ HAYATA VE SİYASİ PARTİLERE İLİŞKİN DEĞERLENDİRMELER Dine Dayalı Bir Düzen Kurmak İsteyen Bir Siyasi Partinin Bulunmasını Normal Karşılar mısınız? Normal karşılarım 35,9 Normal karşılamam 60,5 Cevap Yok/Fikrim Yok 3,6 17

18 HALKIN DEMOKRASİ ALGISINA İLİŞKİN DEĞERLENDİRMELER Aşağıda İsimlerini Vereceğimiz Gruplarla Bir Arada Yaşamaktan Rahatsızlık Duyar mısınız?() Dindarlarla 14,9 83,6 1,6 Laik yaşam tarzını benimseyenlerle l 10,9 87,3 1,8 Kürtlerle 17,8 80,6 1,5 Alevilerle 11,5 86,6 1,9 Gayri Müslimlerle 15,0 82,3 27 2,7 Eşcinsellerle 50,2 47,2 2,6 Romanlarla 18,5 79,2 2,3 Rht Rahatsızlık duyarım Rht Rahatsızlık duymam Cevap Yk/Fiki Yok/Fikrim Yk Yok 18

19 HALKIN DEMOKRASİ ALGISINA İLİŞKİN DEĞERLENDİRMELER Size Göre, Aşağıdaki Görüşlerden Hangisi Doğrudur? Demokrasi, diğer tüm yönetim biçimlerinden üstündür. 55,6 Bazı durumlarda, demokrasilerden taviz verilebilir. lbl Yönetim biçiminin demokrasi olup olmadığı ğ beni ilgilendirmez 16,2 21,0 Cevap Yok/Fikrim Yok 7,1 19

20 HALKIN DEMOKRASİ ALGISINA İLİŞKİN DEĞERLENDİRMELER Düzeni ve Güvenliği Sağlamak İçin Bazen Demokrasiden Taviz Verilebilir Şeklindeki İfadeye Ne Derece Katılıyorsunuz? Kesinlikle katılıyorum 62 6,2 Katılıyorum 38,6 Katılmıyorum 41,1 Kesinlikle katılmıyorum 10,6 Cevap Yok/Fikrim i Yok 34 3,4 20

21 HALKIN DEMOKRASİ ALGISINA İLİŞKİN DEĞERLENDİRMELER Ekonomik Kalkınmayı Sağlamak İçin Demokrasiden Taviz Verilebilir Şeklindeki İfadeye Ne Derece Katılıyorsunuz? Kesinlikle katılıyorum 47 4,7 Katılıyorum 36,7 Katılmıyorum 43,3 Kesinlikle katılmıyorum 10,0 Cevap Yok/Fikrim i Yok 53 5,3 21

22 İKTİDAR VE DEMOKRASİ ALGISINA İLİŞKİN DEĞERLENDİRMELER Ordunun Sivil Denetim/Hükümetin Denetimi Altında Olması Gerektiğini Düşünüyor Musunuz? Düşünüyorum 52,55 Düşünmüyorum 41,0 Cevap Yok/Fikrim Yok 6,5 22

23 İKTİDAR VE DEMOKRASİ ALGISINA İLİŞKİN DEĞERLENDİRMELER Bazı Durumlarda Ordunun Yönetimi Ele Almasını Onaylar mısınız? Onaylarım 39,0 Onaylamam 57,5 Cevap Yok/Fikrim Yok 3,4 23

24 SİYASİ HAYATA VE SİYASİ PARTİLERE İLİŞKİN DEĞERLENDİRMELER Seçimlerde Uygulanan 10 Seçim Barajı İle İlgili Olarak Aşağıdaki Görüşlerden Hangisini Doğru Buluyorsunuz? Aynı şekilde kalmalı 48,5 İndirilmeli 17,2 Tamamen kaldırılmalı 22,9 Cevap Yok/Fikrim Yok 11,3 24

25 SİYASİ HAYATA VE SİYASİ PARTİLERE İLİŞKİN DEĞERLENDİRMELER Siyasette Daha Fazla Kadının Yer Alabilmesi Konusunda Aşağıdaki Tercihlerden Hangisini Desteklersiniz? Yasayla partilere zorunlu kota 7,2 uygulaması konulmalıdır Partiler kendi tercihlerine göre kota uygulamasına geçmelidir 6,1 Kadınlar siyasal partiler tarafından teşvik edilmelidir 31,2 Hiçbir kota konmamalıdır, tamamen toplumun gelişimine bırakılmalıdır 50,7 Cevap Yok/Fikrim Yok 4,8 25

26 SİYASİ HAYATA VE SİYASİ PARTİLERE İLİŞKİN DEĞERLENDİRMELER Türkiye de Başkanlık Sistemine Geçilmesi Konusunda Ne Düşünüyorsunuz? Kesinlikle geçilmelidir 67 6,7 Geçilmelidir 33,2 Geçilmemelidir 30,1 Kesinlikle geçilmemelidir 13,3 Cevap Yok/Fikrim i Yok 16,7 26

27 SİYASİ PARTİLERİN DURUMU VE KİŞİSEL KANAATLER Etnik Kökeniniz Nedir? Sayı Yüzde 1 Türk ,5 2 Kürt ,0 3 Kafkas Kökenli 49 3,2 4 Arap 46 3,0 5 Balkan Kökenli 20 1,3 6 Zaza 16 1,1 7 Cevap yok/fikrim yok 14 0,9 8 TOPLAM

28 SİYASİ PARTİLERİN DURUMU VE KİŞİSEL KANAATLER İnanç Olarak Hangi Din veya Mezhebe Bağlısınız? Sayı Yüzde 1 Hanefi ,7 2 Sünni ,0 3 İslam 148 9,8 4 Şafii 107 7,1 5 Alevi ,5 6 Ateist 10 0,7 7 Caferi 9 0,6 8 Hristiyan 3 0,2 9 Musevi 1 0,1 10 Süryani ,1 11 Cevap yok/fikrim yok 81 5,4 TOPLAM

29 DEMOGRAFİK ÖZELLİKLER Cinsiyet ve Yaş ,6 50,1 49, ,6 21, ,1 Kadın Erkek 55 ve üstü Cinsiyeti Yaş Grupları 19,4 29

30 DEMOGRAFİK ÖZELLİKLER Eğitim Durumu Okuryazar değil 1,2 Sadece okur/yazar 1,5 İlkokul mezunu 32,4 Ortaokul mezunu 11,8 Lise mezunu 32,22 Üniversite/yüksek okul mezunu 20,9 30

31 DEMOGRAFİK ÖZELLİKLER Meslek Ev hanımı 34,2 İşçi 14,4 Emekli 14,3 Memur 8,9 Küçük ve orta ölçekli ticaret 85 8,5 Öğrenci 6,9 Serbest meslek 56 5,6 İşsiz 3,6 Çiftçi 30 3,0 Sanayi ve büyük ölçekli ticaret 0,8 31

32 DEMOGRAFİK ÖZELLİKLER Aylık Gelir TL 5, TL 36, TL 20, TL 11, TL 6, TL ve üstü 13,3 Cevap vermedi 6,9 32

33 YÖNTEM Ana araştırma Bu araştırmanın alan çalışması CATI (Computer Aided Telephone Interview Bilgisayar Destekli Telefon Görüşmesi) yöntemi ile gerçekleştirilmiştir. Araştırma; Adana, Ağrı, Ankara, Antalya, Aydın, Balıkesir, Bursa, Diyar bakır, Erzurum, Eskişehir, Gaziantep, Hatay, İstanbul, İzmir, Kastamonu, Kayseri, Kırıkkale, Kocaeli, Konya, Malatya, Manisa, Mardin, Samsun, Tekirdağ, ğ Trabzon, Van ve Zonguldak içeren 26 ilin merkez ilçe/ilçeleri, diğer ilçeler ve köylerinde 6 12 Nisan 2011 tarihleri arasında toplam 1512 kişi ile yapılmıştır. Araştırma cinsiyet, yaş, ilveillerdeki merkez ilçe/ilçeler, taşra ilçeleri ve köy kotaları uygulanarak, 0,95 güven sınırları içinde ±2,5 hata payı ile gerçekleştirilmiştir. 33

34 YÖNTEM Ek araştırma Bu araştırmanın alan çalışması CATI (Computer Aided Telephone Interview Bilgisayar Destekli Telefon Görüşmesi) yöntemi ile gerçekleştirilmiştir. Araştırma; Adana, Ağrı, Ankara, Antalya, Aydın, Balıkesir, Bursa, Diyarbakır, Erzur um, Gaziantep, Hatay, İstanbul, İzmir, Kastamonu, Kayseri, Kırıkkale, K ocaeli, Konya, Malatya, Manisa, Mardin, Samsun, Tekirdağ, ğ Trabzon, Va n, ve Zonguldak ı içeren 26 ilin merkez ilçe/ilçeleri, diğer ilçeler ve köylerinde 4 5 Mayıs tarihleri arasında toplam 1514 kişi ile yapılmıştır. Araştırma cinsiyet, yaş, il ve illerdeki merkez ilçe/ilçeler, taşra ilçeleri ve köy kotaları uygulanarak, 0,95 güven sınırları içinde ±2,5 hata payı ile gerçekleştirilmiştir. 34