Uygulaması da ilk rastladığınız çobana Dayı Selamun Aleyküm, gülme ama biz nerdeyih demk şeklindeydi.

Transkript

1 GPS Teknolojisi Eskiden beri GPS teknolojsine çok meraklıyımdır. Bir kaç arkadaşımızla de kurduğumuz İTÜ Doğa Yürüyüşleri kulübü bünyesinde yaptığımız gezilerde, harita ve pusula kullanırdık. Bu tarz yön bulma konusunda jeolog arkadaşlarımız daha tecrübeli olduklarından onlar kılavuz olurlardı. Sağolsunlar o kadar çok kayboldukki aramızda atasözleri bile evrim geçirdi "Kılavuzu jeolog olanın burnu..." gibi. Neyse her kayboluş sonrası, gezilerimizi son derece amatör (yani bedava veya ucuz yada ikinci el) malzemeler ile yaptğımızdan GPS (Global Positioning System) cihazı kullanamazdık. Geriye tüm bizim gibi bu sporlarla uğraşanların yegane kurtarıcısı KPS sistemini kullanırdık yani Köylü Positioning System. Uygulaması da ilk rastladığınız çobana Dayı Selamun Aleyküm, gülme ama biz nerdeyih demk şeklindeydi. Böylece bugünlere geldik, o eski yaralar içimde ukde olduğundan, çinliler sayesinde teknoloji iyice ucuzlayınca bu işin peşine düştüm. Bu girişten sonra kısaca GPS in ne olduğunu özetleyeyim. Global Positioning System olarak açılımı olan uydu bazlı radyo navigasyon sistemine verilen addır. Amerikan Savunma Bakalığı'nın denetiminde ve idamesinde olan sistem 24 adet uydu takımından oluşur. Uyduların yörünge hareketi 12 saat sürer. Ufuk çizgisi üzerinde erişilebilen maksimum uydu sayısı günün saati ve konuma bağlı olarak 8-12 arasında değişir. 3 boyutlu pozisyon elde edebilmek için en az 4 adet uydudan yayınlanan sinyalin işlenmesi gerekir. Normal şartlarda yani çevrede GPS sinyallerini engelleyecek fiziksel engel yok ise en az 6-8 arası sayıda uydu ile iletişim kurulur. Kullanım Alanları GPS' in karada, havada ve denizde bir çok kullanım alanı vardır. Basit bir anlatımla, GPS size bulunduğunuz yerleri işaretleme ve belirlediğiniz noktaya geri dönme imkanı sağlar. GPS, kapalı alanlar ve su altı gibi sinyallerin alınmasının güçleştiği yerler dışında dünya üzerinde her yerde çalışır. GPS Sistemi NAVSTAR sistemi, uzay bölümü (uydular), kontrol bölümü (yer istasyonları) ve kullanıcı bölümünden (GPS alıcısı) oluşur. Uzay Bölümü Uzay bölümü, en az 24 uydudan (21 aktif uydu ve 3 yedek) oluşur ve sistemin merkezidir. Uydular, "Yüksek Yörünge" adı verilen ve dünya yüzeyinin km üzerindeki yörüngede bulunurlar. Bu kadar fazla yükseklikte bulunan uydular oldukça

2 geniş bir görüş alanına sahiptirler ve dünya üzerindeki bir GPS alıcısının her zaman en az 4 adet uyduyu görebileceği şekilde yerleştirilmişlerdir. GPS alıcısından alınabilecek pozisyon hassasiyeti ne kadardır? GPS sistemi milimetreden metre hassasiyete bir çok seviyede sonuç üretebilecek kapasitede bir sistemdir. El tipi alıcılar ile ilave bir düzeltme olmaksızın elde edilebilecek sonuç şu an ±15 metredir fakat 1 mayıs 2000 tarihinde kaldırılmış olan ve Selective Availability olarak adlandırılan kasti yanıltma sinyalleri ±100 metreye varan sapmalar ile sonuç elde edilmekte idi. Daha iyi sonuç için ilave düzeltme yayınlarından faydalanmak gerekir. Bu düzeltme yayınları yersel veya uydu bazlı yapıda olabilmektedir. Yersel yayınlar yoğun olarak Amerika ve kısmi olarak Avrupa kıyılarında yapılmaktadır fakat be düzeltme sinyallerini alabilmek ilave donanımlar ile mümkün olabilmektedir. Uydu bazlı olarak yapılan yayınlar yeni nesil GPS alıcıları ile direk alınabilmekte ve böylelikle ±3 metreye varan hassasiyette pozisyon elde edilebilmektedir. Uydu bazlı yayınların genel ismi SBAS (Satellite Based Augmenting System) dir. SBAS'a örnek olarak Amerika için WAAS, Avrupa için EGNOS ve Japonya için MSAS verilebilir. Bu uydular sabit yörüngeli uydulardır ve yine yayın erişimi için ilave bir ücret talep edilmemektedir. Not:Yukarıda GPS ile ilgili teknik detayların bir bölümü bir bölümü ise sitesinden alınmıştır. Ansiklopedik bilgi olduklarından, tüm kaynaklarda aynı içerik ile yer almaktadır. GPS kullanımı için kullanılan araçlar inanılmaz sayı ve çeşittedir. Çok ucuza basit işlevli modellerden, sokak sokak harita ve adres içeren hatta bölgedeki trafik bilgisi ile tarfik kameralarından görüntü alarak adres defterinizdeki arkadaşınızın evine rota hazırlayıp, hoş bir hanım (yada tercihe göre Bey) sesi ile size sağa dön sola dön şeklinde yol tarif eden yüzlerce dolarlık modeller. Hem avuç içi bilgisayar hem gps cihazı olan modeller (örneğin Asus Mypal A636 ve A632 ). Yada benimki gibi bluetooth, usb, seri yada cf ile bilgisayar ve yazılıma bağlanan aynı zamanda ucuz cihazlar ( $ arası. Özellikle artık doğa yürüyüşlerim harita ve yön bulma gerektirmeyen saat hatta dakika mertebesine indiği için kullanım amacım araç ve yol bilgisayarı olmuştu. Bu nedenle tercihim hem ucuz hemde fonksiyonel olması amaçlandığı için hiç bir yazılım veya ek donanım içermeyen salt gps alıcısı üzerine yoğunlaştı. Bu tip bir cihazı hem Cep hem Dizüstü bilgisayarı ile hatta cep telefonu ile bile kullanabilecektim. Tanıtımını yapacağım cihaz bu tip ürünlerden ortalama kalite ve fiyatta olanlardan birisi. GlobalSat BT-338 Bluetooth GPS alıcısı

3 Uydudan aldığı GPS koordinatlarını Bluetooth üzerinden kullandığınız cihaz ve yüklü yazılıma gönderiyor.

4 Kutu içeriği oldukça yeterli, Bir ev tipi birde araç şarz cihazı. Araç şarz cihazı ek bir çıkış içeriyor ama kablo giriş ve çıkışı ve voltajı hakkında bir bilgi yok. Ev adaptörü amerikan tip fiş olduğundan her yerde satılan çevirci soket takmak gerekiyor. Yazılım CD si PDA veya PC den cihaza bağlanıp uydu bağlantısını test edebileceğiniz küçük bir program ve kullanım kılavuzu içeriyor. Ayrıca kutuda cihazı kemerinize takabileceğiniz deri bir kılıf mevcut.

5 338 yüksek hassasiyet ve düşük güç tüketimli,yeni GPS chipseti SiRFIII içeriyor. PDA, Laptop, Cep telefonu ile Bluetooth Seri Port Profili aracılığı ile haberleşiyor. 3.7V 1700mAh pil ile geliyor. Katalog değeri 17 saat olan bir pil ama haberleşme şartları vb saate kadar kullanabildim. Kolayca çıkarılıp takılıyor ama yedek pili sanırım Türkiyede yok pil kodu MX0530B Üzerinde üç adet led var. En üstteki pil ledi eğer sönükse sorun yok,kırmızı yanıyorsa bitmek üzere. şarz sırasında sarı yanıp sönüyor. Orta led GPS bağlantısını gösteriyor. Sabit yeşil yandığında enüz uydu bağlantısı kurulamadığını, yanıp sönmeye başladığında ise haberleşme sağlandığını gösteriyor (Tam tersi olsa daha iyiymiş) En alt led Bluetooth için, yavaş yavaş yanıp söndüğünde bağlantıda cihaz yok anlamına geliyor. cihaz bağlandığında hızlanıyor. Bluetooth mesafesi katalogda 10m ama benim gözlemim 5-6 m, hoş zaten fazlası gerekli değil arabada olsun, yürüyüşte belinizde olsun 2-3 metre yeterli. bir özelliğide eğer bağlantılı Bluetooth cihaz yoksa 10 dakika sonra güç koruma amaçlı otomatik kapanıyor.

6 Diğer teknik detayları Çalışma Frekansı L1, MHz Anten Tipi Ceramic patch (kendi içinde) Kanal 20 Kanal uydu izleme kapasitesi (çokta gerekli değil zaten Türkiyede aynı anda görebileciğiniz maksimum uydu arası oluyor) Pozisyon güncelleme 0.1 saniye (ortalama) Hot start 8 saniye (ortalama) Warm start 38 saniye (ortalama) Cold start 42 saniye (ortalama) Benim gözlemim bu biraz düşük açıklanmış. özellikle cihaz uzun süre kapalı kaldı ise, içerisindeki son bağlantı tarih ve saati nedeniyle balantı kurması daha uzun oluyor. özellikle birde çekimin zayıf olduğu bölgede iseniz dahada zorlanıyor. hele birde startı verip beklemeden yola çıktıysanız süre 1-2 dakikadan 1 saate kadar uzadığı gözlemlerim oldu. Şimdi soruları duyar gibiyim ndeir bu hot, cold start vb. Bazı GPS tanımlarını özetleyelim Hot Start : Son pozisyon güncellemesinden sonra 20 dakikadan fazla zaman geçmemiştir. Warm Start:Cihaz 4 saatten fazla kapatılmıştır. blgi vardır ancak güncelliğini yitirmiştir. Cold Start: herhangibir kayıt yada zaman bilgisi yoksa cihazın başlangıç modu. Tam bir gök taraması yapılıp tüm uydulara erişmeye çalışır. hız düzeltmesi: Belli bir hızın üzerinde hareket ediyorsanız hassasiyeti devreye alarak belli bir hız altındaki yer değiştirmeleri (uydu hassasiyeti Türkiyede +/- 15) sıfır kabul et anlamına gelir. Waas ise ABD deki uydular tarafından yayınlanan özel bir GPS sinyalidir özellikle askeri sinyallerde yarım metre hassasiyet sağlar.) Gelelim yazılım konusuna, Noka 3650 telefonumla kullandığım ücretsiz yazılım MapViewGPS ileoldukça tatmin edici sonuç aldım, Nokia 6600 ve daha üzeri Symbian yazıımlı telefonlar profosyonel Tomtom yazılımını kullanabiliyor. MapViewGps ile kullandığınız haritaları kendiniz yükleyebliyorsunuz. mesela karayollarının sitesinden indirdiğim jpg haritayı yada çeşitli sitelerden bulduğum istanbul, bilecik, eskişehir haritalarını kullandım hatta bulunduğum bölgenin haritasını scannerden tarayıp kullandım.bu haritaları kullanabilmek için kalibre etmeniz gerekiyor. bu işlem haritada

7 bildiğiniz bir yere gidip gps koordinatlarını işaretleyerek yapılıyor. Bir kaç noktada bu işlemi yaptıktan sonra harita ve rotanız çakışıyor. Tabii freeware program sonuçta çok başarılı değil, özellikle karmaşık harita ve uydu görüntüsü çakışma işlemleri için yetersiz. Seayahat sırasında km de bir haritayı kaydırarak çakışma gerekiyor. Bu nedenle gelişmiş bir pda aldım (Dell Axim x51v bir sonraki inceleme Az sonra) Neyse bu cihazla yaptığım gezi kayıtlarını adresine göndererek google earth ile çakıştırdım bir kaç örnek resim aşağıda Yılbaşı Gecesi Bağdat Caddesi Gezintisi Vezirhan Osmaneli Bölgesi ve bizim Fabrikanın yeri

8 Eskişehir